op het juiste moment op topniveau

Transcriptie

1 Het kost vier jaar om een sporter op het juiste moment op topniveau te laten presteren Jacco Verhaeren (1969) was bij PSV in Eindhoven coach van onder meer Inge de Bruin en Pieter van den Hoogenband. In de aanloop naar de Spelen van Beijing begeleidde hij Van den Hoogenband, Mitja Zastrow, Marleen Veldhuis, Inge Dekker en Ranomi Kromowidjojo. De estafetteploeg op de 4 x 100 meter van de vrouwen, won daar goud. Sinds 2005 is Verhaeren technisch directeur van het Nationaal Zweminstituut Eindhoven en een jaar later is hij ook benoemd tot technisch directeur van de KNZB (Koninklijke Nederlandse Zwembond). Olympische coaches.indb :10

2 Doelen stellen Ik vind het niet zo interessant om grote doelen te stellen, zegt Verhaeren. Natuurlijk zit er wel een doelstelling in mijn hoofd, maar ik heb het met mijn sporters bijna nooit over de tijd die ze willen zwemmen of de plaats die ze willen bereiken. Daar spreek ik hen ook niet op aan. Ik concentreer me op het proces. Pieter besloot in 2004 dat hij nog één keer naar de Spelen wilde om er de 100 meter te zwemmen, dat gegeven passeerde daarna eigenlijk nooit meer de revue. We hadden het over de operatie aan zijn rug, die hij eerst moest ondergaan. Daarna hebben we het over allerlei andere doelen: hoe je de belastbaarheid geleidelijk weer kunt vergroten, hoe je z n keerpunten kunt verbeteren. Ik ben er niet zo bang voor dat die grote doelen zich tegen de sporter gaan keren of een te grote belasting vormen. Toppers hebben hun vizier toch wel gericht op het grote toernooi. Daar hóef je het niet over te hebben. Het is aan mij om daar een programma voor te maken. Ik stuur op fysiologie, op techniek. De ambities, de wilskracht en het talent, blijven de verantwoordelijkheid van de sporter. Mijn houding is: we gaan wel zien of het gaat lukken, het resultaat is uiteindelijk het gevolg van het proces. Waar heeft Verhaeren het wél over met zijn sporters? De procesdoelen bespreek ik uiteraard wel met hen. Dan gaat het bijvoorbeeld over kracht en techniek, over belastbaarheid, over voedingsadviezen om het gewicht op peil te houden. Dat zijn allemaal gebieden waarop de sporter zich kan ontwikkelen, waarbij je de vooruitgang in de loop van de tijd kunt vaststellen en waarbij je het proces kunt evalueren. Dat vind ik wél zinvol. Maar uiteindelijk zal de sporter de bal er zelf in moeten koppen. Dan gaat het vooral om mentale kracht en die is misschien wel de meest bepalende voor de prestatie. Verhaeren zegt dat hij zijn doelen in de jaren van voorbereiding niet heeft hoeven aanpassen. Maar dat wil niet zeggen dat ik nooit verrast ben. Met name de technische progressie van Marleen ging veel sneller dan ik had verwacht. Je kunt nu eenmaal niet behoudend trainen. Doelen stellen Arbeid en rust Begeleidingsteam Planning en sturing Dilemma s Persoonlijke verhoudingen Olympische Spelen De gemiddelde trainingsweek telt bij de topzwemmers van Verhaeren veertien tot vijftien trainingen. Die zijn verdeeld over negen tot tien zwemtrainingen van gemiddeld twee uur, drie krachttrainingen van een uur en twee zogenoemde landtrainingen van drie kwartier, waarin het vooral gaat om oefeningen om de stabiliteit te verbeteren en om blessurepreventie. De trainingen zijn verdeeld over zes dagen; de zondag is een rustdag. Hoewel er sprake was van één trainingsgroep, waren er grote verschillen in de relatie tussen de coach en elk van de vijf zwemmers. Met Pieter werkte ik al zestien jaar samen, zegt Verhaeren. Mitja trainde sinds 2004 bij mij. Inge en Marleen kwamen twee jaar vóór de Spelen naar Eindhoven. En Ranomi was er parttime. Rond Van den Hoogenband was er veel invloed van buitenaf op het trainingsprogramma. Een belangrijke factor was de operatie aan zijn rug vanwege een hernia. Verhaeren wijst er ook op dat de drievoudig olympisch kampioen altijd en waar hij ook komt 60

3 Smeden tot goud Olympische coaches delen hun ervaring 61 Olympische coaches.indb :10

4 Smeden tot goud Olympische coaches delen hun ervaring Doelen stellen Arbeid en rust Begeleidingsteam Planning en sturing Dilemma s Persoonlijke verhoudingen Olympische Spelen extra aandacht trekt, van supporters, media, sponsors en anderen. Het werk van de coach blijft wel gelijk: het plannen en uitvoeren van de dagelijkse trainingen. Verder moest ik op een of andere manier al die bijkomende facetten onder controle zien te houden om ervoor te zorgen dat Pieter zich kon blijven concentreren op waar het hem eigenlijk om ging. Dat is goed gelukt. Hij was de enige Nederlander die in China een personal record heeft gezwommen. Met Inge Dekker en Marleen Veldhuis had Verhaeren dus relatief weinig ervaring op kunnen doen als coach. Dat is naar zijn mening ook de reden voor de ook in zijn eigen ogen teleurstellende prestaties in Beijing. Het vreemde is dat beiden in 2008 een fantastisch jaar hadden. Bij het EK in Eindhoven, het WK korte baan daarna en het EK korte baan in het najaar hebben ze uitstekend gepresteerd. De estafette in het begin van het toernooi leverde goud op. De prestaties op de individuele nummers daarna, waren onbegrijpelijk veel minder goed. Ik kan achteraf alleen maar concluderen dat een samenwerking van twee jaar te kort is om je optimaal voor te bereiden op een groot toernooi. Het kan goed gaan, maar het is een lucky shot. Je moet als coach van alles uit kunnen proberen om vast te stellen wat de grenzen zijn. Met Pieter wist ik dat, bij Marleen en Inge was er nog te veel te ontdekken. De basis was goed, maar ze waren niet optimaal en dat heb je wel nodig om succes te boeken. Je kunt nu eenmaal niet behoudend trainen, zegt Verhaeren. Je zoekt steeds naar wegen om nog beter te worden. Maar je moet ook op tijd gas terugnemen. Pieter kan ik in dat opzicht helemaal lezen. Hij is bovendien in staat zijn topvorm een paar weken vast te houden. Bij Inge en Marleen bleek dat anders te zijn. 62

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Smeden tot Goud Olympische coaches delen hun ervaring Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op