Het thema vandaag is Eerlijk duurt het langst. Maar wat betekent dat eigenlijk?

Transcriptie

1 Het thema vandaag is Eerlijk duurt het langst. Maar wat betekent dat eigenlijk? Zondag 21 mei 2017 * 6 e zondag van Pasen * verhaal & preek Jacob & Esau * Genesis Een leugen komt altijd een keer uit, en dan gelooft niemand je meer. Als je zegt dat je hebt opgeruimd, en iemand komt op je kamer en ziet nog heel veel rommel, dan weet hij dat het niet klopt. Of als je zegt dat niet gesnoept hebt en de koektrommel is leeg, hoe zit dat dan? Als iemand in de koektrommel kijkt, dan weet ze toch wel dat je hebt gesnoept Een leugen duurt altijd korter dan de waarheid omdat het een keer toch ontdekt wordt. De waarheid blijft altijd waar. Als je je kamer hebt opgeruimd en je zegt dat en iemand gaat kijken, dan blijft het waar. Het enige is dat er meestal weer nieuwe rommel komt en dan moet je weer opruimen. Nog een voorbeeld: als een winkelier of een fabrikant niet eerlijk is en de spullen die hij verkoopt niet zo goed zijn als hij zegt, kan hij snel veel geld verdienen. Maar de spullen gaan snel kapot of het eten is helemaal niet lekker of zelfs bedorven, als de mensen dat merken, willen ze daar niets meer kopen, dan verdient de winkelier of de fabrikant niets meer. Als je eerlijk bent, verdien je niet zo snel veel geld, maar komen de mensen wel altijd bij je terug. Vandaag horen we het verhaal van Jacob en Esau. Dat zijn twee broers. Wie heeft er hier allemaal een broer steek je hand maar op. Jacob en Esau zijn een tweeling, ze zijn bijna tegelijk geboren, Esau was net, net iets eerder. Is er hier iemand die een tweelingbroer of zus heeft? Vandaag gaat het erover dat de ene broer de andere broer bedriegt, maar dat niet alleen, de moeder helpt ook nog mee om de vader voor de gek te houden. Waarom dat is en hoe dat gebeurt ga ik zo vertellen. We gaan nu eerst een lied over dit hele verhaal zingen. Inleiding - lied 165 De organist speelt het een keer voor en dan zingen we om beurten allemaal en de zanggroep een couplet. Preek & verhaal

2 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het vorige verhaal in de bijbel gaat over Jacob. Eerst wordt verteld hoe vader Abraham als hij al heel oud is, toch nog een kind krijgt, Isaäk. Over dat kind van Abraham gaat het vandaag: 1. Jaren gaan voorbij. Isaak is een man geworden. Hij is getrouwd met Rebekka. Ze hebben een tweeling gekregen, twee jongens. Die heten Esau en Jakob. Esau is de oudste, Jakob de jongste. 2. De jongens worden groot. Esau is een echte jager, altijd buiten. Vader Isaak houdt van Esau, omdat die altijd zulk lekker vlees voor hem meebrengt. 3. Jakob is graag thuis, bij de tent en de schapen. Hij is de lieveling van zijn moeder Rebekka. God heeft tegen Rebekka gezegd: 'De jongste wordt de baas, de oudste wordt de knecht.' 4. Isaak wordt oud en blind. Op een dag roept hij Esau en zegt tegen hem: 'Ik zal niet lang meer leven, zoon. Ga eens een stuk wild schieten. Maak het vlees lekker voor me klaar, zoals jij dat zo goed kunt. Na het eten wil ik je dan de zegen van God geven.' gelezen door Annemarie 5. Rebekka hoort wat Isaak zegt. Ze roept Jakob. 'Haal vlug twee geitebokjes uit de kudde. Ik zal ze lekker klaarmaken voor je vader. Breng jij hem het vlees voordat Esau terug is. Dan zal hij jou zegenen in plaats van Esau. Dan krijg jij de zegen van God.' Jakob is bang. 'Vader merkt vast dat ik Esau niet ben,' zegt hij. Heel vaak gaat het vooral over Jacob die zijn vader bedriegt. Maar het is moeder Rebecca die het hele plan bedenkt en die Jacob aanmoedigt, beveelt zelfs, naar haar te luisteren en te doen wat zij zegt. Haar rol is minstens zo groot, eigenlijk zelfs groter dan die van Jacob. Waarom bedriegt Rebecca haar eigen man? Dat is toch wel de manier om je huwelijk grondig te verzieken. Jacob kan zijn eigen vrouw niet meer vertrouwen. En toch bedenkt Rebecca dit plan. Als Rebecca zwanger is van Esau en Jacob, Verhaal & Preek 21 mei 2017 * Margo Trapman * pg. 2 van 6

3 krijgt ze van God te horen dat de oudste de jongste dienstbaar zal zijn. Blijkbaar is ze bang dat het mis gaat, dat haar lieveling Jacob, de jongste toch niet de baas zal zijn. En ze concludeert dat ze God dan maar een handje moet helpen. Is dat zo? Als God iets bedenkt, moet een mens dan voor de uitvoering zorgen? Kan de Eeuwige niet prima zijn / haar eigen boontjes doppen? Wat is zo n belofte van God waard als je zelf moet zorgen dat het waar wordt? Het antwoord op deze vragen is niet zo simpel of zwart-wit. Allerlei dingen spelen mee: de vrijheid die we als mensen hebben gekregen, onze eigen verantwoordelijkheid, God die vaak via mensen werkt. Lied 973 verwoordt dat zo mooi: om voor elkaar te zijn uw oog en oor. Tegelijk het vertrouwen dat we in Gods hand zijn, dat God ons nabij is, met ons meegaat in dit leven. Rebecca wil God graag een handje helpen. En het lukt: Jacob krijgt de zegen, hij wordt de eerste, de baas. Maar de prijs is hoog: hele hele gezin valt uit elkaar. Rebecca zal haar geliefde zoon Jacob nooit meer terug zien omdat hij moet vluchten. Ze zal het vertrouwen van haar man Isaäk zijn kwijtgeraakt. En Esau is wanhopig en boos, alles heeft zijn broer van hem afgepakt. Of dat nu allemaal is wat God wil, dat is maar de vraag. God wil niet dat mensen elkaar bedriegen of ongelukkig maken, God wil dat mensen samen delen, dat ze op God vertrouwen, en God en elkaar liefhebben. Toch bedenkt Rebecca dit bedrog met alle vreselijke gevolgen van dien. Jacob is niet direct overtuigd van het plan van zijn moeder. gelezen door Ton? 6. Maar Rebekka stel hem gerust. 'Doe nu maar wat ik zeg, en breng me de bokjes.' Jakob haalt de bokjes. Rebekka maakt het vlees klaar. Dan pakt ze de kleren van Esau, en laat Jakob die aantrekken. Om zijn gladde armen doet ze geitevellen. 'Hier is het eten. Ga nu!' Wat ik daar als kind al niet en snapte en eigenlijk nog steeds niet, is of vader Isaäk nu echt niet het verschil kon voelen tussen een geitenvel en de arm van zijn zoon. Ik heb hier zo n geitenvel. Verhaal & Preek 21 mei 2017 * Margo Trapman * pg. 3 van 6

4 Laten we eens voelen of dat echt hetzelfde voelt als haar op je armen, of dat er verschil is. En dan moet je bij het voelen je ogen dicht doen, zodat je niets ziet, net als vader Isaäk, die blind was. - rondje kerk Verschil of niet? Jacob gaat verkleed als Esau naar zijn vader. Maar dan is er nog een punt: het eten. Dat was ook niet hetzelfde. Esau ging op jacht om wild te vangen - dia 6 & 7 gazelle & wilde geiten - Rebecca laat Jacob een paar bokjes uit de kudde halen, dat waren dus geiten of schapen. - dia 8 & 9 - geiten & schapen - Zou Jacob echt het verschil niet geproefd hebben? Misschien wel niet, misschien was zijn smaak ook niet helemaal meer wat het was geweest nu hij zo oud was of misschien zaten er wel zoveel kruiden door het eten, dat er nauwelijks meer verschil te proeven was. 10. Jakob gaat de tent van Isaak binnen. Isaak kan hem niet zien. 'Wie is daar?' 'Ik ben het, vader, Esau, uw oudste zoon. Eet dit en geef me uw zegen.' 'Ben jij Esau? Je praat als Jakob......maar je armen zijn die van Esau.' Isaäk hoort aan de stem dat het Jacob is. Toch laat hij zich overtuigen dat Esau voor hem staat. Zou hij echt hebben geloofd dat het Esau was? Rebecca had hem vast wel verteld van Gods belofte dat de jongste zoon de baas zou zijn over de oudste. En Isaäk wist vast wel dat ooit Esau zijn eerstgeboorterecht aan Jacob had verkocht voor een maaltijd. 11. Isaak geeft Jakob de zegen van God. Hij zegt: 'God laat gras en koren voor je groeien. Hij geeft je wat je nodig hebt. Jij wordt de baas, je broer wordt de knecht.' - zingen - handen heb je om te geven van je eigen overvloed Verhaal & Preek 21 mei 2017 * Margo Trapman * pg. 4 van 6

5 Geven van je eigen overvloed, dat hebben we gezongen. Samen delen wat je hebt. Dat is uitdelen van wat je zelf van God gekregen hebt. Vader Isaäk mocht de zegen, de goede wensen die hij van God had gekregen, doorgeven aan zijn zoon. En de zoons geven ook van wat zij hebben: Jacob een bokje uit de kudde waar hij voor zorgt en Esau zal wild geven, dat hij op de jacht heeft gevangen. En toch is het niet hetzelfde als in het lied dat we hebben gezongen. Jacob en Esau delen niet samen in alles wat ze hebben. Verder met het verhaal 12. Jakob gaat de tent weer uit. Daar komt Esau aan, terug van de jacht. Ook hij maakt een heerlijk maal klaar en brengt het bij Isaak. 'Eet, vader, en geef me uw zegen.' Isaak schrikt geweldig: 'Aan wie heb ik dan net de zegen gegeven? Je broer heeft je bedrogen!' 13. Esau schreeuwt het uit. Hij wil Jakob doodslaan, uit wraak. Rebekka helpt Jakob om te vluchten, en hij gaat er vandoor, weg uit het land. Jakob loopt de hele dag. Rebecca had het zo mooi bedacht en nu gaat alles mis. Jacob heeft de zegen, maar wat heeft hij er aan. Hij moet nu wegvluchten van zijn huis, van zijn moeder, van alles wat hij heeft en wat hem vertrouwd is. Zo wordt Jacob een beetje een Esau: een zwerver. Zo zie je maar weer dat een zegen geen magische spreuk is, waardoor alles vanzelf precies zo wordt als jij het wilt. Een zegen is eerder iets van een profetisch woord: een wegwijzer, een oproep om op een bepaalde manier te leven, om te leven in verbondenheid met God. Jacob loopt tot het donker wordt, het onbekende tegemoet, helemaal alleen. 14. Dan wordt het avond. Hij gaat met zijn hoofd op een steen liggen, en valt in slaap. Hij droomt van een brede trap, die van de aarde tot in de hemel reikt. Engelen lopen de trap op en af. Dan hoort Jakob een stem: 'Ik ben de Heer, de God van je vader Isaak, en van je grootvader Abraham. Ik zal je niet alleen laten. Dit land, waar je ligt te slapen, zal ik je geven, jou en je kinderen en kleinkinderen. Verhaal & Preek 21 mei 2017 * Margo Trapman * pg. 5 van 6

6 Ik zegen je, en maak je stamvader van een groot volk. Wat ik beloof, doe ik ook.' Mensen kunnen fouten maken, toch laat de Eeuwige ons niet los. Daar gaat het in de bijbel steeds weer over. God heeft een verbond met mensen gesloten, dat blijft, onafhankelijk van ons geloof, van wat wij doen. En als mensen domme dingen doen, dan nog kan het weer goed komen, het is nooit hopeloos. Dat is ook hier voor Jacob zo, hij is een zwerver, gaan het onbekende tegemoet, maar God belooft hem nabij te zijn. 15. Jakob wordt wakker. Hij rilt en zegt: 'De Heer is werkelijk hier, en ik wist van niets. Wat een plaats is dit: de poort van de hemel! Deze plaats noem ik voortaan: Betel.' (Dat betekent: Huis van God.) De steen waar hij op gelegen heeft zet hij recht overeind als een herinnering aan zijn droom. Dan trekt hij weer verder, en God, de Heer, gaat met hem mee. Dit verhaal over twee broers geeft verschillende vragen, vooral hoe Isaäk zich zo heeft laten bedriegen. We kunnen proberen die vragen op te lossen of uit te pluizen. Ik denk dat dat niet helemaal zal lukken. Wat wel kan lukken, is proberen te begrijpen waar het nu eigenlijk om gaat, wat er precies verteld wordt. Het gaat over het verbond dat de Eeuwige met Abraham sloot, en dat van generatie op generatie door zal gaan, zelfs als mensen er een rommeltje van maken. Het gaat over de vraag hoe Gods beloften waar kunnen worden en welke rol mensen daarin kunnen spelen. Het gaat erover dat mensen misschien met goede bedoelingen een hoop ellende aan kunnen richten. Je kunt het goede nooit bereiken door gebruik te maken van de verkeerde middelen. Alleen door eerlijk en goed te doen kan het echt goed worden. En het verhaal vertelt ons dat vertrouwen in God het belangrijkste is, dan komt het wel goed, God is ons mensen nabij, gaat met ons mee op al onze wegen daar mogen we op vertrouwen. Moge het zo ook voor ons zijn. Amen. Verhaal & Preek 21 mei 2017 * Margo Trapman * pg. 6 van 6