Nerds vs. kanker Arnoud Groot 6 min
|
|
- Stijn Aerts
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nerds vs. kanker door Arnoud Groot leestijd: 6 min DNA bevindt zich in elke cel van elk levend wezen. De blauwdruk van het leven bepaalt elk aspect van ons lichaam. Inclusief de aanleg voor chronische ziektes als diabetes en kanker. Met de hulp van ons DNA proberen wetenschappers die ziektes voorgoed te genezen. Begin 2015 kondigde de Amerikaanse president Obama zijn Precision Medicine Initiative aan. Precision medicine is het aanpassen van een medische behandeling op specifieke kenmerken van de individuele patiënt. Soms zelfs met op maat gemaakte medicijnen. "In de toekomst is gezondheidszorg niet langer een kwestie van one-size-fits-all", aldus Obama. "Met dit project zetten we in op een nieuwe realiteit, waarin elke patiënt op het juiste moment de juiste behandeling mag verwachten." Om dat mogelijk te maken verzamelen wetenschappers komende jaren het DNA-materiaal van een miljoen vrijwilligers. DNA bevindt zich in elke cel van elk levend wezen en is de drager van alle erfelijke informatie. Na 13 jaar taai rekenwerk werd in 2003 het volledig menselijk DNA-
2 profiel, het zogeheten genoom, in kaart gebracht. Dat bestaat uit ongeveer 3 tot 3,5 miljard zogenaamde basenparen, die op hun beurt weer twintigduizend genen vormen. Genen coderen de eiwitten in ons lichaam en bepalen zo al onze unieke eigenschappen. Van de kleur van ons haar en onze ogen, tot en met het vermogen van onze cellen om brandstof in energie om te zetten. Complexe software Buitengewoon complexe materie dus, dat Microsoft-founder Bill Gates ooit verleidde tot de uitspraak: "DNA lijkt heel erg op een softwareprogramma, alleen dan wel een programma dat véél complexer is dan de programma's die wij ooit zelf hebben kunnen maken." DNA betekent dus ook data, heel veel data. En zoals bekend kun je data verzamelen in hele grote databases om daar vervolgens met algoritmes patronen in te zoeken. Sommige van die patronen kunnen ons meer vertellen over de DNA-mutaties die leiden tot het ontstaan van chronische ziektes als diabetes, Alzheimer, dementie, hart- en vaatziekten en kanker. Het voor Obama's Precision Medicine Initiative verzamelde DNA-materiaal wordt onder meer beschikbaar gesteld aan het National Cancer Institute, dat tientallen miljoenen aanvullende subsidie ontvangt om genetische informatie van een groot aantal kankervarianten uit de samples te herleiden. Vrijwel tegelijkertijd startten vier Amerikaanse ziekenhuizen het BabySeq pilot project, waarmee zij jonge ouders de mogelijkheid geven om het complete genoom van hun pasgeboren baby te sequencen. De gezondheid van enkele honderden wel én niet gesequencete baby's zal vervolgens nauwlettend worden gevolgd door medische teams, die zo onder meer een antwoord willen formuleren op de vraag: wat zijn de voordelen voor je gezondheid als je DNA-opmaak vanaf het begin van je leven bekend is? De DNA-kit van Colors Genomics voor zelfonderzoek.
3 Genetische tests De Amerikanen volgen daarmee in de slipstream van het Verenigd Koninkrijk, dat vorig jaar augustus al het Genomes Project initieerde. Hiervoor worden honderdduizend DNAsamples, waarvan tenminste veertigduizend van mensen met kanker of andere (zeldzame) ziekten, onderzocht in elf speciale Designated Genomic Medicine Centres. Donoren met zorgwekkende mutaties worden nauwgezet begeleid. Doktoren stemmen hun behandeling zo goed mogelijk af op hun specifieke ziekte en persoonlijke kenmerken. Daarbij kunnen zij in de toekomst mogelijk ook een beroep doen op Colors Genomics. MIT-oncoloog Elad Gil, eerder nog engineer voor Google en Twitter, haalde daarmee onlangs 15 miljoen dollar op om een goedkope test te ontwikkelen voor de inmiddels wereldberoemde menselijke genen RCA1 en BRCA2. Wereldberoemd, want een beruchte mutatie in die genen bewoog Angelina Jolie ertoe beide borsten af te laten zetten vanwege de verhoogde kans op borstkanker. De test om deze levensbedreigende ziekte in vroeg stadium te ontdekken kost nu echter nog ruim drieduizend dollar. Met zijn start-up wil Gil de mogelijkheid voor vrouwen om zich genetisch te laten testen democratiseren. Binnenkort moet een test beschikbaar zijn die nog maar 250 dollar kost. Vrouwen die vroeg genoeg in actie kunnen komen hebben 95 procent kans te overleven. Volgens Gil is het belachelijk dat die kans ze wordt ontzegd omdat ze de test niet kunnen betalen. Zeker ook omdat het behandelen van borstkanker in een later stadium een veelvoud van de kosten met zich meebrengt. Medicijnselectie Colors Genomics volgt in de voetsporen van een andere, extreem succesvolle startup. Het in 2010 opgerichte Foundation Medicine ontwikkelt tests waarmee artsen voor elke afzonderlijke kankerpatiënt de meest kansrijke medicijnen kunnen selecteren. Onderzoek toont aan dat verschillende types gelijkende tumoren vaak ook dezelfde genetische kenmerken hebben. Anders gezegd: soortgelijke tumoren hebben een soortgelijk DNA. Daardoor kunnen die ook met dezelfde of soortgelijke medicijnen worden bestreden. Om gebruik te kunnen maken van deze kennis verzamelt Foundation Medicine samples van bij patiënten aangetroffen tumoren, die door behandelend artsen worden opgestuurd. Uit die samples destilleren medewerkers het DNA van de tumor, en brengen die onder in een database. Daarbij voegt de onderneming ook (geanonimiseerde) informatie over het behandeltraject van de patiënt en de gebruikte medicijnen. Vaak zijn dat medicijnen die nog preklinisch moeten worden getest. Kanker is met afstand de meest uitgestrekte proeftuin voor de inzet van gepersonaliseerde behandelmethodes. Wereldwijd werd in 2014 voor ongeveer 80 miljard dollar aan kankermedicijnen gespendeerd. Volgens experts zijn de voorgeschreven medicijnen echter in slechts in 25 procent van alle gevallen echt effectief. Met andere woorden: 75 procent van al die dure chemie is weggegooid geld en draagt hoogstens bij aan een nog slechtere gezondheid van de patiënt. Dat verklaart ook de grote belangstelling voor Foundation Medicine en een groeiend aantal vergelijkbare startups. Na
4 investeringen door onder meer Bill Gates en Google Ventures nam farmaceut Roche begin 2015 een meerderheidsbelang in Foundation Medicine. 's Werelds grootste ontwikkelaar van kankermedicijnen betaalde ruim 1 miljard dollar voor zestig procent van de aandelen van de vijf jaar oude startup. Het succesvolle Foundation Medicine dat data verzamelt over tumoren. Gentherapie En dan te bedenken dat Foundation in feite alleen maar een effectieve inzet van bestaande medicijnen mogelijk maakt. De echte revolutie komt straks van een geheel nieuwe wijze van genezen. Gentherapie is het inbrengen van genetisch materiaal in (menselijke) cellen. Zo kan een genetische mutatie die mogelijk tot ziektes of afwijkingen leidt worden 'hersteld'. Ook kunnen extra genen worden toegevoegd om complexe aandoeningen te genezen. Hoewel dergelijke behandelingen bij mensen nog gevoelig liggen, zijn hiermee bij proefdieren reeds zeer veelbelovende resultaten geboekt. Zo slaagden wetenschappers er in 2012 in om muizen die door een genetische afwijking aan gehoorverlies leden van hun doofheid af te helpen. Gemiddeld wordt 1,5 op de 1000 kinderen geboren met een gehoorbeschadiging. In ongeveer de helft van de gevallen wordt het gehoorverlies veroorzaakt door een genetische afwijking. Behandeling is vaak lastig, en hoortoestellen en implantaten herstellen het gehoor vaak maar ten dele. Artsen van de Universiteit van Californië injecteerden pasgeboren dove muizen daarom met een gen dat de eiwitten van de haarcellen in het binnenoor codeert. Binnen twee weken was het gehoor van de behandelde muizen sterk verbeterd. Op soortgelijke wijze zijn muizen eerder ook van hartklachten, diabetes en tot depressie leidende afwijkingen genezen, soms nog voor deze ziektes de kans kregen tot ontwikkeling te komen. Zo maakt gentherapie niet alleen genezing van een groot aantal ernstige ziektes mogelijk, maar zorgt het er in de toekomst mogelijk voor dat we nooit meer ziek worden.
5 AUTEUR Arnoud Groot is als onderzoeksjournalist en copywriter volledig gefocust op informatietechnologie en internet. Voor Bright publiceert hij regelmatig over big data, social media, online marketing, e-commerce en de innovatieve ondernemers die zich op dit speelveld begeven RTL Nederland BV Gebruikersvoorwaarden Privacy- en cookie-statement FAQ Bright Ideas v1.3
Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt?
Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,
Nadere informatieDe waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam
De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie
Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik
Nadere informatieBrochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen
Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Een igene Paspoort: iets voor mij? De belangrijkste overwegingen en achtergronden op een rijtje Bij igene zijn we gefascineerd
Nadere informatieInformatie voor patiënten DNA profiel van uw tumor
Informatie voor patiënten DNA profiel van uw tumor 1 2 Waarom deze brochure? U heeft deze brochure ontvangen omdat uw arts overweegt een DNA profiel van uw tumor te laten bepalen. Het bepalen van een DNA
Nadere informatieWerkstuk ANW Gentherapie
Werkstuk ANW Gentherapie Werkstuk door een scholier 2605 woorden 27 april 2003 5,8 40 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Het onderwerp dat wij hebben gekozen is: genezen met gentherapie. Wij hebben voor
Nadere informatie100 jaar Antoni van Leeuwenhoek
100 jaar Antoni van Leeuwenhoek Onze toekomstdroom Het Antoni van Leeuwenhoek koos 100 jaar geleden al voor de grensverleggende weg door onderzoek en specialistische zorg samen te voegen met één scherp
Nadere informatieFocused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie. Focused on What Really Matters 1
Focused on What Really Matters. Focused on What Really Matters. Gepersonaliseerde kankertherapie Focused on What Really Matters 1 Gepersonaliseerde kankertherapie - hoe het werkt nucleus met gezond DNA
Nadere informatieDE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT
DE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT Een verhaal over visjes in het water en NGS testen voor kankerpatiënten Wannes Van Hoof, PhD Kankercentrum - Centre du cancer wannes.vanhoof@sciensano.be NGS testen voor
Nadere informatieWat doen wij? Hearing and Genes is een orgaan dat zich richt op het vervullen van wetenschappelijk onderzoek naar allerlei vormen erfelijke
1 Wat doen wij? Hearing and Genes is een orgaan dat zich richt op het vervullen van wetenschappelijk onderzoek naar allerlei vormen erfelijke slechthorendheid. Dit kan syndromaal zijn, zoals Usher Syndroom
Nadere informatieDe overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter
Afsluitende les Leerlingenhandleiding De Reizende DNA Rechter Dossier HER2 cellijn Achtergrond informatie Mevrouw X is een borstkankerpatiënt. Voor onderzoek zijn bij haar tumorcellen afgenomen en op kweek
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Longkanker is een ziekte waaraan jaarlijks in Nederland ongeveer evenveel mensen overlijden als borst-, prostaat- en darmkanker bij elkaar. Ondanks de
Nadere informatieSamenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra
Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom
Nederlandse samenvatting Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom Retinoblastoom is een kwaadaardige oogtumor die ontstaat in het netvlies. Deze vorm van oogkanker is zeer zeldzaam
Nadere informatiedemedisch Specialist Klinisch geneticus Eva Brilstra: Dit vak is dynamisch, booming en nooit saai
GATEN IN HET ROOSTER In de knel door individualisering opleiding DEAL! Geheimen van goed onderhandelen demedisch Specialist 1 ARTSEN OVER PAPIERWERK Lusten en lasten van registraties APRIL 2016 UITGAVE
Nadere informatieFiguur 1: schematische weergave van een cel
Inleiding De titel van het proefschrift is Preventing the transmission of mitochondrial diseases. Dat wil zeggen: het tegengaan dat mitochondriële ziekten worden doorgegeven aan het nageslacht. Mitochondriën
Nadere informatieWat zijn polyq ziektes?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Zijn er genetische verbanden tussen neurodegeneratieve ziektes?
Nadere informatieHet verhaal van ZvH en kanker
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Wat is het verband tussen de Ziekte van Huntington en kanker? Volgens
Nadere informatieDragerschap en erfelijke belasting
Dragerschap en erfelijke belasting VSOP 17 mei 2010 Martina Cornel Hoogleraar Community Genetics & Public Health Genomics Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Nieuwe technologische
Nadere informatieGenen, eiwitten en functies
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. De buurt in kaart brengen: Huntingtine's nieuwe eiwitpartners Studie
Nadere informatieWereldkampioen duurzame energie
Wereldkampioen duurzame energie door Enrico Fantoni leestijd: 8 min Uruguay draait voor bijna 100 procent op duurzame stroom. Dat is niet alleen goed voor het milieu, het zorgt ook voor een boost voor
Nadere informatieVoorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening
Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening Rolf Sijmons Afdeling Genetica Op weg naar het 1000$ Genoom Een gen codeert voor 1 of (meestal) meerdere eiwitten Al ons DNA samen is ons GENOOM
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Risicoschatting
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Risicoschatting Leerlingenhandleiding - Risicoschatting Het doen van een voorspelling op basis van getallen is knap lastig. Statistiek heet dit vakgebied. In deze
Nadere informatieBRCA dragerschap bij mannen
BRCA dragerschap bij mannen Nieuwegein 10 april 2010 Senno Verhoef Polikliniek Familiare T umoren NKI-AVL Vandaag Introductie, BRCA1 en BRCA2 Gezondheidsaspecten Psychologische aspecten (Dani ela Hahn)
Nadere informatieDocentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus
Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieGewichtsverlies bij Huntington patiënten
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Mollige muizen wijzen op het belang van de hypothalamus bij de ziekte
Nadere informatieOntwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO
Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Agenda 1. Historie 2. Strategie 3. Projecten 10/28/2013 2 Historie Spin off bedrijf van het Hubrecht
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13
Nadere informatieChirurgie / mammacare
1/6 Chirurgie / mammacare Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Indicaties voor erfelijke aanleg 2 Hoe ontstaat erfelijke aanleg 3 BRCA 5 Chek2-gen 5 Erfelijkheidsonderzoek 6 Erfelijke aanleg en gevolgen 6
Nadere informatieHoe doen ze dat: een medicijn maken?
Hoe doen ze dat: een medicijn maken? Je neemt vast wel eens iets tegen de hoofdpijn of koorts. En vaak waarschijnlijk zonder er bij na te denken. Maar wist je dat het wel twaalf jaar duurt voordat een
Nadere informatieWelke gebieden in de hersenen veroorzaken de ZvH?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Het brein bij de ZvH: groter dan de som van zijn delen? Een belangrijke
Nadere informatieMedicijnen maken kan goedkoper
Medicijnen maken kan goedkoper Lagere R&D-kosten Farmaceuten geven kapitalen uit voor nieuwe medicijnen. Veel gaat naar mislukte projecten. Het kan goedkoper, zegt onderzoeksbureau Gupta. Liza van Lonkhuyzen
Nadere informatieBitcoin-battle: riskante opsplitsing dreigt
Bitcoin-battle: riskante opsplitsing dreigt door Niels van Groningen leestijd: 7 min Een grote interne strijd over de toekomst van bitcoin dreigt te ontsporen in chaos en verlies van bitcoins. Niels van
Nadere informatieErfelijkheid & Borstkanker
Erfelijkheid & Borstkanker Borstkanker komt veel voor en heeft meestal geen erfelijke oorzaak. Bij 5 tot 10% is een erfelijke aanleg de oorzaak van de ziekte. Deze aanleg wordt door de vader of moeder
Nadere informatieNaar een persoonlijke behandeling van kanker
Naar een persoonlijke behandeling van kanker We weten tegenwoordig ongelooflijk veel meer over hoe kanker werkt, maar helaas heeft dat nog niet geleid tot grote veranderingen in de manier waarop we kanker
Nadere informatieEen mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan.
Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Qu3 / DNABAR Noorderlicht 2010 Voorwoord 3 Dit boekje is een initiatief van de afdeling Genetica van het Universitair Medisch Centrum Groningen.
Nadere informatieDikke darm kanker is een veelvoorkomende vorm van kanker. Enkele feiten op een rij:
COLOgen-Test Dikke darmkanker Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De COLOgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op dikke darmkanker te bepalen. In deze
Nadere informatieTHROMBOgen Test. Trombose. Risico s in kaart. Diep-veneuze trombose
THROMBOgen Test Trombose Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De THROMBOSEgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op trombose te bepalen. In deze brochure
Nadere informatieKanker en genetisch testen
Kanker en genetisch testen Dirk Jan Boerwinkel Freudenthal Instituut voor didactiek van wiskunde en natuurwetenschappen Nascholing Reizende DNA labs als voorbereiding voor het examen 4 november 2011 Definitie
Nadere informatieDIABETOgen Test. Diabetes mellitus Typ II. Risico s in kaart. Diabetes Mellitus
DIABETOgen Test Diabetes mellitus Typ II Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De DIABETOgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op diabetes mellitus type
Nadere informatieInformatieochtend Tepelvochtonderzoek. 8-9 februari 2019
Informatieochtend Tepelvochtonderzoek 8-9 februari 2019 Inhoud Cijfers over borstkanker Achtergrondinformatie borstkanker Doel tepelvochtonderzoek Cijfers over borstkanker Borst 28% Huid 15% Darm 12% Long
Nadere informatieASML heeft de sleutel tot snellere chips
ASML heeft de sleutel tot snellere chips door Tonie van Ringelestijn leestijd: 6 min Alle ogen in de chipindustrie zijn gericht op ASML. De nieuwe machines van het Veldhovense bedrijf zijn cruciaal om
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieBorstkanker en Erfelijkheid
Borstkanker en Erfelijkheid Algemeen In Nederland wordt per ar bij ongeveer 10.000 vrouwen borstkanker vastgesteld. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen: in Nederland krijgt 1 op de
Nadere informatieMedium stekelige wat? Hoe maak je nieuwe neuronen?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Huidcellen veranderen in hersencellen: doorbraak in het onderzoek
Nadere informatieZiekte van Pompe. Wat is de ziekte van Pompe? We kunnen de fout bij RNAsplitsing. corrigeren
Tekst Gert-Jan van den Bemd Fotografie Levien Willemse Ziekte van Pompe Een nieuwe behandeling van de ziekte van Pompe lijkt een stap dichterbij gekomen. Dat blijkt uit twee recente publicaties. We kunnen
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieErfelijke spastische paraparese
Erfelijke spastische paraparese He althy Ageing: moving to the next generation WAT IS EEN ERFELIJKE SPASTISCHE PARAPARESE? Erfelijke spastische paraparese is feitelijk een groep aandoeningen. Deze aandoeningen
Nadere informatieDe Ziekte van Huntington als hersenziekte
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Beenmergtransplantatie bij de Ziekte van Huntington Beenmergtransplantaat
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nieuwe vooruitzichten in de karakterisering en behandeling van acute myeloïde leukemie Nederlandse samenvatting 134 Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker, een kwaadaardige aandoening
Nadere informatieDe geschiedenis van PBT2
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Prana Biotech publiceert de data van het effect van PBT2 in ziekte
Nadere informatieErfelijkheid. Chirurgie / mammacare. Inhoudsopgave Pagina. Inleiding 2. Indicaties voor erfelijke aanleg 2. Hoe ontstaat erfelijke aanleg 3 BRCA 5
1/6 Chirurgie / mammacare Erfelijkheid Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Indicaties voor erfelijke aanleg 2 Hoe ontstaat erfelijke aanleg 3 BRCA 5 Chek2-gen 5 Erfelijkheidsonderzoek 6 Erfelijke aanleg en
Nadere informatiePatiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing
2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over
Nadere informatieProgeria berooft kinderen over de hele wereld van het leven
OMSLAG (COVER) Focus op een geneesmiddel BINNENKANT LINKERPANEEL (INSIDE LEFT PANEL) Wat is Progeria? Progeria, ook gekend onder de naam Hutchinson-Gilford Progeria Syndroom (HGPS), is een zeldzame, fatale
Nadere informatieNederlandse samenvatting
8 Nederlandse samenvatting maligniteit. Van de ruim 81.000 nieuwe gevallen van kanker in 2005 waren het er 2650 in het hoofd-halsgebied. In vergelijking met andere landen vaak mond- keelholte en strottenhoofdkanker
Nadere informatieProf.dr. Epie Boven Medisch oncoloog
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch
Nadere informatieCOIG Genoom & Genetica take home messages juni Clinical Genetics UMCG
COIG Genoom & Genetica take home messages juni 2019 Clinical Genetics UMCG Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: belangrijk familie-anamnese: sowieso belangrijk (bijv.
Nadere informatiesmartdna Genomic Wellnest Test meer inzicht voor betere resultaten in gezondheid Get smart with your DNA HealthFrame
smartdna Genomic Wellnest Test meer inzicht voor betere resultaten in gezondheid Get smart with your DNA HealthFrame smartdna Genomic Wellnest Test De smartdna Genomic Wellness Test is uniek in zijn soort
Nadere informatieKanker in de familie.
Inhoud workshop Kanker in de familie. Dr. Margreet Ausems klinisch geneticus UMCU Introductie Verwachtingen deelnemers Achtergrondinformatie (cijfers!) Hoe ontstaat kanker? Erfelijke kanker en erfelijkheidsonderzoek
Nadere informatieDe grootste online markt ter wereld (hint: niet de VS)
De grootste online markt ter wereld (hint: niet de VS) door Eefje Rammeloo leestijd: 5 min In Europa en de VS stuntelen winkeliers nog met de balans tussen fysieke winkels en online. In China zijn er al
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Een inleiding NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieTranslating science into better healthcare. Nieuwe bloedvaten beter in beeld
Translating science into better healthcare Nieuwe bloedvaten beter in beeld In deze folder leest u de resultaten van een groot onderzoek naar bloedvaten. Onderzoekers, bedrijven en de Hartstichting ontwikkelden
Nadere informatie4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november 2005 4,4 5 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Het leven, wat heeft er allemaal met het leven te maken. Het leven is erg ingewikkeld, een goede
Nadere informatieSamen komen we verder. Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA
Samen komen we verder Draag bij aan onderzoek naar kanker, steun stichting VUmc CCA Uw bijdrage zorgt voor vooruitgang Juan Garcia, onderzoeker bij VUmc CCA: Ik studeerde geneeskunde omdat ik mensen wilde
Nadere informatieNieuwsbrief voor ruim 2 miljoen Nederlanders met reuma. Helpt u mee om reumatoïde artritis (RA) te voorkomen?
18 e Jaargang Nummer 1 Januari 2019 Nieuwsbrief voor ruim 2 miljoen Nederlanders met reuma Helpt u mee om reumatoïde artritis (RA) te voorkomen? De bloedtest bestaat al. Nu zorgen dat deze snel in de ziekenhuizen
Nadere informatieInformatiebrochure voor deelnemers
De Transplantatiebiobank Informatiebrochure voor deelnemers U bent bij het Universitair Groningen Transplantatie Centrum (GTC) omdat u een transplantatie dient te ondergaan of in het verleden heeft ondergaan.
Nadere informatieNieuwe middelen voor sarcomen
Nieuwe middelen voor sarcomen Anneke Westermann, internist-oncoloog AMC Amsterdam Contactdag Sarcomen 26 mei 2018 Vooruitgang behandeling wekedelensarcoom Vooruitgang behandeling botsarcoom Chemotherapie
Nadere informatieBRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015. UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom
BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom, namens de
Nadere informatieHoe weet ik of ik lynchsyndroom heb? Erfelijke dikke darm- en baarmoederkanker
Lynchsyndroom Erfelijke dikke darm- en baarmoederkanker Alhoewel er ieder jaar 12.000 mensen te horen krijgen dat ze dikke darmkanker hebben, is de kans op het ontwikkelen van deze ziekte voor de meesten
Nadere informatieVan big data naar smart data. Stappenplan voor B2B leadgeneratie.
Van big data naar smart data. Stappenplan voor B2B leadgeneratie. Van big data naar smart data Door big data te verzamelen en om te zetten in werkelijk bruikbare smart data creëert u nieuwe inzichten,
Nadere informatieYes, we scan. Jaardocument 2011 intermezzo 1
intermezzo 1 Yes, we scan Op 16 maart opent premier Mark Rutte het Prostate MR Center of Excellence. In dit centrum wordt met de nieuwste MRI-apparatuur prostaatkanker opgespoord. Het centrum combineert
Nadere informatieVan gen tot genoom en daarbuiten: recente revoluties in genetisch onderzoek
Van gen tot genoom en daarbuiten: recente revoluties in genetisch onderzoek Anne Herkert, klinisch geneticus Jan Jongbloed, moleculair geneticus Landelijke dag erfelijke hartziekten 29 oktober 2016 Erfelijkheid
Nadere informatieWat is een dierproef?
Proefdieren Lesoverzicht Wat weet je al? Wat is een dierproef? Waarom worden dierproeven uitgevoerd? Welke dieren zijn proefdieren? Wie controleert dierproeven en hoe? Welke bedrijven doen aan dierproeven?
Nadere informatieVEELGESTELDE VRAGEN OVER... Classificatie van ataxie
VEELGESTELDE VRAGEN OVER... Classificatie van ataxie Patiënten stellen vaak de bekende vraag: 'Welke type ataxie heb ik?' Dit document is bedoeld om patiënten, families en hun zorgverleners enige basisinformatie
Nadere informatieVertaalproblemen? Nieuwe inzichten in de productie van het ziekte van Huntington eiwit Jij zegt tomaten huntingtine
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Vertaalproblemen? Nieuwe inzichten in de productie van het ziekte
Nadere informatieZo krijgen de laatste stukjes Nederland bereik
Zo krijgen de laatste stukjes Nederland bereik door Daniël Verlaan leestijd: 6 min Bezoekers van het strand in Walcheren konden door de hoge duinen jarenlang nauwelijks bellen of appen. Nu wel, dankzij
Nadere informatieHet leveren van de juiste behandelingen, op het juiste moment, iedere keer, bij de juiste persoon
Het leveren van de juiste behandelingen, op het juiste moment, iedere keer, bij de juiste persoon Barack Obama NIEUWE PRECISIE ONCOLOGISCHE TEST OM DE MEEST EFFECTIEVE BEHANDELING TEGEN KANKER TE IDENTIFICEREN
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatieHemochromatose: wat is het..hoe kom je aan wat doe je eraan.hoe voelt het?
Hemochromatose: wat is het..hoe kom je aan wat doe je eraan.hoe voelt het? Wie ben ik? Wat is hemochromatose? Hoe kom je eraan? Wat doe je eraan? Wat zijn de complicaties van? Hoe voel U zich? Open spreek
Nadere informatieVertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington?
Nadere informatiePALB2 en het risico op borstkanker
PALB2 en het risico op borstkanker Deze informatie is tot stand gekomen met hulp van de werkgroep Oncogenetica (WKO) van de Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN) Maart 2018 Inleiding Met betrekking
Nadere informatieOnderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE ROL VAN GENETICA IN JONGDEMENTIE: FAMILIES, MUTATIES EN GENETISCHE TESTEN. Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica,
Nadere informatieDe rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer
De rol van immuun cellen in de ziekte van Alzheimer Tjakko van Ham Klinische Genetica, Erasmus MC, Rotterdam t.vanham@erasmusmc.nl Microglia, immuun cellen van het brein Wat weten we wel & wat weten we
Nadere informatieDe waarde van ziek weefsel
Tekst Gerben Stolk Nieuw onderzoekmodel medicatie hartpatiënten De waarde van ziek weefsel Kan de werking van medicijnen voor hartpatiënten nóg beter worden getest dan in proefdieren? Op initiatief van
Nadere informatietake home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG
take home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG take home messages COIG juni 2017 Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: nog steeds belangrijk
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Genetische keuring bij topsport
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Genetische keuring bij topsport Genetische keuring bij topsport Inleiding Voor mensen die aan intensieve sport meedoen zijn er vaak sportkeuringen. Deze meten hoe
Nadere informatieOmschakelen: verschillen in het ZvH gen beïnvloeden start symptomen De storm voorspellen
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Omschakelen: verschillen in het ZvH gen beïnvloeden start symptomen
Nadere informatieMiddagseminar Zit gezondheid in de genen? Houten, 25 september Verslag. Auteur: ir. Lisette de Jong
Middagseminar Zit gezondheid in de genen? Houten, 25 september 2018 Verslag Auteur: ir. Lisette de Jong De een heeft genen die helpen om lang gezond te blijven, de ander is juist erfelijk belast. Tot welke
Nadere informatieZeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen
niet geautoriseerde Nederlandse vertaling Zeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen De feiten op een rijtje De EMA wil graag dat Europese burgers met zeldzame ziekten toegang hebben tot specifieke en werkzame
Nadere informatieEffectief campagne voeren. Actiegroependag Bescherm de kust, Rotterdam, 9 april 2016 Maaike Wermer
Effectief campagne voeren Actiegroependag Bescherm de kust, Rotterdam, 9 april 2016 Maaike Wermer Wat ga ik vandaag vertellen Voorstel ronde Naam Actiegroep Ervaring met campagne voeren/omgaan met de media
Nadere informatieSpeech minister Schippers (VWS) tijdens Innovation for the patient op 1 en 2 maart
Speech minister Schippers (VWS) tijdens Innovation for the patient op 1 en 2 maart Goedemorgen dames en heren, Ik wil graag beginnen met het verhaal van Henke. Henke is een Nederlands jongetje van 11 dat
Nadere informatieHet grote debat in de wetenschappen
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Medicijn verbetert de symptomen van de ziekte van Huntington in
Nadere informatieDefinitie van doofblindheid. Doofblindheid is een combinatie van doofslechthorendheid
Definitie van doofblindheid. Doofblindheid is een combinatie van doofslechthorendheid en blind-slechtziendheid. Doofblindheid belemmert mensen in hun communicatie, het verwerven van informatie en de mobiliteit.
Nadere informatieFabels en Feiten over Borstkanker
Fabels en Feiten over Borstkanker Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Mariek Straver, oncologisch chirurg 16 oktober 2018 In Nederland wordt er ieder jaar bij 8000 vrouwen borstkanker vastgesteld Fabel?
Nadere informatieHet krijgen van kinderen en de ziekte van Pompe
Het krijgen van kinderen en de ziekte van Pompe De ziekte van Pompe is een erfelijke ziekte, wat betekent dat de ziekte aan kinderen doorgegeven kan worden als beide ouders het genetische defect hebben
Nadere informatieNationale DenkTank 2014 AGD
AGD Achtergrond en uitwerking Door versnippering van gegevens kan de potentie uit zelf gemeten gegevens niet benut worden Probleem Er wordt op dit moment heel veel gezondheidsinformatie gemeten maar door
Nadere informatieWat is Cystic Fibrosis? Hoe krijg je Cystic Fibrosis? Hoeveel mensen hebben Cystic Fibrosis? Hoe ontdekken ze Cystic Fibrosis? Cystic Fibrosis in het
1 Wat is Cystic Fibrosis? Hoe krijg je Cystic Fibrosis? Hoeveel mensen hebben Cystic Fibrosis? Hoe ontdekken ze Cystic Fibrosis? Cystic Fibrosis in het kort 2 Cystic Fibrosis = CF = Taaislijmziekte Cystic
Nadere informatieInformatie over Exoom sequencing
Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de
Nadere informatie