Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen"

Transcriptie

1 Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen Global Air Pollution: Global Warming Dit college: Aantasting van de ozonlaag Lokaal tot internationaal: Dit college: Verzurende emissies & smog

2 Luchtverontreiniging (dit college) Welk systeem? De atmosfeer van de aarde Systeemgrens? Ruimte cq. het aardoppervlak Inputs? Emissies Outputs? natuurlijk (planten, vulkanen, erosie) anthropogene (humane) oorsprong In hoofdzaak via neerslag Wat willen we weten? Invloed op luchtkwaliteit Netto accumulatie van wat? G.P.J. Dijkema, Maasvlakte 2014

3 Milieuthema s: ver... Verandering van klimaat & ozonlaag (effect) Verzuring bodem en water (effect) Vermesting bodem en water (effect) Verspreiding afvalstoffen en emissies (proces) Verwijdering afval (wens) Verdroging bodem (effect) Verstoring omgeving (effect) Verspilling grondstoffen (subjectief?) Verontreiniging bodem (sinds 1998) (effect) Dit zijn de Milieuthema s uit het 4e Nationaal Milieubeleidsplan; en gehanteerd door Min. VROM

4 Luchtverontreiniging aanwezigheid van gassen, vloeistoffen en deeltjes in lucht in concentraties die het welzijn van levende organismen bedreigen of het normale functioneren van de natuur verstoren

5 Luchtverontreiniging Effecten op mondiale schaal (broeikaseffect; afbraak ozonlaag) continentale schaal (verzuring) nationale schaal (luchtkwaliteit) regionaal (smogvorming, gevaarlijke emissies) -station-iss.jpg lokaal (smog, ozon, roet, schadelijke gassen, verzuring)

6 NO 2 concentraties Europa

7 maandag vs. woensdag NO 2 metingen, omdat de verblijftijd van NO 2 in de lagere luchtlagen relatief kort is

8 Verzuring van het milieu Zure regen neerslag met een lage ph (soms lager dan 3) gevolg van luchtverontreiniging zwaveloxiden (SO 2, SO 3 ), stikstofoxiden (NO, NO 2 ), ammoniak (NH 3 ) en chloorverbindingen worden omgezet in H 2 SO 4, HNO 3, HCl met regenwater worden deze over de aarde verspreid

9 Primaire Luchtverontreiniging Primaire luchtverontreiniging als gevolg van natuurlijke processen of menselijke activiteiten koolmonoxide (CO) kooldioxide (CO 2 ) zwaveloxides (SO x ) stikstofoxides (NO x ) ammoniak (NH 3 ) VOS (Volatile Organic Substances) zware metalen aërosolen etc. In principe meetbare outputs van ons systeem

10 Emissies in Nederland (naar doelgroep / sector / herkomst) De emissie van kooldioxide wordt door drie belangrijke bronnen veroorzaakt: de energievoorziening (37%) verkeer en vervoer (21%) en de industrie (19%). Verkeer en vervoer is ook een belangrijke bron van vluchtige organische stoffen en stikstofoxiden. De landbouw is de grootste bron van ammoniak, methaan en distikstofoxide.

11 Herkomst verzurende emissies 47% van de Nederlandse depositie komt van buiten de landsgrenzen. 70% van de emissie van verzurende stoffen in Nederland wordt geëxporteerd. Herkomst-verzurende-depositie.html?i=3-17

12 Verzurende depositie De daling van de landelijk gemiddelde depositie van verzurende stoffen zet sinds 2002 niet meer door. In 2007 komt deze depositie uit op 2920 [mol/ha] potentieel zuur (mol per hectare). De zure depositie ligt daarmee nog ruim boven de doelstelling van [mol/ha] voor

13 Verzurende depositie De daling van de landelijk gemiddelde depositie van verzurende stoffen zet sinds 2002 niet meer door. In 2007 komt deze depositie uit op 2920 [mol/ha] potentieel zuur (mol per hectare). De zure depositie ligt daarmee nog ruim boven de doelstelling van [mol/ha] voor Verzurende-depositie.html?i=3-17

14 hed/4345/pictures/acidrain_2.jpg

15 Gevolgen van zure depositie (continentaal via zure regen; lokaal ammoniak) afsterven van bossen tast het oppervlak van bladeren aan waardoor bladeren minder zuurstof opnemen afsterven bodemschimmels (leven symbiotisch op boomwortels) bij lagere ph verandering chemische samenstelling bodem

16 Emission reduction Convention on Long-Range Transboundary Air Pollution. 34 landen in Noord-Amerika en NW Europa Economisch haalbare maatregelen voor SO2 en NOx reductie 1983, 21 European landen committeren zich aan emissiereductie van SO2-emissie met 30% binnen 10 jaar. 1988, EC Large Combustion Plants Directive geïmplementeerd NOx -/- 40% in 1998 SO2 -/- 58% in Nu: LCPD, 2001/80/EC Installaties > 50 MW thermisch Excess SO2 deposition (%). Bron: OE/soeno97/acidrain/effects.htm

17 Results...

18 Gevolgen van zure depositie (continentaal via zure regen; lokaal ammoniak) Invloed op de bodems Lagere ph bodemschimmels Lagere ph chemische processen Depositie samenstelling Invloed vegetatie: kalkarme gronden meest kwetsbaar; langzame afsterving vegetatie Invloed zoetwater systemen binnenwateren: verlaging ph, samenstelling afsterving vissen

19 Verspreiding van luchtverontreiniging normaal door de lucht verdund bedreigend als binnen een beperkt gebied vastgehouden windsnelheid (in de steden en in de kern van een hogedruk-gebied vaak lagere snelheden) luchtstabiliteit: de maat voor de snelheid waarmee lucht verticaal door de atmosfeer wordt verspreid (bij stabiele lucht slechte menging) G.P.J. Dijkema, Maasvlakte 2014 Industrie: van oudsher door hoge schoorstenen

20 Verspreiding: schoorstenen Tweeledig doel: Hoogteverschil geeft een goede trek door het drukverschil Uitworp op hoogte Verspreiding over een groot zgn. uitwaaigebied Afhankelijk van het weer tot wel 1000 km Hoogste schoorstenen > 300m hid= &page=1

21 Secundaire Luchtverontreiniging Secundaire luchtverontreiniging als gevolg van een chemische reactie van één of meer primaire verontreinigingen en stoffen die zich van nature in de lucht bevinden Zowel op mondiale schaal als lokaal afbraak van de ozonlaag zure regen smogvorming problemen met CO, roet, zware metalen etc.

22 Secundaire luchtverontreiniging het gaat veelal om RADICAAL reacties radicaal: deeltje met een ongepaard elektron een (stabiel) molecuul wordt gesplitst in twee fragmenten met beide een ongepaard elektron deze zijn reactief, relatief instabiel en hebben een korte levensduur in de industrie: thermische kraakreacties/oxidaties Wanneer in de atmosfeer? meestal onder de invloed van licht gekatalyseerd door actieve oppervlakken (roet) voorbeelden: ozon(laag) opbouw en afbraak vorming van fotochemische smog, zure regen

23 Het gat in de ozonlaag Ozongat boven Antarctica op Total Ozone Column, Dobson Units

24 Ozonlaag - natuurlijke opbouw en afbraak Zuurstof naar ozon: (hogere luchtlagen) O 2 + hν 2 O O 2 + hν *O 2 *O 2 + O O 3 Ozon naar hydroxyl O 3 + hν *O 2 + O O + H 2 O 2 HO Hydroxyl oxideert NO 2, SO 2 etc. en ook CO!

25 Een keten van radicaalreacties die zichzelf in stand houdt Initiatie: vorming van eerste radicalen Propagatie: er treedt een set reacties op waarbij reactieve uitgangsstof steeds wordt teruggevormd; dat is in feite katalysator of carrier X Terminatie: Door een nevenreactie wordt X uiteindelijk vernietigd, c.q. verliest zijn reactiviteit. In industrie gewenst, maar in milieu ongewenst!

26 Vernietiging van Ozon via radicaal reacties Instraling van (UV-licht) (normaal) O 3 + hν *O 2 + O CFK s zijn bron voor halogeenradicalen X CFK s desintegreren langzaam onder invloed van zonlicht Katalytische vernietiging door carrier X X + O 3 O 2 + XO XO + O X + O 2 X wordt teruggevormd, en kan volgend Ozon molecuul vernietigen. Vorming en vernietiging raken daardoor uit balans

27

28 Vernietiging van Ozon X wordt teruggevormd, en kan volgend Ozon molecuul vernietigen Hydroxyl radicaal (H 2 O, CH 4 ) Chloor/broom radicaal (ex CFC s) Andere complexere schema s., bijv. NO 2 via ClO zie voor beschrijving dictaat! Polair ozon gat: initiatie met zonlicht!

29

30 Fotochemische smog Een mengsel van chemische stoffen met hoge concentraties ozon, formaldehyde, PAN (peroxyacetylnitraat), sterk oxyderende stoffen (O 3, O, HO, HOO ), nitraten en sulfaten onder invloed van zonlicht wordt NO 2 gedissocieerd: NO 2 + hν NO + O fotolyse O + O 2 O 3 irriteert ogen, neus H 2 O + hν H + HO fotolyse

31 Zomersmog formaldehyde en PAN CH 4 + HO H 2 O + H 3 C methyl-radicaal H 3 C + O 2 H 3 COO methylperoxyl-radikaal H 3 COO + NO NO 2 + H 3 CO methoxyl-radikaal H 3 CO + O 2 HOO + H 2 CO formaldehyde H 3 COO + NO 2 CH 3 OONO 2 PeroxylAcetylNitraat irriterend voor ogen & luchtwegen, schadelijk voor vegetatie

32 Zomersmog sulfaten, salpeterzuur & nitraten Vormen kleine deeltjes (aërosolen) - verminderen zichtbaarheid SO 2 + O SO 3 H 2 SO 4, sulfaten SO 2 + HO HOSOO HO + NO 2 HNO 3 salpeterzuur NH 3 + HNO 3 NH 4 NO 3 ammoniumnitraat meest schadelijke eindproducten van smog

33 Nederland en/nl0457-benzeenconcentratie.html?i= Ozonconcentraties-en-volksgezondheid.html?i=14-66

34 Zomersmog Mogelijke gevolgen voor de gezondheid: Luchtwegklachten pijn bij het ademhalen, hoest, kortademigheid misselijkheid, duizeligheid vermindering longfuncties ontstekingsreacties in longen vermindering afweersysteem ozon: aantasting slijmvliezen

35 Fijn stof of deeltjesvormende luchtverontreiniging Drie aspecten 1. schadelijk voor gezondheid mens en dier 2. drager van schadelijke stoffen 3. reactief, katalysator voor fotochemische smog Sommige deeltjes zijn zo klein zijn dat ze door de mens kunnen worden ingeademd, diameter van ongeveer 10 µm en kleiner. Meetgrootheid voor fijn stof, PM 10, PM staat voor particulate matter en 10 voor de hiervoor genoemde deeltjesdiameter µm. Er is ook PM 2,5 Fijn stof komt bij inademing op verschillende plaatsen in de luchtwegen en longen terecht. In het algemeen geldt: hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper zij in de luchtwegen en longen doordringen.

36 Zomer en wintersmog mogelijke gevolgen voor de gezondheid: luchtwegklachten vooral bij personen met hart-, vaat- of longziektes langdurige vermindering longfuncties toename van klachten t.a.v. hart- en vaatziekten kleine risico tot vervroegd overlijden (m.n. bij oudere mensen)

37 Wintersmog Komt zowel in de winter (stoken!) als in de zomer voor Ingrediënten: zwaveldioxide SO 2 en mist met aërosolen ammonium-zouten, zeezout, PAK s, zware metalen Bron van de verontreiniging kan zich op zeer grote afstand bevinden zwaveldioxyde zwavelzuur H 2 SO 4

38 Vermindering luchtverontreining Hoofdoorzaak: verbranding fossiele brandstoffen bepaalde industriële processen voorzien in energiebehoefte (in)richting van onze industriële en energiesystemen Oplossingen - Inputs: andere bronnen (hernieuwbaar, nucleair, zon, water, wind) Oplossingen - Outputs: andere / verminderde behoeften end-of-pipe technieken Oplossingen - Systeem: andere inrichting: procesgeïntegreerde maatregelen

39 Vermindering luchtverontreining end-of-pipe technieken Systeem: geen essentieel andere inrichting energie- of productiesysteem plaatsing van additionele installatie om verontreiniging te voorkomen Voorbeelden: traditioneel: pipe techniek: hoge schoorstenen ter verdunning / verspreiding nadeel: puntbron verspreidt emissie over groot gebied modern: rookgas en afgaszuivering met strenge normen wettelijk vastgelegd bijvoorbeeld: afvalverbrander, kolencentrale, stofafvang etc. etc. nadeel: wel kosten, geen opbrengsten

40 Vermindering luchtverontreining procesgeïntegreerde aanpak Systeem: andere inrichting energie- of productiesysteem voordeel: verontreiniging onstaat niet of wordt nevenproduct nadeel: kosten/complexiteit vaak alleen acceptabel bij grootschalige installaties Voorbeelden: - fornuisontwerp en vuurhaard condities (roet, stof, CO, NO x ) - verandering toegepast branderprincipe ( ceramic foam ) - vervanging proces + grondstof : TiO 2 productie / loodvervangers benzine - ontsluiting van S in brandstof VOOR de verbranding - kolenvergassing IGCC (zie vorige college); bioleaching

41 Voorkomen van luchtverontreiniging NO x bij verbranding: altijd ontstaat zgn. thermische NO x vorming afhankelijk van keuze van vuurhaard-condities: verblijftijd bij bepaalde temperatuur & samenstelling End-of-pipe oplossing: selectieve katalytische reductie met behulp van (ammoniak) katalytisch maze in rookgas + ammoniak dosering leidt tot vernietiging van de NO x 2NO + 2NH 3 + 1/2 O 2 --> 1.5N 2 + 3H 2 O

42 Selectieve katalytische reductie van NOx in rookgas

43 Voorkomen van luchtverontreiniging SO x drie routes: brandstofvoorbehandeling: ontzwaveling - verwijderen S aanwezig in brandstoffen praktijk: schonen van zuur gas ontwikkeling: bio-leaching procesgeïntegreerd ontsluiting van S en verdere verwerking praktijk: gebruik van waterstof X-S + H 2 H 2 S + X end-of-pipe SO x laten onstaan en afvangen uit rookgas Praktijk kolencentrale: SO 2 invangen met kalk in scrubbers

44 Voorkomen van SO x Ontzwaveling brandstof chemische ontsluiting fysische verwijdering/concentratie omzetten van H 2 S, SO 2, SO 3 H 2 S: produceer S (vast) SO 3 : grondstof voor zwavelzuurfabricage van S naar SO 2, SO 3, naar H 2 SO 4 NAM Gaszuiveringsinstallatie

45 Zwavelverwijdering in een olie-raffinaderij

Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen

Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen Deel II De atmosfeer & Menselijk handelen Global Air Pollution: Global Warming Dit college: Aantasting van de ozonlaag Lokaal tot internationaal: Dit college: Verzurende emissies & smog Interactie milieu

Nadere informatie

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 21 1. Inleiding

Nadere informatie

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,

Nadere informatie

Monique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten

Monique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor

Nadere informatie

Fotochemische luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Fotochemische luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 14 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Fotochemische luchtverontreiniging

Nadere informatie

Deeltoets TB151-II. Uitwerking vraagstuk 1)

Deeltoets TB151-II. Uitwerking vraagstuk 1) Deeltoets TB151-II Uitwerking vraagstuk 1) a) Ontvangst: straling van de zon (zonlicht) Afstaan: straling van de aarde (warmte-straling, IR van zwart lichaam) Verschil: golflengte Achtergrond: Spiro eq.

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19

INHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 23 1. Inleiding

Nadere informatie

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies Ten behoeve van doelgroepen overleg VROM maart 2008 www.ecn.nl Inhoud 1. Nederlandse situatie 2. Positie BEES B ten

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de industrie,

Emissies naar lucht door de industrie, Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De industrie levert voor alle

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Luchtverontreiniging groot probleem gezondheid Elk jaar sterven wereldwijd zo n 6,5 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en in Nederland zorgt dit jaarlijks zeker voor 13.000 vroegtijdige

Nadere informatie

Werkstuk Scheikunde verzuring van het milieu

Werkstuk Scheikunde verzuring van het milieu Werkstuk Scheikunde verzuring van het milieu Werkstuk door een scholier 1733 woorden 2 juni 2003 6,5 69 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inhoudstabel 1. Inleiding 2. ph-waarde 3. Zure regen - Wat is zure

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de energievoorziening,

Emissies naar lucht door de energievoorziening, Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van vrijwel alle belangrijke

Nadere informatie

4 Verbranding. Bij gele vlammen ontstaat roet (4.1)

4 Verbranding. Bij gele vlammen ontstaat roet (4.1) 4 Verbranding Verbrandingsverschijnselen (4.1) Bij een verbranding treden altijd een of meer van de volgende verschijnselen op: rookontwikkeling, roetontwikkeling, warmteontwikkeling, vlammen, vonken.

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de energievoorziening,

Emissies naar lucht door de energievoorziening, Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in de regio. Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016

Luchtkwaliteit in de regio. Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016 Luchtkwaliteit in de regio Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016 Inhoudsopgave - Ik stel mijzelf en mijn werkzaamheden voor - Enkele vormen van onderscheid. Waarover gaat dit wel en niet? - Waarom

Nadere informatie

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken

Een mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken Hoofdstuk 5 In vuur en vlam 5.1 Brand! Voorwaarden voor verbranding Ontbrandingstemperatuur De temperatuur waarbij een stof gaat branden De ontbrandingstemperatuur is ook een stofeigenschap. Er zijn drie

Nadere informatie

Verzuring en luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Verzuring en luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 7 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Verzuring ontstaat door verontreiniging

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw,

Emissies naar lucht door de land- en tuinbouw, Indicator 24 October 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De sector land- en tuinbouw

Nadere informatie

Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal

Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie

Nadere informatie

Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.

Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen

Nadere informatie

Emissies door de zeescheepvaart,

Emissies door de zeescheepvaart, Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke

Nadere informatie

Vragen & Antwoorden Smog. Smog

Vragen & Antwoorden Smog. Smog Vragen & Antwoorden Smog Smog Wat is smog? Smog is luchtvervuiling die in bepaalde perioden opeens sterk toeneemt. Zo n periode heet een smogepisode. In Nederland wordt de term smog gebruikt als er meer

Nadere informatie

Zure regen. Zure regen

Zure regen. Zure regen 010 1 Zure regen Zure regen is de laatste jaren voortdurend in de belangstelling geweest, doordat de verzuring van de neerslag in verband wordt gebracht met het afsterven van bossen, het volledig verdwijnen

Nadere informatie

Deeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Deeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Deeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Indicator 13 december 2005 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

Gevaarlijke stoffen. Mei 2015

Gevaarlijke stoffen. Mei 2015 Mei 2015 ? Aan welke belastingen en verontreinigingen worden de longen blootgesteld op de werkplek? Welke invloed hebben belastingen en verontreiniging op ons?? 2 10 Wat zijn de mogelijke risico s? Aerosolen

Nadere informatie

Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit

Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit IP/97/853 Brussel, 8 oktober 1997 Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit De Europese Commissie heeft vandaag een voorstel goedgekeurd voor een richtlijn met nieuwe

Nadere informatie

Fotochemische luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Fotochemische luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 9 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Fotochemische luchtverontreiniging

Nadere informatie

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.

2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden. Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer

Nadere informatie

Emissies naar lucht door huishoudens,

Emissies naar lucht door huishoudens, Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide, stikstofoxiden

Nadere informatie

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen

Nadere informatie

NO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer

NO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?

Nadere informatie

Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC),

Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 Indicator 26 mei 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt

Nadere informatie

Bewust Duurzaam Bouwen. Deel 1: Waarom?

Bewust Duurzaam Bouwen. Deel 1: Waarom? Bewust Duurzaam Bouwen Deel 1: Waarom? 1 Bewust Duurzaam Bouwen Bron: www.klimaat.be 2 1. Waarom? 1. Milieu 2. Energie 3. Overheid 4. Comfort 3 1. Waarom? 1. Milieu 2. Energie 3. Overheid 4. Comfort 4

Nadere informatie

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden Methanol Formule CH3OH Naam Familie Productie Brandalcohol, methylalcohol Alcoholen (a) Productie van synthesegas (i) Traditionele methoden Methanol wordt vervaardigd uit synthesegas dat een mengsel is

Nadere informatie

L 328/32 Publicatieblad van de Europese Unie BIJLAGE A

L 328/32 Publicatieblad van de Europese Unie BIJLAGE A L 328/32 Publicatieblad van de Europese Unie 6.12.2008 BIJLAGE A Lijst van communautaire wetgeving vastgesteld overeenkomstig het EG-Verdrag waarvan schending een wederrechtelijk handelen in de zin van

Nadere informatie

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent

Nadere informatie

Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie

Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling door een scholier 1337 woorden 2 juni 2004 5,8 76 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde AFVAL EN ENERGIE Energie Het is heel moeilijk te zeggen wat energie

Nadere informatie

Luchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??

Luchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland

Nadere informatie

Dr. Ir. Roel Gijsbers

Dr. Ir. Roel Gijsbers Dr. Ir. Roel Gijsbers r.gijsbers@ens-cleanair.com Slimme, Gezonde en Vitale Stad Leefbaarheid Kwaliteit gebouwde omgeving Groen Infrastructuur & bereikbaarheid Kwaliteit voorzieningen Cultuur & Recreatiemogelijkheden

Nadere informatie

3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt..

3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt.. Steenkool Steenkool komt in heel veel verschillende vormen voor. Dat geldt voor het uiterlijk van de steenkool. De kleur van steenkool kan bijvoorbeeld variëren van bruin tot zwart, steenkool kan hard

Nadere informatie

Info- en intervisiemoment

Info- en intervisiemoment Info- en intervisiemoment Agenda onthaal stook je gezondheid niet op handhaving bij stoken pauze intervisie lunch Stook je gezondheid niet op Inhoud Inleiding Een onschuldig vuurtje? Lokale aanpak: sensibilisering

Nadere informatie

- Samenvatting voor niet-chemici -

- Samenvatting voor niet-chemici - - Samenvatting voor niet-chemici - Inleiding In het leven van de moderne mens zijn producten uit de chemische industrie overal aanwezig. We gebruiken plastics en andere kunststoffen als verpakkingsmateriaal

Nadere informatie

Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held

Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Inkuilproces Proces bij het inkuilen: In de kuil ondergaat het gewas een biochemisch proces onder invloed van micro-organismen Een

Nadere informatie

van verkeerslawaai door duurzaam bouwen Werking CleanScreen CleanScreen: de oplossing voor een gezondere leefomgeving Testrapporten zijn beschikbaar

van verkeerslawaai door duurzaam bouwen Werking CleanScreen CleanScreen: de oplossing voor een gezondere leefomgeving Testrapporten zijn beschikbaar Werking CleanScreen Windrichting Windrichting Er ontstaat circulatie door onderdruk Vervuilde lucht Vervuilde lucht Woongebied Wegzijde Woongebied Wegzijde Bij wind vanaf de wegzijde Bij wind vanaf het

Nadere informatie

Studiegroep Bio-energie Energy Matters

Studiegroep Bio-energie Energy Matters Door: Gerard Prinsen Presenteert op verzoek van: Studiegroep Bio-energie Energy Matters Emissiebeleid Biomassa gestookte installaties Volledige verbranding bij laagwaardige biomassa KARA Energy Systems

Nadere informatie

De Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest

De Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden

Nadere informatie

Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté

Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Overzicht presentatie Waarom luchtmetingen in Vlaanderen? Evolutie van de laatste decennia Toetsen van de luchtkwaliteit aan de heersende

Nadere informatie

Onderwerp: Verbrandingsgassen van huishoudelijke toestellen

Onderwerp: Verbrandingsgassen van huishoudelijke toestellen Nummer 25 Onderwerp: Verbrandingsgassen van huishoudelijke toestellen 1. Inleiding Voor gasgestookte (huishoudelijke) toestellen gelden vele eisen die voor het overgrote deel betrekking hebben op het veilig

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 7

Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 5 juni 2012 6,8 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Par. 1 De mens is afhankelijk van het milieu. De mens

Nadere informatie

Emissies naar lucht door huishoudens,

Emissies naar lucht door huishoudens, Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide (CO

Nadere informatie

Verontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder

Verontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting

Nadere informatie

PACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters

PACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR.   PaccoParameters PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal

Nadere informatie

Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.

Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu. Biologie hoofdstuk 7 Mens en milieu Paragraaf 1 mens en het milieu de mens is afhankelijk van het milieu: - voedsel => voor de mens. - zuurstof => voor planten (fotosynthese) en om te ademen. - water =>

Nadere informatie

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige

Nadere informatie

Impact van. emissienormen op de. maritieme sector. Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart

Impact van. emissienormen op de. maritieme sector. Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart Impact van emissienormen op de maritieme sector Jaap Kolpa, beleidsmedewerker Ministerie van IenM, afd. Zeevaart Earnewald, 11 september 2013 Luchtemissies door zeeschepen: Kort overzicht van begrippen

Nadere informatie

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Derde kwartaalverslag 2014

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Derde kwartaalverslag 2014 Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam Derde kwartaalverslag 2014 Colofon Raad van Accreditatie De DCMR Milieudienst Rijnmond is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd voor de NEN-EN-ISO/IEC 17025

Nadere informatie

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 2

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 2 Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 2 Opgave 2.1 Opgave 2.2 Elementen leren Maak met de afbeeldingen 2.1A en 2.1B kaartjes met aan de ene kant de naam van het element en aan de andere kant het symbool en

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Directie en Biodiversiteit Bezoekadres Bezuidenhoutseweg

Nadere informatie

PAS. Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) De PAS is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking.

PAS. Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) De PAS is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking. Programmatische Aanpak Stikstof () De is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking. De is de Programmatische Aanpak Stikstof: een programma waarin overheden, natuurorganisaties en

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste

Nadere informatie

In de volgende figuur is het aandeel in de stikstofdepositie van verkeer en industrie rood omcirkeld.

In de volgende figuur is het aandeel in de stikstofdepositie van verkeer en industrie rood omcirkeld. Achtergrondinformatie voor achterbanberaad milieubeleid regio Eemsdelta Het milieubeleid omvat veel onderwerpen. Teveel om in één keer allemaal te behandelen. Op basis van onze ervaringen in de regio en

Nadere informatie

Luchtkwaliteit & Klimaatverandering

Luchtkwaliteit & Klimaatverandering ECN-L--06-026 Luchtkwaliteit & Klimaatverandering Thema Fijn Stof G.J. de Groot Gepresenteerd bij ECN tijdens het bezoek van de gemeenteraadsleden van de omliggende gemeenten, Petten, Nederland, 17 november

Nadere informatie

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)

Nadere informatie

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm

Nadere informatie

De ontbrandingstemperatuur is de laagste temperatuur waarbij een stof gaat branden

De ontbrandingstemperatuur is de laagste temperatuur waarbij een stof gaat branden Samenvatting door een scholier 1322 woorden 21 januari 2004 5,7 92 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Banas NASK HOOFDSTUK 7 TOETSWEEK Begrippen 7.1A Stoffen verbranden Bij verbranding kun je waarnemen:

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram

Nadere informatie

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)

Het milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.) Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging

Nadere informatie

Vuiltje aan de Lucht?

Vuiltje aan de Lucht? Vuiltje aan de Lucht? Luchtwachters Delft Wie zijn wij? https://twitter.com/luchtwachters https://luchtwachtersdelft.nl/ info@luchtwachtersdelft.nl Outline Feiten over luchtkwaliteit Effect op gezondheid

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 18.12.2013 COM(2013) 917 final 2013/0448 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de aanvaarding van de wijziging van het Protocol van 1999 inzake vermindering

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. en energieomzetting

Hoofdstuk 3. en energieomzetting Energie Hoofdstuk 3 Energie en energieomzetting Grootheid Energie; eenheid Joule afkorting volledig wetenschappelijke notatie 1 J 1 Joule 1 Joule 1 J 1 KJ 1 KiloJoule 10 3 Joule 1000 J 1 MJ 1 MegaJoule

Nadere informatie

StaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.

StaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten. NL StaticAir StaticAir is een jonge onderneming die zich richt op de ontwikkeling en productie van fijnstof reduceersystemen. StaticAir is in het bezit van unieke octrooien. Deze octrooien en onze kennis

Nadere informatie

Nieuwe technieken voor minder milieubelasting in de energie- en industriesector Pieter Kroon, ECN Beleidsstudies, 26 juni

Nieuwe technieken voor minder milieubelasting in de energie- en industriesector Pieter Kroon, ECN Beleidsstudies, 26 juni Nieuwe technieken voor minder milieubelasting in de energie- en industriesector Pieter Kroon, ECN Beleidsstudies, 26 juni 2009 www.ecn.nl Inhoud Lange termijn milieudoelen en wat is daar voor nodig - Luchtverontreiniging

Nadere informatie

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)?

Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? In een Environmental Product Declaration of EPD wordt in een 11-tal impactcategoriën de milieu-impact van een product uitgedrukt in getallen. Het is een

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram

Nadere informatie

Diesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE

Diesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Diesel AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Korte samenvatting BELANGRIJKSTE KENMERKEN Wat is AdBlue?... 3 Waar dient het voor?....

Nadere informatie

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Methodologische fiche INDICATOR: EMISSIES VAN TROPOSFERISCHE OZONPRECURSOREN (NO X, COV, CO EN CH 4 ) THEMA: LUCHT 1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Vraag achter de indicator: Hoe

Nadere informatie

Emissies naar lucht door verkeer en vervoer,

Emissies naar lucht door verkeer en vervoer, Indicator 12 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Met uitzondering van kooldioxide,

Nadere informatie

Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba

Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba De Luchtwasser Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba Ik plaats een nieuwe varkensstal en neem mee Aanvraag omgevingsvergunning/milieuvergunning 1. WAAR Ruimtelijke structuurplannen. 2.

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9 Samenvatting door Dylan 551 woorden 30 december 2016 9 4 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Nova Paragraaf 1 Aardolie ( onzuivere stof ) - Organisch materiaal -

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

Gemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009

Gemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009 Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende

Nadere informatie

CleanScreen. voor een gezondere leefomgeving

CleanScreen. voor een gezondere leefomgeving CleanScreen voor een gezondere leefomgeving CleanScreen Een echte verademing De hoge concentraties fijnstof en NO x (stikstofdioxide) in de lucht rond verkeerswegen vormen een serieuze bedreiging voor

Nadere informatie

Houtrook en Gezondheid

Houtrook en Gezondheid Houtrookoverlast, wat kun je doen? Houtrook en Gezondheid 21 september 2018 Longfonds Missie: Samen strijden om longziekten de wereld uit te krijgen en van belang zijn voor de patiënt van vandaag. Ambities:

Nadere informatie

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Methodologische fiche INDICATOR: EMISSIES VAN VERZURENDE OF POTENTIEEL VERZURENDE STOFFEN (NO X, SO X EN NH 3 ) THEMA: LUCHT 1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Vraag achter de indicator:

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Zeist

Luchtkwaliteit in Zeist Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en

Nadere informatie

Kolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc

Kolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc Kolenvergasser 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Beantwoord de vragen 1 t/m 3 aan de hand van het in bron 1 beschreven proces. Bron 1 De

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

Gezonde Ruimtelijke Ordening 25 februari 2009

Gezonde Ruimtelijke Ordening 25 februari 2009 Stedelijk groen en luchtkwaliteit Waarom luchtzuiverend groen in de ruimtelijke planvorming? Gezonde Ruimtelijke Ordening 25 februari 2009 fred@tripleee.nl Het probleem van fijn stof? Stadsgroen en luchtkwaliteit

Nadere informatie

Een ei wordt tijdens het bakken verhit. Er moet constant warmte toegevoegd worden, deze reactie is daarom endotherm.

Een ei wordt tijdens het bakken verhit. Er moet constant warmte toegevoegd worden, deze reactie is daarom endotherm. 8.1 1. Tijdens de verbranding van a. aluminium ontstaat er aluminiumoxide, b. koolstof ontstaat er koolstofdioxide, c. magnesiumsulfide ontstaan er magnesiumoxide en zwaveldioxide, want de beginstof bevat

Nadere informatie

Hans Vanhoe Katrien Strubbe Universiteit Gent SLO Chemie

Hans Vanhoe Katrien Strubbe Universiteit Gent SLO Chemie Chemie in druppels Hans Vanhoe Katrien Strubbe Universiteit Gent SLO Chemie 7 Reactiekinetiek 7.1 Snelheid van chemische reacties Bij een chemische reactie worden bindingen gebroken en/of gevormd. De snelheid

Nadere informatie

BlueAir. Luchtzuiverende straatstenen.

BlueAir. Luchtzuiverende straatstenen. BlueAir. Luchtzuiverende straatstenen. De kracht van het leben. Licht is de oorsprong van al het leven: het geeft warmte, kracht en energie. Dag en nacht, zomer en winter de aanwezigheid en intensiteit

Nadere informatie

Berekening van emissies stationaire bronnen door brandstofverbruik11

Berekening van emissies stationaire bronnen door brandstofverbruik11 0 Berekening van emissies stationaire bronnen door brandstofverbruik11 Bas Guis Publicatiedatum CBS-website: 4 juli 2011 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011 Ammonium in de Emissieregistratie?! Natuurlijke processen, antropogene bronnen en emissies in de ER Bert Bellert, Waterdienst Ammonium als stof ook in ER??: In kader welke prioritaire stoffen, probleemstoffen,

Nadere informatie