De kosten van een voorbeeldweekmenu. In opdracht van het Voedingscentrum

Transcriptie

1 De kosten van een voorbeeldweekmenu In opdracht van het Voedingscentrum Nibud, maart 2013

2 De kosten van een voorbeeld weekmenu / 2

3 Verantwoording Deze berekening is uitgevoerd in opdracht van het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum heeft het Nibud verzocht om de gemiddelde kosten van een gezond eetpatroon te berekenen, met als hoofdvraag: is een gezonde voeding betaalbaar? Zo wordt geregeld gedacht dat een gezonde voeding duur is, met name fruit, groente en vlees zouden een groot deel van het budget innemen. Voor dit doeleinde heeft het Voedingscentrum een zevental voorbeelddagmenu s opgesteld. Het Nibud beschikt over gemiddelde kosten van voedingsmiddelen op basis van gegevens van het CBS. Deze gegevens zijn, samen met voor dit doeleinde opgestelde voorbeelddagmenu s, gebruikt om de kosten van te bepalen. Bij het opstellen van het zevental voorbeelddagmenu s door het Voedingscentrum is uitgegaan van de aanbevolen hoeveelheden voor een volwassen vrouw in de leeftijdscategorie jaar. Een beschrijving van deze dagmenu s is opgenomen vanaf pagina 9. Het Nibud actualiseert jaarlijks de gemiddelde kosten. Daarbij wordt uitgegaan van gemiddelde prijzen over een heel jaar. Dat betekent dat tijdelijke actieprijzen en seizoen producten de gemiddelde prijs niet tot nauwelijks beïnvloeden. Ook gaat het Nibud bij het verzamelen van prijzen ervan uit dat de producten voor iedereen in Nederland toegankelijk zijn. Daarom is niet uitgegaan van prijzen die gelden op de markt, in de discountwinkel of buurtsuper op de hoek, maar van gemiddelde supermarktprijzen. De laatste actualisatie betreft de gemiddelde kosten voor juni 2011 mei Het Nibud maakt zelf ook van deze cijfers gebruik om de minimale kosten van voeding te bepalen. Hiertoe heeft het Voedingscentrum op basis van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen (macro- en micro nutriënten) een voorbeeldmenu opgesteld, waarin ook extraatjes zoals koek, snoep en alcoholische dranken zijn meegenomen. In tabel 1 zijn deze minimale kosten naar leeftijd opgenomen. Tabel 1: Dagelijkse kosten voeding per persoon in * Totaal kind 1-3 jaar 2,51 kind 4-8 jaar 3,67 kind 9-13 jaar 4,74 man jaar 6,09 vrouw jaar 5,62 man en vrouw 65+ 5,36 Bron: Referentievoedingen, Voedingscentrum 2009 Berekeningen, Nibud / De kosten van een voorbeeld weekmenu

4 Conclusies Voor de zeven voorbeelddagmenu s zijn de kosten berekend. De resultaten worden op de volgende pagina s weergegeven. De totale kosten van het voorbeeldweekmenu komen neer op zo n 30,- ( 30,07). Het duurste dagmenu is dagmenu 5 waarvan de kosten neerkomen op een bedrag van 5,10. Het gemiddelde van de zeven dagmenu s bedraagt 4,30 per dag. Geconcludeerd kan worden dat op basis van de beschreven voorbeelddagmenu s voor zo n 5,- per dag gezond en gevarieerd gegeten kan worden. Uitgangspunt in deze berekeningen is onder andere dat er slim is ingekocht. Zo wordt bijvoorbeeld niet alleen restjes opgemaakt, maar worden producten ook meerdere keren gebruikt, zoals fruit, broodbeleg, etc. Daarnaast gelden deze bedragen per persoon in geval van een tweepersoonshuishouden. Hoe meer personen in het huishouden, des te hoger het bedrag dat aan voeding wordt besteed. Het inkopen en bereiden van maaltijden voor meer personen is echter relatief goedkoper. In onderstaande tabel staat beschreven hoeveel procent dit per huishoudgrootte afwijkt. Tabel 2: Kosten van voeding per persoon ten opzichte van tweepersoonshuishoudens eenpersoonshuishoudens driepersoonshuishoudens vierpersoonshuishoudens 4% duurder 17% goedkoper 26% goedkoper De resultaten in dit rapport wijken af van de minimale kosten van voeding die door het Nibud worden berekend. Deze kosten zijn eveneens berekend op basis van aanbevolen hoeveelheden van het Voedingscentrum. Hierbij is echter uitgegaan van één volledig dagmenu waarin het benodigd aantal grammen per dag per productgroep volledig is vertegenwoordigd. Zo wordt elke dag een bepaalde hoeveelheid vlees én vis meegenomen, evenals een bepaalde hoeveelheid alcoholische dranken, snoep, snacks en gebak en koek. Voor dit onderzoek is uitgegaan van uitgewerkte recepten, waardoor in het voorbeelddagmenu niet altijd alle productgroepen (zoals vlees, alcohol etc) zijn vertegenwoordigd. Dit leidt tot lagere kosten. De referentievoeding is een richtlijn, een volwaardige voeding waarin macro- en micronutriënten voldoende zijn vertegenwoordigd. Echter individuen verschillen: de één zal in werkelijkheid meer meerkosten hebben, de ander misschien minder. De één is een grote eter, de ander juist een kleine. En des te hoger het inkomen, des te meer er gemiddeld aan voeding wordt uitgegeven. Iedereen heeft zo zijn eigen eetgewoontes en keuzes die hij of zij daarin maakt. Niet iedereen zal daadwerkelijk eten volgens de richtlijn. De kosten uit dit onderzoek dienen, evenals de minimale kosten die Nibud voor eigen doeleinden berekent, dan ook niet op individueel niveau te worden gecommuniceerd, maar als algemene richtlijn geldend voor de gehele Nederlandse bevolking. De kosten van een voorbeeld weekmenu / 4

5 Resultaten vanaf p.9 wordt het volledige dagmenu en de gebruikte hoeveelheden beschreven Dag 1 Dag 2 ontbijt hoeveelheid kosten ontbijt hoeveelheid kosten volkorenbrood 0,7 0,12 magere yoghurt 2 0,13 halvarine 0,05 0,02 muesli 0,4 0,01 kaas 30+ 0,2 0,26 appel 1,25 0,23 vruchtenhagel 0,15 0,05 halfvolle melk 1,5 0,10 thee 0,02 0,05 koffie 0,24 0,22 koffie 0,24 0,22 koffiemelk 0,16 0,04 koffiemelk 0,16 0,04 volkorenbrood 0,35 0,06 volkorenbrood 0,7 0,12 pindakaas 0,15 0,06 halvarine 0,1 0,03 banaan 1,2 0,21 Lunch Lunch volkorenbrood 1,4 0,24 volkorenbrood 1,05 0,18 halvarine 0,2 0,06 halvarine 0,15 0,05 jam 0,15 0,06 kaas 30+ 0,2 0,26 augurken 0,2 0,06 paprika/komkommer 0,4 0,18 sandwichspread 0,15 0,06 jam 0,15 0,06 thee 0,02 0,05 halfvolle melk 1,5 0,10 thee 0,02 0,05 thee 0,02 0,05 appel 1,25 0,23 knackebrod 0,1 0,04 pindakaas 0,15 0,06 Warme maaltijd Warme maaltijd kipfilet 0,75 0,58 groente gemengd 2 0,62 ui 0,3 0,04 bruine bonen 2 0,27 vloeibare margarine 0,1 0,03 bouillon 0,075 0,08 kerriepoeder 0,06 0,14 volkorenbrood 0,35 0,06 bloem 0,07 0,01 magere yoghurt 1,5 0,10 bouillon 0,03 0,03 muesli 0,2 0,01 groene kool 2 0,62 rozijnen 0,1 0,04 zilvervliesrijst 0,8 0,17 magere yoghurt 1,5 0,10 sinaasappel 1,25 0,16 koffie 0,12 0,22 koffie 0,12 0,22 koffiemelk 0,08 0,02 koffiemelk 0,08 0,02 roggebrood 0,5 0,12 knackebrod 0,1 0,04 halvarine 0,05 0,02 smeerkaas 20+ 0,15 0,12 jam 0,15 0,06 Totale kosten 4,08 3,53 5 / De kosten van een voorbeeld weekmenu

6 Dag 3 Dag 4 ontbijt hoeveelheid kosten ontbijt hoeveelheid kosten roggebrood 0,5 0,12 volkorenbrood 0,7 0,12 halvarine 0,1 0,03 halvarine 0,1 0,03 kaas 30+ 0,2 0,26 vruchtenhagel 0,15 0,05 beschuit 0,1 0,05 smeerkaas 20+ 0,15 0,12 jam 0,15 0,06 knackebrod 0,1 0,04 thee 0,02 0,05 jam 0,15 0,06 thee 0,02 0,05 koffie 0,24 0,22 koffie 0,24 0,22 koffiemelk 0,16 0,04 koffiemelk 0,16 0,04 volkorenbrood 0,7 0,12 knackebrod 0,1 0,04 halvarine 0,1 0,03 halvarine 0,05 0,02 kaas 30+ 0,2 0,26 jam 0,15 0,06 Lunch Lunch volkorenbrood 1,05 0,18 volkorenbrood 0,7 0,12 tomaat 0,7 0,02 halvarine 0,05 0,02 sandwichspread 0,15 0,06 appelstroop 0,15 0,03 halvarine 0,05 0,02 appel 0,6 0,11 aardbeien 0,5 0,30 kaas 30+ 0,2 0,26 halfvolle melk 2,5 0,17 halfvolle melk 1,5 0,10 pindakaas 0,15 0,06 sambal 0,02 0,02 thee 0,02 0,05 thee 0,02 0,05 volkorenbrood 0,35 0,06 druiven 1,25 0,51 pindakaas 0,15 0,06 appel 1,25 0,23 Warme maaltijd Warme maaltijd rundersaucijs 0,75 0,82 aardappel 2 0,16 groente gemengd 2 0,62 prei 2 0,27 aarappelen 2 0,16 ui 0,3 0,04 ui 0,25 0,03 olie 0,1 0,04 magere vla 1,5 0,14 eieren 0,1 0,03 vloeibare margarine 0,1 0,04 winterwortel 1 0,30 suiker 0,05 0,00 witte kool 1 0,31 magere yoghurt 1,65 0,11 magere slasaus 0,15 0,24 appel 0,6 0,11 koffie 0,12 0,22 koffie 0,12 0,22 koffiemelk 0,08 0,02 koffiemelk 0,08 0,02 fruit, peer 1,25 0,16 sinaasappelsap 1,5 0,20 4,58 4,14 De kosten van een voorbeeld weekmenu / 6

7 Dag 5 Dag 6 ontbijt hoeveelheid kosten ontbijt hoeveelheid kosten volkorenbrood 1,05 0,18 havermoutpap 2,5 0,37 halvarine 0,15 0,05 suiker 0,05 0,00 kaas 30+ 0,2 0,26 volkorenbrood 0,35 0,06 vruchtenhagel 0,15 0,05 halvarine 0,05 0,02 jam 0,15 0,06 vruchtenhagel 0,15 0,05 halfvolle melk 2,5 0,17 thee 0,02 0,05 koffie 0,24 0,22 koffie 0,24 0,22 koffiemelk 0,16 0,04 koffiemelk 0,16 0,04 volkorenbrood 0,7 0,12 mandarijnen 1,25 0,27 sandwichspread 0,15 0,06 komkommer 0,5 0,08 Lunch Lunch erwtensoep 2,5 0,59 volkorenbrood 1,05 0,18 roggebrood 0,5 0,12 halvarine 0,1 0,03 halvarine 0,1 0,03 ketchup 0,1 0,03 kipfilet 0,3 0,41 sardientjes 0,3 0,35 volkorenbrood 0,35 0,06 jam 0,15 0,06 mosterd 0,03 0,01 appel 1,25 0,23 sinaasappel 1,25 0,16 karnemelk 1,5 0,15 thee 0,02 0,05 thee 0,02 0,05 thee 0,02 0,05 biscuits 0,1 0,04 knackebrod 0,1 0,04 sardientjes 0,3 0,35 Warme maaltijd Warme maaltijd tilapia 1 0,76 volkorenpasta 1 0,16 vloeibare margarine 0,1 0,04 ui 0,6 0,08 sperziebonen 2 0,66 knoflook 0,05 0,05 aardappel 2 0,16 olie 0,1 0,04 halfvolle melk 0,5 0,03 rundergehakt 0,75 0,48 vla 1,5 0,13 gepelde tomaten 2 0,30 banaan 0,6 0,10 oregano 0,003 0,04 rauwe groenten 0,75 0,23 slasaus 0,15 0,04 koffie 0,12 0,22 koffie 0,12 0,22 koffiemelk 0,08 0,02 koffiemelk 0,08 0,02 banaan 0,6 0,10 siroop 0,35 0,11 magere yoghurt 1 0,06 pinda's 0,25 0,10 honing 0,03 0,02 5,10 4,42 7 / De kosten van een voorbeeld weekmenu

8 Dag 7 ontbijt hoeveelheid kosten volkorenbrood 0,7 0,12 halvarine 0,15 0,05 ham 0,15 0,27 jam 0,15 0,06 beschuit 0,1 0,05 kaas 30+ 0,2 0,26 karnemelk 1,5 0,15 koffie 0,24 0,22 koffiemelk 0,16 0,04 ontbijtkoek 0,25 0,07 Lunch volkorenbrood 1,05 0,18 halvarine 0,15 0,05 ei 0,05 0,02 vloeibare margarine 0,05 0,02 ham 0,15 0,27 jam 0,15 0,06 halfvolle melk 1,5 0,10 thee 0,02 0,05 biscuits 0,1 0,04 Warme maaltijd hamlap 0,75 0,58 vloeibare margarine 0,15 0,05 groente gemiddeld 2 0,62 aardappelen 2 0,16 appel 1,25 0,23 rozijnen 0,1 0,04 suiker 0,05 0,00 thee 0,02 0,05 siroop 0,35 0,11 augurk 0,2 0,06 ham 0,15 0,27 4,23 De kosten van een voorbeeld weekmenu / 8

9 Voorbeelddagmenu s Dag 1 Ontbijt 2 sneetjes volkorenbrood (70 g) dun besmeerd met halvarine (5 g), 1 plakje 30+ kaas (20 g) en 1 met vruchtenhagel (15 g) 1½ dl halfvolle melk thee zonder suiker : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker Sneetje volkorenbrood (35 g) met pindakaas (15 g) Lunch: 4 sneetjes volkorenbrood (140 g) dun besmeerd met halvarine (20 g). Een dubbele boterham belegd met 1 augurk (20 g) en 1 x sandwichspread (15 g) en een dubbele boterham met jam (15 g) : 1 appel (125 g) Warme maaltijd: Geroerbakte blokjes kipfilet met kerriesaus (½ ui (30 g), 1 eetlepel vloeibare margarine (10 g), 2 theelepels kerrie (6 g), 1 eetlepel bloem (7 g), 1½ dl bouillon (van 1/3 tablet)) 4 opscheplepels groene kool of andere seizoensgroente (200 g) 4 opscheplepels zilvervliesrijst (80 g rauw) Schaaltje (1½ dl) magere yoghurt met 1 sinaasappel (125 g) Avond: Thee of koffie zonder suiker Sneetje roggebrood (50 g) met halvarine (5 g) en jam (15 g) Dag 2 Ontbijt: 2 dl magere yoghurt, 4 eetlepels muesli (40 g), 1 (geraspte) appel (125 g) : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker 9 / De kosten van een voorbeeld weekmenu

10 Dubbele volkoren boterham (70 g) dun besmeerd met halvarine (10 g) en belegd met plakjes banaan (120 g) Lunch: Dubbele volkoren boterham (70 g) dun besmeerd met halvarine (10 g) en belegd met 1 plakje 30+ kaas (20 g) en reepjes paprika of plakken komkommer (seizoen!) 40 g 1 sneetje volkorenbrood (35 g) met halvarine (5 g) en jam (15 g) 1½ dl halfvolle melk : sneetje volkoren knäckebröd (10 g) met pindakaas (15 g) Warme maaltijd: Bruine bonensoep (groente (200 gram gemengde groente of ½ ui, stukje prei, stukje courgette, stukje paprika of witte kool, 1 tomaat), 200 gram gare bruine bonen uit blik (1/3-½ groot blik), 4 dl bouillon (van ¾ tablet), 1 eetlepel olie (10 g), specerijen) 1 sneetje volkorenbrood (35 g) 1½ dl magere yoghurt met 2 eetlepels muesli (20 g) en 1 eetlepel rozijnen (10 g) Avond: Koffie of thee zonder suiker sneetje volkoren knäckebröd ( 10 g) met smeerkaas (20+) (15 g) Dag 3 Ontbijt: 2 sneetjes donker roggebrood (50 g) dun besmeerd met halvarine (5 g), met daar tussen 1 plakje (Friese nagel) kaas (20+ of 30+) (20 g) 1 volkorenbeschuit (10 g) met halvarine (5 g) en jam (15 g) : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker 1 dubbele boterham (70 g) dun besmeerd met halvarine (10 g) met 1 plakje (Friese nagel) kaas (30+) (20 g) Lunch: 1 dubbele boterham (70 g) met tomaat (70 g) en sandwichspread (15 g) 1 sneetje volkorenbrood (35 g) met halvarine (5 g) en aardbeien (50 g) of ander fruit van het seizoen 2½ dl halfvolle melk : De kosten van een voorbeeld weekmenu / 10

11 1 sneetje (geroosterd) volkorenbrood (35 g) met pindakaas (15 g) Appel (125 g) Warme maaltijd: Rundersaucijsje, groente, bijv. rode bietjes, 4 kleine aardappelen met 1 sauslepel jus (75 gram rundersaucijs, 10 g vloeibare margarine, stukje ui (25 g), 200 gram rode biet, 5 gram suiker, azijn, specerijen, 200 gram aardappel) 1½ dl magere vla Avond: Koffie of thee zonder suiker 1 peer of ander fruit van het seizoen (125 g) Dag 4 Ontbijt: 2 sneetjes volkorenbrood (70 g); 1 dun besmeerd met halvarine (5 g) en belegd met vruchtenhagel (15 g), 1 met magere smeerkaas (15 g) 1 sneetje volkoren knäckebröd (10 g) dun besmeerd met halvarine (5 g) en met jam (15 g) : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker 1 sneetje volkoren knäckebröd (10 g) dun besmeerd met halvarine (5 g) en met jam (15 g) Lunch: Tosti van 2 sneetjes volkorenbrood (70 g), 1 dun besmeerd met halvarine (5 g), 1 besmeerd met appelstroop (15 g), plakjes appel ( 60 g) (van ½ appel) en 1 plak 30+ kaas (20 g) Dubbele boterham (70 g) met pindakaas (15 g) en een tipje sambal (2 g) 1½ dl halfvolle melk : Trosje druiven of ander seizoensfruit (125 g) Warme maaltijd: Aardappelomelet (200 gram aardappel, 200 gram prei, ½ ui (30 g), 10 g olie, 2 eieren) Wortel-koolsalade (100 gram winterwortel, 100 gram witte kool, 15 g magere yoghurt, 15 g slasaus) 1½ dl magere yoghurt met appel (rest appel van de lunch) (60 g) 11 / De kosten van een voorbeeld weekmenu

12 Avond: Koffie of thee Glas sinaasappelsap (1½ dl) Dag 5 Ontbijt: 3 sneetjes volkorenbrood (105 g) dun besmeerd met halvarine (15 g), 1 plakje 30+ kaas (20 g), 1 met vruchtenhagel (15 g), 1 met jam (15 g) 2½ dl halfvolle melk : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker Dubbele volkoren boterham (70 g) met sandwichspread (15 g) en plakken komkommer (50 g) Lunch: Kop erwtensoep (250 g) met 1 sneetje roggebrood (50 g) dun besmeerd met halvarine (5 g) en met kipfilet (15 g) 1 snee volkorenbrood (35 g) met halvarine (5 g), kipfilet (15 g) en mosterd (3 g) Sinaasappel (125 g) : Thee of koffie zonder suiker 2 biscuits (10 g) Warme maaltijd: Gebakken vis, bijv. tilapia, 4 opscheplepels sperziebonen of andere groente van het seizoen 4 opscheplepels aardappelpuree (100 gram vis: tilapia of pangasius, 10 g vloeibare margarine, 200 gram groente van het seizoen, 200 gram aardappel, ½ dl halfvolle melk) 1½ dl magere (chocolade)vla met ½ banaan (60 g) Avond: Koffie of thee Glas fruitsmoothie (rest van de banaan (60 g) of 1 stuk ander fruit, 1 dl magere yoghurt, 1 theelepel honing (3 g) De kosten van een voorbeeld weekmenu / 12

13 Dag 6 Ontbijt: 2½ dl havermoutpap met 2 theelepels bruine basterdsuiker (5 g) 1 sneetje volkorenbrood (35 g) dun besmeerd met halvarine (5 g) en met vruchtenhagel (15 g) : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker 2 mandarijntjes of ander seizoensfruit (125 g) Lunch: Dubbele boterham (70 g) met halvarine (5 g), tomatenketchup (10 g) en een sardientje uit blik (30 g) 1 sneetje volkorenbrood (35 g) met halvarine (5 g) en jam (15 g) Appel (125 g) 1½ dl karnemelk Sneetje volkoren knäckebröd (10 g) met sardientje uit blik (30 g) Warme maaltijd: Spaghetti met bolognesesaus (100 gram volkorenpasta, 1 ui (60 g), ½ teentje knoflook, 10 g olie, 75 gram rundergehakt, ½ blikje gepelde tomaten (200 g), gedroogde oregano) Rauwkostsalade van 75 gram rauwe groente van het seizoen, 15 g slasaus Avond: Koffie of thee Glas (aanmaak)limonade (35 g siroop) Handje pinda s (25 g) Dag 7 Ontbijt: 2 sneetjes volkorenbrood (70 g) dun besmeerd met halvarine (10 g); 1 met ham (15 g) en 1 met jam (15 g) 1 volkoren beschuit (10 g) met halvarine (5 g) en een plakje 30+ kaas (20 g) 1½ dl karnemelk : 2 x koffie met halfvolle koffiemelk (16 g), zonder suiker 13 / De kosten van een voorbeeld weekmenu

14 Plak (kruid)koek (25 g) Lunch: 3 sneetjes (geroosterd) brood (105 g) met halvarine (15 g): 1 met een gebakken ei, 1 met ham (15 g), 1 met jam (15 g) Sinaasappel (125 g) 1½ dl halfvolle melk : Thee 2 biscuits (10 g) Warme maaltijd: Hamlapje, groente, bijv. doperwtjes (blik, diepvries), gebakken aardappelen (75 gram hamlap, 15 g vloeibare margarine, 200 gram doperwtjes (blik, pot, diepvries), 200 gram aardappelen) Appel (125 g) gevuld met 10 g rozijnen en 5 gram basterdsuiker in de oven Avond: 1 glas (aanmaak)limonade (35 g siroop) 2 rolletjes van augurk (20 g) met half plakje ham (15 g) De kosten van een voorbeeld weekmenu / 14