Dhr. Van Eede leest de opening voor zoals ds. Verdonk deze voorbereid had.

Transcriptie

1 SAMENVATTEND VERSLAG van de Extra Bondsvergadering VAN DE BOND VAN VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTEN IN NEDERLAND op 11 maart Congregationalisme OPENING In verband met afwezigheid door ziekte van voorzitter ds. W. Verdonk opent dhr. F. van Eede deze extra Bondsvergadering. Hij heet iedereen welkom, in het bijzonder de VEG Utrecht die vandaag helaas voor de laatste keer aanwezig is op een Bondsvergadering. Ook een speciaal welkom is er voor de belangstellenden van de Ned. Gereformeerde Kerk uit Amsterdam die in het kader van de samenwerking met de VEG Amsterdam vandaag ook aanwezig zijn. Deze vergadering is voorbereid door het Comité en het Seminarium. Afgemeld hebben zich: Apeldoorn, Bath, Den Haag, Gorinchem, Leeuwarden, Oude Pekela en de vertegenwoordiger van de synode van de Protestantse Kerk mw. J. Galjaard. Dhr. Van Eede leest de opening voor zoals ds. Verdonk deze voorbereid had. LEZINGEN Ds. T. Hettema Beraad en betrokkenheid, vervulling en vervolmaking: congregationalisme in de VEG Ds. Hettema houdt een inleiding over het congregationalisme in de Vrije Evangelische Gemeenten. In de zomer van 2016 heeft het Seminarium een notitie naar het Comité en de gemeenten gestuurd waarin gesteld werd dat onze vorm van congregationalisme failliet is. Bij het congregationalisme is de plaatselijke gemeente autonoom en stelt haar eigen regels. Dit in tegenstelling tot het episcopalisme en presbyteraal synodalisme. In de Vrije Evangelische Gemeenten beslist niet de kerkenraad maar de ledenvergadering, de kerkenraad bereidt voor en voert uit wat op de ledenvergadering besloten wordt. De Bond bestaat dus uit onafhankelijke gemeenten zonder overheidsbemoeienis, synode of geloofsbelijdenis, Jezus is hoofd van de gemeente! Dit houdt mede in dat het bepalen dat de eigen gemeente gelijk heeft, tegelijkertijd het miskennen is dat Jezus ook hoofd van de andere gemeenten is. We zijn verbonden in de Bond om ons er aan te herinneren dat Jezus de Heer is. De congregationalistische Bond bestaat uit zelfstandige gemeenten met onderlinge gemeenschap. Voor onderlinge gemeenschap zijn ingrediënten voor goede soep nodig: beraad, betrokkenheid, vervulling en vervolmaking. Deze ingrediënten zijn terug te vinden in de Beginselen. Reacties via de mentimeter: - Is deze verhandeling ook op papier verkrijgbaar? De lezingen van vandaag zullen gebundeld in een Bondsbrochure verschijnen. Daarnaast zullen ze vanaf a.s. maandag op de site van de Bond terug te lezen zijn. - Hoe voorkom je dat door teveel ingrediënten de smaak van de soep niet meer te bepalen is? Alles moet met mate gedoseerd worden, hier is beraad voor nodig! Het systeem van rode en groene kaartjes wordt genoemd: net zo vaak de vraag stellen of er voldoende materiaal is om tot een keuze te komen tot er alleen maar groene kaartjes zijn. 1

2 Dhr. E. Groen "Wat heeft de toekomst gebracht? Over autonomie, netwerken en rekenschap in deze tijd Dhr. E. Groen, docent theologie en levensbeschouwing aan Windesheim, houdt een lezing over de overeenkomsten met de Unie van Baptisten. Beiden zijn in dezelfde tijd ontstaan en zijn congregationalistisch. In de jaren 80 van de vorige eeuw was de Unie verdeeld door de lokale autonomie met daarnaast een nietszeggende landelijke bureaucratische en financiële organisatie. Vanuit de visie dat Jezus hoofd van de gemeenten is en wetten van Hem komen is de autonomie van gemeenten losgelaten. Gemeenten kunnen zelfstandig besluiten nemen, maar zijn niet onafhankelijk van elkaar. Er moet rekenschap aan elkaar worden gegeven, accountability. Daarnaast is er hard gewerkt aan een gemeenschappelijke toekomst vanuit de onderlinge verschillen, de Unie is nu hechter dan ooit. Er zijn verschillen tussen de Unie en de Bond waardoor het model niet zondermeer toegepast kan worden binnen de Bond. Het landelijk bureau van de Unie was groter en kon beter faciliteren en de gemeenten waren groter. Sommige gemeenten zijn zo klein dat men denkt aan opheffen of samengaan of opgaan in de Protestantse Kerk, waar de Bond als kerkgenootschap en als opleiding mee samenwerkt. Deze is congregationalistischer geworden. De Bond moet uitgaan van de eigen positieve punten en kracht. Versterk de onderlinge band als die niet goed is. Persoonlijk en tussen gemeenten. Laat je aanspreken door anderen en spreek hen aan, mits met respect en de wil om de ander te begrijpen en kritisch te bevragen. Laat je aanspreken door de wet die vanuit God komt, de heteronomie, en anker daarin de lokale zelfstandigheid. Reacties via de mentimeter: - Zijn er ook gemeenten afgehaakt? Nee. - Wat is de gamechanger in dit proces? Binnen de Unieraad zijn mensen gekozen op basis van expertise en ervaring, een mix van jong en oud: een hechte groep die er voor ging en geen half werk wilde leveren want het proces kostte veel tijd en energie. Doordat de Unieraad veel in de gemeenten kwam, ontstond er een goed contact met de gemeenten. - Wat is het verschil tussen Unie van Baptisten en Vrije Baptisten gemeenten? Dat verschil is nu erg klein, door fusies zijn ook Vrije Baptisten gemeenten bij de Unie gekomen. - Hoe heeft de Unieraad draagkracht mandaat gekregen? Omdat de Unie niet langer een financieel en organisatorisch orgaan wilde zijn, is gekeken naar de manier waarop men kerk van Jezus Christus wilde zijn. Wat willen we betekenen voor de samenleving, wat is het beleid dat we samen willen dragen? Hierop zijn veel missionaire processen gestart. Het proces, dat heel open was, heeft een jaar geduurd waarna er nieuwe bestuurders zijn gekomen, de gemeenten hadden ook voordeel bij de gestarte processen. - In hoeverre groeien Protestantse Kerk en congregationalistische gemeenten naar elkaar toe en welke kansen geeft dat? Zou het mogelijk geweest zijn dat de Unie een associatie overeenkomst gesloten zou hebben met de Protestantse Kerk? Toen was die mogelijkheid er zeker niet. Maar in de Protestantse Kerk wordt steeds meer beslissingsbevoegdheid naar de lokale, onderling zeer verschillende, gemeenten overgedragen. Als deze trend zich voortzet, is er weinig verschil meer tussen de Protestantse Kerk en VEG, behalve de schaal. De VEG zijn kleinere gemeenten, iedereen kent iedereen. Een associatie overeenkomst met de Unie van Baptisten ligt lastiger omdat zij een groot internationaal verband hebben. - Had dit proces kans van slagen gehad met een Unie met de grootte van de huidige Bond? Nee, met de huidige grootte van de Bond was het niet gelukt. Er zouden dan niet voldoende faciliteiten en mensen zijn geweest om de Unie binnen de gemeenten realiteit te laten zijn. De gemeenten rekenen consumentistisch af op: Wat betekent de Bond/Comité voor mij? 2 Samenvattend verslag EBV 2017

3 Samenvattend: Ds. T. Hettema ziet als rode draad in de gestelde vragen terugkomen of het beraad en de onderlinge verbondenheid dwingend zijn? Hij stelt dat er geen regels of criteria voor de dwingendheid van beraad van tevoren bepaald moeten worden. Beraad en verbondenheid werken alleen door het te ervaren. Dit geldt ook binnen de eigen gemeente: overleg inviterend met elkaar. Ook onderling beraad op regionaal niveau is belangrijk. Een ander voorbeeld is om bij de invulling van de preekbeurten niet vast te houden aan de plaatselijke lijstjes maar ook andere sprekers binnen de Bond uit te nodigen. Zoek niet alleen bevestiging maar luister ter verrijking ook naar wat anderen te zeggen hebben. Verbondenheid moet je beoefenen binnen de gemeente, binnen de regio en binnen landelijk verband. Dhr. Groen vult aan dat het gesprek moet starten vanuit een multifocale en multivocale insteek, iedere stem telt! Reacties: - Hoe om te gaan met verschillen in bijbeluitleg? Dhr. Groen geeft aan dat we verschillen moeten accepteren en respecteren. Perspectivisme is oog hebben voor verschillen en er niet van uitgaan dat de eigen mening de juiste is of dat alles maar kan. Men moet bereid zijn om met elkaar in gesprek te gaan en om inzicht te geven in de meningsbepaling. - Ds. D. Spee is aan het denken gezet omtrent de mogelijkheden tot het organisatorisch vertalen van het congregationalisme en noemt een aantal opties. De positie en de bevoegdheden van de Unieraad is haar onduidelijk, is de Unie congregationalistisch of juist presbyteriaans synodaal, is de Unieraad ook samengesteld uit deelorganisaties? Dhr. Groen antwoordt dat de Unie, net als de gemeenten, congregationalistisch is. De gemeenten wilden een éénlaags bestuur, de Unie voert het beleid uit dat de gemeenten hebben vastgesteld. Daarnaast bestaat de Unie net als het Comité uit deelorganisaties. -Ds. P. Smit vraagt wat de visie achter de Unieraad is, wat is het theologisch motief? De gemeenten merkten dat de structuren niet open waren en ondoorbreekbaar, aldus dhr. Groen. De gemeenten wilden inhoudelijk met elkaar praten over wat hen bezig hield en hoe kerk van Jezus Christus te zijn in deze tijd. Ds. Hettema vult aan dat de VEG volgens de Beginselen een zendingsgemeente wilde zijn. Ook was er toen een organisatorische vrijheid die nu is kwijt geraakt. -Dhr. J. Sloof wil weten of het mogelijk is lid te worden van een Uniegemeente als men niet overgedoopt wil worden? Dhr. Groen antwoordt dat dit afhangt van de plaatselijke gemeente. -Mw. J. v/d Kamp meent op te kunnen merken dat er nog iets speelt. Zij stelt dat in alle relationele verhoudingen een conflictueuze wrijving is. Harmonie is de bode maar de ander is toch anders en niet helemaal te begrijpen, het is normaal dat er spanning en wrijving is. Congregationalisme ontstaat door wrijving heen. Volgens ds. Hettema is spanning een onderscheid dat nog niet duidelijk is. Als het onderscheid duidelijk is, kan men beter contact hebben en gemakkelijker met elkaar omgaan. -Ds. S. Weststrate vult aan dat autonomie een vloek is in de Vrije Evangelische Gemeenten, Christus en de Geest stellen de norm. Zelfstandigheid is het juiste woord. Hij denkt dat onderbelicht wordt dat de Bond van gemeenten bij elkaar kwam om in elkaar iets van Christus te herkennen. De persoonlijke relatie met Christus wordt steeds in de Beginselen op velerlei manieren benoemd. Vandaag is, voor hem, de eerste Bondsvergadering waarbij de Schrift niet geopend is en er ook geen openingsgebed gebeden is. Ds. Hettema geeft aan wel gebeden te hebben in de woorden van Jan de Liefde die dhr. Van Eede in de opening noemde. -Ons Orgaan vraagt welk mandaat de Unieraad had, er waren nogal wat conflictsituaties? Het antwoord van dhr. Groen is dat het mandaat van de gemeenten kwam, hoe willen we Jezus dienen? Samenvattend verslag EBV

4 Vandaag is onderdeel van een hele serie ontmoetingen. Dhr. H. v. Dam licht toe dat in november is gesproken over gemeenteberaad om met elkaar in gesprek te komen. Voor verbondenheid is gesprek en ontmoeting noodzakelijk. Zo zullen er ontmoetingen zijn tussen voorgangers maar ook een beraad in de regio tussen gemeenten onderling. WORKSHOPS Plenaire bespreking, statements uit de workshops met reactiemogelijkheden 1 Bijbelse verhalen over beraad en betrokkenheid (J. Delwig en D. Durieux) -Onze workshop ging over het onderwerp en de vraag: Verschillen in inzicht, hoe ga je er mee om? - wrijving - overleg - de Heilige Geest leidt - acceptatie van gezag -Wat we écht over dit onderwerp willen zeggen aan de hele groep: Beraad gaat over de heiligste zaken: de kern van het geloof. Beraad met elkaar maar ook met God (gebed). -Een aanbeveling die we doen: minder over pensioenfondsen en meer over heilige zaken praten. Met betrekking tot het gezag, wat zijn de voorwaarden voordat er tot beraad over gegaan kan worden? Ds. Durieux antwoordt dat de Heilige Geest en de Heilige Schrift leiden. Ds. Smid wil weten of besproken is wat de heiligste zaken zijn? In de workshop ging het over de besnijdenis (Handelingen) maar het belangrijkste hierin was dat Jeruzalem meegedacht had. Volgens ds. Hettema moet er geen scheiding zijn tussen heilige en profane zaken maar moet er op een heilige manier over profane, aardse zaken gesproken worden. Ds. Durieux meent dat door eerst heilige zaken te bespreken ook aardse zaken gemakkelijker te bespreken zijn. 2 Beginselen: er wordt veel over gesproken, nu wil ik ze wel eens lezen (P. Smit en J. Koornberg) -Onze workshop ging over het onderwerp: onze Beginselen. - er is veel ruimte in de Beginselen, in de breedste zin van het woord - vrijheid is gebondenheid aan God, Zijn woord en Zijn kinderen. We zijn als VEG aan elkaar verbonden, maar ook met alle gemeenten buiten de VEG muren. -Wat we écht over dit onderwerp willen zeggen aan de hele groep: Je hebt elkaar nodig, zoals in zending en in kleine gemeenten. -Een aanbeveling die we doen: Er moet meer ludieke, aansprekende aandacht komen voor onze wortels: een film over Wat is VEG, geef je op als filmfigurant! Of bustochten naar belangrijke VEG plaatsen: in het spoor van Jan de Liefde, ds. Budding etc. Ds. Durieux vraagt wie de gewoonte heeft om op de belijdeniscatechisatie de Beginselen door te nemen? Hij roept op om de Beginselen te bespreken op catechisatie etc. en ze te vertalen in de tegenwoordige tijd. Ds. Hettema meldt dat in Heerde allerlei activiteiten rond de wortels van de Bond zijn georganiseerd. En hij oppert het idee van bijvoorbeeld een Jan de Liefde wandeling in Amsterdam. 4 Samenvattend verslag EBV 2017

5 Mw. De Bliek vertelt dat in Nieuwvliet op 8 januari een bijeenkomst met ds. Mietus gehouden is over de Beginselen. Er was verbazing over de ruimte die de Beginselen boden. 3 Organisaties; bij mij op het werk, in mijn vereniging doen we dit om onderling beraad en betrokkenheid te vergroten (W. Postma en A. Steenhuis) Onze workshop ging over het onderwerp en de vraag: Wat zijn de basisprincipes voor een organisatie waarin samengewerkt, overlegd en besloten wordt? Inventarisatie van wat belangrijk is: -uitspreken van verwachtingen -luisteren -helder het doel formuleren: binnen de plaatselijke kerk is dit wel te doen maar al snel wordt het divers en lastiger. Binnen de Bond is het doel niet helder voor mensen die niets met de Bond te maken hebben en bijv. de Bondsvergaderingen niet bezoeken. Een actiepunt voor de Bond is het formuleren van een heel helder doel. -kennis van de inhoud -teamgeest bevorderen -je gekend voelen -waardering voor elkaar hebben: om respect voor elkaar te hebben moet je elkaar kennen en we kennen elkaar binnen de Bond onvoldoende. -openheid van zaken -Verbondenheid hangt samen met elkaar kennen. -Communicatie: één van de middelen om elkaar beter te leren kennen is communicatie met elkaar, te weten wat elders mooi is. We moeten meer met elkaar delen (via de websites en een link naar de Bond op de eigen website). Dit is al lastig voor het kader en nog lastiger voor de leden. De belangrijkste aspecten van een organisatie zijn dus: -Elkaar kennen -Communicatie -Formuleren van een helder doel/verwachtingen Ds. S. v.d. Velde vraagt of er ook gesproken is over de wijze waarop mensen met elkaar communiceren? Hij heeft gemerkt dat er snel een negatieve manier van omgaan met elkaar is waarbij er geen ruimte is om anders te kunnen en mogen denken. Communicatie vraagt ook respect en acceptatie. Dhr. Burger geeft aan dat Ons Orgaan ook een communicatiemiddel is, input uit gemeenten en regio s is hiervoor nodig. 4 Over samenwerking tussen kerken (E. Groen en F. van Eede) -Onze workshop ging over het onderwerp en de vraag: Samenwerking tussen kerken. Wat speelt er plaatselijk interkerkelijk. Er is een grote verscheidenheid met plaatselijk verschil in samenwerking tussen kerkgenootschappen. -bonte verscheidenheid, wat breng je in als VEG identiteit? -vrijheid -opstandingsgeloof -persoonlijk geloof -Wat we écht over dit onderwerp willen zeggen aan de hele groep: Erken dat we elkaar nodig hebben! -Een aanbeveling die we doen: Ontwikkel snel een toekomstvisie met duidelijke kaders met behoud van eigen identiteit voordat de tijd de Bond inhaalt. Samenvattend verslag EBV

6 5 Laat maar horen. Hoe betrek je mensen bij overleg en bestuur, in een kerkenraad, gemeentevergadering, regioconvent of bondsvergadering (L. van Weijen, F. Sprenkelink en H. Jager) -Onze workshop ging over het onderwerp en de vraag: het enthousiasmeren van mensen en zoeken naar creatieve invullingen. -ambtsdragers -gavengericht -het lijkt vrijblijvend te worden -taken opdelen -flexibel -Wat we écht over dit onderwerp willen zeggen aan de hele groep: Wees creatief en zoek naar mogelijkheden en kansen om een bestuur te vormen. -Een aanbeveling die we doen: Volhouden, luisteren, out of the box denken, in gesprek blijven en taken verdelen. Ds. Spee vraagt of er ook een verschil is tussen grote en kleine gemeenten, stad en platteland? Uit de workshop kwam naar voren dat de kerkenraden in kleinere gemeenten beter bezet zijn, grotere gemeenten kennen grotere problemen hierin. Ds. V.d. Wetering ziet bij out of the box denken mogelijkheden om gemeente te zijn zonder een kerkenraad. Hij wil dan bijvoorbeeld per zondag personen aanwijzen als verantwoordelijken voor de dienst. Ds. Van Houten geeft aan dat het doel van de kerkenraad juist is om de goede dingen te doen. Zij vindt het juist goed om als kerkenraad bij elkaar te komen om zich dit af te vragen. SLUITING Namens het Comité bedankt dhr. Van Eede de organisatie van deze dag. Hij meldt dat bij de tussentijdse verkiezingen dhr. H. Jager en dhr. J. Burger gekozen zijn in resp. het Comité en St.76. Tenslotte wijst hij nog op de site van het Bondsbureau waar een notitie op staat van de Raad van Kerken die een boekje met meditaties rond Pasen heeft samengesteld. De Extra Bondsvergadering wordt afgesloten met een meditatief moment door Pascal Lauwaert, VEG Nieuwvliet. Verslag geschreven door Connie Maas, 11 april Samenvattend verslag EBV 2017