WELKOM! op het Bionext Netwerkevent

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "WELKOM! op het Bionext Netwerkevent"

Transcriptie

1 WELKOM! op het Bionext Netwerkevent

2 De dagvoorzitter Twitter mee via #Bio16 Miriam van Bree

3 Ontmoet Debbie Duurzaam Link naar filmpje Debbie Duurzaam

4 Ontmoet elkaar Twitter mee via #Bio

5 Welkom Twitter mee via #Bio16 Jan Jaap Jantjes voorzitter Biohuis Jan Groen voorzitter BioNederland / VBP Arjan Nijdam voorzitter Biowinkelvereniging Bavo van den Idsert directeur Bionext

6 True Pricing Twitter mee via #Bio16 Raymond Schrijver onderzoeker bij Alterra

7 De prijs van brood Lezing voor Bionext 10 oktober 2016, Raymond Schrijver

8 De echte prijs van brood is wat je er bij de bakker voor betaalt Echte wat is echt? Prijs hoe komt die tot stand? Wat is de rol van de markt? Brood het product,...alleen maar brood? Bakker de producent Betalen hoe dan? 8

9 Wat mag een brood kosten? 9

10 ...en nu? 10

11 Hoe rationeel zijn we? 11

12 Theorie Praktijk Mens is rationeel Informatie verandert gedrag Meer keuze meer geluk Voorkeur nu is voorkeur later Berekent verwachte waarde van kleine risico s Kent zichzelf volkomen Nou, deels Intentie Stress Is niet Overschat Overschat 12

13 De echte prijs bestaat niet Consumenten waardering is subjectief Marktprijs is objectief Er is geen beter alternatief voor prijszetting...maar de markt werkt alleen voor private goederen Consumenten en producenten surplus Maatschappelijke efficientie bij marktevenwicht Economen veronderstellen rationeel gedrag 13

14 Wat is het product? Brood, kaas en eieren...in Gemeenschappelijke verbondenheid met andere producten (bijproducten, externaliteiten) Link naar filmpje over True Pricing 14

15 15

16 Landschap en biodiversiteit wie heeft dit al eens gekocht?...en toch is het een product Is het een positief of negatief extern effect? Betreft een publiek / collectief goed 16

17 Kenmerken publiek goed: Iedereen heeft er baat bij De kosten worden door individuen gedragen Het wordt niet minder door gebruik Het is niet mogelijk mensen uit te sluiten van gebruik Het is niet mogelijk om wie baat heeft, te dwingen tot betaling dit kan leiden tot freerider-gedrag, d.w.z. mensen willen wel betalen, maar alleen als een ander dat ook doet! 17

18 Mest en klimaat Biologisch presteert beter Is het goed genoeg? Milieubelasting is altijd een negatief extern effect gemiddeld biologisch gangbaar Overschot N (kg) Jaar - per kg melk per ha Overschot P2O5 (kg) - per kg melk per ha Bron: WER Agrimatie (bewerking) 18

19 Verdeling in de keten Marktmacht is ook een vorm van marktfalen... 19

20 Verdeling in de keten...maar we moeten niet overdrijven? 20

21 Uren* mln /uur Werkgelegenheid Gewerkte uren quartaire sectoren tertiaire sectoren Primaire en 10 secundaire sectoren 0 BBP/uur gecorrigeerd voor inflatie Primaire en secundaire sectoren tertiaire sectoren quartaire sectoren Bron: CBS-statline (bewerkt) 21

22 Remedie? Internaliseren van externaliteiten Maar hoe? De marges zijn klein, het is eten of gegeten worden Gedragsverandering? Bij wie? Cultuurverandering? Bij wie? En bovenal Wie bepaalt wanneer het goed is? Innoveren is noodzakelijk 22

23 23

24 De droom van een ecoloog Landgebruik stedelijk gebied en infrastructuur 13% 18% recreatie 2% 5% bos- en natuurterrein 12% 20% landbouw binnen natuurnetwerken - 10% landbouw buiten natuurnetwerken 54% 22% water 19% 25% 24

25 Wat kan de producent doen? Individueel window dressing / greenwashing je lost het probleem niet op, maar bent misschien beter dan een ander en bewustwording is noodzakelijke eerste stap Niche markt je lost het probleem op in een kleine wereld Koppelverkoop je plakt er een goed verhaal aan (voorbeeld biologische melk) Level playing field je roept heel hard level playing field naar de overheid 25

26 Wat kan de producent doen? Als groep zonder overheid Integraal keten beheer / ketenafspraken (bonusmalus) Samenwerken met consument Als groep met overheid Bij de meeste arrangementen heeft de overheid een rol 26

27 Samenvattend: Consument laten betalen Erkennen van gemeenschappelijk vraagstuk Alleen als een ander ook meebetaalt Innovatie mechanismen ontwikkelen Om met consumenten(groepen) in contact te kunnen treden Aan het einde van de dag krijgen we wat we verdienen 27

28 Dank voor uw aandacht Tekst 28

29 Reflectie Twitter mee via #Bio16 Michaël Wilde Eosta Jan Huijgen boer, docent en filosoof Michiel Wagener Triodos Bank

30 Reflectie Twitter mee via #Bio16 Link naar filmpje The True Cost of Food

31 Reflectie Twitter mee via #Bio16 Michaël Wilde Eosta Jan Huijgen boer, docent en filosoof Michiel Wagener Triodos Bank

32 Graag nodigen wij u uit in het restaurant voor een hapje en drankje

Bionext en Biohuis. Samenwerken in ketenverband. Bavo van den Idsert Directeur Bionext

Bionext en Biohuis. Samenwerken in ketenverband. Bavo van den Idsert Directeur Bionext Bionext en Biohuis Samenwerken in ketenverband Bavo van den Idsert Directeur Bionext Inhoud - Introductie Bionext en samenwerking Biohuis - Visie BioDuurzaam 2012-2020 - BioDuurzaam en EKO Bionext De hele

Nadere informatie

BioDuurzaam - EKO. Bavo van den Idsert - Bionext

BioDuurzaam - EKO. Bavo van den Idsert - Bionext BioDuurzaam - EKO Bavo van den Idsert - Bionext Inhoud - Introductie Bionext - BioDuurzaam en EKO 2012-2020 Bionext De hele keten van boer tot consument: 1.000 bio-boeren & telers (Biohuis) 100 bio-handel

Nadere informatie

Een nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal?

Een nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal? Een nieuwe economische basis voor de kudde in het Gulpdal? Wetenschapswinkel-rapport 326 26 mei 2016, Raymond Schrijver en Judith Westerink Doel onderzoek Wetenschapswinkel Ontwikkelen van sociaal contract

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken.

In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken. DE ZUIVELSECTOR > Inleiding In Nederland zijn het klimaat en het landschap zeer geschikt voor veeteelt. Logisch dat we veel koeien houden en melkproducten maken. De zuivelsector is belangrijk voor de Nederlandse

Nadere informatie

Biologisch i in 2030

Biologisch i in 2030 i Paulien Veerman Secretaris VBP/ Projectleider Biokap Even voorstellen: Bionext organisatie 1 Bionext = ketenorganisatie voor de biologische landbouw en voeding 3 De peilers onder Bionext Even voor rstellen

Nadere informatie

Nyenrode. Dutch Agrofood week Willem Lageweg 9 oktober 2018

Nyenrode. Dutch Agrofood week Willem Lageweg 9 oktober 2018 Nyenrode. Dutch Agrofood week Willem Lageweg 9 oktober 2018 Wie is Willem Lageweg? CV: Rabobank Nederland MVO Nederland Transitiecoalitie Voedsel Bestuurs- en toezichtfuncties: Triodos Bank Louis Bolk

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020. 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC

Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020. 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC Gemeenschappelijk landbouwbeleid 2014-2020 Kansen voor Kringloop aanpak Prioriteiten 2 e pijler

Nadere informatie

Boer zoekt duurzaamheid

Boer zoekt duurzaamheid Boer zoekt duurzaamheid Publiek belang en duurzaamheid in de productie van varkensvlees en glasgroenten 24 februari 2012 Prof. dr. Barbara Baarsma Hoofdpunten Onderzoekcontext (2) Onderzoeksvraag (1) Economisch

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Jan Willem Erisman Beesd, 15 november 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.nl 2 Overzicht presentatie De stikstofproblematiek

Nadere informatie

Rapportage EKO 2017 juni 2018

Rapportage EKO 2017 juni 2018 Rapportage EKO 2017 juni 2018 Voorwoord In de afgelopen anderhalf jaar heeft Stichting EKO nieuwe stappen gezet om het EKO keurmerk uit te bouwen tot het meest brede verduurzamingskeurmerk voor alle schakels

Nadere informatie

Convenant. Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen

Convenant. Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen Convenant Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen 1. Convenantpartners Bionext, ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding, vertegenwoordigd door dhr. Bavo van den ldsert,

Nadere informatie

FOOD-PRINT REGION UTRECHT DUURZAAM GEZONDE VOEDSELOMGEVING. Jan Huijgen Eemlandhoeve Inspiratiehuys Bunschoten

FOOD-PRINT REGION UTRECHT DUURZAAM GEZONDE VOEDSELOMGEVING. Jan Huijgen Eemlandhoeve Inspiratiehuys Bunschoten FOOD-PRINT REGION UTRECHT DUURZAAM GEZONDE VOEDSELOMGEVING Jan Huijgen Eemlandhoeve Inspiratiehuys Bunschoten HET UTRECHTS/GELDERS MODEL: VOEDSEL&LANDBOUW&GEZONDHEID * vraagt lef voor een helder toekomstbeeld:

Nadere informatie

Bomen voor Buitenkippen. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Bomen voor Buitenkippen. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Bomen voor Buitenkippen Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Projectinfo Mogelijkheden voor combinaties van pluimvee met diverse vormen van boomteelt

Nadere informatie

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in

Nadere informatie

Biomassa: realistisch doel of niet?

Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Domein D: markt. 1) Nee, de prijs wordt op de markt bepaald door het geheel van vraag en aanbod.

Domein D: markt. 1) Nee, de prijs wordt op de markt bepaald door het geheel van vraag en aanbod. 1) Geef 2 voorbeelden van variabele kosten. 2) Noem 2 voorbeelden van vaste (=constante) kosten. 3) Geef de omschrijving van marginale kosten. 4) Noem de 4 (macro-economische) productiefactoren. 5) Hoe

Nadere informatie

Bodem, productiefactor onder druk - Verslag

Bodem, productiefactor onder druk - Verslag bekeken2052x Bodem, productiefactor onder druk - Verslag 2 mei 2016 Maandagochtend 18 april stond in een goed bezocht Atelier de afnemende vruchtbaarheid van de Flevolandse bodem centraal. Gesprekspartners

Nadere informatie

Ambitielijn: Meer met Minder Toenemende aandacht Voeding en Gezondheid

Ambitielijn: Meer met Minder Toenemende aandacht Voeding en Gezondheid Toenemende aandacht Voeding en Gezondheid Zelfmanagement burgers (VWS, RVZ, CVZ e.a.) Nieuwe definitie Gezondheid: Huber et al: Ability to adapt and self manage Food hospital (programma Net 5) Super foods:

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Onderneming

Hoofdstuk 1 Onderneming Een organisatie is een groep mensen die samenwerken om een bepaald doel te bereiken. Hoe willen we dat doel bereiken? (scenario) Welke middelen gebruiken we om dat doel te bereiken? Natuur, arbeid, kapitaalgoederen

Nadere informatie

Werken in de 21 e eeuw

Werken in de 21 e eeuw Werken in de 21 e eeuw Hoe organiseren we dat en wat is de rol van HR Paul Bessems 24-09-2014 Zelfstandig schrijver, onderzoeker en adviseur Tevens verbonden aan: Institute for New Organizational Thinking

Nadere informatie

Domein D: markt (module 3) vwo 4

Domein D: markt (module 3) vwo 4 1. Noem 3 kenmerken van een marktvorm met volkomen concurrentie. 2. Waaraan herken je een markt met volkomen concurrentie? 3. Wat vormt het verschil tussen een abstracte en een concrete markt? 4. Over

Nadere informatie

Voorsprong met mineralen

Voorsprong met mineralen Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging

Nadere informatie

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport 2014-2018: ecosysteemassessment voor Vlaanderen NARA-T Toestand & trend van ecosystemen

Nadere informatie

Organic fruits & vegetables and more!

Organic fruits & vegetables and more! Organic fruits & vegetables and more! Onderwerpen Eosta De oude en nieuwe consument Nature & More en de duurzaamheidsbloem Nature & More Campagnes Eosta Internationale leverancier en keten manager van

Nadere informatie

B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe

B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe Ondergetekenden 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen, handelend als bestuursorgaan,

Nadere informatie

2014-2015 diverse locaties in het ommeland van de Peel en stedelijk gebied waaronder Helmond, Eindhoven en Veghel

2014-2015 diverse locaties in het ommeland van de Peel en stedelijk gebied waaronder Helmond, Eindhoven en Veghel FoodLabPeel Programma Stad op het land, land in de stad 2014-2015 diverse locaties in het ommeland van de Peel en stedelijk gebied waaronder Helmond, Eindhoven en Veghel FoodLabPeel is een meer jaren durend

Nadere informatie

Milieucijfers SuperWijzer

Milieucijfers SuperWijzer Milieucijfers SuperWijzer Achtergrond onderzoek Geert Bergsma en Marieke Head Ketenanalysegroep CE Delft Doelstelling onderzoek CE Delft Wat is de milieubelasting van verschillende eiwitproducten te koop

Nadere informatie

Duurzame internationale handelsketens

Duurzame internationale handelsketens Duurzame internationale handelsketens Van niche naar norm De rol van regulering 26 Sept 2014 Mark van Oorschot PBL Beleidsevaluatie en onderzoek Verbeteren besluitvorming via objectieve informatie Evalueren

Nadere informatie

Wat kost ons eten echt?

Wat kost ons eten echt? ECONOMIE Wat kost ons eten echt? Voedsel kost meer dan we ervoor betalen. De productie ervan gaat bijvoorbeeld gepaard met uitputting van de bodem, biodiversiteitsverlies of kinderarbeid. Een nieuwe methode

Nadere informatie

SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING

SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 LEZING OVER DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING PROF DR J.G.A. VAN MIERLO HOOGLERAAR OPENBARE FINANCIËN FACULTEIT DER ECONOMISCHE

Nadere informatie

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. vwo Frans Etman

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. vwo Frans Etman Domein Markt Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1.Lees in de grafiek af hoe hoog de totale omzet (TO) en de totale kosten (TK) is bij een afzet van 3 producten,

Nadere informatie

Masterclass HET BEHEER VAN ONS LANDSCHAP HET SPEL & DE KNIKKERS

Masterclass HET BEHEER VAN ONS LANDSCHAP HET SPEL & DE KNIKKERS Masterclass HET BEHEER VAN ONS LANDSCHAP HET SPEL & DE KNIKKERS PROGRAMMA: Rob van Apeldoorn (Alterra) Carla Grashof Bokdam (Alterra) Michiel Purmer (Natuurmonumenten) Raymond Schrijver (Alterra) BEHEER

Nadere informatie

Inhoud. Hoofdstuk I Bouwstenen voor een verruimde milieueconomie 13

Inhoud. Hoofdstuk I Bouwstenen voor een verruimde milieueconomie 13 Inhoud Woord vooraf Hoofdstuk I Bouwstenen voor een verruimde milieueconomie 13 I.1 Ecosysteemvisie en economische groei 13 Industrieel metabolisme 14 Hoofdwetten van de thermodynamica 15 Milieuproblemen

Nadere informatie

Verdienen met ZLTO. De stad als kans!

Verdienen met ZLTO. De stad als kans! Verdienen met ZLTO De stad als kans! Verdienen met ZLTO De stad als kans! Twitter: @MariskavKoulil #purehubs #stadslandbouw De stad als kans! Programma workshop Inleiding Korte kennismaking Introductie

Nadere informatie

Biodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit

Biodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit Biodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit Jacomijn Pluimers (WNF) en Jeen Nijboer (Rabobank) [logo] Melkveehouderij grootste gebruiker van land Titel (tekst)

Nadere informatie

Model van Sociale Innovatie

Model van Sociale Innovatie Model van Sociale Innovatie Ontwikkelgebieden van sociale innovatie Sociale Innovatie richt zich op vier basisvragen: 1. Hoe medewerkers te stimuleren eigenaarschap te nemen op hun eigen leer- en ontwikkeltraject

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa.

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa. Meander Samenvatting groep 7 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Boeren zijn door het gebruik van kunstmest en machines meer gaan produceren. Ook zijn ze zich steeds meer gaan specialiseren in één

Nadere informatie

Bio is niet beter Door Renate van der Zee illustraties Matthias Giesen

Bio is niet beter Door Renate van der Zee illustraties Matthias Giesen Bio is niet beter Biologisch voedsel is niet per se duurzamer, niet gezonder en niet lekkerder, zeggen deskundigen. Wel zijn er voordelen voor bodemkwaliteit en dierenwelzijn. Maar het enige wat echt zoden

Nadere informatie

Datum 30 augustus 2017 Betreft True Price Onderzoek van Wageningen Economic Research en True Price

Datum 30 augustus 2017 Betreft True Price Onderzoek van Wageningen Economic Research en True Price > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met verkleinglazen"

Nadere informatie

Samenvatting Economie Thema 4, Hoofdstuk 17, 18, 19

Samenvatting Economie Thema 4, Hoofdstuk 17, 18, 19 Samenvatting Economie Thema 4, Hoofdstuk 17, 18, 19 Samenvatting door een scholier 1806 woorden 8 april 2003 6,5 29 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Economie, Thema 4, Hoofdstuk 17, 18 en 19.

Nadere informatie

Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland

Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland enkele kengetallen van de Zeeuwse landbouwsector beleid provincie Zeeland acties en instrumentarium Grondgebruik Zeeland (ha) Sector/grondgebruik 2007 2011

Nadere informatie

De economie van milieubelastende materialen

De economie van milieubelastende materialen De economie van milieubelastende materialen Sander de Bruyn CE Delft Materialen en economie Materialen zijn producten die op markten worden verhandeld Overheidsingrijpen is gewenst als de markten niet

Nadere informatie

Schaap met de 6 poten (Veelzijdig op weg naar 2025)

Schaap met de 6 poten (Veelzijdig op weg naar 2025) 1 De Schapenhouderij in 2018 798.833 schapen in Nederland (CBS 2017) 8.525 professionele schapenhouders (18% heeft een opvolger) 18.000 kleinschalige schapenhouders (gemiddeld 11 schapen) Rendement onder

Nadere informatie

Bionext visie op WRR rapport Naar een ander Voedselbeleid en de toekomst van onze voedselvoorziening

Bionext visie op WRR rapport Naar een ander Voedselbeleid en de toekomst van onze voedselvoorziening Bionext visie op WRR rapport Naar een ander Voedselbeleid en de toekomst van onze voedselvoorziening Inleiding Het WRR rapport is al weer 1 ½ jaar geleden gepubliceerd. Het bevat belangrijke constateringen

Nadere informatie

Samenvatting Economie Lesbrief Vervoer

Samenvatting Economie Lesbrief Vervoer Samenvatting Economie Lesbrief Vervoer Samenvatting door een scholier 2145 woorden 11 januari 2011 6,8 358 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO H 1 Marktaandeel van de afzet= afzet onderneming/afzet

Nadere informatie

Domein D: markt (module 3) havo 5

Domein D: markt (module 3) havo 5 Domein D: markt (module 3) havo 5 1. Noem 3 kenmerken van een marktvorm met volkomen concurrentie. 2. Waaraan herken je een markt met volkomen concurrentie? 3. Wat vormt het verschil tussen een abstracte

Nadere informatie

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO 12-03-2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10% v/h BNP;

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement

Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten. Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport Aan de slag met ecosysteemdiensten Voorstelling Natuurrapport 17 februari 2017 Vlaams Parlement Natuurrapport 2014-2018: ecosysteemassessment voor Vlaanderen NARA-T Toestand & trend van

Nadere informatie

Hoofdstuk 8. De kosten van belastingen

Hoofdstuk 8. De kosten van belastingen Hoofdstuk 8 De kosten van belastingen Inleiding In dit hoofdstuk gebruiken we de concepten van vraag en aanbod om de effecten van diverse vormen van overheidsbeleid te analyseren. Tegelijk wordt iets gezegd

Nadere informatie

De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten

De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten Onderwijsdag PZ 23 november 2010 Marc Jansen Directeur Consumentenzaken en Kwaliteit Centraal Bureau Levensmiddelenhandel Inhoud CBL en de branche Trends

Nadere informatie

De voedselketenles LES 1 VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt?

De voedselketenles LES 1 VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt? VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt? 1 Hoe denk je dat de aardbeienjam op jouw boterham terecht is gekomen? Wat is er allemaal nodig om die aardbeienjam op jouw boterham

Nadere informatie

De economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat

De economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Merijn Bos Achtergrond: ecosysteemdiensten 2 voorbeelden: Bloeiende akkerranden Aanbevelingen Noodzaak: meetbaarheid,

Nadere informatie

Bavovan den Idsert VBP

Bavovan den Idsert VBP EKO: de toekomst van biologisch? Bavovan den Idsert VBP De AH methodepuur&eerlijk Unilever sustainableliving plan Ik kies bewust Beter leven, ook goed Achtergrond Toenemende vraag vanuit maatschappij,

Nadere informatie

Interventie in Industrieel erfgoed te Zevenaar RMIT ZEVENAAR

Interventie in Industrieel erfgoed te Zevenaar RMIT ZEVENAAR Interventie in Industrieel erfgoed te Zevenaar RMIT ZEVENAAR P5 Presentatie door Hylke Duinsbergen 1367218 d.d. 27 juni 2011 Introductie Interventie in Industrieel erfgoed te Zevenaar Opgave: herontwikkeling

Nadere informatie

Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe

Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Groningen, 11 januari 2019 Consequenties voor economie, milieu en gezondheid van brede transitie naar biologische landbouw in Fryslân,

Nadere informatie

Synergie tussen biologische en gangbare landbouw

Synergie tussen biologische en gangbare landbouw Synergie tussen biologische en gangbare landbouw Wouter van der Weijden Biovak 23 januari 2013 CLM en biolandbouw 1980: niet voor bio gekozen Principieel: doelen > middelen Strategisch: kleine stappen

Nadere informatie

Omgevingsgericht ondernemen met natuur en landschap. Boeren met Natuur 23 maart 2016 Midden Limburg

Omgevingsgericht ondernemen met natuur en landschap. Boeren met Natuur 23 maart 2016 Midden Limburg Omgevingsgericht ondernemen met natuur en landschap Boeren met Natuur 23 maart 2016 Midden Limburg Maarten Vrolijk Livestock Research Earth overshoot day Earth Overshoot Day = dag waarop we alle bronnen

Nadere informatie

Een overzicht van de factoren die de omvang van de gevraagde hoeveelheid van een artikel bepalen.

Een overzicht van de factoren die de omvang van de gevraagde hoeveelheid van een artikel bepalen. Praktische-opdracht door een scholier 3871 woorden 8 januari 2003 5,3 45 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Opdracht 1: Een overzicht van de factoren die de omvang van de gevraagde hoeveelheid

Nadere informatie

6 Levenscyclusanalyse (LCA) van Bioveem-bedrijven

6 Levenscyclusanalyse (LCA) van Bioveem-bedrijven 6 Levenscyclusanalyse (LCA) van Bioveem-bedrijven G.L. Iepema (Louis Bolk Instituut) M.A. Thomassen (Leerstoelgroep Dierlijke Productiesystemen WUR) L.M. s Gravendijk (studente Leerstoelgroep Dierlijke

Nadere informatie

Eindexamen vmbo gl/tl economie 2011 - II

Eindexamen vmbo gl/tl economie 2011 - II Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. MINpunten 1 maximumscore 1 2 / 6 x 100 % = 33,3% 2 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste reden: Klantenbinding:

Nadere informatie

Economisten zeggen: eerlijke prijs bestaat niet, of is prijs wat markt bepaalt.

Economisten zeggen: eerlijke prijs bestaat niet, of is prijs wat markt bepaalt. Goed geboerd Verslag plenair gedeelte, 20.30u-21.30u Welkom Inleiding door Gedeputeerde Naeyaert Voorstelling van de panelleden Joost Dessein, professor Santiago Servantes, Fillipijnse melkcoöperatieve

Nadere informatie

Katern 2 Markten en welvaart

Katern 2 Markten en welvaart Katern 2 Markten en welvaart Begrippen budgetlijn = deze lijn geeft de verschillende mogelijkheden van geld uitgeven voor een consument weer ceteris paribus vraaglijn = het verband tussen de prijs en de

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6

Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6 Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6 Samenvatting door Sanne 1542 woorden 11 april 2017 7,5 11 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Hoofdstuk 5 - Werkt dat zo? Paragraaf 5.1 - Aan de slag! Als je

Nadere informatie

Welvaart en groei. 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten?

Welvaart en groei. 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten? 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten? 3) Wat zijn negatief externe effecten? 4) Waarom is deze maatstaf niet goed genoeg? Licht toe. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte

Nadere informatie

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota Jan Maarten Vrij Indeling presentatie 1. De zuivelsector in Nederland 2. Hoog Niveau Expert Groep Zuivel 3. Discussiepunten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 4. Standpunten Nederlandse Zuivelindustrie 2van

Nadere informatie

De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe

De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe De People Planet en Profit dimensies van de Indiase koe Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Rik Eweg Het Lectoraat Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Pagina 2 Het lectoraat

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij

Nadere informatie

Een toekomst voor iedereen

Een toekomst voor iedereen Projecten Een toekomst voor iedereen De 7 orchideeën van Almere In Almere groeien zeven wilde orchideeën. Op dit moment zijn hier weinig mensen van op de hoogte, maar volgens Gunter kan dit gebruikt worden

Nadere informatie

Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP Minimaal budget; maximale creativiteit

Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP Minimaal budget; maximale creativiteit Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP-3 2014-2020 Minimaal budget; maximale creativiteit 1 Nederlandse maatregelen POP-3 Nederlandse maatregelen POP-3 gericht op: 1. Versterken van innovatie, verduurzaming

Nadere informatie

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland. Waarden van landbouw en boeren Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.nl) Twee perspectieven Wat vinden we van waarde(n)? Boeren

Nadere informatie

Domein Markt. Uitwerking. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. Frans Etman

Domein Markt. Uitwerking. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. Frans Etman Domein Markt Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit Uitwerking vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1.Lees in de grafiek af hoe hoog de totale omzet (TO) en de totale kosten (TK) is bij een afzet

Nadere informatie

Agri & Food: de kracht van Nederland!

Agri & Food: de kracht van Nederland! Agri & Food: de kracht van Nederland! Aalt Dijkhuizen FromFarmers Ledenbijeenkomst 22 april 2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10%

Nadere informatie

Sojaproblematiek Europese eiwitteelt

Sojaproblematiek Europese eiwitteelt Regionaal veevoer Sojaproblematiek Europese eiwitteelt Aanpak regionaal voer Onze campagne Kleine Hoefprint Kaas Data landgebruik Europese concumptie Noodzaak dichterbij produceren Zuidamerikaanse Europese

Nadere informatie

Economie Module 3. De marktstructuur is het geheel van kenmerken van de markt die het marktevenwicht beïnvloeden.

Economie Module 3. De marktstructuur is het geheel van kenmerken van de markt die het marktevenwicht beïnvloeden. Module 3 Hoofdstuk 1 1.1 - Markt, marktstructuur en marktvorm De markt is het geheel van factoren waaronder vragers en aanbieders elkaar ontmoeten en producten verhandelen. Er zijn twee soorten: - De concrete

Nadere informatie

Het verbinden van boer en burger leidt tot bewustere keuzes van consumenten José Aalders 101857

Het verbinden van boer en burger leidt tot bewustere keuzes van consumenten José Aalders 101857 Verbinden van boer en burger als strategie voor een duurzaam voedselsysteem Het verbinden van boer en burger leidt tot bewustere keuzes van consumenten Ve José Aalders 101857 Verbinden van boer en burger

Nadere informatie

samenvatting micro economie. Onderdeel perfect werkende markt

samenvatting micro economie. Onderdeel perfect werkende markt samenvatting micro economie. Onderdeel perfect werkende markt De perfect werkende markt is een model dat beschrijft hoe markten het meest optimaal zouden functioneren. Bij het bestuderen van echte markten

Nadere informatie

Rekenen met groep 8. Inge Middelbos. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Rekenen met groep 8. Inge Middelbos. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Rekenen met groep 8 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Inge Middelbos 02 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/67630 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Informatie bijeenkomst raads- en statenleden 14 maart 2016

Informatie bijeenkomst raads- en statenleden 14 maart 2016 Informatie bijeenkomst raads- en statenleden 14 maart 2016 19.15 Welkom door Maurice Hoogeveen Ontwikkelingen RUD Drenthe door Johan Vogelaar GR; invloed en rol van de raads- en statenleden Omgevingswet

Nadere informatie

De rode draad. Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap. Film: Achterhoeks coulissenlandschap. Achterhoek weer mooi?

De rode draad. Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap. Film: Achterhoeks coulissenlandschap. Achterhoek weer mooi? Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap André Kaminski Stichting Achterhoek weer Mooi Film: Achterhoeks coulissenlandschap Wat is Achterhoeks coulissenlandschap? Hoe is het ontstaan? Welke

Nadere informatie

Verspilling: De houdbaarheidsdatum nabij

Verspilling: De houdbaarheidsdatum nabij School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Opdrachtgever Agrarische Jongeren Friesland is een organisatie die zich ten doel stelt de bedrijfsvoering van boerenbedrijven zo efficient mogelijk te maken.

Nadere informatie

Paragraaf 2 De hedendaagse arbeids samenleving 2.1 wat is een arbeids samenleving?

Paragraaf 2 De hedendaagse arbeids samenleving 2.1 wat is een arbeids samenleving? Antwoorden door een scholier 1490 woorden 7 april 2006 4,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Paragraaf 2 De hedendaagse arbeids samenleving 2.1 wat is een arbeids samenleving? In 1948

Nadere informatie

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA

DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA Europees Landbouwfonds DERDE PLATTELANDSONTWIKKELINGSPROGRAMMA www.flevoland.nl/pop3 voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland POP3 in het kort: POP3 is het derde Europese subsidieprogramma

Nadere informatie

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Jan Willem Erisman PCL discussiebijeenkomst Maatschappelijke opgaven en Omgevingskwaliteit, Utrecht, 6 juni2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org

Nadere informatie

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 0 Experts verwachten een volumegroei van ~20% tot 2020 door het afschaffen van de quota... Nederlandse melkproductie (mln kg/jaar) 14,000

Nadere informatie

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote

Nadere informatie

Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem. Linda van der Weijden

Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem. Linda van der Weijden Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem Linda van der Weijden Opzet Inhoud: Hoe ontwikkel je met het natuurlijk systeem? Proces: Hoe pakken we dat aan? 2 Wat is kringlooplandbouw?

Nadere informatie

1 Aanbodfunctie. 2 Afschrijvingskosten Asymmetrische 3 informatie

1 Aanbodfunctie. 2 Afschrijvingskosten Asymmetrische 3 informatie 1 Aanbodfunctie 2 Afschrijvingskosten Asymmetrische 3 informatie Het verband tussen prijs een aangeboden hoeveelheid kun je weergeven met een vergelijking: de aanbodfunctie. De jaarlijkse waardevermindering

Nadere informatie

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina

FrieslandCampina Erwin Wunnekink FrieslandCampina FrieslandCampina Erwin Wunnekink 2018 FrieslandCampina Even voorstellen: Erwin Wunnekink Lid van coöperatiebestuur en raad van commissarissen sinds 2009 Vice-voorzitter van bestuur en rvc sinds 20 december

Nadere informatie

Samenvatting Economie Vervoer

Samenvatting Economie Vervoer Samenvatting Economie Vervoer Samenvatting door S. 1607 woorden 25 april 2017 5,2 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 2 : Met de taxi of met de fiets Afzet onderneming Markt Afzet= ------------------------------------

Nadere informatie

De melkveehouder van de toekomst

De melkveehouder van de toekomst De melkveehouder van de toekomst Dirk Siert Schoonman Lid vakgroep Melkveehouderij LTO Nederland 23 november 2010 Mondiale ontwikkelingen 1. Groei wereldbevolking van 6 naar 9 mld in 2050 2. Mensen gaan

Nadere informatie

Regionale voedselketens. Koen Nouws Keij 3 juni 2014

Regionale voedselketens. Koen Nouws Keij 3 juni 2014 Regionale voedselketens Koen Nouws Keij 3 juni 2014 Koen Nouws Keij directeur Food Drink Experience en bestuurder stichting Diverzio Regionale voedselketens Kansen en uitdagingen? Wat is de theorie en

Nadere informatie

Samen Ondernemen met de Natuur

Samen Ondernemen met de Natuur Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen

Nadere informatie