Duurzame verbeteringen in de schizofreniezorg

Transcriptie

1 Duurzame verbeteringen in de schizofreniezorg Implementatie van een richtlijn Ronald van Gool,, MANP Buitenamstel/De Geestgronden

2 Agenda Inleiding Schizofrenie Richtlijn Schizofrenie Resultaten Doorbraakproject Borgen en verspreiden Belemmerende en bevorderende factoren Conclusie

3 Circuit en regio Circuit langdurende zorg Zuid Kennemerland 6 teams, 4 klinisch en 2 ambulant 120 medewerkers Ruim 600 patiënten in behandeling 350 patiënten diagnose schizofrenie e.a.

4 Kenmerken schizofrenie Complexe hersenziekte Chronisch fluctuerend karakter Prevalentie is 1%, in Nederland mensen Suïcide 8-10% Oorzaak: genetische- en omgevingsfactoren Onafhankelijk van geslacht en ras Invaliderende gevolgen op gehele functioneren Behandeling: farmacotherapie en psychosociale interventies

5 Impact symptomen schizofrenie Positieve symptomen Sociaal Lichamelijke gezondheid Negatieve symptomen Cognitieve symptomen Arbeid Intieme relaties Zelfzorg Affectieve symptomen

6 Beloop van schizofrenie Mate Van Functioneren Leeftijd

7 Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie (CBO, 2005) Leidraad bij diagnostiek, behandeling, revalidatie, rehabilitatie Wetenschappelijk onderbouwd Protocolvorming Organisatie van zorg Integratie familie- en patiëntperspectief

8 Indeling Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie (CBO, 2005) Diagnostiek Zorgorganisatie Doelgerichte interventies op programmaniveau Cognitieve gedragstherapie en psychotherapie Psycho-educatie en gezinsinterventies Vaardigheidstrainingen Cognitieve revalidatie en remediatietraining Vaktherapieën Lotgenotencontacten Antipsychotica Somatische screening

9

10 Een nieuwe implementatie strategie De Doorbraakmethode Methode uit VS (D.Berwick) Kwaliteitsinstituut CBO Kloof kennis en praktijk Implementatie van kennis en richtlijnen Toepassing in somatisch zorg GGz; Depressie en Schizofrenie

11 Werkwijze Expertteam Projectondersteuning Trimbos Werkconferenties Digitaal kennisnet Olievlekmethode Nolan-model act study plan do B BSC R. Huijsman, vrij naar Nolan

12 Doorbraakteam De Geestgronden Multidisciplinaire samenstelling Ambulant en klinisch team Klankbordgroep van ervaringsdeskundigen Patienten groep (3), stabiele patienten slecht maatschappelijk functioneren 76 patiënten

13 Doelstellingen Actueel behandel- en begeleidingsplan Inventarisatie zorgbehoeften (CAN) Somatische screening CGT Arbeidsrehabilitatie (IPS) Lotgenotencontact

14 Resultaten Doorbraakproject (N=76) Indicator T0 Mei 06 T1 Aug 06 T2 Nov 06 Eindmeting Maart 07 Behandelplan Begeleidingsplan CAN Somatische screening

15 Resultaten IPS beschikbaar, lichte toename betaald werk Cognitieve gedragstherapie beschikbaar Verbetering sociaal functioneren (HoNOS( HoNOS) Toename ervaren kwaliteit van leven (MANSA( MANSA) Sociaal isolement start lotgenotengroep Afgeleide producten richtlijn ontwikkelt CAN toepasbaar gemaakt Protocol somatische screening Implementatie- en scholingsplan CGT

16

17 Samenvatting resultaten Doelstellingen zijn voor belangrijk deel bereikt Kennis MRS is toegenomen Meten van effecten behandeling Protocollen ter ondersteuning zijn ontwikkeld Patientenparticipatie gemeengoed Doorbraakproject is succesvol; resultaten, innovatieprijs, posterprijs Borging: opnemen in bestaande structuren

18 Resultaten Doorbraakproject 5 maanden later Indicator Eindmeting Maart 07 Meting Augustus 07 Behandelplan Begeleidingsplan CAN Somatische screening 91 38

19 Borgen en verspreiden I Deskundigheidsbevordering/Workshops: Somatische screening Ken de CAN! Zorgorganisatievormen (IPS, ADB en FACT) CGT Lotgenotengroep Implementatie-strategieen

20 Borgen en verspreiden II Intranetpagina Implementatie Richtlijn Behandelplan-cyclus Set van instrumenten beschikbaar HoNOS, CAN, MANSA,, SRA EPD aanpassen aan nieuwe werkwijze Integratie van nieuwe werkwijze in routine Project PRONTO

21 Evaluatie behandelplan m.b.v. folder Aandachtspunten en te Evaluatie Behandelplan overwegen interventies (richtlijnproof uit richtlijnproof) de behandelplan Schenking zorgbehoeften (CAN) richtlijn: IPS/dagbesteding Neuropsychologisch onderzoek (op indicatie) Evaluatie bijwerkingen farmacotherapie (EPS-tool / SRA) Somatische screening (Richtlijn en ASC-SR) Screening psychiatrische comorbiditeit (MINI) Screening middelengebruik (CAGE/AID) Ernstmeting Positieve en Negatieve symptomen (PANSS) Kwaliteit van leven (MANSA) en algeheel functioneren (HoNOS) Overige aspecten o.a. Medicatietrouw (DAI) Familiebegeleiding/ gezinsinterventie Signaleringsplan/crisiskaart Cognitieve gedragstherapie Lotgenotencontact Psycho-educatie Risicotaxatie suïcidaliteit Farmacotherapie o.a. Clozapine Gezondheidsbevord. interventies Indiceren zorgint.: FACT, BOR, opname, PTV, ADB, deeltijd (Terug)verwijzing naar huisarts, tandarts of specialist Elektroconvulsie therapie Relevante aanbevelingen uit richtlijn depressie en angst Uitvoering van behandel- en begeleidingsplan Vaststellen begeleidingsplan Definitief behandelplan en overeenkomst Bespreken en vaststellen doelen Concept Behandelplan

22 Project PRONTO Implementatie van de richtlijn Schizofrenie april 2007 november 2008

23 Projectplanning Nulmeting (T0) 1 augustus 2007 Startconferentie 13 september e tussenmeting (T1) 1 december e tussenmeting (T2) 1 april 2008 Werkconferentie 21 april 2008 Eindmeting (T3) 1 september 2008 Slotconferentie/circuitmiddag 25 september 2008

24 Kenmerken Pronto Circuit langdurende zorg Zuid kennemerland Zes teams: 4 klinisch en 2 ambulant 120 professionals Ruim 600 patienten in zorg Ruim de helft diagnose schizofrenie e.a. Klankbordgroep ervaringsdeskundigen Stuurgroep

25 Doelen/interventies I Alle 6 teams Inventarisatie zorgbehoeften CAN Somatische screening Cognitieve gedragstherapie Actueel behandel- en begeleidingsplan

26 Doelen/interventies II Gezondheidsmanagement (4) Negatieve symptomen (4) Arbeid/dagbesteding (3) Psycho-educatie (2) Clozapine gebruik (2) Lotgenotencontact (2) Screenen bijwerkingen AP (1) Acute dagbehandeling (1)

27 Rapportage Project richtlijnimplementatie 0-meting (T0) 1 augustus 2007 Totaal aantal patienten Westerbos 1 Westerbos 2 14 Totaal aantal patienten 28 Behandelplan 13 93% Behandelplan 27 96% Begeleidingsplan 10 71% Begeleidingsplan 10 36% CAN 4 29% CAN 8 29% Somatische screening 11 79% Somatische screening 24 86% Weigering somatische screening 3 21% Weigering somatische screening 4 14% CGT CGT overwogen 5 36% overwogen 7 25% indicatie 5 36% indicatie 7 25% overeengekomen 4 29% overeengekomen 6 21% uitgevoerd 3 21% uitgevoerd 6 21% Gezondheids management Negatieve symptomen overwogen 0 0% overwogen 0 0% indicatie 0 0% indicatie 0 0% uitgevoerd 0 0% uitgevoerd 0 0% Lotgenoten contact Screening bijwerkingen overwogen 0 0% overwogen 0 0% indicatie 0 0% indicatie 0 0% uitgevoerd 0 0% uitgevoerd 0 0% Indicatie dagbesteding overwogen 0 0% indicatie 0 0% uitgevoerd 0 0% Deelname dagbesteding 1 7%

28 Behandelplannen (N=349) Totaal Westerbos 1 Westerbos 2 Westerhout binnen Westerhout buiten apr-08 dec-07 aug-07 TIZ noord TIZ zuid

29 Begeleidingsplannen (N=199) Totaal Westerbos 1 Westerbos 2 Westerhout binnen Westerhout buiten apr-08 dec-07 aug-07 TIZ noord TIZ zuid

30 Screening somatiek (N=349) Totaal Westerbos 1 Westerbos 2 Westerhout binnen Westerhout buiten apr-08 dec-07 aug-07 TIZ noord TIZ zuid

31 Inventarisatie zorgbehoeften CAN (N=349) Totaal Westerbos 1 Westerbos 2 Westerhout binnen Westerhout buiten apr-08 dec-07 aug-07 TIZ noord TIZ zuid

32 Resultaten Circuit (N=349) aug.2007 dec.2007 apr BHP Beg.pl. Som.sc CAN

33 Cognitieve gedragstherapie (N=349) overwogen indicatie uitgevoerd aug-07 dec-07 apr-08

34 Implementatie Systematische somatische screening

35 Co-morbiditeit en mortaliteit Leven 20% korter (o.a. Marder 2004) Ruim 50% van de mensen met schizofrenie heeft minstens één lichamelijke ziekte (Goldman, 1999) Meer dan de helft hiervan wordt gemist Indien wel gedetecteerd vindt onderbehandeling plaats Behalve hart- en vaatziekten ook meer diabetes, longziekten, infecties, seksuele stoornissen en botontkalking (o.a. Green, 2003)

36 Risicofactoren en aandoeningen Verhoogd cholesterol Hypertensie Roken Obesitas Inactieve levensstijl Diabetes type 2 Metabool syndroom Hart- en vaatziekten Prevalentie normale populatie (%) / Prevalentie bij schizofrenie (%)

37 Gezondheidsbelemmerende factoren Leefstijl factoren (roken, middelengebruik, inactiviteit en ongezond voedingspatroon) Symptomen en behandeling schizofrenie Farmacotherapie Positieve en negatieve symptomen, angst, stress Vervormende presentatie van klachten Contextgebonden factoren Armoede/lage sociaal economische status Scheiding algemene en geestelijke gezondheidszorg Beperkte kennis van somatiek in de GGZ Erfelijke aanleg metabole afwijkingen?!

38 Risicofactoren Odds ratios Wilson et al. Circulation. 1998;97:1837. BMI = body mass index; TC = total cholesterol; DM = diabetes mellitus; HTN = hypertension Single Risk Factors BMI >27 Smoking TC >220 DM HTN Multiple Risk Factors 2 Smoking BMI 3 Smoking BMI TC >220 4 Smoking BMI TC >220 DM 5 Smoking BMI TC >220 DM HTN

39 Screening somatiek Frequentie: minimaal 1x per jaar (vaker op indicatie) Screening bijwerkingen: EPS en seksuele functiestoornissen Bloedonderzoek: volledig bloedbeeld, glucose (nuchter), nier- en leverwaarden, cholesterol totaal, HDL, LDL, triglyceriden Lichamelijk onderzoek: lichaamsgewicht, lengte, BMI, buikomvang, tensie en pols

40 Implementatie onderzoek GB (2007) Onderzoek onder 50 ambulante GGZ teams Ruim 2000 patiënten Minimale screening van 4 parameters Metabool syndroom Uitgevoerd bij 11% van patiënten Barnes e.a. Schizophrenia Bulletin 2007, 33

41 Oorzaken matige implementatie Ontbreken heldere richtlijn Onduidelijkheid over verantwoordelijkheid Gebrek aan vertrouwen in beoordeling van bevindingen Matige beschikbaarheid aan basisinstrumenten (weegschaal, meetlint en tensiemeter)

42 Nulmeting 1 mnd 2 mnd 3 mnd 6 mnd 1 jaar Nadien jaarlijks Anamnese HVZ/DM Familie anamnese HVZ/DM Levensstijl: Roken Inactieve leefwijze Bloeddruk Pols Biometrische gegevens: Gewicht (kg) Lengte (cm) BMI Buikomvang (cm) Glucose (N) HbA1c Vetspectrum Totaal Cholesterol Triglyceriden HDL LDL Ratio totaal Cholesterol/HDL

43 Nulmeting 1 mnd 2 mnd 3 mnd 6 mnd 1 jaar Nadien jaarlijks Co-medicatie: Medicatie somatiek Medicatie psychiatrie Extrapiramidale bijwerkingen (EPS-tool) Tandheelkundige controle Leverfuncties Nierfuncties Bloedbeeld TSH Prolactine Seksuele functiestoornissen (SRA) Asc-SR

44 Strategie en activiteiten Vergroten van urgentiebesef bij patiënten en medewerkers Deskundigheidsbevordering medewerkers Ontwikkelen van protocol somatische screening Wijzigingen in EPD Monitoren van verbeteringen Betrekken van andere disciplines voor behandeling van afwijkingen Ontwikkelen van gezondheidsbevorderende interventies

45 Screening somatiek (N=349) Totaal Westerbos 1 Westerbos 2 Westerhout binnen Westerhout buiten apr-08 dec-07 aug-07 TIZ noord TIZ zuid

46 Belemmerende factoren Gebrek aan tijd, veel andere prioriteiten (DBC( DBC, HKZ) Ontbreken projectleiding en regie Omvang van de richtlijn(en) Duur van het implementatieproces Vele disciplines betrokken Automie ambulante medewerkers

47 Bevorderende factoren Commitment management Professionals projecteigenaar Investeren in deskundigheid Richtlijn/evidence beschikbaar Monitoren en evalueren van resultaten (PDSA) Terugkoppelen van resultaten Actieve betrokkenheid van gebruikers Kleinschaligheid Humor en competitie

48 Conclusie Commitment en leiderschap van management Investeren in deskundigheid Bewuste keuze implementatiestrategie Integratie binnen beleid Betrokkenheid van professionals en patienten Humor en plezier Groot in kleinschaligheid

49 Uitdagingen Borging resultaten na Pronto Ontwikkelen van motivatiestrategieën Verbeteren van uitkomsten (symptomen, kwaliteit van leven en functioneren) DBC vs. Richtlijnen Richtlijnimplementatie als continu-proces

50 Dank voor uw aandacht!