Hup MKB Hub. succesvolle MKB clusters. Geert-Jan Walda

Transcriptie

1 Hup MKB Hub succesvolle MKB clusters Geert-Jan Walda

2 2 Hoe maak je een cluster tot een succes.

3 3 Programma Syntens Innoveren Definitie Instrumenten Proces Ervaringen Ruimte voor vragen

4 4 Missie Syntens duurzame groei innovaties innovatievermogen Het versterken van het innovatievermogen van MKBondernemingen, hen aan te zetten tot succesvol innoveren en daarmee zichtbaar een bijdrage te leveren aan duurzame groei.

5 Innovatiesoorten 5

6 6 Innovatiegroeimodel duurzame groei effecten: Omzet Toegevoegde waarde Netto winst Export Werkgelegenheid innovaties kansen: Product & Dienst Markt & Marketing Technologie & ICT Organisatie & Proces innovatievermogen voorwaarden: Strategie Organisatie en processen Cultuur Financiering Vaardigheden Verkrijgen van kennis & technologie Genereren van ideeën Concretiseren van ideeën Vermarkten van nieuwe producten Exploiteren van nieuwe producten

7 7 Innovatievermogen Strategie Hoe kan ik de business van de toekomst plannen? Organisatie & Processen Hoe kan ik de organisatie en haar processen inrichten voor innovatie? Cultuur Hoe kan ik een bedrijf creëren dat gericht is op innovatie? Verkrijgen van kennis en technologie Hoe verkrijg ik de juiste informatie, kennis en technologie? Vaardigheden Hoe kan ik het beste uit de mensen halen? Financiering Hoe en waar kan ik financiële middelen verkrijgen en hoe kan ik ze toewijzen? Genereren van ideeën Hoe bedenk ik nieuwe ideeën? Concretiseren van ideeën Hoe kan ik innovatieve ideeën omzetten in concrete resultaten? Vermarkten van nieuwe producten Hoe kan ik nieuwe klanten vinden en markten openbreken? Exploiteren van nieuwe producten Hoe kan ik de maximale winst uit de innovatie halen?

8 Syntens dienstverlening 8

9 9 Wat zijn clusters Samenwerkingsverbanden Commerciële en organisatorische activiteiten Zelfstandige bedrijven, kennisinstellingen e.d. Structurele afspraken Gezamenlijke doelstellingen en strategieën Twee typen Kenniscluster Businesscluster In oriënterend onderzoek derde type: Innovatiecluster

10 10 Definitie Een samenwerkingsverband van zelfstandige bedrijven met andere bedrijven of kennisinstellingen met als gezamenlijk doel het ontwikkelen van nieuwe producten, diensten, processen of markten, of het ontwikkelen of delen van kennis.

11 11 Kennisclusters samenwerkingsverbanden van ondernemers met een of meer kennisinstellingen gericht op het ontwikkelen en/of delen van kennis kennisclusters: grote kennisnetwerken tussen alle actoren in een bepaalde regio of in een bepaalde markt Technologiesector (Food Valley of Health Valley) kleine, besloten kennisnetwerken waarin ondernemers samenwerken aan kennisoverdracht platform voor ontmoeting buiten de hectiek van alle dag binnen de context van de eigen bedrijfsvoering, -markt of technologie. moet gericht zijn op versterking van het innovatievermogen van de spelers en de dynamiek in de sector of in de keten moet toenemen. Voorbereiding op businesscluster

12 12 Businessclusters - samenwerkingsverbanden tussen twee of meer ondernemers - investeren in een gezamenlijke innovatie - nieuw product - nieuwe dienst - ontwikkelen of toepassen van nieuwe technologie - samen veroveren van nieuwe markten.

13 13 Proces initiatief fase Verkennen: plan fase Tot stand brengen: realisatie fase Uitvoeren: partners zoeken Laten bedenken wat ze aan elkaar hebben en met elkaar willen doel: intentie De partners werken uit hoe ze met elkaar gaan samenwerken De partners gaan budgetteren doel: samenwerkingsplan business cluster: Innovatietraject kenniscluster: Bijeenkomsten Onderzoek e.d. doel: BC nieuwe omzet/winst KC kennisdynamiek

14 14 Proces clusteren en positie Cluster Radar Inbreng Syntens: Herkennen clusterkans Acquisitie clusterdeelnemers Managen verwachtingen clusterdeelnemers Versterken gezondheid cluster Resultaat: Toekenning uren Intentie (verklaring) Projectplan Samenwerkingsovereenkomst (Controle)beeld clustergezondheid en verbeteracties Werkwijze: Initiatieffase Planfase Realisatiefase Tools: Basisvragen Clusters Cluster Radar

15 15 Rollen en taken clustermanager initiatiefase groeifase volwassenheidsfase opdrachtgever deelnemer Intensiteit van het advies ideegenerator makelaar trekker penvoerder coördinator advocaat van de duivel facilitator scheidsrechter vertrouwenspersoon projectleider coach tijd

16 16 Basisvragen doorlichten op de doelen die zij nastreven als ze mee willen doen aan de samenwerking. intenties boven water te krijgen en te toetsen. gaan in op de inhoud van de samenwerking: Wat is úw doel om samen te werken? Wat brengt u zelf in? Wat brengt ieder ander in? Welke inbreng mist u? Wie zou het best trekker kunnen zijn? Hoe ziet het cluster er over een jaar uit? Op welke manier gaat u kennis uitwisselen? Welke samenwerkingsvorm wilt u bereiken? Welke risico s ziet u en hoe denkt u deze te ondervangen? inzicht in elkaars beweegredenen

17 17 Instrumenten Basisvragen Clusterradar Clustermanager

18 18 Tool voor interventies Escalaties Escalatietrap Gasl Zichtbaar maken van Potentiële Conflictkiemen

19 19 Clusterradar Kritieke succesfactoren van clusters Individuele visies Anoniem Analyse Afstemming Interventie De Cluster Radar legt sterke kanten en risico s van uw samenwerking bloot. Bewustwording Middel te discussieren met partners over de resultaten van de Cluster Radar. Hechter en doelgerichter Leidt tot vervolgacties op vanuit de Cluster Radar. Concrete verbeteracties i.s.m. TU/E: prof. dr. A.P. de Man, drs. M.H. de Rochemont, TU/E Martien Haverkamp UT: Jos Helming

20 Clusterradar 20

21 21 Clusterradar Ook wordt voor elke KSF getoond hoeveel verschil er zit tussen de meningen van de verschillende partijen. Een groot verschil wijst er op dat de partijen heel anders tegen de zaak aankijken. Dit kan stribbelingen veroorzaken. Daarom kan de adviseur ook nu weer beslissen eens door te praten over die KSF. Voor elke Kritieke Succes Factor (KSF) wordt de score berekend. Een hoge score op alle KSF geeft aan dat de kans op een succesvolle samenwerking groot is. Een KSF waarop lager gescoord wordt, kan duiden op een risico. De adviseur kan dan beslissen om die KSF nader in de groep te bespreken

22 22 Syntens Clusters ( ) Soort cluster: Businessclusters: 451 Kennisclusters: 264 Aantallen deelnemers: minder dan 3 deelnemers: 266 clusters 3 t/m 9 deelnemers: 317 clusters Meer dan 10 deelnemers: 130 clusters Sectoren: Meeste clusters in de sector industrie (199), de minste clusters in de sectoren logistiek en groothandel (59) Aantal in geschakelde kennisleveranciers: Één bij 86 clusters Twee of meer bij 50 clusters

23 23 3 Niveau s in complexiteit Samenwerking beperkt aantal bedrijven (eigen regie, business & kennisclusters) Clusteractiviteiten binnen progamma s van IPC, RAAK, TNO, IP, (dienstverlenend aan anderen, geen regie) Clusters (regionaal) i.s.m. kennisinstellingen & (Groot)bedrijven in de rol van clustermanager (gezamenlijke regievoering)

24 24 Inhoudelijk Logistiek Bollen & sierteelteelt, automatiseriing pallets verplaatsing, inpakprocessen, ICT marktplaats medewerkers, mastenbouw, sneldetectie spoelwater, hergebruik materialen, lean manufactoring jachtbouw, verfdrukafwerking, import groothandel, samenwerken architectenbureau s, gebouwen energiescanner, energie neutraal bouwen, agro toerisme, ketensamenwerking modebranche prototype gaschromatografie, machinaal stralen, energie uit huiselijk afval, matrijsen, zorgconcepten, tomatenkwekers, installateurs

25 25 Profiel en competenties Vaardigheden Diplomaat,grensoverschrijdend denken, motivator, verbinder Kwaliteiten Relatiebouwer, netwerker, luisteraar, story teller, empatisch Kennis Bekend (autoriteit) op onderwerp, key stakeholders clusterproces bronnen relevant voor clusterproces Attributen Betrouwbaar, mediator, doorzettingsvermogen, stickability

26 Zo sterk als de zwakte schakel 26

27 27 Interactie in samenwerking Twee partijen Drie partijen Vier partijen

28 28 Samenwerken met een spook aan tafel

29 100% 80% 60% 40% 20% 0% Partij betrokken bij productontw ikkeling altijd vaak soms nooit 1 29 percentage Afdeling R&D Productie Service Marketing Communicatie Inkoop Leveranciers Klant Universiteit/Kennisinstituut Andere bedrijven Bron: Berenschot

30 30 Drempels voor collectieve samenwerking Te complex om te organiseren en operationeel te houden 79% Angst om controle te verliezen 68% Geen duidelijke trekker 58% Beperkte interne samenwerking 53% Niet bereid om kennis te delen 53% Andere werkzaamheden binnen het bedrijf hebeen een hogere prioriteit 42% Niet duidelijk wat de opbrengsten zijn of de markt bestaat nog niet 26%

31 31 Samenwerken bij innovatie werkt omdat: De kans op toeval significant verhoogd wordt Er steeds meer spelers het complexere spel weten te spelen Er goede referentie voorbeelden zijn waar je van kunt leren

32 32 Gesloten voor Innovatie De slimme mensen op ons terrein werken voor ons. Om van R&D te kunnen profiteren, moeten we zelf ontdekken, ontwikkelen en produceren. Als we het zelf ontdekken, zijn we de eerste op de markt. Wie als eerste een innovatie vercommercialiseert, is winnaar. Wie de meeste en beste ideeën heeft, wint. We moeten ons intellectueel eigendom beschermen, zodat andere bedrijven onze ideeën niet kunnen gebruiken.

33 33 Open voor Innovatie Niet alle slimme mensen werken voor ons; we moeten manieren vinden deze mensen af te tappen. R&D van andere bedrijven kan significante toegevoegde waarde opleveren. Eigen R&D is nodig om een deel van deze waarde naar ons toe te halen. Onderzoek hoeft niet van ons te zijn om ervan te kunnen profiteren. Een goed businessmodel is belangrijker dan eerste op de markt zijn. Wie het beste interne en externe ideeën gebruikt, wint. We kunnen profiteren van het gebruik van ons intellectueel eigendom en we moeten dat van anderen gebruiken als dat past binnen ons businessmodel.

34 34 Coöperatieve samenwerking Partijen accepteren dat geen van de bedrijven een samenwerkingsverband kan opleggen aan de ander Bedrijven hebben de noodzakelijke factoren en faciliteiten in zich om een relatie te kunnen beïnvloeden Bedrijven erkennen de importantie van de rol en invloed van de ander op de relatie ten einde maximale voordelen te halen voor beide ondernemingen Beide bedrijven erkennen de noodzaak voor gezamenlijke verantwoordelijkheid indien een wederzijds voordelige relatie succesvol te dient te worden ontwikkeld

35 35 Innovatieclusters Samenwerking tussen: Overheid Kennisinstelling MKB Meer dan 15 deelnemers

36 36 Meer info Algemeen: www. Syntens.nl M.b.t. IPC s Gert Van Staalduinen gvs@syntens.nl M.b.t. Clusterwerkwijze en clusterradar Geert-Jan Walda gjw@syntens.nl