DFNA9, wat is het en wat kunnen we er wel (en niet) aan doen?

Transcriptie

1 DFNA9, wat is het en wat kunnen we er wel (en niet) aan doen? drs. Jeroen Smits dr. Ronald Pennings arts-onderzoeker/promovendus KNO-arts, otoloog

2 Erfelijke slechthorendheid, wat is dat?

3 Slechthorendheid in Nederland Aangeboren slechthorendheid 3 op de 1000 geboren kinderen 60% is erfelijk 40% andere oorzaak, bijv. infectie In Nederland 1,3 miljoen gehoorproblemen (forse) hinder dagelijkse leven doofheid

4 Erfelijkheid en DNA Bijna elke lichaamscel bevat DNA, oftewel ons erfelijk materiaal Het DNA ligt op chromosomen en bevat informatie die elke mens uniek maakt Het DNA bevat de code voor eiwitten die een functie in bijv. oor- en evenwichtsorgaan hebben Erfelijk materiaal (incl. ziekten) geven we door aan onze kinderen

5 Overerving van ziekten Dominant Recessief

6 Erfelijke slechthorendheid Erfelijke slechthorendheid Tot nu 179 verschillende vormen van erfelijke slechthorendheid ontdekt Codesysteem DeaFNess: - dominant: DFNA1,2.. - recessief: DFNB1,2.. - andere vorm: DFNX1,2.. DFNA9 = de negende van dominante erfelijke slechthorendheid 30% syndromaal (Slechthorend + andere ziekten, bijvoorbeeld schildklierproblemen) 70% nietsyndromaal (Alleen slechthorend met evt. evenwichtklachten) 15-24% dominant 75-85% recessief 1-2% andere vorm

7 DFNA9, wat is het?

8 Van celkern naar chromosomen

9 De menselijke chromosomen

10 Chromosoom 14 en het COCH-gen Chromosoom 14 P51S normale bouwsteen volgordenummer foute bouwsteen

11 Van gen naar ziekte COCH-gen bevat de code voor het cochline eiwit Cochline vinden we terug in het ooren evenwichtsorgaan Wanneer COCH een foutje bevat, leidt dit tot gehoorverlies en evenwichtsproblemen

12 Wat zijn de gevolgen van deze foutjes? Het cochline-eiwit

13 Wat zijn de gevolgen van deze foutjes? 1. Verkeerd gevouwen 2. Er mist een stukje Het cochline-eiwit

14 Wat zijn de gevolgen van deze foutjes? 1. Verkeerd gevouwen 2. Er mist een stukje 3. Een belangrijk deel verandert Het cochline-eiwit

15 Wat zijn de gevolgen van deze foutjes? 1. Verkeerd gevouwen 2. Er mist een stukje 3. Een belangrijk deel verandert 4. Etc. Het cochline-eiwit

16 Gevolgen van DFNA9 Wereldwijd foutjes in COCH-gen beschreven Australië, België, China, Hongarije, Italië, Japan, Korea, Nederland, Verenigde Staten, Klachten afhankelijk van plek van het foutje in COCH Gehoorverlies begint tussen 20 e en 60 e levensjaar Evenwichtsklachten verschillen fors per foutje beginnen vóór of na gehoorverlies

17 Verschillende foutjes: verschillende gevolgen Gehoorverlies in decibel leeftijd in jaren freqentie van geluid

18 Verschillende foutjes: verschillende gevolgen Gehoor: Evenwicht: Veel klachten, begint al voor gehoorklachten Veel klachten, begint gelijk met gehoorklachten Geen evenwichtsklachten

19 Foutjes op dezelfde plek Gehoor: Evenwicht: Veel klachten, begint al voor gehoorklachten Veel klachten, beginmoment niet bekend Veel klachten, begint 7 jaar na gehoorklachten

20 Alleen gehoor en evenwicht?

21 Alleen gehoor en evenwicht? Hoornvlies-strepen (droge ogen) Bischoff et al., 2007 Verbening van de evenwichtsorganen / slakkenhuis de Varebeke et al., 2014

22 En wat kunnen we er nu aan doen?

23 Revalidatie DFNA9 gehoorverlies Hoortoestel Cochleair Implantaat (CI)

24 Hoortoestelrevalidatie over de jaren State of the art toestellen Richtingmicrofoon Geluids-processing Wireless connections, etc. DFNA9: forse progressie gehoorverlies! Versterking vs. Esthetiek.

25 Resultaat CI na 1 jaar Foneemscore % 100 Foneemscore (%) ingedeeld in systeem en post/prelinguaal over de periode Nucleus N22 Adv Bionics C1EnhBip Adv Bionics C1HiFo1 Nucleus N24 Advanced Bionics 90 k Nucleus Freedom

26 Cochleaire Implantatie bij DFNA9 Goede resultaten, vergelijkbaar met andere vormen van slechthorendheid Plaatsen electrode soms lastig door verbening in slakkenhuis Veranderende indicaties; DFNA9 = progressief, dus sneller implanteren Sparen van het restgehoor Over het algemeen duidelijke verbetering gehoor

27 Wat kan een CI niet? 1. Normaal horen, dus moeite met spraakverstaan in ruis 2. Richtinghoren met 1 CI 3. Blijft hulpmiddel net als CI 4. Evenwichtsproblemen blijven onverminderd aanwezig Is er hoop op verdere verbetering? Implantologisch Genetisch Combinatie van deze

28 Hoop en toekomstige technologie Verdere ontwikkelingen cochleaire implantatie NANOCI Uitgroeien zenuwuiteinden gehoorzenuw naar CI-electroden Optische stimulatie Optogenetisch Richardson et al Senn et al. 2017

29 Toekomst: Vestibulocochleair Implantaat (VCI) Motion sensors CI-processor Met dank aan dr. R. van de Berg & drs. J. Stultiens, MUMC+

30 Vestibulocochleair Implant (VCI) MED-EL, Innsbruck, Austria Extralabyrinthine Intralabyrinthine Met dank aan dr. R. van de Berg & drs. J. Stultiens, MUMC+

31 Belang (wetenschappelijk) onderzoek Voorlichting Erfelijkheid (krijg ik het ook?, wat zijn de kansen voor mijn kind?) Progressie gehoor en evenwicht (hoe hard gaat het achteruit?) Vormen van revalidatie (moet ik een CI?) Welke mutatie heb ik? Natuurlijk beloop-studies zijn de basis voor evaluatie therapieën To do? Registreer je bij de Negende van Registreer je bij ons om benaderd te kunnen worden voor eventuele deelname aan toekomstig DFNA9 onderzoek

32 Dank voor uw aandacht!