MARKT CONSULTATIE. Algen in de Slufter

Transcriptie

1

2 MARKT CONSULTATIE Algen in de Slufter

3 1. Inleiding De Slufter is een depot voor vervuilde baggerspecie, gelegen op de Maasvlakte in de haven van Rotterdam. Bij de aanleg van het depot eind jaren 80 was de verwachting dat het depot na ongeveer 15 jaar volledig zou zijn gevuld. Door diverse oorzaken duurt dit langer en kan het depot in principe nog tientallen jaren worden gebruikt. De beheerders van de Slufter (Havenbedrijf Rotterdam N.V. en Rijkswaterstaat) zijn voornemens om, binnen bepaalde randvoorwaarden, ruimte te bieden voor alternatief gebruik van de Slufter naast de bestaande functie als depot. Hierbij wordt gedacht aan medegebruik in het kader van bio-based economy en bestaat de wens een bijdrage te realiseren aan een duurzame samenleving op korte en/of langere termijn. Dit past bij de ambities van het kabinet om de biobased economie verder te ontwikkelen en in % van de Nederlandse energiebehoefte duurzaam op te wekken. De haven en het industriecomplex van Rotterdam staan de komende decennia voor een aantal grote uitdagingen. Deze zijn verwoord in de Havenvisie 2030: In 2030 functioneert het Rotterdamse industrie en energiecomplex als een geïntegreerd cluster met Antwerpen en is daarmee het grootste, meest moderne en meest duurzame petrochemie en energiecluster van Europa. Dit complex concurreert in 2030 op wereldschaal door de grote clustervoordelen, geïntegreerde supply chains en energie effi ciëntie. De transitie naar duurzame energieopwekking en biobased chemie is in volle gang. De transitie naar alternatieve grondstoffen voor chemie en energie is een van de grootste uitdagingen uit de Havenvisie SLUFTERORGANISATIE Havenbedrijf Rotterdam N.V. en Rijkswaterstaat West- Nederland Zuid beheren gezamenlijk het baggerdepot de Slufter. Hiervoor is een organisatie ingericht, de Beheerorganisatie Slufter. De ondergrond van de Slufter is eigendom van het Rijk. De belangen van het Rijk als eigenaar van de gronden worden behartigd door het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB). De dagelijkse exploitatie van het depot is uitbesteed aan Boskalis Beheer Slufter vof. DOEL VAN DIT DOCUMENT Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V. willen graag met marktpartijen een algenproject realiseren in de Slufter. In dit document wordt die ambitie en de randvoorwaarden die gesteld worden aan een algenproject in de Slufter nader toegelicht. Met dit document start een marktconsultatie. Havenbedrijf Rotterdam N.V. en Rijkswaterstaat willen partijen die interesse hebben om een algenproject te realiseren in de Rotterdamse haven graag uitnodigen te reageren op de vragen die in dit document gesteld worden. BIOPORT ROTTERDAM Het volume en de diversiteit van bio-grondstoffen, en de verwerking hiervan, in Rotterdam zijn de laatste jaren fors toegenomen. De haven van Rotterdam is een van Europa s belangrijkste locaties voor de op- en overslag en verwerking van feedstocks, zoals agribulk, eetbare olien en houtproducten, voor de bio-based industrie, biobrandstoffen en bio chemicaliën. Voor een overzicht van alle aanwezige faciliteiten op dit gebied wordt verwezen naar de bijgevoegde brochure BioPort Rotterdam. 2 ALGAE IN THE SLUFTER

4 EUROPE THE NETHERLANDS ROTTERDAM Figuur 1: Biobased Cluster Rotterdam Figuur 1 is een schematische weergave van het bestaande Rotterdamse bio-based cluster. De groene blokjes geven weer welke producten en processen reeds in Rotterdam gevestigd zijn, de grijze geven weer welke ontwikkelingen passen binnen de ambities van BioPort Rotterdam. ALGEN IN DE HAVEN VAN ROTTERDAM De biobased industrie is volop in ontwikkeling. Veel biochemicaliën en brandstoffen worden nu nog gemaakt van zogenaamde eerste generatie grondstoffen, zoals graankorrels, maïskorrels en suikerbieten, maar er wordt steeds meer gebruik gemaakt van plantaardig restmateriaal dat niet concurreert met de voedselindustrie, zoals stro, houtpellets, gft-afval en maaiafval. De verwerking van algen tot biobrandstoffen en biochemicaliën vindt nog niet op industriële schaal plaats, maar heeft een veelbelovende toekomst. Algen worden nog niet gekweekt of verwerkt in de haven van Rotterdam. Zeker op lange termijn mogen algen als feedstock niet ontbreken in BioPort Rotterdam. Een geschikte locatie waar op grote schaal algen gekweekt en/of verwerkt kunnen worden is de Slufter. De beheerders willen een deel van de Slufter voor dit doel beschikbaar stellen en starten daartoe een marktconsultatie. Met dit document willen Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam gedetailleerde informatie verstrekken over de mogelijkheden en randvoorwaarden voor het kweken en/of verwerken van algen in de Slufter. Partijen die geïnteresseerd zijn om een project te realiseren in de Slufter voor de grootschalige kweek en/of verwerking van algen worden gevraagd op de in dit document gestelde vragen te reageren. In dit document vindt u: Een beschrijving van de Slufter: de locatie waar ruimte beschikbaar gesteld zal worden voor de kweek en/of verwerking van algen: paragraaf 2; De randvoorwaarden waaraan de kweek en/of verwerking van algen moet voldoen: paragraaf 3; Een vragenlijst voor geïnteresseerde partijen: paragraaf 4; Een beschrijving van de verdere procedure: paragraaf 5. ALGAE IN THE SLUFTER 3

5 2. Beschrijving Slufter De Slufter is gelegen aan de zuidwestkust van de Maasvlakte, en is in de periode aangelegd. De primaire functie van de Slufter is de berging en be- en verwerking van verontreinigde baggerspecie, vrijkomend bij zowel het regulier onderhoudsbaggerwerk in het havengebied van Rotterdam als in de overige havens- en vaarwegen van de Rijn-Maasmonding. Bij de aanleg van het depot de Slufter eind jaren 80 was de verwachting dat het depot na ongeveer 15 jaar volledig zou zijn gevuld. Door diverse oorzaken, en met name het steeds schoner worden van de baggerspecie duurt dit langer en kan het depot in principe nog tientallen jaren worden gebruikt. Op dit moment heeft het depot een vullingsgraad van circa 50%. SPECIFICATIES VAN HET DEPOT De Slufter is gevormd door een verdieping in de zeebodem te baggeren en het vrijgekomen zand te gebruiken voor de aanleg van een ringdijk rond deze verdieping, het bassin. Deze ringdijk heeft een lengte van ca meter en is ongeveer 200m breed. Het laagste punt van het depot ligt op een diepte van -28 m NAP. De ringdijk heeft een hoogte van ca. +25 m NAP. De bruto oppervlakte van het depot bedraagt 260 ha: 200 ha bassin en 60 ha ringdijk en aanliggende terreinen. De afstand van de kruin van de ringdijk tot het specieoppervlak in het bassin is circa 70 m. Bij het verder vullen van het depot zal deze afstand langzaam afnemen. Het volume van het depot is circa 150 miljoen m3. Hiervan is, zoals eerder aangegeven, momenteel Figuur 2: Locatie Slufter Slufter 4 ALGAE IN THE SLUFTER ongeveer de helft gevuld met baggerspecie. Het niveau van de baggerspecie ligt momenteel op circa 3 m + NAP. Op de specie wordt een waterlaag van circa 2 m in stand gehouden. Het specieniveau stijgt, afhankelijk van de aanvoer, circa 0,5 m per jaar. De specie wordt over water per bak of per sleephopper en over land per as aangevoerd. De per bak aangevoerde specie wordt met een bakkenzuiger, via een ongeveer 6 km lange leiding, in het depot gepompt. De per sleephopper aangevoerde specie wordt met de pomp van de sleephoppers door een tweede leiding van 6 km naar het depot getransporteerd. Voor de per as aangevoerde specie zijn loswallen op het binnentalud van de ringdijk van het depot aangelegd. Op de kruin van de ringdijk staan aan de west-, noord-

6 Figuur 3: overzicht Slufter Figuur 4: doorsnede van de ringdijk 0-line en oostzijde windmolens van Eneco en Nuon. Er zijn plannen om de komende jaren het windpark uit te breiden en de huidige windmolens te vervangen door grotere varianten. Het aan de kust gelegen depot heeft ten opzichte van het gemiddelde in Nederland iets meer uren zon, iets minder neerslag en meer wind. Aan de oostzijde van het depot zijn tevens drie zandscheidingsbekkens aanwezig. De bekkens hebben een gezamenlijk oppervlak van circa 10 ha en worden begrensd door een ringdijk van circa 7 m hoogte. De ondergrond bestaat uit een zandlaag, waaronder een folie met een lekdetectiesysteem ligt. Voor het inbrengen van baggerspecie en water zijn leidingen, pompen etc. aanwezig. Het depot is over de weg goed bereikbaar. Ook binnen de inrichting zijn wegen aangelegd, inclusief een geasfalteerde weg op de kruin van de ringdijk. Op een lager niveau zijn niet-geasfalteerde maar wel verharde wegen aanwezig. Zowel bij de losplaats voor vrachtwagens als bij de weegbrug zijn voorzieningen aanwezig voor het schoonspuiten van de vrachtwagens. Bij de weegbrug is ook een zadeldakloods en opslagterrein. Aan de westkant op de ringdijk is het Slufterkantoor gevestigd. Het depot beschikt over vergunningen in het kader van de Waterwet (voor lozingen) en Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (voorheen Wm). De verwachting is dat activiteiten op het gebied van algenkweek binnen de vergunningen mogelijk is. Een toets door het bevoegd gezag van een projectvoorstel zal echter noodzakelijk zijn. In de omgeving van de Slufter is de Maasvlakte 2, een uitbreiding van de huidige Maasvlakte, aangelegd. Hierdoor zal in de nabije toekomst rondom het depot meer bedrijvigheid ontstaan. Zo is onder andere de infrastructuurbundel richting Maasvlakte 2 in aanleg, waarbij de rijksweg, spoor en ruimte voor buisleidingen is ingepland. AANLEIDING VOOR HET ALGENPROJECT IN DE SLUFTER Zoals al eerder aangegeven kan de Slufter langer dan verwacht in gebruik blijven. Aangezien het depot een groot areaal beslaat in het Rotterdamse haven- en industriegebied, een gebied waar ruimte schaars is, is het interessant te bezien of meervoudig ruimtegebruik een optie is. Binnen bepaalde randvoorwaarden willen de gezamenlijke beheerders en het RVOB ruimte bieden aan marktpartijen en kennisinstellingen voor het ontplooien van initiatieven die een bijdrage leveren aan realisatie van de biobased economie. ALGAE IN THE SLUFTER 5

7 3. Randvoorwaarden en uitgangspunten Voor het algenproject in de Slufter gelden de volgende randvoorwaarden: De depotfunctie van de Slufter blijft gehandhaafd en de uitvoering van de primaire functie, specieberging, mag niet verstoord worden. Bestaande bedrijvigheid rondom de Slufter mag geen hinder ondervinden van een algenproject De vergunningen stellen eisen aan emissies vanuit de inrichting naar de omgeving. Hierbij moet gedacht worden aan emissie naar grond- en oppervlaktewater, geluid, geur en stof. Behalve aan deze randvoorwaarden zal elke nieuwe activiteit worden beoordeeld op hinder voor de omgeving (licht, transportbewegingen etc.). Aan het werken in de Slufter zijn eisen gesteld in het kader van de Arbowet. Hiermee moet rekening worden gehouden. Gebieden binnen de inrichting zijn aan gewezen als schone of vervuilde zone. De specieberging en zandscheidingsbekkens worden gezien als vervuilde zones. Binnen de vervuilde zones moet er gewerkt worden met persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm s). Welke pbm s wanneer nodig zijn, is afhankelijk van de werkzaamheden die worden uitgevoerd. De verwachting is dat een licht pakket conform de richtlijn CROW 132, voldoende zal zijn. Voor aanvang van het project zal er door de uitvoerende partij een Veiligheids & Gezondheidsplan moeten worden opgesteld in samenwerking met een Arbodeskundige. De beheerder heeft de ervaringen dat er minimaal gewerkt dient te worden met pbm s en dezecbeperkt blijven tot het dragen van speciale laarzen, overall en handschoenen. Partijen die een algenproject willen realiseren in de Slufter moeten voldoen aan de geldende nationale en Europese wet- en regelgeving. Met partijen die een algenproject gaan realiseren in de Slufter wordt een medegebruiksovereenkomst opgesteld. Medegebruiksovereenkomsten voldoen aan de geldende nationale en Europese mededingingsregels. Medegebruikovereenkomsten worden door het Rijk als eigenaar van de ondergrond aangegaan, in 6 ALGAE IN THE SLUFTER

8 overleg met de beheerders. Alle kosten, samenhangend met medegebruik, zijn voor rekening van de initiatiefnemer van het medegebruik. Na afl oop van de medegebruiksovereenkomst dienen de gebruikte grond en faciliteiten in originele staat terug gebracht te worden. Eventuele kosten die daarvoor gemaakt moeten worden zijn voor rekening van de medegebruiker. GEBRUIKSPERIODE Met potentiële medegebruikers zullen vooraf afspraken worden gemaakt over de gebruiksperiode. Afhankelijk van de activiteiten en wensen van de medegebruiker kan dit een korte (enkele jaren), dan wel een langere periode (tot maximaal eind exploitatieperiode) beslaan. Er kan een vergoeding worden gevraagd. MEDEGEBRUIK Er zijn afspraken te maken over het mogelijk medegebruik van: een deel van het wateroppervlak, bijvoorbeeld voor drijvende constructies; de ringdijk en het binnentalud, waarbij eventueel een deel van het depot op het overgangsgebied van de teen van de ringdijk aan de binnenzijde naar het wateroppervlak kan worden drooggelegd en begaanbaar gemaakt; de infrastructuur van de Slufter. het kantoor van de Slufterorganisatie; de zadeldakloods (30x 15m en 7 m hoog). ALGAE IN THE SLUFTER 7

9 4. Questionnaire Partijen die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van een algenproject in de Slufter wordt vriendelijk verzocht om de onderstaande vragenlijst in te vullen en op te sturen naar de Slufter beheerorganisatie. U vindt de contactgegevens in hoofdstuk 5. Als u vragen heeft, of als u graag uw ideeën eerst bespreken met ons, aarzel dan niet om een afspraak te maken. ALGEMENE VRAGEN 1. Organisatie: a. NAW gegevens b. b. Financiële gegevens: laatst beschikbare jaarverslag voorzien van een accountantsverklaring c. KvK gegevens 2. Heeft u ervaring met algenkweek: micro, macro, azolla? 3. Heeft u ervaring met algen raffi nage? 4. Heeft u partners waarmee u dit project wilt realiseren? Zo ja, welke zijn dat? 5. Welke nutsvoorzieningen heeft u nodig? Ziet u mogelijkheden om duurzame energie te gebruiken? 6. Welke reststromen worden er geproduceerd en hoe worden die verwerkt? 7. Welke middelen heeft u nodig om dit te realiseren en hoe gaat u die middelen verwerven? 8. Heeft u subsidie nodig om het project te realiseren? Zo ja, hoe denkt u die subsidie te krijgen? 9. Kunt u een globale planning voor het project geven? 10. Kunt u een indicatie geven van de totale investering die nodig is voor het project? Kunt u aangeven hoeveel investeringsfases het project kent en wat de omvang van die fases is? 11. Kunt u met het project opbrengsten genereren? 12. Wat is de meerwaarde van uw project voor de haven van Rotterdam en voor de ambitie van het kabinet om in % van de energiebehoefte duurzaam op te wekken? Wat is de meerwaarde van de haven van Rotterdam voor uw project? 13. In welke mate draagt het project bij aan duurzaam heidsdoelstellingen, met name het terugdringen van CO 2 -emissie, op de korte en/of lange termijn. 14. Welke specifi eke kennis of expertise heeft uw organisatie in huis om dit project te doen slagen? 15. Welke risico s of bedreigingen ziet u voor dit project? Welke oplossingen of maatregelen heeft u voor deze risico s? 16. Heeft u mogelijke referentieprojecten? a. Projectbeschrijving b. Projectpartners c. Projectresultaten 17. Welke overige informatie, behalve die in dit document, heeft u nodig om een projectvoorstel neer te leggen? 18. Wilt u de Slufter gaan gebruiken als: a. Productielocatie? Ga verder bij vraag 19; b. Een onderzoekslocatie? Ga verder bij vraag ALGAE IN THE SLUFTER

10 VRAGEN VOOR HET GEBRUIK VAN DE SLUFTER ALS PRODUCTIELOCATIE VAN ALGEN 19. Hoe zou een mogelijk project in de Slufter er volgens u uitzien en wat zijn de resultaten die u nastreeft? a. Gaat u algen produceren ten behoeve van food, farma, fuels of chemicalien? b. Hoeveel natte en/of droge ruimte heeft u nodig? c. Wilt u gebruik maken van andere aanwezige voorzieningen d. Welke overige resultaten streeft u na? 20. Gaat u alleen algen kweken in de Slufter of gaat u die ook verwerken? Zo ja, op welke wijze gaat u algen verwerken? VRAGEN VOOR HET GEBRUIK VAN DE SLUFTER ALS ONDERZOEKSLOCATIE 22. Hoe zou een mogelijk project in de Slufter er volgens u uitzien en wat zijn de resultaten die u nastreeft? a. Gaat u onderzoek doen naar algen ten behoeve van food, farma, fuels of chemicalientoepassing? b. Hoeveel andere producten wilt u gaan maken? c. Hoeveel natte en/of droge ruimte heeft u nodig? d. Wilt u gebruik maken van andere aanwezige voorzieningen? e. Welke overige resultaten streeft u na? 23. Wat is het doel van uw onderzoeksproject? 21. Kunt u al een opgave doen van de verwachte productievolumes? ALGAE IN THE SLUFTER 9

11 5. Vervolg procedure & juridische aspecten PROCEDURE Met dit schrijven start voor Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V. de marktconsultatiefase. Deze marktconsultatie is op 25 april 2013 gepubliceerd. De marktconsultatie bestaat uit de schriftelijke beantwoording van bovengenoemde vragen. U wordt in de gelegenheid gesteld om vragen over de marktconsultatie te stellen. Deze vragen kunnen t/m 24 mei 2013 per gesteld worden aan dhr. R. Rutgers. r.rutgers@portofrotterdam.com De ingevulde, questionnaire dient uiterlijk 25 juni 2013 per te worden geretourneerd aan dhr. R. Rutgers, Havenbedrijf Rotterdam N.V. r.rutgers@portofrotterdam.com Indien wenselijk kunt u met Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V. een afspraak maken voor een nadere kennismaking, toelichting en/of vragen op de marktconsultatie en uw project. Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V zullen de teruggestuurde questionnaires vertrouwelijk behandelen. Na evaluatie van alle binnengekomen Questionnaires zullen de indieners schriftelijk worden geïnformeerd over het vervolgtraject. 10 ALGAE IN THE SLUFTER

12 DISCLAIMER Dit document betreft geen offerteaanvraag. Deelname aan deze marktconsultatie is geheel vrijblijvend. De uitkomsten van de marktconsultatie kunnen openbaar worden gemaakt. Uiteraard zullen deze uitkomsten geanonimiseerd worden beschreven en zullen geen bedrijfsgevoelige gegevens worden vermeld, waarmee vertrouwelijke behandeling van de door u gegeven antwoorden geborgd zal zijn. De deelnemers en andere geïnteresseerden kunnen, indien zij dat aangeven de resultaten opgestuurd krijgen. Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V. verplicht zich met deze marktconsultatie niet tot het daadwerkelijk realiseren van het project, in welke vorm dan ook. Aan informatie over het project die door Rijkswaterstaat en Havenbedrijf Rotterdam N.V. ter beschikking wordt gesteld kunnen op geen enkele wijze rechten worden ontleend. ALGAE IN THE SLUFTER 11