Behandeling van Hielspoor. Fasciitis plantaris

Transcriptie

1 Behandeling van Hielspoor Fasciitis plantaris

2 Inhoud Inleiding 3 Hielspoor 3 Klachten en oorzaken 3 De behandeling en wat u zelf kunt doen 4 De nachtspalk 4 Trainingsschema 5 Peesplaatrekoefening 5 Achillespees rekoefeningen 6 Tenslotte 7 Sint Maartenskliniek 8

3 Inleiding In deze folder krijgt u informatie over de behandeling van hielspoor, ook wel fasciitis plantaris genoemd. Hielspoor De pijn onder uw hiel wordt fasciitis plantaris genoemd. Fasciitis plantaris verwijst naar de fascia plantaris: een soort peesplaat die de voetboog ondersteunt, bestaand uit een vezelrijke structuur. De fascia plantaris loopt van het hielbeen onder de voet naar het begin van de onderkant van de tenen. Hielspoor verwijst naar het doorntje aan de voorzijde van het hielbeen (zie afbeelding). Maar ook mensen zonder zichtbare hielspoor op de röntgenfoto kunnen last hebben van fasciitis plantaris. Het is dus niet zo dat het doorntje aan de voorzijde van het hielbeen altijd de pijn veroorzaakt. Daarom wordt de voorkeur gegeven aan de naam fasciitis plantaris. Klachten en oorzaken De typische klachten bij een fasciitis plantaris zijn: Pijn bij de eerste stappen. De pijn neemt af na wat meer lopen, maar verergert weer na langer lopen. Er is dus een duidelijke belastingsafhankelijke relatie. De ergste pijn bevindt zich aan de voor-/ onderzijde van de hiel, met soms uitstralende pijn richting de binnenkant van de enkel. De pijn kan zich in de loop van de tijd ook verplaatsen onder het hielbeen. De oorzaak van deze pijnklachten is een overbelasting ( overuse syndrome ) waardoor er microscheurtjes in de vezels van de fascia plantaris ontstaan. Deze overbelasting kan veroorzaakt worden door factoren als overgewicht, een hoog activiteitenniveau (sporten, veel staan), een naar binnen gekantelde beweging van de voet tijdens het lopen (pronatie), maar soms ook door een plotselinge inspanning, zoals het hard in de grond trappen van een spade. Meestal is er echter geen directe aanleiding voor het ontstaan van de klachten. De klachten ontstaan dan heel geleidelijk en blijven hardnekkig voortduren. Bij veel mensen met fasciitis plantaris is er sprake van verkorte kuitspieren. 3

4 De behandeling en wat u zelf kan doen De arts zal met u doornemen welke behandelingen u eventueel al eerder heeft gehad voor uw fasciitis plantaris, en welke behandelingen nog mogelijk zijn. Hierbij wordt gewerkt met een zo volledig mogelijke lijst van potentieel succesvolle behandelmogelijkheden. Steunzolen en het rekken van de kuitspier Als voornaamste behandeling van hielpijn wordt in de literatuur vooral waarde gehecht aan het gebruik van steunzolen voor mensen die langer dan acht uur per dag staan en het goed rekken van de kuitspieren. Steunzolen ontlasten de onderzijde van de hiel. Het rekken van de kuitspier heeft als doel de gezamenlijke vezels van de kuitspier en achillespees, die doorlopen in de peesplaat onder de voet, te herstellen. Daarom heeft het rekken van de kuitspier een gunstig effect op de pijn onder de voet. Het rekken van de kuitspier geeft bovendien een verlichtend gevoel, al zal de pijn pas na enkele maanden rekken echt verminderen. In het trainingschema in deze folder staan de oefeningen afgebeeld, voor een goed resultaat raden wij u aan deze oefeningen twee tot drie keer per dag uit te voeren. De nachtspalk Het gebruik van een nachtspalk heeft een goed effect op de fasciïtis plantaris, zeker in combinatie met het rekken van de voet- en achillespees. Een nachtspalk houdt de voet in 90 graden ten opzichte van het onderbeen, zodat de vezels van de peesplaat opgerekt blijven gedurende de nacht, dit vergemakkelijkt het opstarten na nachtrust. De gipsverbandmeesters leggen deze nachtspalk aan. De nachtspalk moet u zeker 3 maanden dragen gedurende de nacht, in combinatie met het rekken van de kuitspier/achillespees overdag. De kans is groot dat in de loop van deze maanden de pijnklachten onder de hiel verminderen. Richtlijnen nachtspalk Als u een spalk aan heeft dan mag u hier niet op lopen. De spalk is gemakkelijk aan en uit te doen door het klittenband. U mag een eigen kousje in de spalk dragen. Als u de spalk niet meteen de hele nacht kunt dragen, dient u het gebruik van de spalk geleidelijk aan op te bouwen tot het punt dat u de spalk of spalken de gehele nacht draagt. 4

5 Trainingschema In de komende 8 weken zult u een aantal rekoefeningen 3 maal per dag uit moeten voeren. De oefeningen bestaan uit het rekken van de achillespees en het rekken van de peesplaat onder de voet. Het eerste moment waarop u de rekoefeningen uitvoert is direct na het opstaan omdat het belangrijk is dat de pezen gerekt worden voordat ze belast worden. Het tweede moment waarop u de oefeningen uitvoert is in de middag. Tot slot voert u de oefeningen uit voor het slapengaan. Ook is aan te raden de peesplaat onder de voet te rekken als u langere tijd gezeten of gelegen heeft. Op de volgende pagina s worden de oefeningen uitgelegd. Zowel de peesplaat oefening als de achillespees rekoefening dient u op de 3 hiervoor genoemde momenten uit te voeren. Peesplaat rekoefening De peesplaat zit in het midden onder u voet. 1. Leg uw aangedane voet over uw knie. 2. Pak met uw hand uw tenen en buig deze richting uw scheenbeen. 3. U buigt tot u de pees onder in de voet voelt rekken. Dit controleert u door met uw andere hand onder de voet te voelen. U voelt dan de pees aanspannen. Als hij hard aanvoelt is de pees genoeg gerekt. 4. Houd deze rek voor 10 tellen aan Herhaal dit 10 keer met een paar tellen rust tussen elke oefening. 5

6 Achillespees rekoefeningen De achillespees is verbonden met een lange kuitspier en een korte kuitspier. Daarom zijn er twee soorten oefeningen voor de kuitspier: met gestrekte knie (die de lange kuitspier rekt) en met gebogen knie (die de korte kuitspier rekt). U rekt 3 keer per dag zowel de lange als de korte kuitspier. U doet 3 maal per dag tenminste één van de lange en één van de korte kuitspieroefeningen die we beschrijven. Kies voor de oefening die op dat moment het handigst voor u is. Lange kuitspier rekoefeningen: Oefening 1 Uitgangshouding: ga voor een muur staan en zet met een been een stap naar voren. Houd het achterste been gestrekt. Zet de handen op schouderhoogte tegen de muur. Uitvoering: het lichaamsgewicht rust op het achterste been. Beweeg het lichaam als een plank naar voren, en hou de hiel aan de grond. Trek dan de hiel naar achter en in de grond. Houd 15 tellen vast, ontspan en kom vanuit deze stand op de tenen omhoog en zet de armen hoger tegen de muur. Houd 10 tellen vast en ontspan. Herhaal de oefening 10 keer. Oefening 2 Uitgangshouding: ga op de grond zitten. Leg de benen op de grond. Sla een handdoek om de voorvoet en tenen. Uitvoering: trek de voet naar je toe totdat je spanning voelt in de kuit. Houd deze stand goed vast m.b.v. de handdoek. Hierbij heb je rek op de onderkant van de voet. Houd dit 10 tellen vast en ontspan. Herhaal de oefening 10 keer. Oefening 3 Uitgangshouding: ga met de voeten op de onderste traptrede of boek staan en laat de hielen over de rand hangen. Uitvoering: verplaats het lichaamsgewicht iets naar voren zodat de hielen naar beneden worden geduwd. Voel daarbij de spanning in de kuitspieren. Ga vervolgens weer op de tenen staan. Houd 3 seconden vast en herhaal dit 10 keer. Na 1 minuut pauze herhaalt u deze nog 2 keer. U voert de oefening dus 30 keer uit. 6

7 Korte kuitspier rekoefeningen: Oefening 1 Uitgangshouding: ga voor een muur staan en zet met een been een stap naar voren. Buig het achterste been. Zet de handen op schouderhoogte tegen de muur. Uitvoering: het lichaamsgewicht rust op het achterste been. Beweeg het lichaam als een plank naar voren, en hou de hiel aan de grond. Trek dan de hiel naar achter en in de grond. Houd 10 tellen vast en ontspan. Herhaal de oefening 10 keer. Oefening 2 Uitgangshouding: ga op de grond zitten. Plaats een kussen onder de knie. Sla een handdoek om de voorvoet en tenen. Uitvoering: trek de voet naar je toe totdat je spanning voelt in de kuit. Houd deze stand goed vast m.b.v. de handdoek. Hierbij heb je veel rek op de onderkant van de voet. Houd dit 10 tellen vast en ontspan. Herhaal de oefening 10 keer. Tenslotte Fasciitis plantaris kan hardnekkig zijn en soms hebben al deze oefeningen niet het gewenste effect. Dat is vervelend, maar de pijnklachten van de fasciitis plantaris gaan over het algemeen wél over. De gemiddelde duur van de klachten is zeker een jaar. 7

8 Meer informatie of vragen Colofon Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, of wilt u meer informatie, neemt u dan contact op met de Gipskamer van de Sint Maartenskliniek, telefoon (024) (maandag tot en met vrijdag van uur). Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. orthopedie Juli 2016 Bestelcode Bezoekadres Hengstdal 3, 6574 NA Ubbergen (bij Nijmegen) Postadres Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen Telefoon (024) Internet