MVO ACTIEPLAN INSPIREREN EN INNOVEREN IN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN

Transcriptie

1 MVO ACTIEPLAN INSPIREREN EN INNOVEREN IN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN ACTIES 2011 maart 2011

2 Inleiding Sinds 2000 promoot en ondersteunt de Vlaamse overheid Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in Vlaanderen. Dit leverde heel wat goede instrumenten op en tal van praktijkvoorbeelden tonen aan de MVO loont. Maar er is meer nodig. Een concreet kader ontbrak tot nu toe. Zowel voor de overheid in haar beleidsinitiatieven als voor ondernemingen en organisaties die op zoek zijn naar manieren om MVO in de praktijk te zetten en hierover te communiceren. Die nood aan een duidelijke beleidsvisie en concrete leidraden bleek uit een evaluatie van 8 jaar MVO-beleid, uitgevoerd door het Departement Werk en Sociale Economie (WSE) in Een belangrijke conclusie hieruit was dat de overheidsinspanningen zich tot nu toe voornamelijk focusten op het informeren en sensibiliseren van stakeholders. Om tot meer zichtbare resultaten te komen, is een gericht beleid rond maatschappelijke verantwoordelijkheid en innovatie noodzakelijk. In deze legislatuur wordt daarom voor de eerste keer werk gemaakt van een strategische visie en bijhorende operationeel actieplan. Het strategisch kader en de bijhorende concrete outputs in het actieplan maken een effectieve monitoring op jaar- en legislatuurbasis mogelijk. Met dit actieplan 2011 gaat Minister van Sociale Economie Freya Van den Bossche de dialoog aan met de stakeholders. Om dit kracht bij te zetten, vond op 1 maart 2011 een eerste MVO Forum plaats in Mechelen. Deze transparante communicatie draagt zo (hopelijk) bij tot meer samenwerking en innovatie met als doel Meer Verantwoorde Ondernemingen en Organisaties in Vlaanderen. 1. Contouren voor MVO in deze legislatuur De beleidsnota sociale economie streeft niet alleen naar een sterkere sociale economie op maat van mensen met bijkomende jobs, maar ook naar een socialere, maatschappelijk verantwoorde economie voor en door mensen. De huidige maatschappelijke en economische context versterkt de ambitie om het maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen te verbreden. Steeds meer dringt het besef door dat economische winst niet langer de enige maatstaf zal zijn, ecologische en maatschappelijke rentabiliteit zullen op gelijke hoogte moeten staan. Dit vooruitzicht biedt kansen voor organisaties en ondernemingen die zich richten op innovatie. Immers, zoals meermaals aangetoond, correleert het innovatievermogen van ondernemingen rechtstreeks met hun MVO-gehalte. Ondernemingen die erin slagen te anticiperen op maatschappelijke verplichtingen (i.e. in de vorm van regelgeving), beschikken zo over een concurrentieel voordeel. Vooruitlopen op de uitdagingen van morgen is vandaag nieuwe modellen en werkwijzen uitwerken. Die omslag in denken vraagt tijd. Het komt er dus op aan om in te spelen op maatschappelijke behoeften en zo de maatschappelijke meerwaarden ervan waar te maken. 2

3 Die maatschappelijke meerwaarden (binnen en buiten de sociale economie) moeten zichtbaar worden. Partnerschapsdenken is in dit kader essentieel. De complexiteit van de maatschappelijke uitdagingen vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Wat in MVO-denken geldt voor ondernemingen geldt eveneens voor alle andere stakeholders: ze vormen geen eilanden. Vlaanderen heeft in het Pact 2020 zijn ambitie uitgesproken om tegen 20 MVO algemeen te verspreiden door meer en meer organisaties en ondernemingen maatschappelijke verantwoordelijkheid te laten opnemen. Door meer duurzame organisatievormen, producten en diensten te bevorderen wil de Vlaamse regering ook het creatieve, innovatieve en ondernemende karakter van onze maatschappij verhogen. Vlaanderen in Actie verstevigt zo de belangrijke strategische rol die bedrijven kunnen spelen in de bevordering van duurzame ontwikkeling en de uitvoering van de hierop gerichte beleidsstrategieën. In het Vlaams regeerakkoord wordt ook gewezen op de voorbeeldrol die de Vlaamse overheid vervult op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In overleg met de sociale partners dient de overheid de private sector te sensibiliseren, ondersteunen en faciliteren met betrekking tot MVO. Daarnaast stelt Doorbraak 2: de open ondernemer dat Vlaanderen meer open ondernemers nodig heeft: ondernemers die openstaan voor mogelijkheden van duurzame economische groei, innovatie en internationalisering, en die ook volledig valoriseren op een maatschappelijk verantwoorde wijze. 2. Strategische en operationele doelstellingen Pact 2020 bepaalt dat in 2020 MVO algemeen verspreid is en meer ondernemingen en organisaties maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen. Dit is de lange termijn doelstelling waar het beleid MVO zich op oriënteert. Concreet betekent dit dat MVO niet alleen een breed gekend/ingeburgerd begrip is, maar dat het ook op grote schaal in de praktijk wordt gebruikt door Vlaamse ondernemingen en organisaties, en de Vlaamse overheid zelf. Op middenlange termijn, tegen 2014, moet MVO een centrale doelstelling worden van de Vlaamse overheid. WSE heeft MVO op de Vlaamse beleidsagenda gezet en blijft haar rol opnemen als aanzwengelaar en expert sociale duurzaamheid bij initiatieven van andere beleidsdomeinen. Het MVO-actieplan steunt op 2 pijlers: 1. partnerschappen leiden tot een brede en gedragen aanpak van MVO, zowel binnen als buiten de overheid. 2. concrete impulsen laten organisaties en ondernemingen toe op innovatieve wijze in te spelen op de MVO-trends van (over)morgen. Beide pijlers weerspiegelen zich in een verdere uitbouw van de respectieve voorbeeld -en pioniersrol van de overheid zelf. 3

4 Om de effectiviteit van het MVO beleid te optimaliseren vertrekken we van een aantal uitgangspunten: We maken in onze beleidsinitiatieven niet langer een onderscheid tussen organisaties en ondernemingen. Ook non - en social profit organisaties en de publieke sector professionaliseerden de laatste jaren sterk. Efficiënt beheer van mensen en middelen, het bereiken van strategische doelen vertrekkend vanuit een goed gedragen visie en missie zijn bij alle organisaties en ondernemingen van belang. Ook in managementsystemen en instrumenten wordt dat als dusdanig vertaald. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de ISO norm. We schuiven duidelijke doelen naar voor, zowel in bereik (aantal ondernemingen, aard ondernemingen, profielen, regio, ) als in resultaten (aantal uitgevoerde acties, communicatieresultaten, ). Daarnaast wordt steeds vooraf een disseminatiestrategie voor de resultaten opgemaakt. We maximaliseren bestaande interne en externe kennis en initiatieven en realiseren zo meer met de beschikbare middelen. We werken vernieuwend en steunen vernieuwing: het innovatiegehalte van acties staat voorop Allianties als hefboom voor meer innovatie en duurzaamheid WSE heeft sinds 2000 heel wat beleidsinitiatieven genomen om MVO bekend te maken en organisaties aan te moedigen ermee aan de slag te gaan. Het ging daarbij consequent uit van een integrale benadering van duurzaamheid met aandacht voor de 3 P s: People, Planet en Profit. Willen we een versnelling hoger schakelen, wordt het tijd om strategische partnerschappen op te zetten met stakeholders die werken rond duurzaamheid, zowel binnen als buiten de overheid. Duurzaamheid is immers bij uitstek een multidisciplinair thema waarbij de input van verschillende partners leidt tot een resultaat dat groter is dan de som van de afzonderlijke delen. Bovendien kunnen we door gericht partnerschappen op te zetten eigen acties meer effectief upscalen. De expertise van WSE op het vlak van sociale duurzaamheid willen we maximaal integreren bij initiatieven van andere beleidsdomeinen. In 2011 zetten we in op volgende acties: MVO Vlaanderen als draaischijf voor MVondernemers Als antwoord op de nood aan het samenbrengen en verspreiden van informatie, goede praktijken en instrumenten rond MVO werd in 2005 het digitaal kenniscentrum MVO Vlaanderen (DKC) opgericht: Het heeft vijf opdrachten: Het actief aanbieden van informatie en ondersteuning op het vlak van MVO; Doorverwijsfunctie naar meer gespecialiseerde kennisdragers, informatieaanbieders of ondersteuningsorganisaties; Sensibiliseren van stakeholders rond MVO; 4

5 Het in nauwe samenwerking met bestaande kennisinstellingen identificeren van witte vlekken in kennis; Het bevorderen van netwerking tussen de verschillende actoren en het, in samenwerking met bestaande netwerken en intermediairs, bevorderen van lerende netwer-ken van kmo s en bedrijven. Een vernieuwde site werd gelanceerd in maart Hierbij werd de site zowel inhoudelijk als vormelijk aangepast naar een praktische, gebruiksvriendelijke website met een focus op het doen van MVO. De cijfers sinds de lancering van de vernieuwde site duiden op het succes van het DKC: 411 abonnees op de nieuwsbrief voor de lancering werden er in maart Ook het aantal unieke bezoekers per maand kende een forse stijging: van ongeveer voor de lancering van de vernieuwde site naar in maart Daarnaast ging MVO Vlaanderen in 2009 ook offline. Doelstelling is de inhoud van mvovlaanderen.be tot leven brengen en meer zichtbaarheid geven, een antwoord bieden op de MVO-noden op het terrein en de eerste stappen zetten in de richting van een meer complementaire samenwerking met bestaande MVO-initiatieven. De MVO-sessies resulteerden in 2010 in een uitgebreid aanbod van 4 lerende netwerken, 3 seminaries en 2 bedrijvencontactdagen, gericht op zowel starters als organisaties die reeds verder staan met MVO. Meerdere sectoren en type organisaties namen deel. De doelstelling om 200 deelnemende organisaties te bereiken werd ruimschoots overschreden met 350 deelnemers. In 2011 wordt werk gemaakt van een stabiel kader voor multistakeholder samenwerking tussen de overheid en belanghebbenden rond MVO Vlaanderen, zowel rond het online (DKC) als het offline aanbod. Complementair werken met bestaande initiatieven en inspelen op noden van organisaties zijn hierbij uitgangspunten die moeten leiden tot een gedragen MVO Vlaanderen dat versnippering van middelen en kennis tegengaat. De website blijft ondertussen haar rol spelen als startpunt voor alle informatie om met MVO aan de slag te gaan. De groei van de website vertaalt zich in: Minimaal drie maal op jaarbasis exposure voor mvovlaanderen bij gespecialiseerde media; een jaarlijkse toename van 15% van abonnees mvovlaanderen.be; een jaarlijkse toename van 15% van de bezoekers van de website. In aanloop naar het partnerschap starten in het najaar van 2011 nieuwe MVO offline activiteiten Draagvlak bouwen voor de multistakeholderbenadering We wachten de implementatie van een partnerschap rond MVO Vlaanderen niet af. Vanaf 2011 organiseren we jaarlijks een MVO Forum. Hiermee willen we de voorziene jaaracties binnen MVO Vlaanderen vorm geven, bottom-up initiatieven integreren, maximale afstemming met bestaande initiatieven realiseren en netwerking tussen een brede groep stakeholders faciliteren. De beoogde stakeholders 5

6 komen overeen met de groepen binnen ISO (overheid, NGO, consumenten, werkgevers, werknemers, dienstverleners, academische instellingen, ). De bevindingen van dit forum vervangen niet de werkzaamheden binnen SERV en/of VESOC maar dienen bij te dragen aan de capaciteitsuitbouw en prioriteitsstelling van MVO Vlaanderen. het eerste MVO-Forum vond plaats op 1 maart 2011 in Lamot Mechelen. Meer dan 140 organisaties van verschillende grootte en sector waren aanwezig voor de toelichting van het MVO Actieplan door minister Van den Bossche, de keynote speech van Willem Lageweg, directeur MVO Nederland, 6 verschillende workshops en een speeddating mogelijkheid. MVO Paspoort in sectoren Organisaties en ondernemingen worden geconfronteerd met een vraag naar meer duurzaamheid en transparantie in hun activiteiten vanuit diverse stakeholders: de samenleving (consumenten en NGO's), beleidsmakers die duurzaamheidscriteria integreren in beleidsmaatregelen, en ondernemingen hoger in de keten die bepaalde duurzaamheidseisen opleggen. Organisaties staan voor de uitdaging tegemoet te komen aan deze vragen en uiting te geven van hun duurzaam engagement en handelen. Deze verwachtingen zijn niet nieuw en de afgelopen jaren werden diverse instrumenten en methodieken ontwikkeld. Toch blijkt dat ze niet makkelijk de weg naar de bedrijfsvloer vinden. De veelheid aan beschikbare instrumenten en managementsystemen bevinden zich bovendien vaak op metaniveaus, waardoor de kloof naar de praktijk gedicht dient te worden. Wel is duidelijk dat ondernemingen en organisaties uit diverse sectoren, van diverse grootte en vanuit diverse visies om een andere aanpak vragen. Om deze kloof tussen theorie en praktijk te dichten wordt in 2011 gestart met de ontwikkeling van een MVO Paspoort in sectoren. Via enkele voorlopers binnen de sector wordt een set indicatoren opgesteld. De GRI-indicatoren kunnen hierbij als startpunt dienen. De indicatoren zorgen voor benchmarking voor de (MVO-groei) voor de sector. De MVO Paspoorten moeten organisaties op weg helpen om zich voor te bereiden op de doelstelling van de Vlaamse overheid om tegen % duurzaam aan te kopen. Deze concretisering op sectorniveau moet de betrokken organisaties ook helpen om te communiceren over duurzaamheid en zo uiting te geven aan de vraag naar meer transparantie. 2.2 Van voorbeeld- naar voorloperfunctie: de overheid als pionier Een inspirerende voorbeeldfunctie vanuit de overheid Overheidsorganisaties houden zichzelf best een spiegel voor. Wat de overheid vraagt aan ondernemingen op vlak van maatschappelijke verantwoordelijkheid, moet de overheid ook zelf kunnen waarmaken. In de Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling vond de voorbeeldfunctie van de overheid rond diverse duurzaamheidaspecten alvast een kader. Binnen de bevoegdheid sociale 6

7 economie wordt dit maximaal onderschreven. Meer nog, het beleidsdomein WSE moet binnen de overheid een voorloper worden op vlak van aankoopbeleid, stakeholderbeleid en algemene strategie. De afgelopen jaren namen naast WSE ook andere beleidsdomeinen initiatieven gericht op het verduurzamen van de economie en samenleving. De focus lag daarbij dikwijls op een afstemming tussen de ecologische en economische poot van ondernemen waarbij sociale duurzaamheid veelal afwezig bleef. Daarom: maken we werk van afstemming van beleidsinitiatieven; wisselen goede praktijken op het vlak van MVO-criteria in steunmaatregelen uit met andere beleidsdomeinen; dragen we actief bij aan de zichtbaarheid van sociale meerwaarde in beleidskaders met betrekking tot duurzaamheid, zoals de vernieuwde Vlaamse strategie Duurzame Ontwikkeling. Om de kloof tussen de theorie en praktijk van MVO te overbruggen, diende het departement WSE in het najaar 2009 een ESF-project in onder de titel Bevorderen van duurzaam en transparant ondernemen in Vlaanderen. De doelstelling van dit project is om aan ondernemingen en organisaties instrumenten en methodieken aan te reiken om hun duurzaam engagement in de praktijk te zetten en er op een haalbare wijze over te communiceren. Ook voor de overheid wordt gezocht naar nuttige voorbeelden en instrumenten op het gebied van beleidsondersteuning om MVO aan te moedigen. Daarnaast wordt ook gekeken hoe de overheid zelf transparant kan communiceren over MVO. Onder andere Nederland, VK, Frankrijk, Scandinavië en Duitsland worden onder de loep genomen. In december 2011 mondt dit uit in een rapport met voorstellen van implementatie in Vlaanderen. In het voorjaar 2011 werd ook een VIONA studieopdracht gelanceerd, Duurzaam ondernemen zichtbaar en doenbaar maken in Vlaanderen. Hierin worden twee recente grote internationale MVO-initiatieven (ISO en Global Reporting Initiative) onder de loep genomen en bekeken hoe vertaling naar de Vlaamse praktijk mogelijk is. In behandeling Het Vlaamse regeerakkoord geeft aan het College van Ambtenaren-generaal (CAG) de opdracht om een meerjarenprogramma Slagkrachtige Overheid voor permanente efficiëntiewinst op te maken. Binnen dit meerjarenprogramma focust één actielijn op het duurzaam optreden van de overheid. In 2011 onderzoekt WSE hierin de mogelijkheid voor een duurzaamheidsverslag voor de Vlaamse overheid, conclusies zijn bekend in het voorjaar van De resultaten uit het ESF project dienen hiervoor als belangrijke input. Sociale meerwaarden zichtbaar maken in aankopen en middelenbeheer Het hoeft geen betoog meer dat de overheid gezien haar jaarlijkse uitgaven kan wegen op de markt. Er wordt geschat dat ruim 10 % van het BBP bestaat uit overheidsinkopen en aanbestedingen van diverse overheden. Tegen 2020 heeft de Vlaamse regering dan ook de ambitie om haar overheidsopdrachten 100% te verduurzamen. 7

8 Het hieruit volgende actieplan duurzame overheidsopdrachten is, onder coördinatie van de minister-president, in uitvoering. Conform de afspraken in dit plan werden met alle relevante beleidsdomeinen de contouren voor een leidraad vastgelegd die de publieke aankopers moet ondersteunen bij de integratie van sociale criteria binnen overheidsopdrachten. Sociale meerwaarden van producten zijn, in tegenstelling tot ecologische, nog onderbelicht. Onderzoek, ontwikkeling en sensibilisatie rond instrumenten en labels die sociale meerwaarden zichtbaar en meetbaar maken, moet dan ook gestimuleerd worden. De uitdaging hierbij is te komen tot een evenwicht tussen de sociale, ecologische en economische meerwaarden binnen duurzame productie en consumptie. Via een overheidsopdracht werden in 2010 sociale criteria uit diverse labels en codes ontleed en samengebracht tot transparante criteria die integreerbaar zijn in overheidsopdrachten. Zo wordt het ook voor inkopers eenvoudiger om het sociaal verantwoorde gehalte van een bepaald product of dienst te beoordelen. Deze resultaten worden verspreid samen met de leidraad sociale criteria. In 2011 worden deze ter consultatie voorgelegd aan relevante stakeholders. Na verwerking van de opmerkingen wordt de leidraad on- en offline ter beschikking gesteld. In het licht hiervan worden de ontwikkelingen binnen de Europese Unie actief opgevolgd. Daarnaast werden pilootprojecten voorbereid rond nieuwe vormen van sociale clausulering. Hierbij ligt de focus op meer flexibele invullingen van de vroegere tewerkstellingsparagraaf en een meer geïntegreerde aanpak van sociale overwegingen binnen overheidsopdrachten. In 2010 konden zo binnen de sociale huisvestingssector in samenwerking met VMSW de nodige voorbereidingen voor opstart worden getroffen. Inmiddels zijn er vier pilootprojecten in opstart die op een vernieuwende manier sociaal verantwoord aankopen bevorderen. In 2011 start de administratie met de opmaak van een nieuw meerjarenactieplan duurzame overheidsopdrachten. Dit zet verder in op de integratie van sociale criteria en het aanmoedigen van meer en beter duurzaam ondernemen en ketenbeheer bij dienstverleners en leveranciers van de overheid. In 2011 worden de eerste resultaten verwacht van de pilootprojecten op het terrein met diverse sociale huisvestingsmaatschappijen. Deze worden op hun merites beoordeeld en verdere toepassingen worden op basis daarvan bekeken. Echte duurzame ketens van producten of diensten in kaart brengen is niet evident, laat staan de controle ervan organiseren. De publieke sector koopt in grote hoeveelheden diverse producten waarvan de productieomstandigheden niet altijd sociaal rechtvaardig zijn. Het is natuurlijk onmogelijk om als publieke aankoper alles op het terrein te gaan controleren. Daarom is het nuttig, om samen met andere overheden waaronder de lokale een dialoog aan te knopen met deze ketens over de sociale problemen in sommige ervan. 8

9 Onder externe begeleiding wordt in 2011 op basis van concrete bestekken en aankoopbehoeften een constructieve dialoog met betrokken sectoren aangegaan. Sociale duurzaamheid is bovendien geen vaste toestand die men bereikt maar een constante evolutie. Daarom wordt nagegaan hoe via diverse wegen, waaronder onze aankoopfunctie, sociaal verantwoorde ketens kunnen worden gestimuleerd. 2.3 Sociaal innoveren door sociaal inspireren De principes van coöperatief ondernemen opwaarderen Coöperatief ondernemen is een model met toekomst. Om dat profiel aan te scherpen werd deze legislatuur een strategisch actieplan opgemaakt, in samenspraak met de partners op het terrein. Hierin zullen verschillende acties ontwikkeld worden, onder andere de kruisbestuiving tussen bestaande projecten en tendensen en de ontwikkeling van nieuwe succesvolle projecten. Dat alles wordt geruggensteund door wetenschappelijk onderzoek. Een apart actieplan coöperatief ondernemen ging in het najaar van 2010 van start. Hierbij gaat de aandacht in de eerste plaats naar zowel de startende ondernemer als de coöperatieve ondernemer of ondernemer die zich wil inschakelen in het coöperatieve gedachtegoed. Een tweede belangrijke doelgroep zijn intermediaire organisaties die ondernemers groeperen, opleiden of ondersteunen (sectoraal en intersectoraal, onderwijs en vorming, ). Specifieke aandacht gaat hierbij naar de deeldoelgroepen werkgeversorganisaties, notarisverenigingen en onderwijsactoren. Om de coöperatieve ondernemingsvorm en filosofie te promoten, is een wervend communicatiekanaal nodig, naast een bundeling van beschikbare informatie, instrumenten en goede praktijken. Daarom wordt een portaalsite ontwikkeld waaronder alle beschikbare kennis te vinden zal zijn. Vanaf het voorjaar van 2011 zullen geïnteresseerde ondernemers er terecht kunnen met hun vragen en gericht doorverwezen worden ingeval dat nodig is. De portaalsite krijgt ook een internationale dimensie. De uitbouw van het coöperatief ondernemerschap start met de ondersteuning van beginnende ondernemers. Via infosessies, collectieve opleiding en individuele begeleiding worden coöperatieve ondernemers met plannen aangesproken en ondersteund. Op basis van individuele dossiers worden businessmodellen uitgebouwd die ook nuttig zijn voor andere ondernemers. Daarnaast zullen coöperatieve ondernemers actief aangemoedigd worden om lacunes in de ondersteuning te signaleren. Een VIONA-onderzoek analyseert mogelijke niches op vlak van wonen, zorg, energie, en onderzoekt de meerwaarde van het coöperatieve model daarbinnen. Hierbij wordt ook gekeken naar innovatieve buitenlandse voorbeelden. Mogelijke specifieke knelpunten en uitdagingen met betrekking tot het coöperatieve model zelf en haar behandeling in de Vlaamse regelgeving en overheidsbeleid moeten geïdentificeerd worden zodat een ondersteunend beleid voor een coöperatieve aanpak van maatschappelijke problemen kan worden uitgewerkt. 9

10 Na het in kaart brengen van de haalbaarheid voor het opzetten van coöperatieve ondernemingsmodellen in de niches, worden concrete business cases uitgewerkt. Op basis van het wetenschappelijk onderzoek en de infosessies zullen concrete pilootprojecten ontwikkeld worden. De keuze van deze pilootprojecten hangt ook af van de klaverbladen die gevormd kunnen worden met andere beleids- en private actoren. Daarnaast wordt optimaal ingezet op de koppeling met de alternatieve financiers in de sociale economie. In de loop van 2011 starten minimaal vier pilootprojecten. Bijkomende piloten in de volgende jaren zijn afhankelijk van middelen en draagvlak. Deze voorlopers moeten blauwdrukken opleveren die een hefboomeffect hebben in Vlaanderen. Tot slot wordt netwerking en intervisie tussen coöperatieve ondernemers bevorderd. In het voorjaar van 2011 zullen zij samen met de partners uitgenodigd worden om tijdens een startevent mee te denken en te werken rond twee pijlers: participatie en transparantie enerzijds, passende antwoorden vinden op maatschappelijke noden anderzijds. Zowel de website als het ondersteuningsaanbod wordt hier voor een ruim publiek bekendgemaakt. Gemeenschapsmunten Momenteel zijn er in diverse landen (op nationaal of stedelijk niveau) projecten rond complementaire munten. Deze gaan uit van de opportuniteit om zo een stimuleringsbeleid uit te denken dat niet met de gewone munt betaald moet worden. De introductie van complementaire munten kan ons ondersteunen om de huidige economische crisis en sociale en ecologische uitdagingen innovatief te vertalen naar opportuniteiten. Deze strategie maakt het gemakkelijker voor burgers, organisaties, middenveld, lokale en Vlaamse overheden, en bedrijven, om initiatieven te nemen die sociaal en ecologische gedrag bevorderen en belonen. Bijkomend biedt dit de mogelijkheid om initiatieven met een marginale kost, die momenteel niet worden genomen via bijvoorbeeld subsidiesystemen, op een betaalbare wijze in te richten én om diverse beleidsdoelstellingen met elkaar te verbinden (bijvoorbeeld de toegankelijkheid tot publieke dienstverlening en het belonen van duurzaam gedrag). In 2010 werden reeds mogelijke pilootprojecten in kaart gebracht en werden lokale partnerschappen opgezet binnen de proefregio Gent. Daarnaast zijn concepten, goede praktijken en een opstartgids uitgewerkt en verzameld op 10

11 Colofon Samenstelling Vlaamse overheid Beleidsdomein Werk en Sociale Economie Departement Werk en Sociale Economie Koning Albert II-laan 35 bus Brussel Verantwoordelijke uitgever Dirk Vanderpoorten Secretaris-generaal Uitgave maart