HET VERHAAL VAN 5/6. Besturen en verdedigen handel en ambacht Religie Wonen in Zwolle ERFGOEDEDUCATIE. n er l va GROEP

Transcriptie

1 deducatie het vhaa l va w nz hdel en ambacht Religie Wonen in

2 Samenvatting Deze s maakt deel uit v de d n het vhaal v. Deze n is opgedeeld in de vi thema s: besturen en vdedigen, hdel en ambacht, religie en wonen in. Binnen elke thema is voor elke groep een s. Samen vormen de ssen een doorgade n die de belgrijkste ondwpen uit de geschiedenis v vtelt. De n is voornamek gebased op al bestade ssen op het gebied v d, die via Stadkam worden ageboden. Hi zijn een atal nieuwe ssen a toegevoegd om de n tot een logisch geheel te maken. is een vestingstad. Dat is a de plattegrond v de stad nog heel goed te zien. Deze s is gebased op informatie uit een niet-digita s v Angela Nguyen ov de geschiedenis v. Hoe haar huidige vorm heeft gekregen wordt uitgegd a de hd v twee stappen: het ontsta v de stad en de vdediging v de stad. Ook behden we de bijnaam blauwvings die de naren hebben. Als avulling op de s k gekozen worden om met een rondvaart de vestingstad met bastions vaf het wat te bekijken en te varen. sdoel De lingen kunnen a de hd v het betwoorden v de vragen minimaal twee kenmken v een vestingstad noemen.

3 De tijd v steden en Staten ( ) Kndoen De s past binnen de gebieden Nedlds (kndoel 1 en 2), Oriëntatie op jezelf en de weld (kndoel 51) en Kunstzinnige oriëntatie (kndoel 56). sopbouw Docent laat filmpje v schotv zien: zoek op de site v schotv naar middeeuwen in de categorie 7 en 8 jaar. Speel het filmpje v De este steden, Ontsta v middeeuwse steden af. Maken v opdrachten met behulp v opdrachtenformuli Nabespreken v de s; kunnen de lingen minimaal twee kenmken v vestingstad geven sduur 45 min sbenodigdheden Opdrachtenformulien Avulling op de s* Rondvaart met speurtocht ov thema vestingstad. Wilt u in avulling op de s de vesting v ook buiten ga bekijken? D is het mogek om dit p rondvaartboot te doen. De redij heeft een specia speurtocht opgezet a de hd v de informatie die in deze s wordt ageboden. Gegevens Rondvaart Harm Smeengekade AK info@rondvaartzw.nl Elke wkdag gedurende het jaar beschikbaar tot uur, maximaal 50 psonen. Kosten 150 p tocht. Opgeven via het contactformuli op de site of via een mail. De boot k bij scht we worden voorzien v een ovdekking. * Check altijd even de gegevens even met die v de site v Stadkam; daar sta de meest recente contactgegevens en bijbehorende informatie. Dit om teurstelling te voorkomen.

4 opdrachtformuli 1. HET ONTSTAAN VAN ZWOLLE Wist je dat? De stad is ontsta uit een kin buurtschap op een zdrug, op de pk nu de Sassenstraat ligt. Lgs die zdrug stroomde het rivitje de Aa. Het buurtschap heette Middelwijck. Stadsrecht Rond 1230 bestond uit een Marke (dat is een weidegebied) met drie buurtschappen; Oostendorp, Middelwijck en. Door de ligging a het wat wd veel hdel gedreven. De inwons wden regelmatig ovvaln door roofridds uit de buurt en vroegen daarom stadsrechten a. Stadsrechten waren belgrijk: Je had d het recht om een vdedigingswk te bouwen om je dorp Je mag je d een stad noemen Je mag je eigen munt sla Je mag zelf recht spreken In 1230 gaf Bisschop Wilbrds, de bisschop v Utrecht, stadsrechten a de buurtschappen. Nu moesten de inwons ga kiezen welk buurtschap een vdedigingswk kreeg. Het wd Middelwijck omdat deze al door twee kten door wat omgeven was. Wat is een natuurk vdedigingsmiddel. Er hoefde daardoor maar a een zijde een houten muur te komen. Het buurtschap, nu dus stad, kreeg wel een de naam. Omdat de St.Michaelskk in het midden v de nieuwe stad lag, maar ed bij buurtschap lag, kreeg de stad de naam. OPDRACHT 1 Zet in de juiste vgorde: Stad krijgt een naam Buurtschap Middelwijck ligt op een zdrug Roofridds ovvaln de buurtschap Door ligging a wat wd hdel gedreven Buurtschap krijgt stadsrechten en wordt een stad

5 opdrachtformuli 2. VERDEDIGING VAN DE STAD Wist je dat? De alreste muur om schijnk v hout was. Lat in 1590 gingen ze de muur v steen bouwen. De muur had niet oval dezelfde vorm en hoogte en in de muur wden vschilnde torens gebouwd. Die torens waren niet alen belgrijk voor de stevigheid v de muur maar ook voor vdediging tegen invaln v buitenaf. Vaf de torens kon de vijd makkek beschoten worden. Vdedingswken Er waren drie grote poorten door je de stad binnen kon komen. Dat waren de Sassenpoort, de Diezpoort en de Kamppoort. Vd ware nog drie poorten die uitkwamen op de loswal, lgs het wat. Dit waren de Vispoort, de Steenpoort en de Rhoontoren (rode toren). Door deze poorten ging je de stad niet uit, maar moest je est de gracht ov om via de drie grote poorten de stad uit te ga. Deze drie poorten waren vdedigingswken. Daarnaast wde bastions gebouwd met konnen om de stad te vdedigen. Een bastion is een uitspringend, vaak vijfhoekig vdedigingswk v aarde of steen. Stad op een bastion kon men de vijd goed zien akomen en nog bet raken. OPDRACHT 2 Wat is? Zet een rondje om het goede twoord De Kamppoort is vnoemd naar de stad Kampen Via de Steenpoort kwam je de stad uit De stadsmuur was oval even hoog Een bastion is een vijfhoekig vdedigingswk De torens waren alen voor de stevigheid v de muur niet niet niet niet niet

6 opdrachtformuli 3. TORENS, POORTEN EN DE STADSMUUR Wist je dat? De Diezpoort en de Kamppoort besta niet me. Ze zijn afgebroken. Ook grote den v de stenen stadsmuur zij niet me, maar a de Watstraat en Thorbeckegracht sta nog wel den oveind. De Sassenpoort De Sassenpoort bestaat nog wel. Als je de stad in loopt kun je onddoor, net als vroeg. Het vke moet lgs. Daar is de toren niet breed genoeg voor. Om plaats te maken voor de straat zijn in 1904 huisjes gesloopt die tegen de poort agebouwd stonden. De toren heeft een Meezenkauw, dat is een wpgat v uit kokende ie en pek ov de vijd wd gegooid. Ook wd de vijd tegengehouden door een valhek, dat nog steeds in een guf a de buitenkt v de toren zit. OPDRACHT 3 Vind je het jamm dat de Diezpoort en de Kamppoort gesloopt zijn? g uit om Sassenpoort Kamppoort Diezpoort

7 opdrachtformuli 4. ZWOLLENAREN Wist je dat? De naren blauwvings genoemd worden? Op 7 juli 1669 wd voor de dde ke de kktoren v de St. Michaelskk getroffen door de bliksem. De toren brdde geheel uit en het carillon, de klokken, viel voor de dde ke naar beneden. Het stadsbestuur besloot het carillon a Kampen te vkopen omdat geen geld was om de toren we te hbouwen. Met Kampen had al een he tijd ruzie. De Kampenaren wilde het carillon wel graag hebben en zochten naar een mi om dwars te zitten. Daarom betaalde ze het carillon uit in stuivs. De naren moesten al die stuivs teln tot hun vings blauw v zagen om te zien of Kampen wel genoeg had betaald. Vaf die tijd heten mensen uit blauwvings.

8 Antwoorden ANTWOORDEN BIJ 1 Buurtschap Middelwijck ligt op een zdrug Door ligging a wat wd hdel gedreven Roofridds ovvaln de buurtschap Buurtschap krijgt stadsrechten en wordt een stad Stad krijgt een naam ANTWOORDEN BIJ 2 De Kamppoort is vnoemd naar de stad Kampen Via de Steenpoort kwam je de stad uit De stadsmuur was oval even hoog Een bastion is een vijfhoekig vdedigingswk De torens waren alen voor de stevigheid v de muur niet niet niet niet niet

9 Hdel en ambacht De tijd v steden en Staten ( ) Samenvatting Deze s maakt deel uit v de d n het vhaal v. Deze n is opgedeeld in de vi thema s: besturen en vdedigen, hdel en ambacht, religie en wonen in. Binnen elke thema is voor elke groep een s. Samen vormen de ssen een doorgade n die de belgrijkste ondwpen uit de geschiedenis v vtelt. De n is voornamek gebased op al bestade ssen op het gebied v d, die via Stadkam worden ageboden. Hi zijn een atal nieuwe ssen a toegevoegd om de n tot een logisch geheel te maken. De s bij het Historisch Centrum Ovijssel vormt de dde s binnen het thema Hdel en ambacht, maar is ook apart (los v de doorgade n) af te nemen. Hdel en ambacht Kndoen De s past binnen de gebieden Nedlds (kndoel 1 en 2), Oriëntatie op jezelf en de weld (kndoel 51) en Kunstzinnige oriëntatie (kndoel 56). Introductie v de s in de klas Laat in de klas het filmpje zien ov de cartograaf (zoek op met de woorden hetovsticht (t op a elkaar!)en je kunt klikken op het logo v het ovsticht. Op die pagina is get filmpje numm 1. De cartograaf Abied: Historisch Centrum Ovijssel A de hd v een modne en een oude kaart v ga de lingen op zoek naar de oveenkomsten en vschiln tussen de beide plattegronden v hun eigen stad. Daarnaast kruipen ze in de huid v een koopm uit de 17e eeuw of v een stadsgids en zoeken a de hd v de kaart hun weg door de stad. Deze s kunt u zelf doen in de klas, maar als altnatief kunt u ook een bezoek brengen a het Historisch Centrum Ovijssel. Daar ontvgt u een korte rondiding door het depot, bekijkt u een atal oude kaart uit onze cctie en ga de lingen zelf op ondzoek uit a de hd v opdrachten.

10 Hdel en ambacht De tijd v steden en Staten ( ) Hdel en ambacht Contactgegevens * Historisch Centrum Ovijssel Tel contacthco@historischcentrumovijssel.nl Locatie Historisch centrum Ovijssel Eikenstraat WX Disciplines: Erd Duur: 60 minuten Frequentie: Eenmalig Beschikbaarheid: Het he seizoen, datum bezoek in ovg Locatie: Op scho of in het Historisch Centrum Ovijssel Kosten: s is gratis te downloaden via Eeds in het Historisch Centrum Ovijssel duurt 60 minuten. Kosten 75,00. *Check altijd even de gegevens even met die v de site v HCO; daar sta de meest recente contactgegevens en bijbehorende informatie. Dit om teurstelling te voorkomen.

11 Religie De tijd v steden en Staten ( ) Samenvatting Deze s maakt deel uit v de d n het vhaal v. Deze n is opgedeeld in de vi thema s: besturen en vdedigen, hdel en ambacht, religie en wonen in. Binnen elke thema is voor elke groep een s. Samen vormen de ssen een doorgade n die de belgrijkste ondwpen uit de geschiedenis v vtelt. De n is voornamek gebased op al bestade ssen op het gebied vad, die via Stadkam worden ageboden. Hi zijn een atal nieuwe ssen a toegevoegd om de n tot een logisch geheel te maken. De s v stadsbeiaardi Martien v d Knijff is een combinaties met een bezoek a de basiliek. De s vormt de dde s binnen het thema Religie en gaat ov een basiliek en een bijbehorend carillon. De lingen hebben almaal wel eens de klokken horen spen, maar hoe wkt zo n carillon nu eigenk? Hoe ziet dat in de toren uit? Kndoen De s past binnen de gebieden Nedlds (kndoel 1 en 2), Oriëntatie op jezelf en de weld (kndoel 51) en Kunstzinnige oriëntatie (kndoel 56). Religie Inhoud Hoog in de toren v De Pepbus zit een carillon. Martien v d Knijff, de stadsbeiaardi v, neemt je mee naar boven en laat je horen en zien hoe het daar hoog in de toren in zijn wk gaat. V te voren komt de stadsbeiaardi op scho vteln ov het carillon in de Pepbus. Tijdens het bezoek je hoe een carillon wkt. Misschien mag je zelf ook een paar tonen op spen. Dit bezoek k gecombined worden met een muziekworkshop v Jda une. Als beide producten worden afgenomen wordt dit gecombined. Als de ene helft v de klas naar de Pepbus is, vgt de de helft de muziekworkshop om zelf muziek te maken op instrumenten die de klk v het carillon kunnen nabootsen. Hawege de ochtend wissen de groepen. Introductie v de s in de klas Vraaggesprek in de klas: Wie is wel eens op de Pepbus geweest? Via googmaps de pepbus opzoeken. Hoe ziet het gebouw v boven uit? De vorm v de kk. Daarnaast vragen naar het klokkenspel. Heeft iemd wel eens een carillon gezien? Wie maakt die vrijke liedjes die je hoort in de stad? Vdaag ga we het carillon bekijken en bespen, én bezoeken we de basiliek. Wisten jullie wel dat niet al steden een basiliek hebben? Opdracht Zoek via goog op wat een basiliek eigenk is: Antwoord Sinds de tweede helft v de 18e eeuw wordt de titel v basilica minor ( kine basiliek ) als etitel door de Paus vend a bepaalde kken buiten Rome. Het moesten kken zijn v een ebieddige ouddom, opmkek vwege de grootte of de schoonheid v de

12 Religie De tijd v steden en Staten ( ) kk, met een vdoende atal geesteken en toeikende inkomsten voor de pchtige viingen v de liturgie, of bedevaartkken of kken met een door de gelovigen veel vede reliek of beeld. ( Contactgevens* Martien v d Knijff Religie Disciplines: Erd, muziek Soort activiteit: eenmalig Groepsgrootte: maximaal 30 Duur: 1,5 uur Beschikbaarheid: he jaar Locatie: Bij de Pepbus Kosten: 50,- p activiteit, plus 1,00 p ling voor toegg Pepbus, 2,50 p begeidende vwassene. Bijzondheden: Deze workshop vindt plaats in nauwe samenwking met de stadsbeiaardi en is afhkek v de gemeenteke toestemming (vgunning). De locatie is de Pepbus en een nad te bep locatie. Er zijn minimaal 2 begeids vuit de scho nodig. Avulling op de s * Bezoek a dominicenkloost. Voor een bezoek kunt u contact opnemen via vgende tefoonnumm: of adres programma@kloostzw.nl * Check altijd even de gegevens even met die v de site v Stadkam; daar sta de meest recente contactgegevens en bijbehorende informatie. Dit om teurstelling te voorkomen. Basiliekwacht Bezoek v de Basiliek Discipline: Erd Soort activiteit: rondiding speciaal gicht op kinden eftijd: al groepen Groepsgrootte: maximaal 20 Duur: de rondiding duurt 1 uur, maar k gekozen worden voor een vkorte vsie v een half uur. Frequentie: eenmalig Beschikbaarheid: 1 april tot 1 novemb k op madag vaf uur tot uur de basiliek worden bezocht. Vaf dinsdag tot en met zatdag k dit vaf uur tot uur. Locatie: Basiliek (Pepbus) Kosten: 1 uur: 35 euro; half uur: 20 euro Er k cash worden betaald. Dit k worden geda bij de zittende BasiliekWacht t pkke. Deze activiteit laat zich goed combinen met de s v de beiaardi. Contactgegevens: Basiliekwacht cohun@gmail.com

13 Wonen in De tijd v pruiken en revuties ( ) Samenvatting Deze s maakt deel uit v de d n het vhaal v. Deze n is opgedeeld in de vi thema s: besturen en vdedigen, hdel en ambacht, religie en wonen in. Binnen elke thema is voor elke groep een s. Samen vormen de ssen een doorgade n die de belgrijkste ondwpen uit de geschiedenis v vtelt. De n is voornamek gebased op al bestade ssen op het gebied v d, die via Stadkam worden ageboden. Hi zijn een atal nieuwe ssen a toegevoegd om de n tot een logisch geheel te maken. Kndoen De s past binnen de gebieden Nedlds (kndoel 1 en 2), Oriëntatie op jezelf en de weld (kndoel 51) en Kunstzinnige oriëntatie (kndoel 56). Abied: Stedek Museum Het Drostenhuis wd in 1551 in opdracht v Engelbt v Ensse gebouwd. Engelbt was als Drost v Drenthe en vtrouweling v de Habsburgse vorsten een bijzond rijk en machtig m. Die rijkdom en status is vdaag nog goed voelbaar in de vschilnde stijlkams v het huis. De speurtocht idt kinden door deze prachtig ingichte stijlkams. In iede kam worden enke vragen betwoord. Op die mi wordt gicht gekeken en uitgezocht hoe bepaalde voorwpen heten en voor ze wden gebruikt. In het Vrouwenhuis wdelt u door authentiek ingichte intieurs uit drie eeuwen, v 1680 tot 1980, v de sfev Regentenkam tot de eenvoudige kam v een bewoonst uit de 20ste eeuw. Vrouwenhuis Wonen in Introductie v de s in de klas Start de s met een film v schotv ov de pruiken tijd (ga naar en zoek op pruikentijd ; film v 15 min ov vroeg was als ds ). Deur v de regenten kam in het Vrouwenhuis

14 Wonen in De tijd v pruiken en revuties ( ) Het echtpaar Piet Soury, burgemeest v, en Aijda Wfsen, schildes, bepaalden rond 1680 voor een belgrijk deel de vormgeving v het huis zoals het nu nog uitziet. De Grote Sael (nu de Regentenkam), een gg die vsid wd met houtsnijwk v bloemenslings, een schouw met vruchtenslings en de marmen vloen zijn in hun opdracht gemaakt. Na de dood v de vgende bewoonst Aida Greve wd het huis in 1742 vgens haar laatste wil tot (Oude) Vrouwenhuis vbouwd. Tegenwoordig is het een museum. Wonen in Contactgegevens* Amelden: info@stedekmuseumzw.nl of tefonisch Duur: 120 min Frequentie: eenmalig bezoek Beschikbaarheid: he jaar, maximaal 30 tot 35 lingen Locatie: in het museum Kosten: 225,- Bijzondheden: Combinaties in arm en rijk met elkaar worden vgeken. Twee ke een programma v een uur dat tussen twee groepen wordt gewisseld. In het museum zal iets me adacht zijn voor de 18e eeuw, en in het vrouwenhuis 17e eeuw. *Check altijd even de gegevens even met die v de site v Stadkam; daar sta de meest recente contactgegevens en bijbehorende informatie. Dit om teurstelling te voorkomen.