INHOUD DEEL 1 DE JAARREKENING 25 VOORWOORD 5 OVERZICHT DELEN 7. HOOFDSTUK 1 Beginselen van het vennootschapsboekhouden 27

Transcriptie

1 Vennootschapsboekhouden 9 INHOUD VOORWOORD 5 OVERZICHT DELEN 7 DEEL 1 DE JAARREKENING 25 HOOFDSTUK 1 Beginselen van het vennootschapsboekhouden 27 1 Inleiding 27 2 Wettelijk kader van het vennootschapsboekhouden Wet van 17 juli Uitvoeringsbesluiten Commissie voor Boekhoudkundige Normen IFRS 28 HOOFDSTUK 2 Basisbeginselen voeren boekhouding 30 1 Toepassingsgebied ratione personae 30 2 Principes bij voeren van boekhouding Context en belang van regelmatige boekhouding Principes i.v.m. boekhoudkundige registratie Principe van volledigheid Boeken van verrichtingen Principe van de onveranderlijkheid van de boekingen Registratie op basis van verantwoordingsstuk Het rekeningenstelsel Inventaris Jaarrekening Bewaring van dagboeken en boeken Vereenvoudigde boekhouding Toepassingsgebied ratione personae Toepassingsgebied ratione materiae Volledige boekhouding Principe van dubbel boekhouden Boekhoudmethode 48 HOOFDSTUK 3 Boekhouding en inkomstenbelastingen 49 1 Inleiding 49

2 10 Vennootschapsboekhouden 2 Vennootschapsbelasting Voorwaarden Vereiste van de rechtspersoonlijkheid Binnenlandse vennootschappen Exploitatie van een onderneming of verrichtingen van winstgevende aard Stelsel Belastbaar resultaat en primauteit boekhoudrecht Bewerkingen Tarief van de vennootschapsbelasting Betaling van de vennootschapsbelasting Boekhoudkundige registratie belastingen 53 HOOFDSTUK 4 Boekhouding en btw 58 1 Situering btw Btw-belastingplichtigen De belastbare activiteiten De levering van goederen Het verrichten van diensten De invoer De intracommunautaire verwerving van goederen De vrijstellingen Uitvoer, invoer, intracommunautaire leveringen en verwervingen en internationaal vervoer Andere vrijstellingen De maatstaf van heffing De btw-tarieven Algemeen Het verlaagde btw-tarief van 6 % Het verlaagde btw-tarief van 12 % Dagbladen en bepaalde periodieke publicaties De aftrek van de btw (of aftrek van voorbelasting) De indiening van btw-aangiften en de betaling van de belasting De bijzondere stelsels De bijzondere regeling voor de kleine ondernemingen De bijzondere regeling voor bepaalde landbouwondernemingen Bijzondere regelingen voor telecommunicatiediensten, radio- en televisieomroepdiensten Andere bijzondere regelingen De bijzondere btw-aangifte 72 2 De onderneming als btw-belastingplichtige Boeken Aangiften Periodieke btw-aangifte Btw-listing Intracommunautaire opgave Boekhoudkundige verwerking Aankopen 76

3 Vennootschapsboekhouden Verkopen Saldering Btw-eenheid 78 HOOFDSTUK 5 Principes van consolidatie 82 1 Inleiding 82 2 Verplichting tot consolidatie Bestaan van een controleverhouding Vrijstelling van consolidatie Consolidatie door de moederonderneming Kleine groepen/groepen van beperkte omvang Dochterondernemingen van te verwaarlozen betekenis 84 3 Controle- en belangenpercentage Controlepercentage Belangenpercentage 84 4 Consolidatiemethoden Integrale consolidatie Algemeen Geconsolideerde balans Geconsolideerde resultatenrekening Consolidatieverschil Belangen van derden Proportionele consolidatiemethode De vermogensmutatiemethode Bijzonder geval: consolidatie in geval van consortium 90 HOOFDSTUK 6 IAS/IFRS 93 1 Inleiding 93 2 Overzicht van de normen 93 3 Voorstelling van de kenmerken van de IFRS-normen De kwalitatieve karakteristieken van financiële staten Geen algemeen boekhoudplan en geen schema Overwicht van de balans Het grote belang van de toelichtingen bij de jaarrekening Economische werkelijkheid (substantie) primeert op juridische vorm Voorrang voor de pertinentie en dus voor de reële waarde (fair value) Gedaan met praktijken om resultaten in de tijd te spreiden Volatiliteit van de resultaten en van het eigen vermogen Omgaan met onzekerheden IAS/IFRS-model Grondslag 103

4 12 Vennootschapsboekhouden 4.2 Algemene informatie Identificatiegegevens Bedrijfscombinaties Consolidatiekring Tewerkstelling Balans Activa Eigen vermogen en verplichtingen Winst- en verliesrekening Mutatieoverzicht van het eigen vermogen Kasstroomoverzicht Toelichtingen Toelichting m.b.t. de materiële vaste activa Toelichting m.b.t. de vastgoedbeleggingen Toelichting m.b.t. de immateriële activa Toelichting m.b.t. de biologische activa Toelichtingen m.b.t. de vlottende en vaste financiële activa Toelichting m.b.t. de voorzieningen Toelichting m.b.t. afdekking en risico Toelichting m.b.t. verplichtingen en crediteuren Toelichting m.b.t. het eigen vermogen Overige toelichtingen m.b.t. de balans Toelichting m.b.t. de belastingen Toelichting m.b.t. toegezegde pensioenregelingen Toelichting m.b.t. de verbonden partijen Toelichting m.b.t. gesegmenteerde informatie Toelichting m.b.t. vaste activa en groepen af te stoten activa die voor verkoop worden aangehouden 112 HOOFDSTUK 7 Beginselen van het jaarrekeningenrecht Inleiding Categorieën van vennootschappen Inleiding Individuele vennootschap Omschrijving Rechtspersoonlijkheid Handels- of burgerrechtelijke aard Categorieën Verbondenheid tussen vennootschappen Inleiding Controlebegrip Moeder- en dochtervennootschap Consortium Verbonden vennootschappen Geassocieerde vennootschap Deelneming en deelnemingsverhouding 118

5 Vennootschapsboekhouden Grootte van vennootschappen Inleiding Kleine vennootschap Microvennootschap Grootte van groepen Inleiding Kleine groepen: artikel 16 W.Venn Richtlijn 2013/34/EU Verplichtingen op niveau individuele onderneming Inleiding Verplichting tot opmaak inventaris Principes Balansdatum Verplichting tot opmaak enkelvoudige jaarrekening Algemeen Buitenlandse onderneming Volledig schema Munteenheid Duur boekjaar Fiscale doorwerking Verplichting tot opmaak jaarverslag Algemeen Vermeldingen Controle jaarrekening Principe Uitzondering Publicatieverplichting enkelvoudige jaarrekening Neerlegging jaarrekening Uitzondering Correctie jaarrekening Beginselen van waardering Vereisten van de jaarrekening Waarderingsregels Beginselen Standaarden van waardering Historische kostprijs Afschrijvingen Waardevermindering Herwaardering Voorzieningen Balansposten van het actief Oprichtingskosten MAR Registratie en waardering Bijzonder geval: herstructureringskosten? 161

6 14 Vennootschapsboekhouden Toelichting Fiscale bijzonderheden Immateriële vaste activa MAR Registratie en waardering Fiscale bemerkingen Materiële vaste activa MAR Registratie en waardering Overige zakelijke rechten op onroerende goederen Vaste activa in leasing of op grond van een soortgelijk recht Toelichting Fiscale bemerkingen Financiële vaste activa MAR Instrumenten Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Vorderingen op meer dan één jaar MAR Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Voorraden en bestellingen in uitvoering MAR Voorraden binnen boekhoudrecht Waarderingsregels Handelsgoederen Grond- en hulpstoffen Gereed product (voorraadproductie) Goederen in bewerking (voorraadproductie) Vooruitbetalingen Samenvatting waarderingsregels voorraad Voorstelling bestelling in uitvoering in de jaarrekening: mogelijkheid tot netting Toelichting Fiscale bemerkingen Vorderingen op ten hoogste één jaar MAR Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Geldbeleggingen en liquide middelen MAR 230

7 Vennootschapsboekhouden Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Overlopende rekeningen MAR Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Balansposten van het passief Kapitaal MAR Kapitaalverhoging Kapitaalvermindering Toelichting Fiscale bemerkingen Uitgiftepremies MAR Kenmerken Toelichting Fiscale bemerkingen Herwaarderingsmeerwaarden MAR Omzetting in kapitaal Aanwending van herwaarderingsmeerwaarden ter aanzuivering van verliezen Uitkering van geboekte herwaarderingsmeerwaarden Toelichting Fiscale bemerkingen Reserves MAR Wettelijke reserve Onbeschikbare reserves Belastingvrije reserves Beschikbare reserves Toelichting Fiscale bemerkingen Overgedragen winst/verlies MAR Resultaatverwerking Bijzonder geval: tussentijds dividend Toelichting Fiscale bemerkingen Overgedragen verlies 261

8 16 Vennootschapsboekhouden 6.6 Kapitaalsubsidies MAR Onderscheid met intrestsubsidies Moment van verwerking Opname in resultaat Terugbetaling Toelichting Fiscale bemerkingen Voorschot aan de vennoten op de verdeling van het netto-actief MAR Omschrijving Toelichting Fiscale bemerkingen Voorzieningen en uitgestelde belastingen MAR Voorzieningen voor risico s en kosten Belastingen Uitgestelde belastingen Toelichting Fiscale bemerkingen Schulden op meer dan een jaar MAR Beschrijving Toelichting Registratie en waardering Fiscale bemerkingen Schulden op minder dan een jaar MAR Beschrijving Toelichting Fiscale bemerkingen Overlopende rekeningen MAR Beschrijving Registratie en waardering Toelichting Fiscale bemerkingen Bepaling van bedrijfsresultaat Bedrijfswinst Bedrijfsopbrengsten MAR Omzet Wijzigingen in de voorraden en in de bestellingen in uitvoering Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten MAR 293

9 Vennootschapsboekhouden Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Diensten en diverse goederen Bezoldigingen en sociale lasten Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten en op immateriële en materiële vaste activa Waardeverminderingen op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op handelsvorderingen Voorzieningen voor risico s en kosten: toevoegingen (bestedingen en terugnemingen) Andere bedrijfskosten Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten Bepaling van resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Financiële opbrengsten MAR Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrengsten Financiële kosten Definiëring Kosten van schulden Waardeverminderingen op vlottende activa andere dan voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen) Andere financiële kosten Bepaling van resultaat van het boekjaar voor belasting Resultaat van het boekjaar voor belasting Inleiding Uitzonderlijke/niet-recurrente resultaten Niet-recurrente opbrengsten MAR Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa Terugneming van voorzieningen voor risico s en kosten Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa Andere uitzonderlijk/niet-recurrente opbrengsten Uitzonderlijke kosten MAR Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa Waardeverminderingen op financiële vaste activa Voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten: toevoegingen (bestedingen) Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa Andere uitzonderlijke kosten Als herstructureringskosten geactiveerde uitzonderlijke kosten Bepaling van het resultaat van het boekjaar Winst/verlies van het boekjaar 334

10 18 Vennootschapsboekhouden 10.2 Onttrekking aan de uitgestelde belastingen MAR Begripsomschrijving Fiscale bemerkingen Overboeking naar de uitgestelde belastingen MAR Begripsomschrijving Fiscale bemerkingen Belastingen op het resultaat MAR Begripsomschrijving Fiscale bemerkingen Te bestemmen resultaat van het boekjaar Bepaling te bestemmen resultaat van het boekjaar Onttrekking aan de belastingvrije reserves MAR Begripsomschrijving Fiscale bemerkingen Overboeking naar de belastingvrije reserves MAR Begripsomschrijving Fiscale bemerkingen Resultaatverwerking Te bestemmen winst Omschrijving Bijzonder geval: onttrekking aan het eigen vermogen Fiscale bemerkingen 341 DEEL 2 TOPICS 343 HOOFDSTUK 1 Oprichting Inbreng (bij oprichting) Kapitaalvorming Quasi-inbreng Oprichtingskosten 347 HOOFDSTUK 2 Gebeurtenissen tijdens het vennootschapsleven Kapitaal Volstorting geplaatst kapitaal Kapitaalverhoging Algemeen 348

11 Vennootschapsboekhouden Kapitaalverhogingen door bijkomende stortingen in geld of in natura Kapitaalverhogingen door middel van incorporatie van bestanddelen van het boekhoudkundig eigen vermogen Kapitaalvermindering Algemeen Vrijstelling volstortingsverplichting/terugbetaling Kapitaalvermindering ter aanzuivering van verliezen Kapitaalvermindering ter vorming voorziening toekomstig verlies Reorganisaties Algemeen Inbreng bedrijfstak of algemeenheid van goederen Omschrijving Fiscale behandeling Boekhoudkundig continuïteitsprincipe Fusie of met fusie gelijkgestelde verrichting Omschrijving Fiscale behandeling Boekhoudkundig continuïteitsprincipe Splitsing Vennootschapsrechtelijk Fiscaal Boekhoudkundige verwerking splitsingen Boekhoudkundige verwerking splitsingen Overdracht bedrijfstak Principes Bijzonder geval overdracht tegen een symbolische euro 407 HOOFDSTUK 3 Vereffening en ontbinding Algemeen Ontbinding en vereffening Omschrijving Boekhoudkundige en fiscale gevolgen Ontbinding Vereffening en toekenning aan aandeelhouders 418 DEEL 3 BESPREKING VAN DE VENNOOTSCHAPSVORMEN 421 HOOFDSTUK 1 Algemeen Types van vennootschappen Handels- of burgerrechtelijke aard 423

12 20 Vennootschapsboekhouden 3 Rechtspersoonlijkheid Aansprakelijkheid 425 HOOFDSTUK 2 Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid Maatschap Omschrijving Boekhoudkundige verwerking in hoofde van vennoten Kwalificatie als moedervennootschap Tijdelijke handelsvennootschap Definiëring Boekhoudkundige verwerking Autonome boekhouding op niveau van thv? Integratie van de rekeningen van de thv in de rekeningen van de geassocieerde ondernemingen 430 HOOFDSTUK 3 Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Algemeen E-bvba Starters-bvba Werking Oprichting Aandelen Obligaties Bestuur Algemene vergadering van vennoten Kapitaal Minimumkapitaal Inbreng in geld (oprichting) Inbreng in natura (oprichting) Quasi-inbreng Kapitaalverhogingen Kapitaalverminderingen Verkrijging van eigen aandelen of effecten Verlies van het maatschappelijk kapitaal Coöperatieve vennootschap Algemeen Werking Oprichting Aandelen Obligaties Bestuur Algemene vergadering van vennoten 455

13 Vennootschapsboekhouden Kapitaal Minimumkapitaal Inbreng in geld cvba (oprichting) Inbreng in natura cvba (oprichting) Quasi-inbreng cvba Terugneming van volstorting Kapitaalverhogingen Kapitaalverminderingen Reservefonds Uitkeerbare winsten Verkrijging van eigen aandelen of effecten Verlies van het maatschappelijk kapitaal Naamloze vennootschap (nv) Algemeen Werking Oprichting Effecten Obligaties en warrants Bestuur Algemene vergadering van aandeelhouders Kapitaal Minimumkapitaal Inbreng in geld (oprichting) Inbreng in natura (oprichting) Quasi-inbreng Kapitaalverhogingen Kapitaalverminderingen Aflossing van het kapitaal Instandhouding van het maatschappelijk kapitaal Verkrijging van eigen aandelen of effecten Verlies van het maatschappelijk kapitaal Commanditaire vennootschap op aandelen (comm.va) Beschrijving Werking Einde comm.va Boekhouding Vennootschap onder firma en gewone commanditaire vennootschap Beschrijving Aansprakelijkheid Oprichting Minimumkapitaal Boekhouding Jaarverslag en jaarrekening Vennootschap met sociaal oogmerk (vso) Beschrijving Kapitaal Netto-actief 475

14 22 Vennootschapsboekhouden 6.4 Verbod van winstuitkering Omzetting vzw Boekhouding Fiscaal Samenwerkingsverbanden Categorieën Economisch samenwerkingsverband Omschrijving Oprichting Resultaatsverdeling Bestuur Vergadering van de leden Jaarrekening en jaarverslag Commissaris Fiscaal Europees Economisch samenwerkingsverband (EESV) Omschrijving Oprichting Resultaatsverdeling Jaarrekening en jaarverslag Commissaris Fiscaal Uitdrukking in de boekhouding van de relaties tussen leden en het samenwerkingsverband Uitdrukking in de boekhouding van de relaties van het samenwerkingsverband met zijn leden Uitdrukking in de boekhouding van de leden van de relaties met het samenwerkingsverband Europese vennootschap (SE) Beschrijving Oprichting Bestuur Boekhouding, jaarverslag en jaarrekening Fiscaal Europese coöperatieve vennootschap Beschrijving Oprichting Boekhouding en (geconsolideerde) jaarrekening Boekhouding en (geconsolideerde) jaarrekening Landbouwvennootschap (lv) Beschrijving Vennoten Oprichting Aandelen Kenmerken Overgang Bestuur Algemene vergadering van vennoten 486

15 Vennootschapsboekhouden Boekhouding Winstverdeling Verlies aan maatschappelijk kapitaal Fiscaal 488 HOOFDSTUK 4 Tabel vergelijking vennootschapsvormen met rechtspersoonlijkheid 489 BIJLAGE 1 JAARREKENING VOLLEDIG MODEL 501 BIJLAGE 2 JAARREKENING VERKORT MODEL 565 BIJLAGE 3 JAARREKENING MICROMODEL 597