EPB-productgegevens databank

Transcriptie

1 EPB-productgegevens databank IDEG-Stuurgroep & WarmtepompPlatform 18 juni 2008 Jacques Schietecat, Labohoofd, Technologisch Adviseur Afdeling Energie en Klimaat WTCB - EPB-databank - Inleiding EPB-rekenprocedures : omvat berekening U-waarden, K-peil, E-peil veel materiaal- en installatiegegevens nodig om de berekeningen te kunnen uitvoeren belangrijk : productgegevens zijn in principe steeds beter dan waarden bij ontstentenis en leveren dus betere resultaten op 2 1

2 EPB-databank met productgegevens Belang van de databank voor de EPB-verslaggever : door 3 gewesten erkende productgegevens die zonder enige bewijslast aanvaard worden als invoer voor EPB databank bevat enkel gegevens nodig voor EPB, maar houdt geen enkel kwaliteitsoordeel in over het product door strikt handhavingsbeleid kan elke niet-conformiteit leiden tot een administratieve boete voorbeeld : 20 m² venster; men verklaart U = 1 W/m²K, maar in de praktijk is het 3,2 W/m²K boete (grootteorde : 60 per W/K) = 60 x 20 x (3,2-1) = 2640 Belang voor fabrikant : invoer van gegevens op vrijwillige basis (geen verplichting, kosten blijven beperkt) fabrikant is verantwoordelijk voor de correctheid van de gegevens strikte procedures moeten daarom gevolgd worden om betrouwbaarheid van de gegevens te kunnen garanderen algemene procedures productgebonden procedures 3 EPB-databank - Algemene procedures Beschrijving van de taken van alle betrokken partijen : 3 Gewesten : eindbeslissing voor elke erkenning Operator (WTCB): stelt de procedures op, voert het administratief werk uit en ontwikkelt de databank in opdracht van de gewesten Aanvrager (fabrikant) : levert gegevens aan de operator volgens strikte procedures Controle van productgegevens : producten die onder CE-markering vallen : productgegevens vrijwel automatisch erkend; enkel FOD Economie (Markttoezicht) kan controles doen of klachten behandelen producten die niet CE-gemarkeerd zijn : conformiteitsverklaring nodig van neutrale controleinstelling (aangemelde instantie) eventueel proefverslag (of controle) door onafhankelijk en geaccrediteerd laboratorium 4 2

3 EPB-databank - Productspecifieke procedures Opstellen productspecifieke procedures (WTCB) : gebeurt steeds in overleg met de betrokken sector bevatten technische richtlijnen : productidentificatie, bepalingsmethodes en testcondities (meestal EN-normen) conventies voor ontbrekende of afwijkende testcondities specifieke aanvraagprocedure, aangepast aan het product Aanvrager (fabrikant) is zelf verantwoordelijk voor het beheer van de opgenomen gegevens : online behandeling van aanvragen, wijzigingen, verwijderingen en verlengingen van de gegevens De erkenning van de gegevens is beperkt in de tijd om garantie te verhogen op correcte productgegevens afhankelijk van productgroep (momenteel), waarschijnlijk alle erkenningen voor 4 jaar 5 Kostprijs databank Kosten ontwikkeling databank gedragen door de gewesten Kosten databank te dragen door de aanvragers Eerste aanvraag : de eenmalige kosten bij een eerste aanvraag variëren in functie van het aantal te erkennen producten in de betreffende productgroep. Er zijn vier tariefgroepen: - groep 1 : 1 tot 10 producten groep 2 : 10 tot 40 producten groep 3 : 40 tot 250 producten groep 4 : meer dan 250 producten offerte Jaarlijkse kosten : jaarlijks worden de volgende kosten aangerekend in functie van het aantal erkende producten in die productgroep: - groep 1 : aanvrager met 1 tot 10 producten groep 2 : aanvrager met 10 tot 40 producten groep 3 : aanvragers met 40 of meer producten

4 aanvrager operator gewesten markttoezicht NIET OK begin procedure aanvrager stuurt dossier op naar operator JA facturatie + administratieve controle OK aanvrager beantwoordt vragen NEEN VRAGEN technische controle data operator stelt positief advies tot goedkeuring op gewesten erkennen geg.op website geplaatst NEEN ernstige twijfel data? JA einde procedure NEEN ernstige twijfel data JA marktoezicht gegevens uit databank verwijderen (aangever is markttoezicht) procedure markttoezicht CE-gemarkeerde producten gegevens in databank aanpassen (aangever = fabrikant) geen consequentie voor dedatabank 7 begin procedure neutrale aanvrager controleinstelling operator gewesten aanvrager stuurt dossier op naar neutrale controle-instelling controle van het dossier en aflevering van certificaat aanvrager stuurt dossier op naar operator VRAGEN facturatie + administratieve controle OK technische controle data Niet-CE-gemarkeerde producten JA operator formuleert advies gewesten beslissen aanvrager beslist verder te gaan NEGATIEVE BESLISSING beslissing meedelen NEEN POSITIEVE BESLISSING end procedure gegevens op website plaatsen 8 4

5 Website F G Centrale website met databank en alle nodige procedures fabrikant : aanvragen tot erkenning productgegevens gebruiker : consultatie databank met productgegevens EPB-productgroepen Bouwmateriaal 1.1 Isolatiemateriaal 1.2 Andere opake bouwmaterialen Venster 2.1 Beglazing 2.2 Raamprofielen 2.3 Zonnewering Warmteopwekkingstoestel 3.1 Waterketel 3.2 Warme luchtgenerator 3.3 Warmtepomp Ventilatiesysteem 4.1 Regelbare toevoeropening 4.2 Doorstroomopening 4.3 Regelbare afvoeropening 4.4 Warmtewisselaar 4.5 Ventilator Verlichting 5.1 Verlichtingstoestel Koelmachine 6.1 Compressiekoelmachine Zonne-energiesysteem 7.1 Thermisch zonne-energiesysteem 7.2 Fotovoltaïsch zonne-energiesysteem Aanvraagprocedures te downloaden op voor isolatiematerialen, opake bouwmaterialen, en ventilatie (RTO, RAO en DO) Andere procedures nog in ontwikkeling, waaronder deze m.b.t. de IDEG-technieken : 3.3 Warmtepompen 4.4 Warmtewisselaars 4.5 Ventilatoren 7.1 Zonthermische systemen 7.2 PV-systemen 10 5

6 EPB-procedures voor WARMTEPOMPEN Warmtepomp : behandeling in EPB Onttrekking van warmte uit een warmtebron (bodem, grondwater, buitenlucht of afvoerlucht) en afgifte van deze warmte (op hogere temperatuur) voor ruimteverwarming of opwarming sww De temperatuursverhoging gebeurt met toevoeging van (een beperkte hoeveelheid) hoogwaardige energie (elektriciteit) In EPB wordt opwekkingsrendement gelijkgesteld aan de gemiddelde seizoenprestatiefactor (SPF, bepaald als een correctie op de COP test ) SPF wordt beter naarmate het temperatuurverschil tussen warmtebron en afgiftesysteem kleiner wordt werkt dus best met een zo hoog mogelijke warmtebrontemperatuur in combinatie met een zo laag mogelijke installatietemperatuur (LTV-systeem) Invloed van SPF-factor op het E-peil is groot 11 Opwekkingsrendement van WP in EPB η gen,heat = SPF = f θ. f Δθ. f pumps. f AHU. COP test COP test : prestatiecoëfficiënt bij test volgens EN en EN , gedeclareerd door de fabrikant f θ : correctie voor vertrektemperatuur naar afgiftesysteem (ontwerp) luchtverwarming : f θ = 1 warm watersystemen : f θ = 1 + 0,01. (43 - θ supply, design ) θ supply, design = 55 C (LTV) of 90 C (HT) (waarden bij ontstentenis) f Δθ : correctie voor temperatuurregime (in/uit) van afgiftesysteem luchtverwarming : f Δθ = 1 warm watersystemen : f Δθ = 1 + 0,01. (Δθ design - Δθ test ) f Δθ = 0,93 (waarde bij ontstentenis) Δθ design = 55-45=10 K (LTV) of 90-70=20 K (HT) (waarden bij ontstentenis) Δθ test = temperatuurstijging over de condensor bij de test, volgens de standard rating conditions uit EN

7 Opwekkingsrendement van WP in EPB f pumps : correctie energieverbruik primaire pomp luchtverwarming (geen pomp) : f pumps = 1 warmwatersysteem : f pumps = 0,83 (waarde bij ontstentenis), zoniet : (P pumps en P HP : elektrisch vermogen van pomp en WP) f AHU (enkel voor lucht/lucht WP) : correctie voor werkelijk luchtdebiet naar afgiftesysteem (bij ontwerp) bron = afvoerlucht (V extr ) - afgifte = buitenlucht (V supply ) 0,51+ 0,7.min(, ) supply extr max f AHU = 0,51 (ontstentenis), zoniet f AHU = 0,51+ 0,7.( test max ) bron = afvoerlucht (V extr ) - afgifte = menglucht (buiten + recyclage) f AHU = 0,75 (ontstentenis), zoniet 0,75 + 0,35. = 0,75 + 0,35. bron = menglucht (buiten + recyclage) - afgifte = buitenlucht (V supply ) 0,75 + 0,35. supply max f AHU = 0,75 (ontstentenis), zoniet f AHU = 0,75 + 0,35. test max bron = menglucht (buiten+recycl.) - afgifte = menglucht (buiten+recycl.) f AHU = 1 f AHU f pumps extr test = P max max pumps P HP 13 EPB-databank voor WP : overzicht van de nodige productkarakteristieken WP-type Gegevens Eenheid Productdata, ontwerp, ontstentenis In EPBproductdatabank? Alle types COP test (verwarmingsmode) - productdata ja Alle types Verwarmingsvermogen (P H) kw productdata ja Alle types Effectief elektrisch vermogen (P E) van de WP, opgemeten bij test (verwarmingsmode) kw productdata neen Alle types EER test (koelingmode) - productdata neen Alle types Koelvermogen (P C) kw productdata neen Alle types Effectief elektrisch vermogen (P E) van de WP, opgemeten bij test (koelingmode) kw productdata neen */W Vertrekwatertemperatuur naar watervoerend ontwerp of C afgiftesysteem (θ supply,design) ontstentenis neen */W Temperatuurverschil vertrek-retourwater van het afgiftesysteem (Δθ design) C ontwerp neen */W Temperatuurtoename van het water over de condensor bij de test (Δθ test) C productdata ja */W Elektrisch vermogen van de pomp die zorgt voor de warmtetoevoer naar de verdamper (P pumps) kw ontwerp neen */W Elektrisch vermogen warmtepomp (P HP) bij de test kw productdata ja Maximaal luchtdebiet (of hoogste waarde van het A/A bereik) van de WP ( V & max ) m³/h productdata ja A/A Luchtdebiet gebruikt bij de test ( V & test ) m³/h productdata ja A/A Toegevoerd luchtdebiet naar afgiftesysteem ( V & supply ) m³/h ontwerp neen A/A Afgevoerd luchtdebiet uit afgiftesysteem ( V & extr ) m³/h ontwerp neen 14 7

8 Classificatie van warmtepompen Lettercodes voor warmtebron en afgiftesysteem (EN 14511) Warmtebron (buitenwarmtewisselaar) Warmteafgiftesysteem (binnenwarmtewisselaar) Warmtepompen (lettercodes) Lucht 1 Lucht A/A Water Lucht W/A Bodem Lucht B/A Directverdamper Lucht DX/A Lucht Water A/W Water Water W/W Bodem Water B/W Directverdamper Water DX/W Directverdamper Directcondensor DX/DC 1 Warmtepompen die gebruik maken van lucht als warmtebron of afgiftefluïdum worden bij de bepaling van de prestatiekarakteristieken nog verder onderverdeeld naar gelang het type lucht : buitenlucht, toe- en afvoerlucht, al of niet gemengd met buitenlucht, met of zonder warmterecuperatie In EPB zijn DX/* en */DC niet behandeld 15 Testcondities voor verdamper en condensor ter bepaling van COP test (EN ) WARMTEBRON (verdamper) Gestandaardiseerde testcondities (verwarmingsmode) i.f.v. het gebruikte medium volgens EN Buitenlucht A7(6) Afvoerlucht A20(12) Water (grondwater, oppervlaktewater) W10(10;7) Bodem (water met antivriesmiddel) B0(0;-3) Directverdamper (koelvloeistof) DX4 A Buitenlucht of afvoerlucht als warmtebron : cijfer erna is de (droge bol) inlaattemperatuur aan de verdamper, cijfer tussen haakjes is de (natte bol) inlaattemperatuur ( C) W Water als warmtebron : cijfer erna is de inlaattemperatuur aan de verdamper, cijfers tussen haakjes zijn de in- en uitgangstemperaturen aan de verdamper ( C). B Bodem als warmtebron : cijfer erna is de inlaattemperatuur aan de verdamper, cijfers tussen haakjes zijn de in- en uitgangstemperaturen aan de verdamper ( C) DX Directe expansie in de bodem (pren xxx) : cijfer erna is de gemiddelde temperatuur van het bad waarin de verdamper (met koelvloeistof) ondergedompeld is bij de test (gemiddelde van inlaat- en uitgangstemperatuur van het bad) ( C). WARMTEAFGIFTESYSTEEM (condensor) Gestandaardiseerde testcondities (verwarmingsmode) i.f.v. het gebruikte medium volgens EN Ruimtelucht (gecombineerd met buitenlucht, water of bodem als warmtebron) A20(15) Ruimtelucht (gecombineerd met afvoerlucht als warmtebron) A20(12) Toevoerlucht (rechtstreeks buitenlucht) A7(6) Water (voor lage temperatuurverwarming) W35(30;35) Directcondensor (koelvloeistof) DC A Lucht als afgiftefluïdum : cijfer erna is de (droge bol) inlaattemperatuur aan de condensor, cijfer tussen haakjes is de (natte bol) inlaattemperatuur (in C); W Water als afgiftefluïdum (geldig voor een lage temperatuurverwarming) : cijfer erna is de uitlaattemperatuur aan de condensor, cijfers tussen haakjes zijn de in- en uitgangstemperaturen aan de condensor (in C) DC Directe condensatie in de vloer : geen testcondities bekend 16 8

9 Testcondities per type WP (EN ) Testcondities voor verdamper Testcondities voor condensor Fluïdum (warmtebron) (afgiftesysteem) A/A Inlaattemperatuur ( C) (1) ratuur ( C) (2) ratuur ( C) (1) ratuur ( C) (2) Inlaattempe- Inlaattempe- Inlaattempe- Warmtebron Warmteafgifte Buitenlucht (3) Toevoerlucht (4) (max) EN Afvoerlucht (5) Toevoerlucht (4) (Table 3) Afvoerlucht (5) Buitenlucht (6) (1) droge bol temperatuur (2) natte bol temperatuur (3) rechtstreekse buitenlucht of buitenlucht gemengd met afgevoerde ventilatielucht (4) enkel (gerecycleerde) ruimtelucht (5) enkel afgevoerde ventilatielucht (6) toegevoerde ventilatielucht (rechtstreeks uit buitenomgeving of gemengd met gerecycleerde ruimtelucht) Testcondities voor verdamper Testcondities voor condensor W/A Fluïdum (warmtebron) (afgiftesysteem) B/A Inlaattemperatuur ( C) ratuur ( C) ratuur ( C) (1) ratuur ( C) (2) Uitlaattempe- Inlaattempe- Inlaattempe- Warmtebron Warmteafgifte EN Water Toevoerlucht (max) (Table 5) Antivrieswater Toevoerlucht (max) (1) droge bol temperatuur (2) natte bol temperatuur Testcondities voor verdamper Testcondities voor condensor W/W Fluïdum (warmtebron) (afgiftesysteem) B/W Warmtebron Warmteafgifte Inlaattemperatuur ( C) Uitlaattemperatuur ( C) ) Inlaattemperatuur ( C) Uitlaattemperatuur ( C) ) EN Water Water (Table 7) Antivrieswater Water A/W Fluïdum Testcondities voor verdamper (warmtebron) Inlaattemperatuur ( C) (1) ratuur ( C) Inlaattempe- (2) Testcondities voor condensor (afgiftesysteem) Inlaattemperatuur ( C) ratuur ( C) Uitlaattempe- ) Warmtebron Warmteafgifte EN (Table 9) Buitenlucht Water (1) droge bol temperatuur (2) natte bol temperatuur DX/W pren xxx (Table 3) Warmtebron Fluïdum Warmteafgifte Testcondities voor verdamper (warmtebron) Gemiddelde temperatuur van het bad met verdamper Testcondities voor condensor (afgiftesysteem) Inlaattemperatuur ( C) ratuur ( C) Uitlaattempe- ) Koelvloeistof Water Voor DX/W zijn testcondities gegeven in een pren xxx Voor */DC zijn geen testcondities bekend Voor A/A is de correlatie tussen EN en EPB inzake het type van lucht (bron en afgifte) niet erg duidelijk 17 A/A warmtepompen : correlatie tussen EN en EPB (voorstel te bespreken) Lucht/lucht warmtepomp NBN EN EPB-rekenprocedure Warmtebron Warmteafgifte Testconditie Beschrijving 1 fahu Ruimtelucht Outside air / A7(6) / A20(15) (gerecycleerd) Recycled air fahu = 1 Toegevoerde Enkel ventilatielucht WP-combinatie niet voorzien fahu = 1 buitenlucht Toegevoerde ventilatielucht en gerecirculeerde WP-combinatie niet voorzien fahu = 1 lucht Ruimtelucht Exhaust air / A20(12) / A20(12) (gerecycleerd) Recycled air fahu = 1 Enkel afgevoerde lucht Afgevoerde lucht gemengd met buitenlucht (geassimileerd met buitenlucht) Afgevoerde lucht na verdamper Toegevoerde ventilatielucht Toegevoerde ventilatielucht en gerecirculeerde lucht Ruimtelucht (gerecycleerd) Toegevoerde ventilatielucht Toegevoerde ventilatielucht en gerecirculeerde lucht Toegevoerde lucht na condensor A20(12) / A7(6) A20(12) / A7(6) A7(6) / A20(15) Exhaust air / Outdoor air Exhaust air / Outdoor air Outside air / Recycled air WP-combinatie niet voorzien 0,51+ 0,7.min( supply, ) extr max f AHU = 0,51+ 0,7.( test max ) 0,75 + 0,35. extr max f AHU = 0,75 + 0,35. f AHU test max fahu = 1 0,75 + 0,35. supply = 0,75 + 0,35. WP-combinatie niet voorzien fahu = 1 A7(6) / A20(15) Outside air/ Recycled air 1 outdoor air = air from the outdoor environment entering the indoor heat exchanger outside air = air from the outdoor environment entering the outdoor heat exchanger exhaust air = air from the air conditioned space entering the outdoor heat exchanger recycled air = air from the air conditioned space entering the indoor heat exchanger test Geval niet voorzien max max 18 9

10 EPB-databank voor warmtepompen : stand van zaken Procedures voor invoer van gegevens voor warmtepompen : algemeen te bespreken met de WP-sector (ATTB, UBF-ACA, ) Nog diverse zaken uit te klaren : EPB is niet altijd in lijn met EN : voor A/A : in EN voorziene luchttypes voor bron/afgifte in overeenstemming te brengen met EPB-gevallen, en omgekeerd EPB erkent enkel testen volgens EN (dus niet EN 255) Voor WP met directe expansie/condensatie : niet voorzien in EPB, dus in principe ook niet opgenomen in EPB-databank enkel pren-testprocedure voor DX/W bekend EPB voorziet geen default waarde voor COP test Bepaalde conventies zijn nodig m.b.t. het in te rekenen elektrisch vermogen van ingebouwde ventilatoren of pompen Behandeling van compressiekoelmachines : tezamen met WP? Databank van WPP niet bruikbaar (betrouwbaarheid van de gegevens is niet gegarandeerd) 19 EPB-databank : ventilatie met WTW (RTO) DO: procedures beschikbaar (RAO) WTW Bespreking met sector Ventilatoren 20 10

11 Rendement : 17/20 = 85 %? 0 C 3 C 7 C??? 20 C 17 C 21 Rendement Temperature ratio (%) Temperature ratio related to extract air flow rate +/- EN 308 temperature Germany The Netherlands:1999 The Netherlands:2004 EN : ηtsup 65.0 ηtexh Belgium 60.0 ηtbelgium 55.0 ηwrg,t,eff η'w EN : Extract air flow rate (m³/h) Let op: verschillende methoden en resultaten Passive House 22 11

12 EPB-databank : zonthermisch Product: enkel apertuuroppervlakte verduidelijking van de term apertuuropening noodzakelijk in procedure Interesse fabrikanten? Potentieel werkelijke prestaties? 6,00 5,00 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0, Qbruto 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, Qbruto 4,00 3,00 2,00 1,00 0, Qbruto 23 EPB-databank : zon PV Product enkel piekvermogen bij 1000W/m² bezonning (EN IEC ) tolerantie is een aandachtspunt Interesse fabrikanten? Potentieel werkelijke prestaties? 24 12