2. Consumentenbeleid en consumenteneducatie, een analytisch kader
|
|
- Clara Suzanna Verhoeven
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2. Consumentenbeleid en consumenteneducatie, een analytisch kader 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt vanuit een drietal, analytisch onderscheiden invalshoeken bezien in hoeverre consumenteneducatie een plaats dient te krijgen in het consumentenbeleid. De invalshoeken vormen als het ware de rechtvaardigingsgrond om consumenteneducatie wel of geen plaats te geven en om te bepalen op welk (kwalificatie)niveau die educatie zich vooral zou moeten richten. Bovendien geeft elke invalshoek een lijn aan bij welke actor of actoren een verantwoordelijkheid voor consumenteneducatie ligt: overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Een eerste verantwoordelijkheid voor consumenteneducatie ligt evenwel bij de consument zelf; er mag van worden uitgegaan dat de consument zich inspant om van het bestaande aanbod van consumenteneducatie gebruik te maken om zich voldoende toe te rusten om zijn consumentenrol in de praktijk optimaal te kunnen spelen. Hij kan dat doen door bijvoorbeeld het volgen van onderwijs, door het verzamelen en lezen van informatiemateriaal en door het lezen van gebruiksaanwijzingen en productinformatie. Dit veronderstelt overigens wel dat het aanbod voldoende aansluit op de overigens heterogene belevingswereld van (groepen) consumenten. De drie invalshoeken zijn: de bescherming van de consument, de marktwerking en de bescherming van het algemeen belang. Vaak zullen in de praktijk deze analytische invalshoeken elkaar overigens overlappen en zijn tezelfdertijd aan de orde. In de volgende drie paragrafen worden deze invalshoeken nader uitgewerkt. 2.2 Consumentenbescherming Oorspronkelijk was consumentenbescherming de primaire invalshoek van het door de overheid gevoerde consumentenbeleid. De achterliggende gedachte was dat de consument in zijn relatie met de producent/aanbieder/ ondernemer de zwakkere partij is. Hij moet dus beschermd worden. Een dergelijke benadering baseert zich mede op de 'grondrechten van de consument', waaronder het grondrecht op voorlichting en vorming, zoals in 13
2 1975 door de Raad van de Europese Gemeenschappen geformuleerd 3. Ook in het nieuwe EG-Verdrag is deze benadering duidelijk te herkennen; Titel XIV handelt over 'Consumentenbescherming' en het desbetreffende artikel 153 bepaalt dat, om de belangen van de consumenten te bevorderen en een hoog niveau van consumentenbescherming te waarborgen, de Gemeenschap bijdraagt tot de bescherming van de gezondheid, de veiligheid en de economische belangen van de consumenten alsmede tot de bevordering van hun recht op voorlichting en vorming, en hun recht van vereniging om hun belangen te behartigen. Dat duidt op een eigen verantwoordelijkheid van zowel de Europese Gemeenschap als van de nationale overheid, die daarbij overigens ook andere maatschappelijke en intermediaire organisaties kan inschakelen. Er zijn verschillende mogelijkheden om beleidsmatig inhoud te geven aan consumentenbescherming. Ten eerste kan op Europees en nationaal niveau wetgeving tot stand worden gebracht waarin de rechten van de consument tot uitdrukking worden gebracht. Geconstateerd kan worden dat ter bescherming van de consument in ons land in de loop van de jaren tachtig en negentig een groot aantal wetten (zie met name de vernieuwing van het Burgerlijk Wetboek in 1992) en vormen van zelfregulering tot stand zijn gekomen, voor een deel voortkomend uit Europese regelgeving, die in veel gevallen ook een informatieplicht voor ondernemers bevatten 4. De verplichting voor de ondernemer om de consument ten aanzien van bepaalde goederen en diensten van nader omschreven informatie te voorzien biedt de consument de mogelijkheid zijn kennis van die producten en diensten te vergroten. Een tweede mogelijkheid is de consument in algemene zin van kennis, attitudes en vaardigheden te voorzien zodat deze zelf in staat is zijn positie tegenover de ondernemer te versterken. Hier is dan een belangrijke functie weggelegd voor consumenteneducatie. Daarmee kan de consument zijn onderhandelingspositie verstevigen. Maar de mate waarin dat zou moeten gebeuren is afhankelijk van de vraag in hoeverre andere instrumenten, 3 Het gaat hier overigens niet zozeer om grondrechten die rechtens afgedwongen kunnen worden, maar om de erkenning van bepaalde basisbehoeften van de consument en van de overheidszorg dienaangaande. 4 Een informatieplicht voor de producent/aanbieder bestaat thans in ons land onder meer in de BW-regelingen (Algemene Voorwaarden), 7.1 (Koop en ruil) en 7.7A (Reisovereenkomst), en buiten het BW onder meer in de Wet toezicht verzekeringsbedrijf, de Wet toezicht kredietwezen (1992, teneinde de verstrekking van informatie aan het publiek te verbeteren) en verschillende artikelen van de Warenwet. 14
3 waaronder wetgeving, worden ingezet om de consument te beschermen. Is het gebruik van die andere instrumenten groot, is er bijvoorbeeld sprake van een zekere basis aan wetgeving, dan zou consumenteneducatie zich kunnen beperken tot het in hoofdstuk 1 onderscheiden eerste kwalificatieniveau (algemene bekwaamheden om überhaupt de consumentenrol te kunnen vervullen) en tot het tweede niveau (elementaire noties van rechten en plichten van de consument) voor bepaalde doelgroepen van consumenten. Aangezien consumenteneducatie in deze benadering vooral in functie is van consumentenbescherming, wat vooral een overheidstaak is, zal ook dergelijke consumenteneducatie in de eerste plaats een overheidsverantwoordelijkheid zijn. 2.3 Marktwerking Voor een optimale werking van de markt van goederen en diensten is een goed ontwikkelde vraagzijde van essentieel belang, niet alleen in kwantitatieve termen van koopkracht, maar ook in kwalitatieve termen van consumenten die weten wat er te koop is. In het proces van vraag en aanbod van goederen en diensten winnen de kwalificaties van de consument aan gewicht. In deze benadering wordt het consumentenbeleid gezien als integraal onderdeel van het marktwerkingsbeleid. In haar advies De consument op nieuwe markten omschrijft de CCA het consumentenbeleid in deze context als het beleid dat zich richt op de positie van de consument als marktpartij, op de werking van markten en de concurrentie op markten (p. 14). Wanneer markt en marktwerking centraal staan, betekent dit, dat in het consumentenbeleid zaken als de marktstructuur en markttransparantie (marktdoorzichtigheid), de onderhandelingsmacht en de transactie een prominente plaats innemen: welke marktkenmerken en elementen bepalen dat een transactie wel of niet geslaagd kan worden genoemd? Deze zaken zijn vooral voor de consument belangrijk op de nieuwe markten, zoals de markt van met nieuwe technologieën vervaardigde levensmiddelen, financiële producten en diensten, het kopen op de elektronische snelweg, en op de markt van (voormalige) nutsvoorzieningen die op afstand van de overheid worden geplaatst, zoals de energiesector, telecom, post, kabel en het openbaar vervoer. In de invalshoek van de marktwerking is informatie dan ook een essentieel goed, niet alleen in de zin van algemene en specifieke 15
4 informatie, maar ook waar het de toegankelijkheid en de beschikbaarheid van informatie betreft. Wat betekent dit voor consumenteneducatie? Consumenteneducatie kan de terugkoppelingsmechanismen op markten versterken. Consumenteneducatie kan bijvoorbeeld op markten waarop van (een volledige) concurrentie (nog) geen sprake is, de voice-optie versterken waar de exit-optie (nog) geen reëel alternatief is. De voice-optie houdt in dat de consument door middel van vragen en klachten zijn (on)tevredenheid over een product of dienst uitdrukt. De exit-optie impliceert dat de consument zijn (on)tevredenheid uitdrukt door naar een andere leverancier te stappen. Consumenteneducatie zal zich dan óók richten op het derde kwalificatieniveau van product- en dienstgebonden bekwaamheden. Consumenteneducatie kan daarmee zowel een belang van marktpartijen als van de overheid vanuit haar verantwoordelijkheid voor een goede werking van markten dienen. 2.4 Algemeen belang Bij de invalshoek van het algemeen belang ligt het accent niet op de individuele consument (zoals in de eerste) of op de consument als marktpartij (zoals in de tweede), maar op de externe effecten van het consumentengedrag. In deze benadering gaat het niet alleen om het eigen belang van de consument, maar ook om het algemeen belang. Uitgangspunt is de eerbiediging van het beginsel van de individuele keuzevrijheid van de consument. Maar in deze benadering wordt erkend dat die keuzevrijheid zijn beperkingen en grenzen heeft, die tot uitdrukking komen in de negatieve externe effecten van consumentengedrag voor milieu, volksgezondheid en openbare orde. Dit zijn zaken van algemeen belang en vanuit dat perspectief hebben bepaalde gedragingen van consumenten nadelige gevolgen. Een van de mogelijkheden om de consument hierop te wijzen is consumenteneducatie, die erop gericht zal zijn de consument van de nodige kennis te voorzien en om te voorkomen dat negatieve externe effecten optreden. In deze benadering heeft consumenteneducatie een nadrukkelijke rol op alle drie onderscheiden kwalificatieniveaus; op het eerste en tweede niveau, waar het gaat om algemene (consumenten)bekwaamheden, kan in de educatie aandacht worden besteed aan de negatieve gevolgen van consumentengedrag en aan de mogelijkheden die gevolgen te vermijden dan 16
5 wel te mitigeren. Op het niveau van de product- en dienstgebonden bekwaamheden heeft consumenteneducatie een rol om bijvoorbeeld de milieurelevante productinformatie te leren begrijpen. Als hoeder van het algemeen belang heeft de overheid een eerste verantwoordelijkheid om consumenteneducatie te verzorgen. Voorts zullen in deze benadering maatschappelijke organisaties zich aangesproken voelen om een rol ten aanzien van consumenteneducatie te spelen. 2.5 Conclusies Een algemene conclusie uit het bovenstaande is dat vanuit de verschillende invalshoeken een rechtvaardiging wordt gevonden voor de gedachte dat consumenteneducatie van betekenis is. Consumentenbescherming, marktwerking en het algemeen belang vragen om continue aandacht voor consumenteneducatie, niet alleen voor de kwetsbare, maar evenzeer voor de mondige consument. De invulling die consumenteneducatie zou moeten hebben is afhankelijk van de invalshoek die wordt gekozen; niet elke benadering vraagt noodzakelijkerwijs om een invulling naar alle drie kwalificatieniveaus die in hoofdstuk 1 zijn aangereikt. Ook is er een verschil tussen de benaderingen wat taak en verantwoordelijkheid betreft voor overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Consumenteneducatie hoeft zich niet in den brede in dezelfde mate te richten op alle consumenten. In de inleiding op dit hoofdstuk is al opgemerkt dat een eerste verantwoordelijkheid voor consumenteneducatie bij de consument zelf ligt. De mogelijkheden om die verantwoordelijkheid waar te maken verschillen tussen consumenten; de ene consument heeft daartoe meer bekwaamheden en interesse dan de andere. Dat betekent dat bepaalde vormen en onderdelen van consumenteneducatie meer gericht zullen moeten worden op bepaalde groepen van consumenten. Aldus ontstaat een vrij diffuus en genuanceerd beeld van de functie, inhoud, verantwoordelijkheid en doelgroep van consumenteneducatie. In de volgende hoofdstukken zal aan dit beeld meer kleur worden gegeven door eerst te bezien hoe het staat met de kennis en vaardigheden van de consument (hoofdstuk 3) en vervolgens hoe de verschillende actoren invulling geven aan hun verantwoordelijkheid ten aanzien van consumenteneducatie (hoofdstuk 4). 17
5.1 Veranderingen in de samenleving en in het consumentenbeleid
5. Slotbeschouwing 5.1 Veranderingen in de samenleving en in het consumentenbeleid In het afgelopen decennium zijn voor de consument belangrijke wijzigingen in de samenleving opgetreden. In het consumentenbeleid
Nadere informatieVoorstel voor een. VERORDENING (EU) Nr. VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Voorstel voor een Brussel, 6.10.2010 COM(2010) 544 definitief 2010/0272 (COD) C7-0316/10 VERORDENING (EU) Nr. VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot intrekking van Verordening (EG)
Nadere informatieNo.W /IV 's-gravenhage, 7 december 2007
... No.W11.07.0382/IV 's-gravenhage, 7 december 2007 Bij brief van de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 16 oktober 2007 heeft de Tweede Kamer bij de Raad van State het voorstel van
Nadere informatie3. De stand van zaken over consumentenkennis
3. De stand van zaken over consumentenkennis 3.1 Inleiding Voorzover bekend is er in ons land weinig onderzoek gepleegd naar het niveau van consumentenkennis. Algemeen onderzoek naar attitudes en vaardigheden
Nadere informatieZaak C-540/03. Europees Parlement tegen Raad van de Europese Unie
Zaak C-540/03 Europees Parlement tegen Raad van de Europese Unie Immigratiebeleid - Recht van minderjarige kinderen van onderdanen van derde landen op gezinshereniging - Richtlijn 2003/86/EG - Bescherming
Nadere informatieCOMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT
COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 13.1.2006 COM(2006) 2 definitief 2003/0165 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 251, lid 2, tweede alinea,
Nadere informatieOpinie inzake HvJ EG 21 februari 2008, zaak C-412/04 (Commissie-Italië)
Opinie inzake HvJ EG 21 februari 2008, zaak C-412/04 (Commissie-Italië) De artikelen 43 EG en 49 EG leggen overigens geen algemene verplichting tot gelijke behandeling op, maar een verbod van discriminatie
Nadere informatieGedragscode. Branchevereniging VvE Beheerders
Gedragscode Branchevereniging VvE Beheerders Inhoud 1. Inleiding... 3 2. BVVB Gedragscode 2.1 Communicatie. 3 2.1.1 Informatie.. 3 2.1.2 Geheimhouding 3 2.1.3 Acquisitie.. 3 2.1.4 BVVB. 4 2.2 Betrouwbaarheid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 29 372 Wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet ter uitvoering van richtlijn nr. 2003/54/EG, (PbEG L 176), verordening nr. 1228/2003
Nadere informatieAANBEVELING VAN DE COMMISSIE. van XXX. betreffende toegang tot een elementaire betaalrekening. (Voor de EER relevante tekst)
EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX C(2011) 4977 AANBEVELING VAN DE COMMISSIE van XXX betreffende toegang tot een elementaire betaalrekening (Voor de EER relevante tekst) {SEC(2011) 906} {SEC(2011) 907} NL
Nadere informatie2 Enkele algemene opmerkingen
2 Enkele algemene opmerkingen Proactieve participatie in Brussel Een adviesaanvraag over een groenboek als het onderhavige sluit naadloos aan bij de aanbevelingen van de SER over de gewenste Nederlandse
Nadere informatieZaak C-475/99. Firma Ambulanz Glöckner tegen Landkreis Südwestpfalz
Zaak C-475/99 Firma Ambulanz Glöckner tegen Landkreis Südwestpfalz (verzoek van het Oberverwaltungsgericht Rheinland-Pfalz om een prejudiciële beslissing) Artikelen 85, 86 en 90 EG-Verdrag (thans artikelen
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen
Nadere informatieTekst van de artikelen 33 tot en met 37 met toelichting
EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT Brussel, 2 april 2003 (03.04) (OR. fr) CONV 650/03 NOTA van: aan: Betreft: het Praesidium de Conventie Het democratisch leven van de Unie Deel I van de Grondwet, Titel VI:
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
5 6 Samenvatting Adviesaanvraag De CCA geeft in het advies antwoord op de vragen uit de adviesaanvraag van 28 februari 2002, die zich richten op stroomlijning van duurzaamheidkeurmerken. De adviesaanvraag
Nadere informatieProfiel Raad van Toezicht Almere College
Almere College finiknmř f.w'iíooi '-co» tup. imnc--ws Profiel Raad van Toezicht Almere College Taak en karakterisering Raad van Toezicht 1. De Raad van Toezicht oefent toezicht uit op het College van Bestuur
Nadere informatieCOMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING AAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD
COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 31.05.2001 COM(2001) 289 definitief MEDEDELING AAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD Strategie ter voorbereiding van de kandidaat-lidstaten
Nadere informatiePASSENDE INFORMATIE OVER HET BELEID INZAKE HET BEHEER VAN BELANGENCONFLICTEN VOOR KLANTEN VAN BNP PARIBAS FORTIS
PASSENDE INFORMATIE OVER HET BELEID INZAKE HET BEHEER VAN BELANGENCONFLICTEN VOOR KLANTEN VAN BNP PARIBAS FORTIS BNP Paribas Fortis, een financiële instelling met meerdere werkzaamheden, kan tijdens de
Nadere informatieBijlage: Transponeringstabel. Omschrijving beleidsruimte
Bijlage: Transponeringstabel Artikel Richtlijn 14/67/EU Bepaling in implementatieregeling of in bestaande regelgeving en toelichting indien niet geïmplementeerd of uit zijn aard geen implementatie behoeft
Nadere informatieVoorstel voor een UITVOERINGSBESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 12.6.2015 COM(2015) 289 final 2015/0129 (NLE) Voorstel voor een UITVOERINGSBESLUIT VAN DE RAAD waarbij Italië wordt gemachtigd een bijzondere maatregel toe te passen die afwijkt
Nadere informatieEUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING. INTERPRETATIENOTA Nr. 2015-01
EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING Directoraat I. Landbouwwetgeving en procedures I.1. Landbouwwetgeving; vereenvoudiging Datum van verspreiding 8.7.2015 INTERPRETATIENOTA
Nadere informatie10 december 2007 ET/TM / 7142496
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 10 december 2007 ET/TM / 7142496 Onderwerp Telemarketing In het Algemeen
Nadere informatieNo.W /II 's-gravenhage, 5 november 2012
... No.W03.12.0390/II 's-gravenhage, 5 november 2012 Bij Kabinetsmissive van 28 september 2012, no.12.002275, heeft Uwe Majesteit, op voordracht van de Minister van Veiligheid en Justitie, mede namens
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 11 november 2010 (16.11) (OR. en) 15697/1/10 REV 1 ENER 301 CONSOM 100
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 november 2010 (16.11) (OR. en) 15697/1/10 REV 1 ENER 301 CONSOM 100 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Een energiebeleid voor
Nadere informatiePROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut
PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR Nederlands Compliance Instituut MISSIE VAN HET NEDERLANDS COMPLIANCE INSTITUUT We helpen organisaties met kennis, opleidingen, advies en detachering, om compliance en integriteit
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) 15528/02 ADD 1. Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) ENER 315 CODEC 1640
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) 15528/02 ADD 1 ENER 315 CODEC 1640 ONTWERP-MOTIVERING VAN DE RAAD Betreft: Gemeenschappelijk
Nadere informatieGelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap, inzonderheid op artikel 235,
C14-7 Richtlijn betreffende het recht van onderdanen van een Lid-Staat op het grondgebied van een andere Lid-Staat verblijf te houden na er een werkzaamheid anders dan in loondienst te hebben uitgeoefend
Nadere informatieARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 *
ARREST VAN 10. 5. 2001 ZAAK C-144/99 ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 * In zaak C-144/99, Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door P. van Nuffel als gemachtigde, bijgestaan
Nadere informatieHierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument SEC(2008) 1995.
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 12 juni 2008 (13.06) (OR. fr) Interinstitutioneel dossier: 2008/0110 (COD) 10637/08 ADD 2 AGRILEG 104 CODEC 769 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU,
Nadere informatieToezicht- en Handhaafbaarheidstoets concept-wetsvoorstel tot wijziging van de Wet Big II
Directeur MEVA Ontworpen door Toezicht- en Handhaafbaarheidstoets concept-wetsvoorstel tot wijziging van de Wet Big II Datum document 5 oktober 2017 Bijlage(n) - 1 Aanleiding voor deze nota De Inspectie
Nadere informatieDe gekantelde Wmo-verordening
De gekantelde Wmo-verordening De VNG heeft een Wmo-modelverordening gepubliceerd. Gemeenten kunnen deze tekst gebruiken als voorbeeld om lokaal een eigen Wmo-verordening op te stellen. Voor belangenorganisaties
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid
EUROPEES PARLEMENT 1999 2004 Commissie milieubeheer, volksgezondheid en consumentenbeleid 31 juli 2001 PE 307.539/1-43 AMENDEMENTEN 1-43 ONTWERPVERSLAG - Werner Langen (PE 307.539) DIENSTEN VAN ALGEMEEN
Nadere informatieRAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES
RvV 466 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over een ontwerp van koninklijk besluit tot opheffing van het koninklijk besluit van 2 maart 1992 betreffende de prijsaanduidingen van kappersdiensten. Brussel, 10
Nadere informatieBoek I, titel 2 van het Wetboek van economisch recht Hoofdstuk 5. Definities eigen aan boek XIV:
Vrij beroep 1/ België Wet van 15 mei 2014 houdende invoeging van Boek XIV "Marktpraktijken en consumentenbescherming betreffende de beoefenaars van een vrij beroep" in het Wetboek van economisch recht
Nadere informatie12671/17 van/asd/sp 1 DG D 2C
Raad van de Europese Unie Brussel, 29 september 2017 (OR. en) 12671/17 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: 12112/17 Betreft: het voorzitterschap FREMP 99 JAI 847 COHOM 103 POLGEN 125 AUDIO 103 DIGIT 196 het
Nadere informatieHet verschil tussen zorgplicht aanbieder en adviseur
Het verschil tussen zorgplicht aanbieder en adviseur Wat is de impact op een vonnis van een rechtbank als het gaat om zorgplicht van de adviseur en zorgplicht van de aanbieder? In hoeverre heeft deze uitspraak
Nadere informatieDe Minister van Economische Zaken. Advies over de novelle behorende bij het wetvoorstel 31374
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL 070-88 88 500 FAX 070-88 88 501 E-MAIL info@cbpweb.nl INTERNET www.cbpweb.nl AAN De Minister van Economische Zaken
Nadere informatieAan de Commissie Bezwaar en Beroep p/a Gemeente Horst aan de Maas Wilhelminaplein 6 Horst
Aan de Commissie Bezwaar en Beroep p/a Gemeente Horst aan de Maas Wilhelminaplein 6 Horst Grubbenvorst, 11-3- 11 Betreft: Behandeling klacht Behoud de Parel Geachte commissie, Op 24 november 2009 hebben
Nadere informatieHet Analyseproces. Zoeken naar eigenheid en differentiatie met de concurrentie
Het Analyseproces Zoeken naar eigenheid en differentiatie met de concurrentie Missie en Strategie Wat voor koers volgt het bedrijf, wat is haar missie/visie (bestaansrecht)? Hoe denken zij die te bereiken?
Nadere informatieNr. 2018/775 (PB L 131 van , blz. 8)
VERORDENING (EU) VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 28 mei 2018 tot vaststelling van voorschriften voor de toepassing van artikel 26, lid 3, van Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement
Nadere informatieTicketing: prijstransparantie in de ticketsector Desmond de Haan. Even voorstellen: ACM. Agenda
Ticketing: prijstransparantie in de Desmond de Haan 13 september 2017 1 2 Agenda ACM Prijstransparantie Prijstransparantie tickets Even voorstellen: ACM Interventie Vragen 3 4 Congres Podia & Festivals
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN
EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie verzoekschriften 2009 19.12.2007 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 1374/2002, ingediend door Petros Tselepidis, (Griekse nationaliteit), namens de "Vereniging
Nadere informatiebetreffende met GGO's geproduceerde levensmiddelen
L 268/24 VERORDENING (EG) Nr. 1830/2003 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 22 september 2003 betreffende de traceerbaarheid en etikettering van genetisch gemodificeerde organismen en de traceerbaarheid
Nadere informatieHOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO
HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N EU - Contractenrecht A03 Brussel, 9 december 2010 MH/SL/AS A D V I E S over DE CONSULTATIE VAN DE EUROPESE COMMISSIE OVER HET EUROPEES CONTRACTENRECHT VOOR CONSUMENTEN
Nadere informatieRichtlijn 85/577/EEG van de Raad van 20 december 1985 betreffende de bescherming van de consument bij buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten
Richtlijn 85/577/EEG van de Raad van 20 december 1985 betreffende de bescherming van de consument bij buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten Publicatieblad Nr. L 372 van 31/12/1985 blz. 0031-0033
Nadere informatieUITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 28.5.2018 C(2018) 3120 final UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 28.5.2018 tot vaststelling van voorschriften voor de toepassing van artikel 26, lid 3, van
Nadere informatieZaak T-228/97. Irish Sugar plc tegen Commissie van de Europese Gemeenschappen
Zaak T-228/97 Irish Sugar plc tegen Commissie van de Europese Gemeenschappen Artikel 86 EG-Verdrag (thans artikel 82 EG) Machtspositie en collectieve machtspositie Misbruik Geldboete" Arrest van het Gerecht
Nadere informatiePassende informatie over het beleid inzake het beheer van belangenconflicten
> Passende informatie over het beleid inzake het beheer van belangenconflicten Voor klanten van BNP Paribas Fortis NV FINTRO. GAAT VER, BLIJFT DICHTBIJ. BNP Paribas Fortis NV, een financiële instelling
Nadere informatieEUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE
CRI(97)36 Version néerlandaise Dutch version EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE TWEEDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI: SPECIALE ORGANEN OP NATIONAAL NIVEAU GERICHT OP DE BESTRIJDING
Nadere informatieReactie op het consultatiedocument "Voorstel toepasbaarheid Code op one tier boards"
Monitoring Commissie Corporate Governance Code Secretariaat Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Per e-mail: secretariaat@mccg.nl Stibbe N.V. Advocaten en notarissen Beethovenplein 10 Postbus 75640 1070 AP Amsterdam
Nadere informatieBELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE
BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE Advies van het B.I.P.T. van 18 februari 2009 betreffende de bepaling en de voorwaarden voor het beschikbaar stellen van de basisidentificatiegegevens
Nadere informatiePraktijkhandreiking 1106 INTERNE ROULATIE BIJ NIET-OOB S Vastgesteld in de bestuursvergadering van 16 december 2009. Ingetrokken per dec '14
Praktijkhandreiking 1106 INTERNE ROULATIE BIJ NIET-OOB S Vastgesteld in de bestuursvergadering van 16 december 2009 1 PRAKTIJKHANDREIKING INTERNE ROULATIE BIJ NIET-OOB S Praktijkhandreiking 1106 Datum:
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2018 2019 34 758 Evaluatie Wet Kinderombudsman A BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieVERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.6.2019 COM(2019) 270 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de op onlineboekingen bij verschillende verkooppunten toepasselijke bepalingen
Nadere informatieVLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID
VLAAMS VRIJWILLIGERSBELEID Advies 2016-17 / 29.09.2016 www.vlaamsewoonraad.be INHOUD 1 Situering... 3 2 Beknopte inhoud... 3 3 Bespreking... 3 3.1 algemeen 3 3.2 geringe traditie 4 3.3 aanvullende werking
Nadere informatieCommunicatieplan Energie- & CO 2
Communicatieplan Energie- & CO beleid Versie 9 - Januari 013 Akkoord Directie: Inhoud: 1. Inleiding 1.1 Ambitie 1. Aansluiting op de marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen en voorgenomen acties in 01 1.4
Nadere informatieGEDRAGSREGELS THUISWINKELORG
GEDRAGSREGELS THUISWINKELORG Preambule Deze gedragsregels van Thuiswinkel.org zijn van toepassing op alle bedrijven (B2C-leden en B2B-leden) en organisaties (geassocieerde leden) aangesloten bij de vereniging.
Nadere informatieEen nieuwe start voor sociale dialoog
Een nieuwe start voor sociale dialoog Verklaring van de Europese sociale partners, de Europese Commissie en het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie In het Verdrag betreffende de werking van
Nadere informatieVoor stichting SOM zijn in ieder geval de volgende invalshoeken van belang:
Profiel Bestuur Uitgangspunten Het algemene belang van stichting SOM staat bij de leden voorop De leden onderschrijven de visie en de missie van stichting SOM De leden onderschrijven de grondslag en de
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.7.2019 COM(2019) 347 final 2019/0159 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende het standpunt dat namens de Europese Unie moet worden ingenomen in het EPO-comité
Nadere informatieVoorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid
Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; Na beraadslaging, BESLUIT: De Vlaamse minister
Nadere informatieWat vindt u van de wijze waarop de richtlijnen nr. 2004/17/EG en nr. 2004/18/EG in het wetsvoorstel worden geïmplementeerd?
1. Uitgangspunten Wat vindt u van de wijze waarop de richtlijnen nr. 2004/17/EG en nr. 2004/18/EG in het wetsvoorstel worden geïmplementeerd? Geen commentaar. Wat vindt u van de doelstellingen van het
Nadere informatieVoorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.12.2016 COM(2016) 818 final 2016/0411 (COD) Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1008/2008 inzake gemeenschappelijke
Nadere informatieGedragscode. Looops B.V. Januari Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 1 van! 5
Gedragscode Looops B.V Januari 2019 Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 1 van! 5 Gedragscode algemeen/60/004 Pagina! 2 van! 5 Het beleid dat Looops voert, is vanuit een breed maatschappelijk bewustzijn,
Nadere informatiePrivate belangen en overheidsfalen 1
Private belangen en overheidsfalen 1 Liberalen prefereren in beginsel de op individuele vrijheid gebaseerde markt boven een door de overheid verordonneerde productie van goederen en/of diensten. Liberalen
Nadere informatieBijlage: Transponeringstabel. Omschrijving beleidsruimte
Bijlage: Transponeringstabel Artikel Richtlijn 14/67/EU Bepaling in implementatieregeling of in bestaande regelgeving en toelichting indien niet geïmplementeerd of uit zijn aard geen implementatie behoeft
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL B8-0097/1. Amendement. Renate Sommer namens de PPE-Fractie
9.2.2015 B8-0097/1 1 Overweging D D. overwegende dat, afhankelijk van de desbetreffende lidstaat, naar schatting 30-50 % van de totale hoeveelheid geslacht vlees verwerkt wordt tot vleesingrediënten voor
Nadere informatieRapport. Rapport over een klacht over de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Datum: 15 november Rapportnummer: 2010/327
Rapport Rapport over een klacht over de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Datum: 15 november 2010 Rapportnummer: 2010/327 2 Klacht Beoordeling Conclusie Aanbeveling Onderzoek Bevindingen Klacht
Nadere informatieAANBEVELING VAN DE COMMISSIE
29.11.2011 Publicatieblad van de Europese Unie L 314/41 AANBEVELINGEN AANBEVELING VAN DE COMMISSIE van 22 november 2011 betreffende de procedure voor de erkenning van opleidingcentra en examinatoren voor
Nadere informatie7935/17 rts/van/fb 1 DG E - 1C
Raad van de Europese Unie Brussel, 5 april 2017 (OR. en) 7935/17 CULT 34 RELEX 290 DEVGEN 54 COMPET 236 ENFOCUSTOM 92 EDUC 131 COHOM 46 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: Betreft: het secretariaat-generaal
Nadere informatieExtern standpunt. Workshop FOD Economie 22/5/13. Zakenrecht & zakelijke zekerheden 2011-12 1. Prof.Dr. R. Feltkamp
Extern standpunt Workshop FOD Economie 22/5/13 Prof. Dr. K. Byttebier Hoogleraar VUB (Vz. PREC) Advocaat (Everest) Prof. Dr. R. Feltkamp Docent VUB (PREC-BuCo) Advocaat (MODO) Zakenrecht & zakelijke zekerheden
Nadere informatie509795/01/6 van 9 mei 2001 dr. J.A.G. Versmissen
R e g i s t r a t i e k a m e r De Minister van Justitie 509795/01/6 van 9 mei 2001 dr. J.A.G. Versmissen070-3811358..'s-Gravenhage, 20 juni 2001.. Onderwerp Aanpassingswet richtlijn inzake elektronische
Nadere informatieRegeling inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand Ons Middelbaar Onderwijs. ( Klokkenluidersregeling )
Regeling inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand Ons Middelbaar Onderwijs ( Klokkenluidersregeling ) Preambule De regeling inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand Ons Middelbaar
Nadere informatieGEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.9.2017 C(2017) 6474 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 29.9.2017 tot aanvulling van Verordening (EU) 2016/1011 van het Europees Parlement en de
Nadere informatieOndernemingsrecht. Nieuwsbrief
Nieuwsbrief Ondernemingsrecht Prospectusaansprakelijkheid Een prospectus dient een getrouw beeld te geven omtrent de toestand van de uitgevende instelling op de balansdatum van het laatste boekjaar waarover
Nadere informatie9635/17 mou/gys/ln 1 DG E 1C
Raad van de Europese Unie Brussel, 24 mei 2017 (OR. en) 9635/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 24 mei 2017 aan: nr. vorig doc.: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties CULT 76 RELEX
Nadere informatie2012 MVO Jaarverslag
2012 MVO Jaarverslag MVO-beleid Tomingroep Als mensontwikkelbedrijf werkt Tomingroep aan duurzaamheid in de volle breedte. Wij willen op een maatschappelijk verantwoorde wijze zaken doen in samenwerking
Nadere informatieRegel 2 De zaakwaarnemer dient te vermijden dat zijn vrijheid en onafhankelijkheid in de uitoefening van zijn beroep in gevaar zouden kunnen komen.
De gedragsregels brengen hedendaagse maatschappelijke normen en waarden onder woorden die naar de heersende opvatting van ProAgent behoren te worden inachtgenomen bij de uitoefening van het beroep van
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 november 2008 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond geheel van competenties Competenties: geheel van kennis, vaardigheden
Nadere informatiea. Klant meldt zich met hulpvraag bij de Peelregionale Wmo-organisatie. Door Wmo-consulent 2 wordt de hulpvraag in behandeling genomen.
Toegang begeleiding, conceptversie 02 juni 2014 1. Inleiding De werkgroep Toegang is bezig met de vormgeving van de toegang van burgers tot de nieuwe taken vanuit de AWBZ. Opgeleverd dient te worden de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 28 945 (R 1737) Goedkeuring van het op 28 mei 1999 te Montreal tot stand gekomen Verdrag tot het brengen van eenheid in enige bepalingen inzake
Nadere informatieChodsky Pes Club Nederland
Chodsky Pes Club Nederland Inleiding Chodsky Pes Club Nederland hecht veel waarde aan de bescherming van uw persoonsgegevens. In dit privacy statement willen wij u een heldere en transparante informatie
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 12 Besluit van 14 december 2009, houdende wijziging van het Warenwetbesluit Producten voor bijzondere voeding en van het Warenwetbesluit bestuurlijke
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 februari 2009 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond en ingeschaald geheel van competenties Competenties: geheel van kennis,
Nadere informatieArbitragecommissie. Wet van 19 december 2005 betreffende de precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten
Advies nr. 2009/03 van 29 juni 2009 Arbitragecommissie Wet van 19 december 2005 betreffende de precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten Advies over de eventuele verplichting
Nadere informatieNAV Gedragscode Ethisch verantwoord handelen bij de beroepsuitoefening
NAV Gedragscode Ethisch verantwoord handelen bij de beroepsuitoefening Preambule Integriteit van wetenschappers is essentieel om het vertrouwen in de wetenschap te handhaven en te versterken. Dit geldt
Nadere informatieEUROPEES PARLEME T EUROPESE U IE 97/0155 (COD) PE-CO S 3608/99 C4-0172/99 ECO 106 UD 43 CODEC 147
EUROPEES PARLEME T DE RAAD EUROPESE U IE Brussel, 8 april 1999 97/0155 (COD) PE-CO S 3608/99 C4-0172/99 ECO 106 UD 43 CODEC 147 VERORDE I G (EG) r. /99 VA HET EUROPEES PARLEME T E DE RAAD TOT WIJZIGI G
Nadere informatieGEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.7.2015 C(2015) 4538 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 8.7.2015 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 223/2014 van het Europees Parlement en de
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.10.2016 COM(2016) 672 final 2016/0328 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot sluiting van een overeenkomst in de vorm van een briefwisseling tussen de Europese Unie
Nadere informatieFinanciële diensten - Commissie stemt in met Aanbeveling elektronische betaalmiddelen
IP/97/626 Brussels, 9 Juli 1997 Financiële diensten - Commissie stemt in met Aanbeveling elektronische betaalmiddelen De Europese Commissie heeft haar goedkeuring gehecht aan een Aanbeveling gericht tot
Nadere informatieFunctieprofiel lid Raad van Toezicht
Functieprofiel lid Raad van Toezicht Bestuursbureau Postbus 245, 6710 BE Ede Bovenbuurtweg 27, 6717 XA Ede 088 020 70 00 aeres.nl info@aeres.nl Doel van de functie De Raad van Toezicht staat het College
Nadere informatieVoorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid
VR 2017 2402 DOC.0170/2BIS Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; Na beraadslaging,
Nadere informatieKLOKKENLUIDERSREGLEMENT STICHTING TRIFOLIUM WOONDIENSTEN BOSKOOP
KLOKKENLUIDERSREGLEMENT STICHTING TRIFOLIUM WOONDIENSTEN BOSKOOP Inleiding/beleidslijn Trifolium verwacht dat haar medewerkers zich te allen tijde aan in- en externe regelgeving en afspraken zullen houden.
Nadere informatieInformatie MIFID (Twin Peaks II)
Informatie MIFID (Twin Peaks II) Sinds 30 april 2014 is de Mifid wetgeving, ook gekend als de Twin Peaks II regelgeving, van toepassing op de verzekeringssector in België. Deze wetgeving legt bijkomende
Nadere informatieBENELUX-ONDERZOEK CONSUMENTENBESCHERMING. E-commerce GEMEENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES SECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL
BENELUX-ONDERZOEK CONSUMENTENBESCHERMING E-commerce GEMEENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES SECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL 2 BENELUX ONDERZOEK CONSUMENTENBESCHERMING GEMEENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES 1. SITUERING
Nadere informatieDe discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan
De discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan Bernard Hubeau & Diederik Vermeir Universiteit Antwerpen 1. Onderzoek private en sociale huur 2. Kwaliteitsvolle regelgeving 3. Wetsevaluerend onderzoek
Nadere informatie23 april 2001, BPR2001/u64104 mr. drs. A.C.M. de Heij
R e g i s t r a t i e k a m e r De Minister voor Grote Stedenen Integratiebeleid 23 april 2001, BPR2001/u64104 mr. drs. A.C.M. de Heij070-3811339..'s-Gravenhage, 29 mei 2001.. Onderwerp Advies over rapport
Nadere informatieMisbruik van een economische machtspositie
Mededingingswet Misbruik van een economische machtspositie Nederlandse Mededingingsautoriteit Mededingingswet Misbruik van een economische machtspositie De Mededingingswet stelt regels ten aanzien van:
Nadere informatiePUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 30 maart 2007 (13.04) (OR.en) ST 8028/07 Interinstitutioneel dossier: 2006/0135(CNS) LIMITE JUSTCIV 75
Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 30 maart 2007 (13.04) (OR.en) PUBLIC ST 8028/07 Interinstitutioneel dossier: 2006/0135(CNS) LIMITE JUSTCIV 75 NOTA van: het voorzitterschap aan: het Coreper/de
Nadere informatie