Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Consumentenraad Nr Samenstelling: Leden: Weisglas (VVD), Scheltema-de Nie (D66), Van Middelkoop (GPV), Voorhoeve (VVD), Voûte-Droste (VVD), Hessing (VVD), Hoekema (D66), Marijnissen (SP), Verhagen (CDA), Rouvoet (RPF), Van Oven (PvdA), ondervoorzitter, De Haan (CDA), Koenders (PvdA), Patijn (VVD), voorzitter, Van den Akker (CDA), Ross-van Dorp (CDA), Karimi (Groen- Links), Bussemaker (PvdA), Timmermans (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Bos (PvdA), Weekers (VVD), Albayrak (PvdA), Eurlings (CDA) en Van Dok-van Weele (PvdA). Plv. leden: Blaauw (VVD), Dittrich (D66), Van den Berg (SGP), Örgü (VVD), Klein Molekamp (VVD), Remak (VVD), Ter Veer (D66), Van Bommel (SP), Van Ardenne-van der Hoeven (CDA), De Graaf (D66), Valk (PvdA), Van der Knaap (CDA), Verbugt (VVD), Balkenende (CDA), M.B. Vos (GroenLinks), Feenstra (PvdA), Zijlstra (PvdA), Harrewijn (Groen- Links), Crone (PvdA), Geluk (VVD), Visser-van Doorn (CDA) en Gortzak (PvdA). 2 Samenstelling: Leden: Blaauw (VVD), Biesheuvel (CDA), voorzitter, Witteveen-Hevinga (PvdA), Leers (CDA), Voûte-Droste (VVD), ondervoorzitter, Rabbae (GroenLinks), Hessing (VVD), Giskes (D66), Marijnissen (SP), Crone (PvdA), Van Dijke (RPF), M.B. Vos (GroenLinks), Van Zuijlen (PvdA), Augusteijn-Esser (D66), Hofstra (VVD), Van Walsem (D66), Wagenaar (PvdA), Stroeken (CDA), De Boer (PvdA), Van den Akker (CDA), Geluk (VVD), Verburg (CDA), Bos (PvdA), Van Dok-van Weele (PvdA) en Blok (VVD). Plv. leden: Verbugt (VVD), Atsma (CDA), Kalsbeek-Jasperse (PvdA), Wijn (CDA), Klein Molekamp (VVD), Vendrik (GroenLinks), Kamp (VVD), Van den Berg (SGP), Poppe (SP), Kuijper (PvdA), Van Middelkoop (GPV), Van der Steenhoven (GroenLinks), Schoenmakers (PvdA), Bakker (D66), Cornielje (VVD), Schimmel (D66), Herrebrugh (PvdA) Van der Hoeven (CDA), Smits (PvdA), De Haan (CDA), Van Beek (VVD), Van der Knaap (CDA), Koenders (PvdA), Rehwinkel (PvdA) en Udo (VVD). VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 19 november 1998 De algemene commissie voor Europese Zaken 1 en de vaste commissie voor Economische Zaken 2 hebben op 29 oktober 1998 overleg gevoerd met staatssecretaris Ybema van Economische Zaken over: agenda van de Consumentenraad van 3 november 1998; brief van de staatssecretaris van Economische Zaken d.d. 21 augustus 1998 inzake richtlijnvoorstel over verkoop van en waarborgen voor consumptiegoederen ( , nr. 36); afschrift brief van de staatssecretaris van Economische Zaken aan VNO/NCW d.d. 28 oktober Van het gevoerde overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissies Mevrouw Wagenaar (PvdA) wees erop dat het bij de garantierichtlijn vooral gaat om duidelijkheid en harmonisatie. Er zijn nog te veel interpretatieverschillen. Nederland is uiteindelijk terecht met deze richtlijn akkoord gegaan. Niet alleen de positie van de consumenten wordt versterkt, maar ook die van het bedrijfsleven dat producten elders koopt. Hoe wordt er in de verschillende lidstaten gedacht over toepassing van deze richtlijn? Kan zij tot prijsopdrijving in Nederland leiden? Kunnen de bepalingen ertoe leiden dat Nederlandse termijnen worden bekort? De garantieregeling voor nieuwbouwhuizen geldt in sommige gevallen voor tien jaar en handhaving daarvan is gewenst. Mevrouw Wagenaar betreurde het dat de Kamer via een brief van de staatssecretaris aan VNO/NCW duidelijkheid moet krijgen over de richtlijn. De staatssecretaris geeft in deze brief aan de voorkeur te geven aan een systeem met flexibele termijnen, zoals ook in het BW is opgenomen. Is dit op grond van de richtlijn mogelijk? In de brief staat ook dat de staatssecretaris in de memorie van toelichting bij het implementatiewetsvoorstel een nadere uitleg van de richtlijn zal geven. Mevrouw Wagenaar vond het gewenst dat die duidelijkheid reeds nu gegeven wordt. Op grond van artikel 6:194 BW mag een consument bij beweringen over kwaliteit en eigenschappen van de koopwaar niet op het verkeerde been worden gezet. Onlangs is de code voor reclame gericht op kinderen KST32478 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 1998 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 38 1

2 aangescherpt. Ook reclame gericht op volwassenen moet in die zin aangepast worden. Zijn er verschillende interpretaties mogelijk van de regresbepalingen? Gelden straks in Nederland bijvoorbeeld andere voorwaarden bij de koop van een tweedehands auto dan in België? Hoe worden in andere lidstaten de conversiekosten van de euro doorberekend? Is er een overzicht op operationeel niveau van eventuele problemen voor overheden en/of bedrijfsleven om de conversie tijdig te realiseren? Dit probleem speelt gelijktijdig met de millenniumproblematiek. De heer Van Walsem (D66) bracht naar voren dat het op Europees niveau zo goed mogelijk behartigen van de belangen van consumenten uiteraard op de volledige steun van zijn fractie kan rekenen. Voorzover mogelijk moet de weg van de zelfregulering gevolgd worden. Het spreekt vanzelf dat de consumentenorganisaties en het bedrijfsleven hierbij betrokken worden. Is het mogelijk dat de stichting «Eerlijk zaken doen» financiële steun van EZ krijgt in het kader van de ontwikkeling van gedragscodes? Ten aanzien van de informatiemaatschappij wordt gesteld dat hetgeen off line geldt ook on line moet gelden. Hierbij wordt gerefereerd aan het SER-advies terzake. De heer Van Walsem wees erop dat dit standpunt in het SER-advies wordt genuanceerd, terwijl dit in de geannoteerde agenda achterwege is gebleven. Welk recht is van toepassing op de overeenkomsten? Hierover moeten internationaal afspraken worden gemaakt. Voordat die tot stand zijn gebracht, is het voor de consument buitengewoon lastig om verhaal te halen. Als er niets geregeld is, zou bijvoorbeeld het recht van het land van verkoop van toepassing moeten zijn. De heer Van Walsem merkte op voorstander te blijven van het in één dag overgaan van de gulden op de euro. De termijn moet in ieder geval zo kort mogelijk zijn. In september jl. is het gemeenschappelijk standpunt over de ontwerprichtlijn betreffende de verkoop van en de waarborgen voor consumptiegoederen bepaald. Nederland heeft zich van stemming onthouden. Het Europees Parlement kan in tweede lezing de richtlijn amenderen. Als die mogelijkheid zich voordoet, wil de staatssecretaris zich dan inspannen voor aanpassing van de bepalingen inzake de garantietermijn van twee jaar? Het begrip «garantie» houdt in dit geval namelijk iets anders in dan er gewoonlijk onder verstaan wordt. Voor de commerciële garantie is waarschijnlijk geen wettelijke regeling nodig, want daarover kunnen de partijen zelf afspraken maken. De termijn waarin eventuele klachten kunnen worden gemeld, moet nader omschreven worden. In Nederland kan men prima uit de voeten met de omschrijving «redelijke termijn», maar in Europees verband is meer duidelijkheid nodig. De heer Blok (VVD) wees erop dat zijn fractie zich terughoudend opstelt ten aanzien van de rol van de EU in het consumentenbeleid. Dit beleid is zeker van groot belang, maar het dient zoveel mogelijk overgelaten te worden aan particuliere organisaties. Wellicht is er enige harmonisatie nodig. Er wordt voorgesteld om een budget van 114 mln. ecu vrij te maken voor algemeen consumentenbeleid. De heer Blok steunde de staatssecretaris in zijn streven dit budget te verlagen. Op dit terrein is geen rol voor Europa weggelegd. Naar de mening van de VVD-fractie kan het budget tot nul worden teruggebracht. Subsidiariteit dient uitgangspunt te zijn. Voor de consument moet duidelijk zijn welk recht van toepassing is. Door het te vroeg opleggen van te strikte regels kan de ontwikkeling van de elektronische markt belemmerd worden. Op boven-europees niveau is er wel behoefte aan regulering. Hierin kan vooral de OESO een rol spelen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 38 2

3 De heer Blok onderschreef het standpunt van de staatssecretaris inzake de euro. Hij nam aan dat de staatssecretaris zich terughoudend zal opstellen ten aanzien van het vooral aan kleinere bedrijven opleggen van de verplichting een dubbele prijsaanduiding te hanteren. De EU is te ver doorgeschoten op het punt van de voorlichtingscampagne voedselveiligheid. Het doel is sympathiek, maar zo n campagne heeft op Europees niveau weinig zin. De heer Blok sloot zich aan bij de opmerkingen van de heer Van Walsem over mogelijke amendering. Wordt ten aanzien van de melding van gebreken de termijn van twee maanden na ontdekking in de Nederlandse wetgeving opgenomen? Kan de staatssecretaris bevestigen dat het voorstel inzake de garantietermijn van twee jaar geen aanpassing van het Nederlandse recht vergt? Kan een consument die op basis van het Nederlands recht op onredelijke gronden een klacht indient toch beroep aantekenen bij het Europese Hof? Mevrouw Van der Hoeven (CDA) bracht naar voren dat de meerwaarde van het Europees consumentenbeleid ten opzichte van het nationale beleid terzake niet altijd even duidelijk is. Het algemeen kader voor communautaire activiteiten ten behoeve van consumenten blijkt voornamelijk betrekking te hebben op bestaande activiteiten. Het is dus niet nodig daarvoor een geheel nieuw budget te reserveren. Het is dan ook goed dat Nederland daar voorwaarden aan verbindt. De consumentenkant van de informatiemaatschappij is van groot belang. De verkoper moet duidelijk maken welk recht van toepassing is. Wie zit er eigenlijk te wachten op een resolutie inzake de gebruiksaanwijzing voor technische gebruiksgoederen? Op basis waarvan is tot deze ontwerpresolutie besloten? De noodzaak van Europees beleid op dit punt is zeker nog niet aangetoond. De staatssecretaris stelt zich dan ook terecht voorzichtig op. Heeft Nederland wel voldoende gedaan om andere lidstaten ervan te overtuigen dat de richtlijn betreffende consumptiegoederen te onduidelijk is? Met de richtlijn wordt een soort minimumkader geschapen. Verdere nationale wetgeving is noodzakelijk. Het moet duidelijk zijn welke afspraken gemaakt worden over consumentenbescherming, ketenaansprakelijkheid en dergelijke. Die helderheid ontbreekt. Mevrouw Van der Hoeven sprak de hoop uit dat het Europees Parlement erin slaagt de richtlijn bij te stellen. De implementatie kan per lidstaat verschillen. Worden daarover nadere afspraken gemaakt? Wordt het bedrijfsleven bij de implementatie betrokken? Wordt daarbij ook de bedrijfseffectentoets gehanteerd? Antwoord van de regering De staatssecretaris wees erop dat interpretatieverschillen altijd voorkomen. De enige remedie daartegen is het zo eenduidig mogelijk formuleren van richtlijnen. De inzet van het kabinet blijft daar dan ook op gericht. De richtlijn zal via het BW geïmplementeerd worden. In geval van problemen staat dus de gang naar de rechter open. De richtlijn komt in de plaats van nationale regelgeving. Het door mevrouw Wagenaar genoemde voorbeeld van de garantieregeling voor huizen valt er echter niet onder, omdat deze regeling betrekking heeft op onroerende zaken en niet op consumptiegoederen. In algemene zin zijn richtlijnen bedoeld voor de harmonisatie van wet- en regelgeving in de onderscheiden lidstaten. In Nederland is er geen termijn na aflevering vastgelegd waarbinnen een gebrek moet blijken om voor de wettelijke garantie in aanmerking te komen. Het is niet verplicht om de in de richtlijn genoemde termijn van twee jaar na aflevering over te nemen. In het BW is wel opgenomen dat de consument na melding van het gebrek aan de verkoper, nog twee jaar Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 38 3

4 de tijd heeft om genoegdoening te krijgen. De Nederlandse verjaringstermijn is dus ruimer dan de Europese. In de richtlijn staat dat de consument binnen twee maanden na ontdekking het gebrek aan de verkoper moet melden. In het BW is er sprake van een redelijk termijn waarbinnen het gebrek ontdekt is of men het had moeten ontdekken. Het BW zal aan de richtlijn aangepast moeten worden. De termijnen waarbinnen het gebrek moet blijken en gemeld moet worden, gelden alleen voor de wettelijke regeling inzake het overeenstemmen van koopwaar met de koopovereenkomst. Zij staan los van de commerciële garantie. De staatssecretaris zegde toe een en ander uitgebreid schriftelijk toe te lichten. Hierbij wordt ook de vraag van de heer Blok inzake inschakeling van het Europese Hof betrokken. De staatssecretaris merkte op dat de overheid zich terughoudend moet opstellen ten aanzien van reclame die gericht is op volwassenen. Uitgangspunt is dat mondige burgers heel goed voor zichzelf op kunnen komen. Het instrument van de reclamecodecommissie blijkt goed te werken. Op dit moment is nog niet bekend op welke wijze andere lidstaten tot implementatie van de regresbepalingen zullen overgaan. De staatssecretaris bracht naar voren dat hij er niet van op de hoogte is hoe andere lidstaten de overgang naar de euro geregeld hebben. In Nederland is het Nationaal forum voor introductie van de euro opgericht. De staatssecretaris was bereid bij dit forum na te vragen hoe ver men in andere landen op dit punt gevorderd is en hoe Nederland er voorstaat. De Kamer zal daarover schriftelijk geïnformeerd worden. De staatssecretaris onderschreef de voorkeur van de heer Van Walsem voor zelfregulering. Bij de behandeling van de begroting is al toegezegd dat met een positieve houding nader bezien wordt of de stichting «Eerlijk zaken doen» voor steun in aanmerking komt. De Kamer zal daarover op korte termijn gerapporteerd worden. De ontwerpresolutie inzake de informatiemaatschappij moet gezien worden als een eerste poging van het voorzitterschap om meer helderheid te bieden in de discussie. Binnenkort wordt hierop aan de hand van wat meer uitgewerkte voorstellen teruggekomen. Er wordt getracht, zoveel mogelijk aan te sluiten bij de IPR-verdragen van Brussel en Rome. Hiermee wordt uitdrukking gegeven aan het principe dat hetgeen off line geldt ook on line moet gelden. Dit betreft echter een zeer ingewikkelde materie. De zakelijke en juridische consequenties van het verkeer op Internet staan nog volop ter discussie. Onlangs is hierover een conferentie in Ottawa gehouden, waarbij de minister van Economische Zaken en vooral ook de staatssecretaris van Financiën betrokken waren. De fiscaliteit is in dit verband van groot belang. Onder andere de OESO probeert een kader te scheppen waarin Europese en nationale wetgeving geplaatst kan worden. De discussie moet uiteindelijk tot een buitengewoon helder besluit leiden. De staatssecretaris merkte op dat het standpunt van de VVD-fractie inzake het budget hem bekend was. Er wordt echter al tientallen jaren een Europees consumentenbeleid gevoerd. Het ontwerpbesluit dient om dit beleid het noodzakelijke wettelijke kader te geven. Nederland wil proberen, het budget te verlagen. Dit is ook consistent, gezien het pleidooi voor een nulgroei van de totale uitgaven. De staatssecretaris was het eens met de heer Blok dat de OESO zich moet bezighouden met eventuele afspraken over electronic commerce, vooral omdat het om een mondiale problematiek gaat. Bij de invoering van de euro wordt ernaar gestreefd, de problemen voor de consument zo beperkt mogelijk te houden. In dat licht is het niet gewenst om met een wettelijke verplichting tot dubbele prijsaanduiding te werken. De invoering zal dan ook zo snel mogelijk moeten geschieden. Wellicht kan dit in een à twee weken, maar dat moet nog bezien worden. Met het oog op een zo groot mogelijke duidelijkheid voor de consument Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 38 4

5 zullen er eisen aan de vermelding van prijzen gesteld worden. Ook zullen er duidelijke omrekentabellen beschikbaar moeten zijn. De meerwaarde van het Europees consumentenbeleid is vooral gelegen in een duidelijker omschrijving van de taken en rechten. Met de richtlijn wordt beoogd de verantwoordelijkheid te leggen waar zij hoort, namelijk bij de verkoper en bij de producent. De staatssecretaris gaf aan bereid te zijn om voorzover het in zijn mogelijkheden ligt, in de verdere procedure aan te dringen op een verbetering van de positie van de consument. De implementatie zal zo veel mogelijk in overleg met het bedrijfsleven plaatsvinden. De lijnen naar de hierbij betrokken organisaties zijn buitengewoon kort, zodat er sprake kan zijn van een zeer effectieve vorm van communicatie. Het punt van de gebruiksaanwijzingen voor technische gebruiksgoederen is opgeworpen door het huidige voorzitterschap, Oostenrijk. Nederland is tegen een wettelijke regeling hiervan. Overigens heeft een resolutie een geheel andere status dan een richtlijn. Op zichzelf is het wel nuttig dat het bedrijfsleven wordt gestimuleerd hieraan aandacht te besteden. In Nederland wordt dit overigens niet als een probleem ervaren. Ten aanzien van eventuele vervolgplannen van het voorzitterschap op dit punt zal Nederland zich buitengewoon terughoudend opstellen. De voorzitter van de algemene commissie voor Europese Zaken, Patijn De voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, Biesheuvel De griffier van de vaste commissie voor Economische Zaken, Tielens-Tripels Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 38 5