Nederlandse norm. NEN 2990 (nl) Lucht - Eindcontrole na asbestverwijdering

Transcriptie

1 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse norm NEN 2990 (nl) Lucht - Eindcontrole na asbestverwijdering Air - Visual inspection and clearance sampling for control of asbestos demolition works Vervangt NEN 2990:2005; NEN 2990:2011 Ontw. ICS oktober 2012

2 Normcommissie "Luchtkwaliteit" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Algemene aspecten Beperkingen van de methode Normatieve verwijzingen Termen en definities Beginsel Algemeen Visuele inspectie Bepaling van de concentratie aan respirabele vezels in lucht Eindmeting met behulp van fase-contrastlichtmicroscopie (FCM) zoals toe te passen voor beperkt-risico-saneringen *Eindmeting met behulp van scanning elektronenmicroscopie en röntgenmicroanalyse (SEM/RMA) zoals toe te passen voor hoog-risico-saneringen Reagentia voor de bepaling met behulp van fase-contrastlichtmicroscopie Aceton Glyceroltriacetaat Toestellen en hulpmiddelen Benodigdheden voor visuele inspectie en het nemen van kleefmonsters Benodigdheden voor bepaling van de vezelconcentratie in de lucht met behulp van fasecontrastlichtmicroscopie (beperkt-risico-saneringen) *Benodigdheden voor bepaling van de vezelconcentratie in de lucht met behulp van SEM/RMA (hoog-risico-saneringen) Visuele inspectie op de aanwezigheid van restanten asbesthoudend materiaal of mogelijk asbestbesmet stof Algemeen Voorbereiding en methodiek Visuele inspectie van een containment of afgeschermde ruimte Algemeen Basiseisen voor goedkeuring bij eindinspectie Werkwijze bij inspectie in containment of afgeschermde ruimte Visuele inspectie als controle op een buitensanering Inspectie na een calamiteit Eindinspectie van kruipruimten Eindinspectie na een asbestsanering met glovebag of couveusezak Eindinspectie bij asbestsaneringen met meerdere containments Aanvullende eisen voor de eindcontrole na een hoog-risico-sanering* Bepaling van de vezelconcentratie in de lucht Opzet en uitvoering Algemeen Meetcondities en opstelling meetpunten Afwijkend aantal monsters voor hoge constructies Het simuleren van activiteit tijdens de meting Interpretatie van de meetresultaten Aanvullende metingen bij een asbestsanering in risicoklasse Monsterneming Monsterneming voor analyse met fase-contrastlichtmicroscopie (beperkt-risico-sanering) Monsterneming voor analyse met SEM/RMA conform NEN-ISO (hoog-risicosanering)* Overbelading door een hoge stofconcentratie Toezicht Preparatie van het bemonsterde filter voor analyse met fase-contrastmicroscopie Fase-contrastlichtmicroscopie (beperkt-risico-sanering)

4 8.4.1 Voorbereiding en kalibratie Vezeltelling Omgevingscondities en werkomstandigheden Scanning elektronenmicroscopie (SEM/RMA, hoog-risico-saneringen)* Berekeningen Berekening van de vezelconcentratie in één enkel monster (FCM-methode) Berekening van de vezelconcentratie door middeling van verschillende monsters Beschrijving van de meetonzekerheid Inleiding Berekening van het 95%-betrouwbaarheidsinterval (Poissonverdeling) Correctie van de debietmeting bij afwijkende temperatuur en druk Kwaliteitsborging Verslag Bijlage A (normatief) Inspectieformulier Bijlage B (informatief) Toetsingscriteria, rekenvoorbeelden en Poissonverdeling Bijlage C (normatief) Poissontabel Onder- en bovengrenzen van het 95%-betrouwbaarheidsinterval (aangegeven als respectievelijk λ o en λ b ) Bijlage D (informatief) Illustraties ter toelichting van de telregels voor vezeltelling m.b.v. fase-contrastlichtmicroscopie Bijlage E (informatief) Kenmerken van vaak voorkomende asbesthoudende materialen Bijlage F (normatief) Toelichting op NEN-EN-ISO/IEC (inspectie-accreditatie) bij toepassing van NEN Bijlage G (informatief) Toelichting bij de definitie hoog-risico-sanering Bibliografie

5 Voorwoord De met een * gemerkte onderdelen uit deze norm hebben betrekking op de extra eisen (toepassing van SEM/RMA en kleefmonsters) die worden gesteld aan een eindcontrole van hoog-risico-saneringen die worden verplicht op een door het Ministerie van SZW vast te stellen datum (aangekondigd is de datum van 1 juli 2013). Tevens zal vanaf dat moment worden getoetst aan de nieuwe toetsingswaarden zoals toegelicht in bijlage G. Tot aan deze datum mogen alle eindinspecties op dezelfde manier worden uitgevoerd als beschreven voor een beperkt-risico-sanering. Op verzoek van de opdrachtgever kan desgewenst de aangescherpte methode voor hoog-risico-saneringen al optioneel worden toegepast. Alle overige onderdelen van deze norm gelden vanaf het moment dat deze van kracht wordt. 3

6 Lucht Eindcontrole na asbestverwijdering 1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.1 Algemene aspecten Deze norm beschrijft de manier waarop een containment, afgeschermde ruimte of buitenlocatie waar(uit) asbest is verwijderd volgens de geldende wettelijke voorschriften moet worden gecontroleerd op de aanwezigheid van asbesthoudende resten. Het doel van de eindcontrole is om vast te stellen dat een ruimte of buitenlocatie na verwijdering of asbestsanering aan de gestelde opleveringseisen voldoet en dat de ruimten weer toegankelijk zijn voor personen zonder kans op blootstelling boven het gehanteerde toetsingscriterium. Situaties waarin deze norm toepasbaar is zijn: verwijdering of sanering van asbest uit/in bouwwerken en objecten; verwijdering of sanering van asbest uit/in constructies; verwijdering of sanering van asbest na een calamiteit. Deze norm beschrijft uitsluitend de controle na asbestverwijdering of sanering in vermelde situaties en mag niet worden toegepast voor het bepalen van de asbestconcentratie in een niet-sloop- of renovatiesituatie. Deze norm is uit de volgende onderdelen samengesteld: een visuele inspectie van een containment, afgeschermde ruimte of buitenlocatie op de aanwezigheid van asbesthoudende resten na asbestverwijdering; een eindcontrole van buitensituaties na asbestsanering, waarbij wordt volstaan met het uitvoeren van een visuele inspectie (zie 7.3); een bepaling van de concentratie aan respirabele asbestiforme vezels in lucht (eindmeting) met het doel de asbestconcentratie in de lucht van het containment of afgeschermde ruimte te toetsen aan de vastgestelde wettelijke concentratienorm; een rapportage van de onderzoeksresultaten met daarin een uitspraak of de opgeleverde saneringslocatie voldoet aan de in deze norm gestelde eisen (conformiteitsverklaring). OPMERKING De bepaling van de asbestconcentratie op een werkplek die geen deel uitmaakt van asbestsaneringswerkzaamheden wordt beschreven in NEN [2]. 1.2 Beperkingen van de methode Met een visuele inspectie zijn uitsluitend restanten asbest of asbesthoudend materiaal waar te nemen die met het blote oog zichtbaar zijn. *Bij de eindcontrole van hoog-risico-saneringen (zie 3.30) wordt de visuele inspectie aangevuld met het nemen van kleefmonsters waarmee ook de fijne vezels die niet met het blote oog zichtbaar zijn worden gedetecteerd (analyse m.b.v. SEM/RMA). *Een beschrijving van de methode voor de eindcontrole na hoog-risico-saneringen is in deze norm opgenomen. Vezeltelling ten behoeve van een eindcontrole na een beperkt-risico-sanering vindt in principe plaats met een fase-contrastlichtmicroscoop. Hiermee is het niet mogelijk om onderscheid te maken tussen asbestvezels of andere vezelvormige bestanddelen met dezelfde vorm en afmetingen. De ondergrens bij het meten van de vezelconcentratie met deze methode (bovengrens 95%-betrouwbaarheidsinterval) bedraagt ca. 0,01 vezels/cm 3 lucht. Voor het beschreven toepassingsgebied zullen deze beperkingen in de meeste gevallen geen bezwaren opleveren. In de volgende situaties is de methode met fasecontrastlichtmicroscopie ook bij beperkt-risico-saneringen niet geschikt: indien er veel andere vezelvormige bestanddelen ( gipsnaalden, glas- of steenwolvezels of vezelvormige organische deeltjes enz.) aanwezig zijn die tot een vals positief resultaat en dus een onterechte afkeuring kunnen leiden; 4

7 indien een toetsingswaarde lager dan 0,01 vezels/cm 3 lucht (= vezels/m 3 lucht) gewenst is. Bij meting van dergelijke lage concentraties is daarnaast altijd een identificatie van het vezeltype vereist; onder genoemde omstandigheden is een onderzoek volgens NEN-ISO toegestaan (gebaseerd op scanning elektronenmicroscopie en röntgenmicroanalyse). NEN-ISO moet dan integraal worden gevolgd, waarbij het bemonsterde volume en de onderzochte oppervlaktefractie van het filter zo moeten worden afgestemd dat de vereiste meetgevoeligheid wordt bereikt. Omdat de SEM/RMA-methode wel selectief is voor asbestvezels worden daardoor vals positieve resultaten vermeden. Het te bemonsteren volume voor de lichtmicroscopische methode bedraagt ten minste 960 l lucht ( bijv. 120 min met een debiet van 8,0 l/min). Bij toepassing van de SEM/RMA-methode* (NEN-ISO 14966) moet ten minste l lucht/ worden bemonsterd (ca. 6 h met een debiet van 8,0 l/min) teneinde ook voor amfiboolasbest de vereiste meetgevoeligheid te waarborgen. *Voor hoog-risico-saneringen wordt getoetst aan lagere toetsingswaarden namelijk vezels/m 3 voor chrysotiel en 300 vezels/m 3 voor asbestvezels van het amfibooltype. Voor het bepalen van de asbestconcentratie wordt SEM/RMA gebruikt conform NEN-ISO Komen verschillende asbestsoorten naast elkaar voor, dan wordt een gecombineerde toetsingswaarde gehanteerd (zie bijlage B). Ook bij analyse met SEM/RMA zal overbelading van het filter met stof een correcte analyse onmogelijk maken. Wanneer het in dergelijke situaties niet mogelijk is om de concentratie aan omgevingsstof te verminderen moet met een lager bemonsteringsvolume worden gewerkt. Dit leidt tot een afname van de meetgevoeligheid die deels kan worden gecompenseerd door het tellen van meer beeldvelden en/of het combineren van de resultaten van meerdere filters die tegelijkertijd in dezelfde ruimte zijn genomen (gewogen gemiddelde). 5

8 Tabel 1 Schematisch overzicht van de uit te voeren stappen als functie van het type eindcontrole Type asbestsanering Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7 Bereid visuele inspectie voor Voer visuele inspectie uit Bepaal aantal monsterpunten Neem kleefmonsters Neem luchtmonsters en analyseer Bereken resultaat en toets de vezelconcentratie aan de toetsingswaarde Buitenlocatie Glovebag optioneel optioneel 7.6 optioneel Alternatieve vorm van afscherming Containment, beperkt-risicosanering Containment, hoog-risicosanering* Conform Arbeidsomstandighedenbesluit artikel 4.47 toetsing van overschrijding grenswaarden tijdens werkzaamheden OPMERKING Per type eindcontrole worden achtereenvolgens de stappen uitgevoerd die in de grijze blokken zijn aangegeven. De getallen in de blokken verwijzen naar de desbetreffende hoofdstukken of paragrafen. Rapporteer resultaat Projecten met meerdere containments Zie stap , tabel t.m , tabel 3 + extra t.m extra Kruipruimte, droog containment / 7.5 8, tabel t.m Kruipruimte, vochtig /

9 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 2991 NEN 5707 Lucht Risicobeoordeling in en rondom gebouwen of constructies waarin asbesthoudende materialen zijn verwerkt Bodem Inspectie, monsterneming en analyse van asbest in bodem NEN 5896 NEN 7779 NEN-EN NEN-EN-ISO NEN-EN-ISO/IEC Kwalitatieve analyse van asbest in materialen met polarisatiemicroscopie Milieu Meetonzekerheid Werkplekatmosfeer Pompen voor de monsterneming van chemische stoffen met een volumedebiet van meer dan 5 l/min Eisen en beproevingsmethoden Indoor air Part 7: Sampling strategy for determination of airborne asbestos fibre concentrations General criteria for the operation of various types of bodies performing inspection NEN-EN-ISO/IEC NEN-ISO Algemene eisen voor de bekwaamheid van beproevings- en kalibratielaboratoria Ambient air Determination of numerical concentration of inorganic fibrous particles Scanning electron microscopy method VDI 3877 Blatt 1 *Messen von Innenraumverunreinigungen Messen von auf Oberflächen abgelagerten Faserstäuben Rasterelektronenmikroskopisches Verfahren 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende termen en definities. 3.1 accreditatie RvA accreditatie verleend door de Raad voor Accreditatie (RvA) accreditatie RvA-Inspectie accreditatie verleend door de RvA voor inspectiewerkzaamheden OPMERKING Beoordeling vindt plaats conform NEN-EN-ISO/IEC NEN 2990 wordt uitgevoerd onder inspectie-accreditatie. Specifieke zaken die betrekking hebben op een interpretatie of toelichting van de normelementen uit NEN-EN-ISO/IEC in relatie tot NEN 2990 zijn beschreven in bijlage F accreditatie RvA-Testen accreditatie verleend door de RvA voor laboratoriumverrichtingen OPMERKING Beoordeling vindt plaats conform NEN-EN-ISO/IEC

10 3.2 achtergrondconcentratie concentratie in de omgevingslucht waarvan mag worden verondersteld dat deze uitsluitend afkomstig is van diffuse bronnen (bijvoorbeeld buitenlucht) 3.3 achtergrondmeting meting waarbij de achtergrondconcentratie wordt vastgesteld in een niet-sloopsituatie, bijvoorbeeld de concentratie die in de buitenlucht van een bepaald gebied heerst OPMERKING Deze term wordt vaak ten onrechte gebruikt als verzamelnaam voor het aanduiden voor alle metingen die niet in de nabijheid van een asbestsanering plaatsvinden. Zodra er sprake is van aanwijsbare bronnen of verdachte bronnen in de directe omgeving spreekt men niet meer over achtergrondmetingen maar over omgevingsluchtmetingen. 3.4 afscherming, alternatieve alternatieve vorm van afscherming naast het containment en de glovebag /couveusezak, de gangbare vormen van afscherming, die alleen in uitzonderingssituaties zoals omschreven in de wettelijke regels en voorschriften behoort te worden toegepast OPMERKING en van alternatieve vormen van afscherming zijn: afscherming, gevormd door de ruimte zelf waaruit het asbest is verwijderd (bijvoorbeeld bij situaties waarin door het bevoegd gezag toestemming is gegeven om te volstaan met een beperkt regime van beschermingsmaatregelen); afscherming in besloten ruimten door afbakening (dus geen containment of andere fysieke afscherming dan uitsluitend weren (markering, hekken enz.) van andere personen dan de uitvoerenden) indien dat mogelijk is. Van deze mogelijkheid kan alleen gebruik worden gemaakt indien de werkzaamheden in risicoklasse 1 zijn ingedeeld. De criteria voor indeling in risicoklassen zijn beschreven in de SC-540 en in de geldende wet- en regelgeving inzake asbest; afscherming van saneringen die in de buitenlucht plaatsvinden. Hierbij wordt het werkgebied afgezet met markeerlint en/of hekken; elke ander vorm van afscherming waarbij middels validatie-onderzoek is vastgesteld dat buiten het aangegeven werkgebied geen significante asbestemissie optreedt. Bij asbestsaneringswerken die op één van bovenstaande wijzen zijn afgeschermd wordt de eindinspectie uitsluitend door visuele inspectie uitgevoerd. De methodiek is dan gelijk aan die bij de glovebag -sanering of die van een buitensanering, al naargelang de sanering binnen of buiten is uitgevoerd. Elke alternatieve vorm van afscherming mag slechts worden toegepast als een containment redelijkerwijs niet mogelijk is. In het werkplan (SC 530) moet adequaat zijn gemotiveerd waarom er geen gebruik is gemaakt van een containment. 3.5 afvalsluis ruimte bestaande uit ten minste twee aaneengesloten compartimenten in onderdruk ten behoeve van het schoonmaken en afvoeren van asbesthoudend afval, waarbij er een luchtstroom in de richting van het containment heerst 3.6 amfiboolasbest vezelachtige silicaten: actinoliet (CAS-nummer ), amosiet (CAS-nummer ), anthofylliet (CAS-nummer ), crocidoliet (CAS-nummer ) en tremoliet (CAS-nummer ) 3.7 asbest vezelachtige silicaten: actinoliet (CAS-nummer ), amosiet (CAS-nummer ), anthofylliet (CAS-nummer ), chrysotiel (CAS-nummer ), crocidoliet (CAS-nummer ) en tremoliet (CAS-nummer ) 8

11 3.8 asbesthoudend bouw- of constructiemateriaal bouw- of constructiemateriaal waarin asbest is verwerkt of aanwezig is en waarvan het asbestgehalte groter dan of gelijk is aan 0,1 gewichtsprocent OPMERKING 0,1 gewichtsprocent is de onderste bepalingsgrens van de methode zoals vastgelegd in NEN asbestiforme vezel vezel met de morfologische kenmerken van een asbestvezel OPMERKING Om eenduidig vast te stellen of het onderzochte vezelmateriaal inderdaad asbest is en om tevens het type asbest te bepalen, is identificatie nodig, ofwel met polarisatiemicroscopie conform NEN 5896 (materialen) ofwel met scanning elektronenmicroscopie in combinatie met röntgenmicroanalyse conform NEN 5896 technieken asbestinventarisatie inventarisatie of en waar zich in een bouwwerk of object asbest bevindt uitgevoerd door een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf conform certificatieschema asbestinventarisatie SC-540 [3] OPMERKING In het inventarisatierapport is aangegeven waar de te verwijderen of te saneren asbest of asbesthoudende materialen en overige asbesthoudende bronnen (bijvoorbeeld asbest besmet stof) zich bevinden en waaruit ze zijn samengesteld. Het inventarisatierapport behoort door het asbestverwijderingsbedrijf als bijlage bij het werkplan te worden gevoegd en behoort op de locatie beschikbaar te zijn asbestvezel, respirabele asbestdeeltje dat langer is dan 5 μm (micrometer), een breedte heeft van minder dan 3 μm en een lengtebreedteverhouding heeft van meer dan 3: bepalingsgrens laagste concentratie die met de gehanteerde meetmethode met een betrouwbaarheid van 95 % kan worden gemeten 3.13 containment constructie waarmee de te saneren werkplek wordt afgeschermd van de omgeving en waarin een in de SC-530 vastgelegd niveau van onderdruk en ventilatievoud in stand wordt gehouden, ter voorkoming van de verspreiding van asbestvezels naar mens en milieu 3.14 DTA (deskundig toezichthouder asbestsloop) toezichthouder bij asbestverwijdering met een geldig persoonscertificaat dat is uitgegeven door een door het Ministerie van SZW aangewezen certificatie-instelling 3.15 duurzame afscherming het afschermen van asbesthoudende materialen op zodanige wijze dat deze gedurende de restlevensduur van een gebouw object of constructie niet meer kan bijdragen aan een verhoging van de asbestvezelconcentratie in de lucht OPMERKING De effectiviteit van de afscherming behoort aantoonbaar te zijn en behoort periodiek te worden gecontroleerd in het kader van een Asbestbeheersplan (conform NEN 2991, geen onderdeel van de eindcontrole). Deze afscherming behoort op het moment van eindcontrole intact en effectief te zijn. Vermeld de aanwezigheid van een vorm van duurzame afscherming als toelichting in het inspectierapport. Onder duurzaam wordt tevens verstaan dat de asbesthoudende materialen bij normaal gebruik en/of onderhoud van het gebouw niet kunnen worden beschadigd of anderszins tot emissie van asbestvezels kunnen leiden. 9

12 3.16 eindcontrole na asbestverwijdering bepaling (visuele inspectie, monsterneming en analyse) uitgevoerd volgens deze norm die plaatsvindt na beroepsmatige sloop van asbest in een containment of afgeschermde ruimte, om vast te stellen of deze voldoet aan de opleveringseisen (3.26) OPMERKING Indien niet in containment (3.13) asbest is verwijderd (dus een buitensanering, glovebag (3.18) of alternatieve afscherming (3.4)) geldt de visuele inspectie als eindcontrole en worden er geen concentratiemetingen in de lucht uitgevoerd geaccrediteerd laboratorium of geaccrediteerde inspectie-instelling laboratorium dat of inspectie-instelling die voor één of meer verrichtingen beschikt over een door de Raad voor Accreditatie (RvA) verleende accreditatie OPMERKING Het laboratorium/de inspectie-instelling dat/die de visuele inspectie uitvoert wordt daarbij beoordeeld conform NEN-EN-ISO/IEC (accreditatie RvA-Inspectie ) terwijl het laboratorium/de inspectie-instelling dat/die de luchtmeting uitvoert wordt beoordeeld conform NEN-EN-ISO/IEC (accreditatie RvA-Testen ). Een laboratorium/inspectie-instelling dat/die een eindcontrole uitvoert behoort voor beide verrichtingen te zijn geaccrediteerd. Combinaties zijn mogelijk, waarbij de gehele eindcontrole onder de accreditatie RvA-Inspectie valt glovebag (of couveusezak) niet-betreedbare hermetisch gesloten afscherming van beperkte omvang waarmee het te verwijderen asbesthoudende materiaal volledig wordt afgeschermd ten opzichte van de omgeving OPMERKING Het toepassingsgebied van een glovebag is beperkt tot kleinschalige handelingen. Het werken met een glovebag behoort expliciet te zijn vastgelegd in de SMA-rt bijlage van het asbestinventarisatierapport (SC-540) en in het werkplan (SC 530) graticulezone (of beeldveld) deel van het filteroppervlak dat zich bij de desbetreffende vergroting bevindt binnen het oppervlak van een in het oculair van de microscoop aangebracht meetkader OPMERKING Bij toepassing van fase-contrastlichtmicroscopie wordt een zogenaamd Walton-Beckettgraticule gebruikt, die bij een vergroting van 500 een geprojecteerde middellijn aangeeft die overeenkomt met 100 μm (± 2 μm) op het filteroppervlak. Andere veelgebruikte namen voor het aanduiden van een graticulezone zijn: beeldveld, telveld of kortweg veld. Bij gebruik van een SEM is het beeldveld dat deel van het beeld dat bij de voorgeschreven vergroting zichtbaar is. Ook de grootte van dit oppervlak (vergelijkbaar met graticulezone bij FCM) behoort nauwkeurig bekend te zijn hechtgebonden asbesthoudend materiaal asbesthoudend materiaal dat onder intensieve gebruikscondities, zelfs in een besloten ruimte, niet kan leiden tot een asbestconcentratie in de lucht die hoger is dan 0,3 de toetsingswaarde F (zie B.2) en/of verspreiding van asbest of asbesthoudend stof in de omgeving 3.21 luchtmonster monster van de omgevingslucht dat wordt verkregen door een bekend volume lucht door een filter te zuigen waardoor de in de lucht aanwezige deeltjes aan het filteroppervlak worden afgevangen 3.22 kleefmonster monster dat door middel van zelfklevend tape vanaf horizontale oppervlakken wordt genomen om daarop neergeslagen stof te verzamelen. Met SEM/RMA (conform VDI 3877 Blatt 1) wordt het aantal asbestvezels per mm 2 bepaald dat dient als een indicatie voor de mate van besmetting. Dergelijke monsters worden gebruikt bij de eindcontrole na een hoog-risico-sanering* 10

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NEN 2990:2012 nl Lucht - Eindcontrole na asbestverwijdering Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview