16. Die Israeliete soek ʼn koning 1 Samuel 8:1-22

Transcriptie

1 16. Die Israeliete soek ʼn koning 1 Samuel 8:1-22 Tema God laat ons kies sodat ons goeie leiers soos Samuel kan wees. Agtergrond Samuel was lank God se mond onder die volk. Hy het hulle gelei, want hy was getrou aan God se raad en leiding. Toe hy oud word, het hy sy seuns aangestel om die Israeliete in sy plek te lei, maar sy seuns het nie altyd na God geluister nie. Daarom het dit sleg met God se volk begin gaan. Hulle het na ʼn nuwe leier begin soek. Die volke wat rondom die Israeliete gewoon het, het almal konings gehad. Toe wou die Israeliete ook ʼn aardse koning in God se plek hê. God het vir Samuel gebruik om met die volk hieroor te praat. Hy wou hê sy volk moes besef konings kan onredelik en selfgesentreerd wees. Dit sou hulle ook baie kos om ʼn koning te hê. Die Bybel wil ons laat verstaan dat ʼn volk se leiers kan kies hoe hulle die mense wil lei: Eer hulle God en tree hulle volgens sy wil en beginsels op, of eer hulle net hulleself? Iemand het dit soos volg gestel: Hierdie hoofstuk beskryf dus iets van die spanningsveld tussen mense wat enersyds oorheers word deur aardse mag (koning) en mense wat andersyds verbind is aan God en wat hulle lewe inrig volgens God se reg en verkeerd, dit is, liefde vir mekaar (etiek). Konings vat en maak mense gewoonlik slawe, maar God maak mense vry. Die ironie in die verhaal is dat die mense wat God se reg moes laat gebeur (Samuel se seuns) ook vat -mense geword het. Die verhaal is krities teenoor leierskap wat slawe van mense maak en laat ons daarom soek na leierskap wat vrymaak en wat mense help om mekaar lief te hê soos die Here die Israeliete vrygemaak het met die uittog uit Egipte en hulle deur sy verbondswoorde of gebooie geleer het om lief te hê. Hierdie hoofstuk word ʼn soort kritiese norm waarteen die monargie later gemeet sou word. Dit laat ons ook krities kyk na ander vorme van leierskap.

2 Bybelgedeeltes en hoofgedagtes Bybelgedeelte (lees of vertel) Hoofgedagtes van die ontmoeting Lees 1 Samuel 8: Die volk kla by Samuel oor sy ouderdom en oor sy seuns en vra ʼn koning. Lees 1 Samuel 8: Samuel raadpleeg God oor die volk se versoek. God en Samuel sien en beleef hoe die volk verkeerd kies. Vertel 1 Samuel 8: God waarsku sy volk deur Samuel: Konings gee nie, maar vat. Dit gaan vir konings meestal oor hulleself. As hulle so ʼn koning sou kies en later swaar sou kry en om hulp sou roep, sou die Here hulle nie help nie (ʼn ernstige waarskuwing). Lees 1 Samuel 8: Die volk kies om voort te gaan met hulle plan. God laat hulle toe om soos die ander nasies te wees (8:5, 20). Die Israeliete was anders omdat hulle aan God as hulle enigste Koning verbind was. Dit sou nou verander. Uitkoms 1. Gaan staan in Samuel se skoene en dink na oor die samelewing. (Verander dit?) dink na oor Christene se andersheid en keuses. (Wees soos al die ander?) dink na oor leiers. (Kies om ʼn slaaf te word of te wees, of kies ʼn vat - leier?) Hulpmiddels by die storie 1. Swartbord, witbord of groot plakkaat. 2. Rooi kryt. 3. Alternatief: Prent van ʼn groot rooi mond. 4. Die woord Leier neergeskryf op die bord of uitgedruk op papier. 5. ʼn Eier. 6. Twee pylpunte wat op die L van die woord Leier se asse geplak kan word.

3 Hulpmiddels vir kleingroepvaslegging Junior kleingroep Bring saam 1. Swartbord 2. Bordkryt 3. Inkleurpotlode 4. Eier Senior kleingroep Bring saam 1. Swartbord 2. Bordkryt 3. Inkleurpotlode 4. Eier

4 Die storie Begin Wie van julle was al ʼn klasleier? Was dit vir julle lekker? En toe julle met jou maats moes raas, was dit steeds lekker? Dit is vir ons as mense baie lekker as ons belangrik kan wees. En leiers is belangrike mense. Ons hou daarvan om leiers te wees. Dis lekker omdat mense dan na jou opkyk. Wanneer jy gekies word om vir jou skool rugby of netbal of hokkie te speel, voel jy trots. Jy weet dan die skool het jou nodig. Jy is dan eintlik ʼn leier vir jou skool. Vandag se Bybelstorie gaan oor leiers. Partykeer is mense goeie leiers; ander kere is hulle slegte leiers. Maar voordat ons hierdie storie lees, gaan ons eers dink oor iemand wie se naam ons vandag gaan hoor: Samuel. Miskien ken julle die storie van hoe Samuel se ma gebid het dat die Here vir haar ʼn kind sou gee. Toe gee die Here vir Samuel vir haar. Samuel het grootgeword in die tempel, die plek waar die mense tot God gaan bid het. Toe hy nog maar ʼn jong seun was, het die Here in die nag na Samuel geroep. Eers het Samuel gedink dit was Eli die priester wat na hom geroep het. Eli was vir hom soos ʼn pa. Maar toe die Here die derde keer vir Samuel roep, het hy Eli se raad gevolg en geantwoord: Praat, Here, u dienaar luister. Samuel het grootgeword en die Here het direk met Samuel gepraat. Dan het Samuel weer vir die Israeliete gesê wat God sê. Samuel was God se mond onder die volk. Opmerking: Teken ʼn groot rooi mond, of wys die prent van die groot rooi mond. Kom ons lees nou oor leiers. Hoor Moment 1: 1 Samuel 8:1-5 Die volk kla by Samuel oor sy ouderdom en oor sy seuns en vra ʼn koning Kan julle glo! Skielik soek die Israeliete ʼn koning. Weet julle hoekom? Rondom Israel het daar ʼn klomp ander volke gebly. Al hierdie volke het ʼn koning gehad. Dink net hoe die Israeliete gevoel het om die enigste volk sonder ʼn koning te wees. Ek dink die ander volke het vir hulle gelag. Dit sou wees soos om in Suid-Afrika te woon sonder dat ons ʼn president en ander leiers het wat vir ons wette maak om volgens te leef. Die lewe sou baie sleg wees. Almal sou net doen wat hulle wil. In plaas van ʼn koning het Israel egter het ʼn ander leier gehad. Hulle het vir God gehad, en God het hulle deur ʼn profeet gelei. ʼn Profeet se werk was om God se mond onder die volk te wees. ʼn Profeet mag net gesê het wat God wou hê hy moes sê. Solank daar ʼn goeie profeet by die volk was, kon God se volk sonder ʼn koning bestaan, want dan het hulle almal geluister na God wat deur die profeet met hulle gepraat het. God wou hê Israel moes ʼn goeie leier hê. Samuel was ʼn baie goeie leier. Hy het besef hy is net God se mond. Wanneer hy met die volk

5 gepraat het, mag hy net aan hulle oorgedra het wat God gesê het. Samuel het egter so oud geword dat hy gesukkel het om alles te doen wat hy moes doen. Hy het toe sy twee seuns aangestel om sy werk by hom oor te vat. Samuel se twee seuns het gedink hulle was nou baie belangrik. Hulle het die volk van God begin bedrieg en van hulle goed gesteel. Die volk van God het nie daarvan gehou nie. Hulle wou ʼn nuwe leier hê, maar nie sommer net enige leier nie Hulle wou ʼn koning hê soos die ander volke, en nie ʼn profeet nie. Samuel het gehoop die volk sou ʼn leier soos hy vra, iemand wat na God sou luister. Maar hulle het nie. Party leiers is goed; ander is nie so goed nie. Baie konings begin goed, maar raak dan te belangrik in hulle eie oë. Hulle word dan slegte leiers, soos Samuel se seuns, omdat hulle nie meer by God hoor wat reg en wat verkeerd is nie. Hulle besluit self hieroor en dit is gevaarlik, want dan kies ʼn mens gewoonlik só dat alles net oor jouself gaan. Opmerking: In die tyd van die Ou Testament het God sy volk lank sonder ʼn koning gelei. God het verkies om sy volk deur sy profete te lei. ʼn Profeet was iemand wat God se volk gelei het soos God dit wou hê. ʼn Profeet het eers na God geluister, en dan vir die volk gaan sê wat God wou hê hulle moes doen. ʼn Profeet was God se mond of stem onder die mense. Ná die profete was daar rigters. Hulle was leiers wat soms God se stem gehoor en dan gaan oorlog gaan het teen die vyande van God se volk. Ná die rigters het die land Israel konings gekry. Die konings het oor die hele grondgebied regeer en al minder na die stem van die Here geluister. In die tyd van die konings het die Here ʼn hele klomp profete gestuur om die konings te waarsku dat hulle op die verkeerde pad is. Moment 2: 1 Samuel 8:6-9 God en Samuel sien hoe die volk verkeerd kies Die Israeliete het ʼn groot fout gemaak om ʼn koning te vra. God het vir Samuel gesê Hy is saam met Samuel hartseer daaroor, want die volk het nie net teen Samuel gekies nie, maar ook teen God. Daarom het God vir Samuel gevra om vir die volk te verduidelik wat hierdie keuse van hulle werklik sou beteken. Kom ek verduidelik dit vir julle: Opmerking: Skryf die woord Leier op die bord neer. Dit is belangrik dat jy ʼn hoofletter L gebruik. Laat ʼn klein spasie tussen die L en die res van die woord. Ons kan in die woord Leier sien wat leiers behoort te doen. Ons kan ook sien watter gevare dit inhou om ʼn leier te wees. Opmerking: Trek nou twee pylpunte in op die punt van elke been van die L. Die een pyl wys boontoe en die ander pyl na regs. Ware en goeie leiers is nie vir hulleself belangrik nie. Waarheen kyk ʼn ware leier? (Wys na die pyl wat boontoe wys.) Ja, ware en goeie leiers kyk op. Dit beteken hulle kyk op na God en luister na wat God wil hê hulle moet doen.

6 Goeie leiers is soos ʼn profeet. Hulle is God se mond wat God se woorde aan die mense oordra. Goeie leiers weet ook hulle is nie die belangrikste nie. Daarom wys die onderste pyl weg van hulle af na ander mense toe. Maak met jou arms ʼn L. Sien jy? Die een pyl wys op na God, en die ander pyl wys na jou maats toe. Goeie leiers weet dit gaan oor die mense wat hulle moet lei, nie oor hulleself nie. Moment 3: 1 Samuel 8:10-18 God waarsku sy volk deur Samuel: Konings gee nie; hulle vat Samuel het vir die volk gesê wat God hom beveel het om te doen. Ek dink die Israeliete het besef hulle plan is nie so goed nie, maar hulle was te hardkoppig om anders te besluit. Samuel het vir hulle gesê: Die koning gaan julle kinders vat om vir hom te werk Die koning gaan julle geld vat sodat hy lekker kan leef Die koning gaan julle grond vir hom vat Julle gaan eintlik die koning se slawe wees. Dit alles het God vir die volk deur Samuel gesê, maar hulle wou nie luister nie. Uiteindelik het God vir sy volk gesê: Julle kies ʼn slegte leier. Opmerking: Wys weer na die woord Leier op die bord. Wat is ʼn slegte leier? Dit is ʼn leier wat nie na God luister nie en wat nie besef die land se mense is die belangrikste nie. Dit is ʼn leier wat te belangrik in sy of haar eie oë is. Slegte leiers luister nie vir God nie (vee die vertikale been van die L saam met die pyl uit). Hy sorg nie vir sy mense nie (vee die horisontale been van die L saam met die pyl uit). Wat bly nou oor? Wat staan op die bord? (Daar moet nou eier staan. Haal die eier uit.) ʼn Leier sonder die L sonder God en mense is eintlik soos ʼn vrot eier. Kan ʼn eier mense lei? Nooit! Wie wil ʼn eier wees? Niemand! Wie wil ʼn Leier wees? Almal. Goeie leiers luister na God en besef hulle is nie die belangrikste nie. Hulle mense is. Moment 4: 1 Samuel 8:19-22 Die volk kies om voort te gaan met hulle plan Die volk van God was baie hardkoppig. Hulle wou eerder ʼn eier as ʼn leier hê. Hulle wou hê ʼn mens moes oor hulle regeer eerder as God en sy profete. Hulle wou net soos die ander volke rondom hulle wees. Dit het gemaak dat hulle verkeerd gekies het. God wil met ʼn goeie rede hê ons moet anders leef as die mense wat Hom nie ken nie. Wanneer ons kies om God se kinders te wees, kies ons dat Hy ons lewe lei. Ons kies Hom as ons Leier. Dan kan ons lewe mos nie dieselfde lyk as die lewe van dié mense wat nog nie vir God gekies het nie, of hoe?

7 Dink Dink aan jou huisgesin. Jy moet vir jou pa of ma luister. Soms moet hulle jou help om reg te kies. Ons almal kies baiekeer net wat vir ons goed en reg is omdat ons vir onsself so belangrik is. Dan is ons soos ʼn eier. God wil jou help om die regte besluite te neem om vir Hom ʼn leier te wees. Leef In jou lewe en in jou skool moet jy baie keuses maak. Daar gaan nog baie kere in jou lewe wees dat jy sal moet kies wat reg en wat verkeerd is. Kom ons kies om soos Samuel te wees. Hy het reg gekies. Daarom was hy ʼn goeie leier. Hy het na God geluister, en na sy mense omgesien. Gaan wees jy ʼn goeie Leier. Kies reg!

8 Idees vir voorskoolse kinders 1. Trek die L op ʼn bord of blaaibord. Hulle hoef nie te kan lees of skryf nie. Dit is bloot ʼn voorstelling van rigting. 2. Verduidelik vir hulle ons kan na binne leef. Dan lyk ons soos ʼn eiertjie. Dan is jy vir jouself die belangrikste. Jy lewe om net jou hart gelukkig te maak. 3. God vertel vir ons dat sy kinders nie na binne moet leef nie, maar na buite. Daarom teken ons vandag twee pyle op hierdie L: Die een pyl wys op na God toe, en die ander pyl wys na ons maatjies. (Maak met jou arms ʼn L sodat jou een hand na bo en die ander een na regs wys.) 4. Laat hulle vroteier speel. Vra wie vroteier wil wees. Hulle reaksies sal verskil, maar verduidelik vir hulle dat die een wat vroteier is, nie meer deel van die speletjie is nie. Dit is nie lekker om vroteier te wees nie. 5. Ons moenie soos ʼn vrot eier wees nie. Ons moet goeie Leiers wees wat na God luister en vir ons maats omgee. 6. Laat hulle ʼn L met hulle arms maak. Sê dan saam met hulle: Ek luister vir God. Ek gee om vir my maats. (Herhaal twee maal.)

9 Kleingroepvaslegging: Junior groep Welkom Kies iemand in jou groep om voor te kom staan en die leier te wees. Verduidelik vir die groep julle gaan ʼn na-aap-speletjie speel. Hulle moet al die bewegings maak wat die leier van die groep maak. Elke leier kan drie bewegings kies. Gee vir soveel moontlik kinders ʼn kans om die leier te wees. Gesels nou saam hieroor: Was dit vir jou lekker om die leier van die speletjie te wees? Hoe het dit jou laat voel toe almal jou na-aap? Laat die kinders hulle ervaring met die groep deel. Wegspring Kan julle onthou na watter prentjie ons heel eerste gekyk het terwyl ons vandag se storie vertel het? Dit was ʼn prentjie van ʼn groot rooi mond. Samuel was God se mond onder die volk. Ons noem so iemand ʼn profeet. ʼn Profeet, net soos ʼn goeie leier, moes self ook doen wat hy vir ander mense gesê het om te doen. Dis soos die speletjie wat ons nou net gespeel het. Die leier doen iets, en almal volg sy of haar voorbeeld. Ek wonder of die volk geweet het hulle het verkeerd gekies. Kom ons maak of ons die volk van God is. Sou jy eerder ʼn koning wou hê soos al die ander volke, of sou jy ʼn profeet kies? Partykeer is dit moeilik om reg te kies. Ons moet na God se stem in ons lewe luister. Dit maak dat ons goeie leiers vir mense kan wees. Gesels nou hieroor: Hoe kan jy God se mond tussen jou maats wees? Hoe kan jy na God se stem luister? Opmerking: Om die beginsel van die profeet wat na God luister en sy boodskap aan die volk oordra vas te lê, kan julle telefoontjie speel met woorde soos liefde, vrede en vreugde. Werksaam Voltooi die groot L met die pylpunte in jou werkboek. Laat dit jou aan hierdie boodskap herinner: ʼn Goeie leier luister na God, en dra dan God se boodskap aan ander mense oor.

10 Wegstuur/Huisgeloof 1. Kom ons gaan wees goeie leiers hierdie week. Wanneer jy by die huis kom, vra of jy vir jou ma of pa kan koffie maak. ʼn Goeie leier weet sy of haar mense is belangrik. 2. Goeie leiers luister saam na God. Vra vir jou ma of pa om saam met jou na God se stem te luister. Vertel dan vir hulle dat ʼn slegte leier eintlik ʼn vrot eier is.

11 Kleingroepvaslegging: Senior groep Welkom Kies iemand in jou groep om voor te kom staan. Ons gaan vandag die speletjie Monkey see, Monkey-do speel. Julle moet al die bewegings wat die leier hier voor maak, na-aap. Elkeen kry net drie bewegings om te wys. Gee vir soveel moontlik kinders ʼn kans om die leier te wees. Dink ʼn rede uit om een van die emosioneel sterk kinders uit die klas te stuur. Spreek dan met die ander kinders af dat julle nie sy of haar voorbeeld gaan volg nie, maar net mooi die teenoorgestelde gaan doen. Byvoorbeeld, as die leier ʼn arm oplig, lig die groep ʼn been op; as die leier spring, gaan sit die groep. Gesels dan saam: Was dit vir jou lekker om die leier in die speletjie te wees? Hoe het jou dit laat voel toe almal jou na-aap? Laat die kinders hulle ervarings met die groep deel. Soms is ons goeie leiers, en ander kere is ons slegte leiers. Ons kan kies hoe ons lei en volg, maar die mense rondom ons kan ook kies hoe om te lei en hoe om te volg. (Vra hier spesifiek die mening van die kind wie se bewegings nie gevolg is nie.) Partykeer het baie goeie leiers min mense wat hulle volg. Jesus het maar 12 dissipels gehad terwyl Hy hier op aarde was. Wegspring Kan julle onthou na watter prent ons eerste gekyk het? Ja, dit was die groot rooi mond. Die mond is ʼn teken dat God se profeet, Samuel, vir die volk net gesê het wat hy by God gehoor het. Profete en leiers het altyd ʼn keuse: Samuel kon presies oordra wat God wou hê hy moes aan die volk oordra, of hy kon leuens vertel het. Die leuens kon hom baie ryk laat word het. Samuel het egter reg gekies. As ons goeie leiers wil wees, moet ons leer om reg te kies. Ons het in Samuel se storie gehoor dat hy ʼn goeie leier was omdat hy na God geluister het. Daar is baie plekke waar en maniere hoe ons God se stem kan hoor. Kan julle ʼn paar opnoem? Om ʼn goeie leier te wees moet ons na God se stem luister. Maar dit is nie al nie. Wat ons by God hoor en dan vir ander sê, moet ons self ook doen. Dink aan die speletjie wat ons gespeel het. Soos die groep na jou gekyk het, kyk mense na jou lewe. Hulle kan sien of jy na God se stem wil luister, en dan sal hulle kies om saam met jou agter God aan te loop of nie. Soms kies mense om nie ʼn leier te volg nie. Gesels hieroor: Hoe en waar kan jy God se stem hoor? Hoe kan jy doen wat God van jou vra? Het jy al reg gekies, maar toe draai jou maats teen jou?

12 Wonder Soos God se volk, kies ons ook soms verkeerd. Kom ons maak of ons God se volk is. Sou jy eerder ʼn koning wou hê soos al die ander volke, of sou jy ʼn profeet verkies? Hoekom, dink julle, wou die volk so graag ʼn koning hê? Miskien wou hulle nie anders as die volke rondom hulle wees nie. Maar dalk wil God juis met ʼn rede hê sy kinders moet anders leef as die wêreld. Die wêreld luister na te veel stemme. God vra van ons dat sy stem in ons lewe die heel belangrikste moet wees. Dink met jou oë toe hieroor: Kies jy soms verkeerd, net soos die Israeliete verkeerd gekies het? Hoe kan jy seker maak jy luister na God se stem sodat jy reg kan kies en reg kan leef? Partykeer is dit vir ons moeilik om na God te luister, want Hy praat nie hoorbaar met ons soos mense nie. Wat doen ons dan? Opmerking: Om die beginsel van die profeet wat na God luister en sy boodskap aan die volk oordra vas te lê, kan julle telefoontjie speel met woorde soos liefde, vrede en vreugde. Gee by die laaste vraag vir die kinders leiding oor gebed en geloofsgemeenskap. God gee met ʼn rede vir ons boeties en sussies om ons op die pad te help. Werksaam Gesels saam hieroor: Hoe kan jy elke dag tyd maak om na God se stem te luister? Hoe kan jy God se mond onder jou maats wees? Dit is soms moeilik om reg te kies, veral as jy tussen jou maats is. Wat maak dit so moeilik? Nadat julle saam hieroor gesels het, kan die kinders in hulle werkboeke die L en die pylpunte voltooi. Dit sal hulle aan hierdie boodskap herinner: ʼn Goeie leier luister na God, en dra dan God se boodskap aan ander mense oor. Wegstuur/Huisgeloof 1. Gesels hierdie week met die mense in jou huis oor hierdie twee stellings: Goeie leiers weet hulle moet luister na wat God sê oor hoe om ander mense te lei. Goeie leiers weet dit gaan oor mense. 2. Gesels saam oor hoe julle tyd kan maak om na God se stem te luister. 3. As jou lewe anders lyk as jou vriende sʼn, moenie bekommerd wees nie. Dalk lei God jou om anders te wees. Luister na Hom.