Het regeerakkoord 31 oktober 2012

Transcriptie

1 , Het regeerakkoord 31 oktober 2012 Eerste reactie: Ga besturen in plaats van chaos maken. Hoe groter hoe beter is nooit bewezen. Gaat de verkiezingsuitslag VVD en PvdA gelijk aan grootheidswaanzin doen lijden? Herindeling en gemeenten brengen naar meer dan minimaal inwoners. Als hier op vrijwillige basis door bevolking en gemeenten zelf wordt gekozen, dan is dat prima. Maar nu even kijkend naar onze eigen situatie in Midden- Drenthe, dan bestaan we ruim tien of twaalf jaar en dan moet de zaak nu weer op de schop, met alle nadelen van dien. Het falen van de vorige herindeling is overduidelijk en heeft absoluut niet geleid tot minder kosten en beter beleid. De absolute macht is komen te liggen bij een paar wethouders en de raad loopt daar gezapig achteraan. De controlerende functie moet door de niet collegepartijen worden gedaan. De burgers zijn op veel grotere afstand komen te staan. Ik citeer nu een artikel, dat mij uit het hart is gegrepen, van historicus Jan Dirk Snel. Hier volgt het gehele artikel: De coalitiepartners willen het aantal gemeenten en provincies terugbrengen. Dit getuigt van minachting voor de burger. Democratie gaat om legitimiteit, betoogt Jan Dirk Snel.. Met de presentatie van het conceptregeerakkoord hebben de onderhandelaars van VVD en PvdA hun visitekaartje afgegeven: ze willen van de democratie af. Anders kun je het voorstel om het aantal gemeenten en provincies sterk terug te brengen niet interpreteren. De twee coalitiepartners willen dat er over enkele jaren slechts gemeenten met 100 duizend inwoners of meer over zijn. Op dit ogenblik halen niet meer dan 25 gemeenten dat aantal. Gemeenten hebben nu gemiddeld ongeveer 40 duizend inwoners. Omdat er ook grotere gemeenten met vele

2 honderdduizenden inwoners zijn, zullen er volgens het plan niet meer dan 150 gemeenten overblijven. Ook willen de twee partijen nagaan of het aantal provincies tot vijf 'landsdelen' teruggebracht kan worden. Van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland weten ze het al: die zouden samengevoegd moeten worden. Kortom, men wil zo ongeveer heel Nederland overhoop halen en jarenlange bestuurlijke chaos creëren. Deze aanval op de democratie is werkelijk onbeschaamd. Democratie is namelijk niet alleen een kwestie van eens in de zoveel tijd je stem uitbrengen, het gaat vooral om betrokkenheid en vertrouwen - om, met een groot woord: legitimiteit. Mensen leven in bepaalde eenheden, in steden en in dorpen vooral, en bij die eenheden voelen ze zich betrokken. Lokale democratie is de kern van het hele democratische gebouw. Kleine dingen Het gaat dan om kleine dingen: hoe het lokale dorps- of stadscentrum wordt ingericht, of een nieuw cultuurcentrum wel of niet wordt gebouwd - en soms zelfs over de vraag of ergens wel of niet een fietspad of een lantaarnpaal moet komen. Daarom moet de lokale overheid dicht bij de burgers staan, zodat men snel het gesprek kan aangaan. Dat je een wethouder of gemeenteraadslid eens in het voorbijgaan kunt aanspreken, is veel belangrijker dan dat je zo af en toe je stem kunt uitbrengen. Bestuur dient te zijn toegesneden op de omvang van de gemeenschap: het is logisch dat het in Nijkerk anders functioneert dan in Maastricht. Maar een organisch verband hoort er te zijn: het bestuur dient op de maat van de leefwereld toegesneden te zijn. Een eeuw geleden telde Nederland meer dan gemeenten op ongeveer 6 miljoen inwoners. Nu kent Nederland er nog slechts 415

3 op bijna 17 miljoen inwoners. Het is duidelijk dat vanwege planologische en demografische overwegingen zekere aanpassingen nodig waren, maar het proces is veel te ver doorgeschoten. In 1960 waren er nog 994 gemeenten, in 1980 waren het er 811. Op dat moment had men ongeveer moeten stoppen en alleen nog praktische grenswijzigingen moeten doorvoeren. Maar het proces ging door tot de halvering van nu. En bijna altijd protesteerden de bewoners, vaak togen ze vergeefs met borden naar de residentie en bijna altijd zette Den Haag toch door. Het heeft een grote vervreemding van bestuur en democratie veroorzaakt. Juist door de toegenomen mobiliteit is de dagelijks leefwereld van mensen nu vaak kleiner dan een eeuw geleden. Toen ontmoetten mensen elkaar op de markt in een naburige stad en volgden ze het wel en wee van de hele regio. Nu rijden mensen op en neer naar een werkbestemming ver weg en kennen ze niet veel meer dan hun eigen dorp of stad. Schaalverkleining zou dan ook eerder aan de orde moeten zijn. 800 gemeenten Eigenlijk zou Nederland weer terug moeten naar ongeveer 800 gemeenten. Drie naburige dorpen vormen van nature echt niet één politieke gemeenschap. Op den duur zou er wetgeving moeten komen waarbij gemeenten zich weer op maat kunnen opdelen. De visie waarbij gemeenten en provincies tot steeds grotere eenheden worden teruggebracht, is een technocratische. Het is een visie van: over u, zonder u. De overheid als efficiënte dienstverlener van bovenaf, niet langer als politieke gemeenschap van onderaf. Men gaat uit van de uitvoering van allerlei taken. Maar die had men anders kunnen regelen en soms op een hoger niveau, bijvoorbeeld het provinciale, onder kunnen brengen. Daar waren - en zijn - vele technische oplossing voor te bedenken.

4 Democratie gaat over iets anders: over verbondenheid. Wie wel eens door Nederland reist, komt in de boekhandels in de iets grotere steden vele boeken over de provincie tegen. Dat geldt niet alleen voor de noordelijke en zuidelijke provincies, die een sterk provinciaal bewustzijn kennen, maar zelfs voor Utrecht, een provincie die toch niet bepaald om haar chauvinisme bekend staat. En overal treft men boeken aan over de geschiedenis van stad, regio en dorp. Dergelijke emotionele banden kan men niet zomaar terzijde schuiven: ze zeggen alles over de kern van de democratie. Vanuit de samenvoeging van provincies is Nederland ontstaan. Terwijl de Republiek pas van of zo men wil 1572 of dateert, gaat de geschiedenis van de tot 1795 soevereine gewesten vaak zo'n duizend jaar terug. Juist dat geeft diepte aan huidige bestuurlijke verbanden. Het moedwillig doorknippen van alle emotionele banden kan alleen maar tot verdere vervreemding leiden. De plannen van de nieuwe coalitie kunnen alleen maar als antidemocratisch worden afgewezen. Dit gaat niet alleen over een bestuurlijk onderwerp, dit is typerend voor een algehele houding: minachting voor de burger. En misschien zou er toch eens die tegenbeweging moeten komen: op naar 800 gemeenten op menselijke maat! Tot zover het artikel van Jan Dirk Snel. Het is overduidelijk, dat in lokale politiek lokale partijen een belangrijke rol vervullen De komende Gemeenteraadsverkiezingen zijn buitengewoon belangrijk om dit standpunt te benadrukken. Geen wethouders meer van landelijke partijen, die een vazalrol vervullen en de afstand burger en gemeentebestuur alleen maar doen vergroten. Charles de Haas

5