Themabijeenkomst Goede grond- strategieën om aaltjes te beheersen WELKOM. Monam

Transcriptie

1 Themabijeenkomst Goede grond- strategieën om aaltjes te beheersen WELKOM Monam Plantum, 5 februari

2 Status toelating Aanvullende voorwaarden 300 liter versus 700 liter CERTIS EUROPE Monam 2015 Status toelating Aanvullende voorwaarden 300 liter versus 700 liter CERTIS EUROPE Monam

3 Toelating NL 28 mei 2014 tijdelijk moratorium in afwachting evaluatie omwonenden met aanvullende gegevens 25 augustus opheffing moratorium met instellen aanvullende toepassingsvoorwaarden. Toelating liep af op CERTIS EUROPE Monam 2015 Toelating NL Toelating verlengd tot herregistratie in Implementatie van annex I besluit volgt nog. Dosering naar 300 l / ha CERTIS EUROPE Monam

4 Status toelating Aanvullende voorwaarden 300 liter versus 700 liter CERTIS EUROPE Monam 2015 Aanvullende toepassingsvoorwaarden Maximale oppervlakte van 1 hectare behandelen, met minimaal 150 meter afstand tussen behandelde velden Dek de grond direct na toepassing af met VIF (Virtually Impermeable Film) folie gedurende ten minste 14 dagen Een bufferzone van 150 meter tussen de te behandelen velden en de kadastrale grens van woningen en overige verblijfsplaatsen waar mensen langere tijd verblijven, zoals scholen, winkels, bedrijven en kantoren Het middel dient op ten minste 20 cm diepte ingebracht te worden. Aanvullende toepassingsvoorwaarden Toevoeging etiket Draag tijdens de toepassing en grondafdekking werkzaamheden een geschikte adembescherming, voorzien van minimaal een A2 filter CERTIS EUROPE Monam

5 MITC concentratie (PPM) Plastic folie (VIF) Virtually Impermeable Folie Sterke reductie doorlatendheid MITC Vanuit Cleanstart concept veel ervaring CERTIS EUROPE Monam 2015 MITC verlies van 22 plastic folies t.o.v. open grond Open grond LDPE 5 0 Tijd (uur) 0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 VIF folie CERTIS EUROPE Monam

6 Plastic leggen in 1 werkgang CERTIS EUROPE Monam 2015 Volvelds Verlijmen/lassen 1 kant vast in grond CERTIS EUROPE Monam

7 Banen aansluitend (3m) 2 kanten vast in grond CERTIS EUROPE Monam 2015 Banen om en om (3m) 2 kanten vast in grond CERTIS EUROPE Monam

8 Monam toepassing met VIF folie CERTIS EUROPE Monam 2015 Status toelating Aanvullende voorwaarden 300 liter versus 700 liter CERTIS EUROPE Monam

9 Ontsmetproeven uitgevoerd met praktijk machines CERTIS EUROPE Monam 2015 Ontsmetproef HLB najaar 2012 Locatie Jipsingboertange Voorvrucht vezelhennep Grondsoort zand met hoog organische stof Uitvoering oktober herhalingen CERTIS EUROPE Monam

10 Pratylenchus penetrans Jipsingboertange 2012 Aantal / 100 ml Pi 10 okt Pf 28 nov CERTIS EUROPE onbeh. Monam 700 l Monam 300 l + VIF Monam 300 l Monam 2015 Trichodorus spp Jipsingboertange 2012 Aantal / 100 ml Pi 10 okt Pf 28 nov CERTIS EUROPE onbeh. Monam 700 l Monam 300 l + VIF Monam 300 l Monam

11 300 liter dosering Goede nematicide werking Onkruid minder effectief (knolcyperus) VIF afdekking versterkt de werking CERTIS EUROPE Monam 2015 Certis en haar ontwikkelingen Nieuw grondontsmettingsmiddel (niet voor 2018 op de markt) Nematicide stoffen van natuurlijke oorsprong zoals: Biologische stoffen Micro organismen Insecticiden van natuurlijke oorsprong voor bodeminsecten Fungiciden van natuurlijke oorsprong voor bodemschimmels CERTIS EUROPE Monam

12 CERTIS EUROPE Monam

13 Vydate 10G in vollegrondsgroenteteelt 19 juni 13 zou de warmste dag van het jaar worden Eigenschappen Vydate 10G Oxamyl Systemische werking Verplaatst naar de groeipunten Hoge oplosbaarheid bodemomstandigheden Vydate 10G Werkzaam onder alle 13

14 Werking Vydate 10G Werking tegen aaltjes Oxamyl Oxime H20 en CO2 Chemisch proces d.m.v. Hydrolyse Biologisch proces Werking Vydate 10G Effect al bij geringe hoeveelheid Oxamyl In de grond In de plant Verminderd het uitkomen van eitjes (8 ppm) Verlamming/beweging (4 ppm) Desoriëntatie (>0.5 ppm) Remt binnendringen wortel (0.5 ppm) Remt de ontwikkeling van vrouwtjes (0.013 ppm) Remt binnendringen van wortel (0.001 ppm) 14

15 Besmetting eind van de teelt Beginbesmetting Besmetting eind van de teelt Werking Vydate 10G Misvormde niet actieve Ditylenchus dipsaci in Vydate (24 h) Actieve normale Ditylenchus dipsaci in onbehandeld (24 h) Werking Vydate 10G Beperkt de schade Verminderd de vermeerdering Met Vydate 10G Zonder Vydate 10G 15

16 Meest voorkomende aaltjes in vollegrondsgroenten Wortelknobbelaaltje 3 cycli per jaar eitjes per cyclus Meest voorkomende aaltjes in vollegrondsgroenten Vrijlevend wortelaaltje 3-4 cycli per jaar 40 eitjes per cyclus 16

17 Meest voorkomende aaltjes in vollegrondsgroenten Wortellesieaaltje 2-3 cycli per jaar eitjes per cyclus Meest voorkomende aaltjes in vollegrondsgroenten Stengelaaltje 5-7 cycli per jaar 500 eitjes per cyclus 17

18 Toelatingen Vydate 10G in vollegrondsgroenten Teelt Toepassing dosering Aarbei (vermeerderingsvelden Spruitkool Bospeen, waspeen en winterwortel Volveldsbehandeling kort voor planten Volveldsbehandeling kort voor planten Rijenbehandeling tijdens zaaien Volveldsbehandeling kort of tijdens zaaien 40 kg/ha 40 kg/ha 10 kg/ha 40 kg/ha Zaaiuien, 1 e jaars plantuien Rijen of zaaibedbehandeling tijdens zaaien 20 kg/ha Witlof (pennenteelt) Prei (opkweek onbedekte teelt Rijenbehandeling tijdens zaaien Rijen of zaaibedbehandeling tijdens zaaien 10 kg/ha 20 kg/ha Vydate 10G & Product Stewardship Ecolite verpakking Juiste gebruik Vydate 10G Volgens etiket toepassen! 18

19 Meer info over aaltjes? Bedankt voor de aandacht 19

20 Mogelijkheden en perspectieven voor biologische grondontsmetting en Bodem Resetten Plantum Leendert Molendijk & Willemien Runia 20

21 Pratylenchus besmetting (n/100 ml grond) Werkingsprincipe biologische/anaerobe grondontsmetting Vertering van vers organisch materiaal onder zuurstofarme omstandigheden levert afbraakproducten, zoals gassen en vetzuren, die dodelijk zijn voor diverse schadelijke schimmels, aaltjes, bacteriën en onkruiden. Voor sommige schadelijke bodemorganismen is het gebrek aan zuurstof alleen al dodelijk. Biofumigatie (brassicaceae, glucosinolaten) braak Tagetes biofum gewassen voor de teelt (juni) na de teelt (sept) na inwerken (mrt) 42 21

22 BGO 1 Vers gemaaid gras BGO 2 Inwerken organische massa 22

23 BGO 3 Afdichting met zware rol BGO 4 Irrigatie mm 23

24 BGO 5 Leggen en verlijmen van folie Effectiviteit BGO met gras tegen FOA BGO: besmetting Fusarium > 0.5 (bio toets) Schaal 0 tot 3; 0 (geen lesies) 3 (dode planten) Onderzoek asperge (Lamers & Wilms, PPO-AGV) In 2000 BGO; doding tot 50% In 2006 Fusarium besmetting na BGO = onbehandeld Opbrengstverhoging tot ±50%, afhankelijk van besmetting Na BGO betere kwaliteit en hogere opbrengst Enkele onbehandelde percelen uit productie door FOA 24

25 Modules plan van aanpak 1. Werkingsmechanisme 2. Organische massa 3. Zuurstofloosheid 4. Toepassingsperiode 5. Effectiviteit 6. Randvoorwaarden toepassing BGO 7. Implementatie in de praktijk Organische massa; alternatief voor gras Doel a) gedefinieerd product dat effectiviteit kan garanderen of verbeteren t.o.v gras (wisselend van samenstelling) b) Versnelling van BGO-proces van 6 naar 2 weken Bredere toepassing in akkerbouw/vollegrondsgroenten Mogelijkheid Thatchtec B.V. Plantaardige producten op basis van koolhydraten en eiwitten. Oriënterende emmerproef met FOA besmette grond 25

26 Onderzoek 2008 (effectiviteit Herbie > FOA) Mini-emmerproef met FOA besmette grond Dekzandgrond; ph 6,2, O.S. 2% 3 L grond per emmertje 6 herhalingen 4 weken bij 17 o C Besmetting onbehandelde grond 0,599 Besmetting met Herbie 10 behandelde grond 0,018 Effectiviteit 97% Onderzoek (EL&I/EZ) De bodem onder biologische grondontsmetting Werkingsmechanisme, effectiviteit en randvoorwaarden Partners: 1. PPO-AGV 2. WUR glastuinbouw 3. Thatchtec B.V. 4. Plant Research Int. (PRI) 26

27 Proefopzet organische gedefinieerde producten (Herbie ) van Thatchtec onderzocht 2009 Proef in cel in afgesloten emmers bij 16 o C 8 organische producten; verschillend in C/N ratio Controles: gras, onbehandelde grond 3 doseringen, 3 behandelingstijden 2010 Proef in cel in afgesloten emmers bij 8 o C en 16 o C 1 organisch product; Herbie 22 Controle: onbehandelde grond 2 grondsoorten; lichte mariene zavel en dekzand Emmerproef 2009 PPO-Lelystad Pratylenchus adult Verticillium microsclerotiën Globodera cysten 2010 idem + Meloidogyne hapla 27

28 percentage (%) Gasmetingen in luchtlaag boven grond Metingen gedurende 8 weken Handmeter O 2, H 2 S, CH 4, NH 3 Foto-akoestische spectrofotometer (Broeikas)gassen CH 4, NH 3, CO 2, N 2 O, H 2 S, en H 2 O Resultaten 2009 O 2 4 RE, H 7022 en gras (16 o C) Zuurstofverloop (O 2 ) 20,0 15,0 10,0 5,0 0, Behandeltijd (dg) zavel zand gras - zavel gras - zand onb+deksel - zavel onb+deksel - zand 28

29 Effectiviteit BGO tegen Globodera pallida 16 o C 8 wk behandeltijd Gras (K) praktijkdosering 40 ton/ha In zandgrond hogere effectiviteit dan in mariene zavelgrond Conclusies EL&I onderzoek Herbie producten effectiever dan gras P. penetrans gemakkelijk af te doden; O 2 V. dahliae meest moeilijk te doden pathogeen Zandgrond Herbie 22 : na 4 wk 100% In zandgrond betere resultaten dan in mariene zavel Gasmetingen en effectiviteit afhankelijk van: Grondsoort, product, dosering, OS gehalte en temperatuur (min. 16 o C) Missing link: geproduceerde vetzuren 29

30 Onderzoek (financier provincie Gelderland - EFRO) Partners: 1. Thatchtec B.V.; leverancier Herbie producten 2. BLGG-Research 3. Wageningen UR; PPO-AGV en WUR-glas Emmerproef met 6 grondsoorten en aardappelcysteaaltjes (ACA) als toetsorganisme Onderzoek (financier provincie Gelderland - EFRO) Onderzoeksvragen: Werkt Herbie in alle grondsoorten? Wat is het werkingsmechanisme, gassen, vetzuren of beide Kunnen we het proces van ontsmetting versnellen? Welke parameters kunnen het ontsmettingsresultaat voorspellen? 30

31 Proefopzet emmerproef Grondsoorten: dekzand, duinzand, rivierklei, mariene zeeklei, veengrond, kunstgrond. Behandelingen Tijdstippen 3, 7, 14 en 28 dg 3 Herhalingen Gasmetingen Vetzuurmetingen Doding ACA Geproduceerde gassen 31

32 azijnzuur, boterzuur, propionzuur en totaal geproduceerde vetzuren Doding van aardappelcysteaaltjes > 99,5% 32

33 Onderzoek (financier provincie Gelderland - EFRO) Antwoorden op onderzoeksvragen: Werkt Herbie in alle grondsoorten? ja Wat is het werkingsmechanisme, O 2, andere gassen, vetzuren Kunnen we het proces van ontsmetting versnellen? Ent? Welke parameters kunnen het ontsmettingsresultaat voorspellen? < 150 totaal aaltjes/100 ml in combinatie met < 1% O 2 Veldonderzoek versneld opgestart in 2014 Aanleiding Toepassing chemische grondontsmetting (Monam) sinds 25 augustus alleen onder zeer strenge voorwaarden toegestaan Nieuwe methode biologische grondontsmetting is mogelijk milieuvriendelijke alternatief Toezegging financiering EZ op verzoek van LTO, Plantum en KAVB 33

34 Onderzoek 2014 op drie percelen Limburg Perceel besmet met maïswortelknobbelaaltje (Meloidogyne chitwoodi) Drenthe Perceel besmet met aardappelcysteaaltje (Globodera pallida) en wortellesieaaltje (Pratylenchus penetrans) en Trichodoriden Noord-Holland Perceel besmet met stengelaaltje (Ditylenchus dipsaci) Onderzoeksopzet 2014 op drie percelen Testen producten op effectiviteit; vast (Herbie 72) en vloeibaar (Herbie 87) Testen dosering; Herbie 72 Testen vereiste duur afdichting in combinatie met dosering Test alternatieve coating Doel: praktische haalbaarheid voor vollegrondsteelten 34

35 Onderzoek PPS Bodem Resetten; gehonoreerd Minimale dosering Afdekking en afdektijd Inwerkingsdiepte Reproduceerbaarheid Effect op bodemkwaliteit/bodemweerbaarheid Samenwerkende partners Agrifirm Plant (projectleider) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, sector Akkerbouw, Groene ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) Onderdeel van Wageningen UR Thatchtec; ontwikkelaar van Herbie producten voor biologische grondontsmetting BLGG; grondanalyses SoilCares Research; expertise op gebied van BGO LTO, Plantum, KAVB 35

36 Bedankt voor uw aandacht! BGO op maat Gebaseerd op kennis en onderzoeksdata 36

37 Weerbare bodem Door: Chris van Laarhoven HortiNova Inhoud Weerbare bodem Kenmerken en teeltstrategie Praktische tips Afsluiting HortiNova 37

38 Weerbare bodem Een goede bodem bevat 4000 kg bodemleven per ha per 10 cm bouwvoor. HortiNova Bio-diversiteit Kenmerken Recyclen van voeding Eten en gegeten worden Concurrentie om voedsel en plaats Aantallen Overige aaltjes en Saprofyten op de uitslag van het aaltjes-grondonderzoek. Slechts een klein deel is plantparasitair!! HortiNova 38

39 Teeltstrategie Ruime vruchtwisseling Permacultuur / tussenteelten / mengsels van groenbemesters HortiNova Teeltstrategie 2 Niet kerende grondbewerking Goede ontwatering / geen storende lagen Organische meststoffen (uitgerijpte stalmest / compost) Opbouw organische stof HortiNova 39

40 Teeltstrategie 3 Bemesting ph.. ( Ca : Mg verhouding ) EC C / N verhouding Energetisch.. Gesteentemeel. Chemie : Effect van nematiciden, fungiciden, herbiciden?? HortiNova Praktische tips Goede monitoring Adequate bemonstering / goede interpretatie HortiNova 40

41 Praktische tips 2 Bij mengpopulatie is meer tijd nodig Zwarte braak + Tagetes HortiNova Praktische tips 3 Gezond uitgangsmateriaal ( wat zegt de NAK keuring?) HortiNova 41

42 Praktische tips 4 Groenbemesters Tagetes Japanse haver Bladrammenas / Neemat Vanggewas!! HortiNova Praktische tips 5 Grondbewerking onder goede omstandigheden (najaar) Ontwatering Eerste afweer bij Trichodoride - en LX aaltjes HortiNova 42

43 Praktische tips 6 Voeding voor de plant Vermijd hoge EC ( vooral bij aardbei ) C / N verhouding (bv Organic Plant Feed) Silicium HortiNova Praktische tips 7 Voeding voor het bodemleven Humine zuren Fulvine zuren Melasse / Sugar mass Kelp Organische preparaten Root & Shoot HortiNova 43

44 Praktische tips 8 Pas op met herbiciden Bodemherbiciden (effect op de wortel) Contactherbiciden ( effect op de groei) HortiNova Praktische tips 9 Speel met plaats en tijd Verleggen van de plantrij Uitstellen van zaaien HortiNova 44

45 Afsluiting Omslag in denken Discipline Tijd HortiNova 45

46 Pireco Productie BV 1987 /2005 / 2015 Wim van Garderen Toepasbaar voor: *Land en Tuinbouw *Openbaar Groen *Tuin Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst uit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de Provincie Flevoland. EEG 834/2007 Zoektocht naar natuurlijk evenwicht dat zorgt voor betere weerbaarheid ter voorkoming van aantastingen door: Plantparasitaire Aaltjes Natuurlijk evenwicht geeft weerbaarheid ter voorkoming van Aaltjes 46

47 Natuurlijk evenwicht Bodem Grondsoort Vitaliteit Bouwplan Bemesting Kringloop in plantenleven Bodem Preventie Correctie Omgeving Klimaat Rassenkeuze Oorzaak en gevolg Bodem / Voeding / Klimaat / Soort Weerbaarheid en Vitaliteit Voorkomen is beter dan genezen 47

48 Wat zijn de producten? 100% natuurlijke plantversterkers zorgen voor eigen weerbaarheid ter voorkoming van aantasting door Plant-parasitaire Aaltjes Producten bevatten Natuurlijke plantaardige ingrediënten *Drie plantversterkers (Auxine, Cytokinine, Gibberelline) *Kruidenextracten (voorkomen aaltjes) Speciale bereiding hoge effectiviteit Opneembaar via wortel en blad voor de plant!!! 48

49 Werking: systemisch en preventief Opname door de wortel dan in de opgaande sapstroom Opname door het blad dan in de neergaande sapstroom Binding aan de bodem is opbouw van weerbaarheid Sporenelementen uit diverse kruiden (micronutriënten) Weerstand en vitaliteitverbetering Bevordert de wortelvorming Wat is preventie Aaltjes: * Gewas onaantrekkelijk maken (Feromoon werking) * Natuurlijke plantaardige lokstoffen * Bodem onaantrekkelijk maken (Geurstoffen) * Aaltjes weren en verdrijven (Geurstoffen) * Gewas versterken!! (evenwichtige groei bevorderen) 49

50 Basisvormen van Pireco Korrel Granulaat Vloeibaar Preventieve werking Producten zijn geen bestrijdingsmiddel Altijd indien mogelijk preventief inzetten Komt trager op gang maar werkt langer Zorg dragen dat de middelen worden opgebouwd in bodem en plant 50

51 Resultaten Eerst praktijk proeven Afgesloten en lopende officiële proeven Verbeterde behandel protocollen Deskundig en passend advies Rekening houden met wisselende omstandigheden Soorten Aaltjes aardappelcysteaaltjes noordelijk wortelknobbelaaltje maïswortelknobbelaaltjes wortellesieaaltjes stengelaaltje destructoraaltje vrijlevende wortelaaltjes Paratrichodorus Valplekken 51

52 . Levenscyclus Cyste aaltje Meloïdogyne hapla. Levenscyclus Pratylenchus penetrans Trichodorus 52

53 Aaltjes in aardappelen Nemater Onbehandeld Onbehandeld Chitwoodi Chitwoodi kg/ha Nemater 5x 10lt/ha Nemater 200 kg/ha Nemater 5x 10lt/ha Nemater 20 kg/ha Vydate5x 10lt/ha Nemater 20 kg/ha Vydate5x 10lt/ha Nemater 20 kg/ha Vydate 40 kg/ha Vydate 5x 10lt/ha Nemater Pratylenchus Pratylenchus kg/ha Vydate 40 kg/ha Vydate 5x 10lt/ha Nemater Proef M. Hapla Italië Proef: CORAGRO Tomaat Locatie: Comiso (Rg) Italy Gewas: Tomaat glastuinbouw Soort: Pixel Verplanten: 20/06/2012 Proefgrootte: n. 76 planten per thesis Proefdatum: 15/06/ /10/

54 Toepassing: Op de rij (granulaat 25 / 50 kg/ha) voor of tijdens zaaien/planten Uitstrooien (korrel 200 / 400 kg/ha) voor of tijdens zaaien/planten Spuiten (vlb 10 / 20 lt/ha) preventief en nabehandeling Granulaat en korrels in de bovenlaag! (vocht is belangrijk!) Vragenronde Bedankt voor uw aandacht! Voor meer info: 54

55 Bemonstering op aaltjes Waar moet ik op letten? Natasja Poot Productmanager Bodemgezondheid 55

56 Belang monstername Aaltjes zijn overal! Voorkomen is altijd beter dan genezen Aaltjes kunnen veel schade aanrichten; Opbrengstschade Kwaliteitsschade Beperking in bouwplan Afkeuringen Exportbeperkingen Verspreiding P. penetrans 56

57 Waarom aaltjes bemonsteren? Preventief Is dit perceel vrij van schadelijke aaltjes? Welk aantal schadelijke aaltjes is aanwezig? Kan ik schade verwachten? Monitoren Voor en na het nemen van een beheersmaatregel Symptomen verklaren Groeiachterstand Slechte plekken Monstername Minimaal 1-3 monster per ha voor vrijlevend onderzoek 1 monster/ha voor akkerbouwgewassen 3 monsters/ha voor tuinbouwgewassen en gevoelige gewassen Stengelaaltjes en AM intensievere bemonstering Bezuinig niet op intensiteit aaltjesbemonstering! Beter klein gedeelte goed bemonsteren dan 1 onbetrouwbaar monster van een groot oppervlakte 57

58 Eigen monstername Maak een kaartje met de stroken en zet het veld uit Loop in rechte lijnen in de bewerkingsrichting prikken per monster 0-25 cm diep Vul de zak met ca. 1-1,5 L grond Hou het monster koel en donker en stuur het monster z.s.m. naar het lab Behandel het monster voorzichtig Verstuur het monster in een gesloten zak en voorkom uitdroging Detectiekans Detectiekans hangt af van Begindichtheid haard Aantal monsters per ha Aantal prikken per monster Hoeveelheid grond per prik Aantal ml onderzocht in lab Methode 58

59 Bemonsteringsraster Bemonsteringsraster

60 Bemonsteringsraster Moment monstername Beste tijdstip hangt af van doel: Grootste pakkans Najaar; na de oogst van een vermeerderend gewas Schade inschatten voor komende teelt Voorjaar; voor de teelt van een schadegevoelig gewas Symptomen verklaren tijdens het groeiseizoen Tijdens de teelt 60

61 Valplekbemonstering Waarom? Waargenomen symptomen proberen te verklaren Monster nemen op de plek waar je het ziet Herkennen veroorzaker schade is lastig Komen vaak meerdere aaltjessoorten voor Hoe? Diagnostisch onderzoek inc. wortelmateriaal en incubatie Monster (grond en wortels) uit rand slechte plek Monster buiten de slechte plek Vergelijking geeft het beste resultaat Incubatie Onderzoek organisch materiaal uit het grondmonster Eitjes, larven en aaltjes in bv gewasresten Met name Meloidogyne en Pratylenchus Incubatie voor trichodoriden niet nodig Incubatie verhoogt betrouwbaarheid onderzoek Nauwkeuriger beeld van aantallen schadelijke aaltjes Aanvullend onderzoek > geef door aan monsternemer Twee weken incubatie > bemonster op tijd 61

62 Trichodoriden Vrijlevende wortelaaltjes (Trichodorus, Paratrichodorus) Prikken wortels aan de buitenkant Grootste schade in (koud) voorjaar Migreren naar diepere lagen wanneer de grond te droog of te warm is Niet bemonsteren tijdens droge perioden Speciale monstermethode > bredere boor van cm Gevoelig vs. resistent Een gewas kan schade hebben van trichodoriden maar deze niet vermeerderen Lage aantallen bij bemonstering einde seizoen Trichodoriden 62

63 Aaltjesonderzoek Wat zegt een aaltjesonderzoek mij? Welke schadelijke aaltjes komen er voor Welke aantallen aaltjes er zijn BLGG aaltjesonderzoek Welke gewassen vermeerderen deze aaltjes Hoeveel schade kan ik verwachten DNA onderzoek > altijd op soortniveau Managementtool Basis van beheersstrategie BLGG Verslag 63

64 Om te onthouden Trichodoriden kunnen naar diepere lagen bij droogte Wanneer symtomen op trichodoridenschade lijken, neem geen monsters tijdens droogte in het groeiseizoen Populaties Meloidogyne en Pratylenchus kunnen sterk verminderen tijdens de winter Gevonden aantallen in het najaar dalen wanneer de grond braak ligt of wanneer er een resistente groenbemester wordt geteeld Aaltjesbemonstering is wiskunde. Hoe intensiever de monstername, des te betrouwbaarder de uitslag Als je bemonsterd, doe het dan goed! Dank voor uw aandacht! Vragen? 64

65 Aaltjesbestrijding en groenbemesters Hetty Regeer 65

66 Inhoud presentatie > Vanggewassen en vanggewassen > Groenbemesters en aaltjesbestrijding - Scenariovergelijkingen NemaDecide Vanggewassen en vanggewassen > Na maïs op zand- of lössgrond teelt van stikstofvanggewas verplicht > Na scheuren grasland: stikstofbehoeftig gewas > Aaltjesvanggewas 66

67 Aaltjesvanggewas > Sterkere afbraak van aaltjespopulatie dan bij zwarte braak - Gewas wordt vernietigd voor aaltje de vermeerderingscyclus rond heeft, vb: aardappelvanggewas - Gewas maakt geen (goede) voedingscel waardoor aaltje dood gaat; resistentie, vb: bladrammenas-bca, Meloidogyne chitwoodi - Aaltje gaat dood door stof die in wortelstelsel wordt geproduceerd: Tagetes-Pratylenchus penetrans > Stikstofvanggewas aaltjesvanggewas Kiezen groenbemester en aaltjesbestrijding BCA M. chitw. M. hapla M. naasi P. penetrans Tricho Bladrammenas Gele mosterd Japanse haver En. raai It. raai Rogge Goed Slecht Rasafh Matig??? Tagetes? Mengsels?????? 67

68 Stikstof vanggewassen Na Maïs > Bladkool > Bladrammenas > Gras > Rogge > Wintergerst > Wintertarwe Na Gras (selectie N-behoeftige gewassen) > Aardbei > Prei > Gras > Rogge > Zomertarwe > Japanse haver > Tagetes - Verder geen groenbemesters Hulpmiddelen aaltjesbeheersing > Aaltjesschema ( > NemaDecide 68

69 Aaltjesschema Maïsland > Volgend voorjaar prei > Toegestane N-vanggewassen: - Bladkool - Bladrammenas - Gras - Rogge - Wintergerst - Wintertarwe > Welke risico s, welke kansen? 69

70 Aaltjesschema Aaltjesschema?i Pratylenchus penetrans in bladkool Er is heel veel onduidelijk over de vermeerdering en schadegevoeligheid van P. penetrans Er zijn sterke aanwijzingen dat in de huidige teelt koolzaad en bladkool P. penetrans zich goed vermeerdert. 70

71 NemaDecide > Aaltjesadviesprogramma - computerprogramma gebruikt door adviseurs > Kwantitatieve voorspelling vermeerdering - Aardappelcysteaaltje - Meloidogyne chitwoodi - Pratylenchus penetrans > Gebaseerd op alle bekende wetenschappelijke kennis P. penetrans, vermeerdering op maïs 71

72 P. penetrans, maïs-bladrammenas Scenariovergelijking Rogge Bladrammenas Engels raai 72

73 Effect teeltduur Rogge, sept. Rogge, okt. Aardbei na grasland 73

74 Grasland-Zomertarwe P. penetrans besmetting Scenariovergelijking Zomertarwe Japanse haver Z.tarwe-Monam Tagetes 74

75 Dank voor uw aandacht Vragen? 75

76 Het bevorderen van de teelt van vanggewassen via regelgeving inzet Plantum-lobby / D. Ende 76

77 Gemeenschappelijk Landbouw beleid EU vergroening Stimulans voor biodiversiteit Groenbemesters en vanggewassen Categorie voor aaltjesbestrijding Inzet Plantum: Meer soorten op de lijst van gewassen Mengsel in realistische verhoudingen Controleerbare regeling op basis van labels voor zaaizaad door NAK Besluit gebruik meststoffen Scheurverbod in de zomermaanden Inzet Plantum (i.s.m. LTO en KAVB) Periode juni vrijstelling scheuren grasland t.b.v. teelt aaltjes bestrijdende gewassen Gewasontwikkeling Zelfde lijst als GLB 77

78 Verdere informatie Over GLB: Over scheuren van grasland: 78