Helpt de minder begoede, dus eigenlijk ook een socialist. Zijn architectuur is een hefboom voor het verbeteren van de maatschappij.

Transcriptie

1 Architectuurtheorie LES 4 4. Maatschappelijke impact A D O L F B E H N E Omgeving aangenamer maken en een beter, een nieuw soort mens maken Onderscheid tussen het utilitarisme, functionalisme en rationalisme Functionalisme: hogere doelstellingen naast de praktische functies, ook om de mens beter te maken: emancipatie van de arbeiders. Rationalisme: ordende kracht van de geometrie, organisch bepalen van ruimtes Hij zegt dat er een gevaar is van rationalisme, waarbij La Ville contemporaine van Le Corbusier de aanleiding gaf. Het rationalisme, de ordening, werd te ver doorgedreven, bijna autoritair en dwingend. Absoluut niet organisch gegroeid. De dynamiek van de stad ging verloren. H A N N E S M E Y E R Inspiratie vanuit het constructivisme. Dynamisch evenwicht van volumes met elkaar in spanning. Legt de nadruk op het constructieve aspect. Schrijft over de functies, is hij radicaal functionalistisch. Meest radicale tekst is uit 1928: alle dingen op deze wereld zijn een product van de formule: functie maal economie. Schoonheid is dus niet aanwezig. De 12 eisen zijn de enigste waaraan een huis moet voldoen. Is de zuivere functionele invalshoek waaruit hij wil bouwen, geen schoonheid, want kunst is voor hem iets onnodig. Helpt de minder begoede, dus eigenlijk ook een socialist. Zijn architectuur is een hefboom voor het verbeteren van de maatschappij. EEN HUIS IS GEEN WOONMACHINE De formele uitleg wordt bekritiseerd. Eind jaren 20, begin jaren 30: tegenreactie, tegen Leonidoverie. Iconisch object waarbij de kwaliteit van de architectuur ligt in de spanning tussen de cilinder en de hoge blok. Als we willen bouwen vanuit communistische opvattingen, dan moeten we bouwen in architectuur dat wel goed wordt opgevat door boeren: commissariaat van zware industrie Symmetrisch, zware blokken, soort neoclassicistisch, paleisachtige architectuur.

2 Functionalisme wordt een soort scheldwoord van wat architectuur zeker niet mag zijn. Michel R O U X - S PI T Z Vindt dat de avant garde meer met de vorm bezig is dan met de principes. De functionalisten zijn niet functionalistisch genoeg, ze zijn mee formalistisch. Misschien hoogtepunt van het formalisme: Romerstadt C A M I L L E M A U C L A I R Een woning is iets anders dan een machine. Een huis moet een thuis worden. Geen blokken waarin elke woning identiek is, zoals termieten. De Fransen willen hun eigen aard en willen geen serieproductie Slide 56: vijandsbeeld, wat ze absoluut niet willen. Geen compleet steriele omgeving, omdat dat niet mogelijk maakt om de menselijke emoties te tonen. Kritiek op het modernisme (functionalisme) door ERNST BLOCK Hoort het functionalisme daar dan bij of niet? Een architectuur die voorloopt op de klasseloze maatschappij van de toekomst, hoe kunnen we dit waarmaken, hoe vinden we de hefboom die een betere maatschappij maakt? Hij is dus een voorvechter van het communisme, vraag naar het erfgoed. Nieuw Zakelijkheid =Nieuw Functionalisme De nieuw zakelijkheid is niet de oplossing. A S G E R J O R N Deense schilder, lid van de Cobra = nieuwe beweging in de kunst waarbij met heel erg gefascineerd is door kinderlijke tekeningen, naïeve schilderkunst, de primitieve vormentaal - toch een soort spanning dat het heel integrerend maken. Doet mee aan een debat in Scandinavie en geeft hierbij kritiek op Le Corbusier: woningen zijn voor hem toch geen betonnen blokken. Het functionalisme hoort bij het kapitalisme, de architectuur van de industrialisatie. Alles wat niet verstandig en logisch is, wordt genegeerd. Alles wat niet bijdraagt tot de zin van het leven wordt geannuleerd.

3 Triomf van de wetenschap? -> levensvijandig idealisme Kloof tussen de modernistische architecten en de massa van het volk. Primitieve uitbarsting van kleur en energie, heeft levenslust zoals Le Corbusier, maar niet de orde, werkt niet met geometrie, gebruikt geen wit, want dat staat voor de dood. Is Jorn zijn kritiek wel toepasbaar op L Unité d habitation? Omdat er wel een soort dynamiek in zit. De teksten van Le Corbusier zijn misschien kwetsbaarder dan zijn gebouwen. Zijn teksten en zijn architectuur komen niet altijd overeen -> misschien verkeerde opvatting door Jorn? Na de 2 e WO komt de CIAM terug samen, maar wel met nieuwe thema s, nieuwe generatie, jongere architecten die op een andere manier met architectuur omgaan: ALISON & PETER SMITSHSON Britse architecten, connecties met kunstenaars. Sociale verbanden tussen mensen Gevoeligheid voor de uitdrukking van de mens, proberen ruimte te creëren voor de sociale samenhang en communicatie. De straat is een plek waar mensen enorm veel aan hebben. In de architectuur moeten we ook zo n plekken maken, is niet echt een functie, functie wordt ingevuld door de mensen zelf. Hoe bewonen mensen architectuur wordt een thema, is een stap weg van het functionalisme, gaat meer over ongrijpbare, omvatbare dingen. A D O R N O Duits filosoof Frankfurter Schule; sociologie en filosofie, tegen de cultuurindustrie. De ware behoeftes van de mens zijn niet gelijk aan de praktische behoeftes. Dialektik, moderniteit is resultaat van verlichting, maar hoe kan het dat de geschiedenis en het verlichte Duitsland de holocaust en het nazisme heeft opgeleverd. Er is een soort evolutie in de moderniteit; oorspronkelijk rationalisme van doelen niet enkel van middelen. Geleidelijk aan doel buiten discussie gesteld wordt. 1965: inzichten uit fascinatie voor muziek. Functionalisme heeft niet te maken met de praktische behoeften, maar met de logica die in geheel van het kunstwerk zit.

4 Externe functie is niet zo belangrijk, vooral belangrijk: geen overbodigheden die niet voortvloeien uit de immanente logica. Zit niet enkel in de architectuur, ook in de muziek: bijvoorbeeld de composities van Mozart. De beeldende ruimtelijkheid is datgene wat de ruimte en de architectuur aangenamer maakt, het praktische overstijgt, sfeer creëren Naoorlogse architectuur in Sarcelles: te stijf, te saai Architectuur moet het praktische overstijgen? Zoemsessie Nee, want: functie en economie zijn het belangrijkste; mensen weten wat ze willen, ze zijn volwassen. Ja, maar: interactie bewoners; opdrachtgever betaalt. Ja, want: architectuur kan nieuwe behoeften creëren, architecten weten het beter(?); mensen hebben zelf niet genoeg inzicht (ze hebben eisen, maar ze zijn bewust dat er nog iets meer nodig is, dan louter praktisch, bijvoorbeeld schoonheid); DUS: Ja, want wat mensen willen is een gebouw voor morgen, dus de architect is verantwoordelijk om architectuur dat functioneert op lange termijn. Ja, want de bewoners betalen, maar het publiek kijkt er wel naar. Het functionalisme komt altijd terug, maar iedereen heeft zijn eigen opvatting. Blaaaaaaaaa Autonome kunst is kunst, maar wel doelmatig zonder doel. J O H N S U M M E R S O N Architectuurhistoricus die veel heeft gepubliceerd over het (neo)classicisme in Engeland. Curator van John Soane Museum. Lid van de MARS = Engelse CIAM, die moderne architectuur wou introduceren in GB. Vlak na 2 e WO Grondstroom van rationalisme in Franse traditie. Organische benadering van bouwen door Laszly Moholy-Nagy, dynamiek zoals Hannes Meyer. Schreef complexe tekst waarbij hij he rationalisme samen neemt met het organische plaatst en naar de voorgrond zet. Het programma is de grondslag van moderne architectuur. Taal van de architectuur is niet expliciet gedefinieerd, van moderne architectuur wel: wit, strak, veel glas Impliciete definitie van moderne architectuur is niet éénduidig: form follows function, vele opvattingen nodig.

5 è verschillende verhoudingen tussen vorm en functie, en hoe breng je de taal er in?