Materiaal: Tekst Hij is er wel (blz. 2 mapje onze vader ) Een eigen gebed leren maken. Mensen bidden / ook wij leren bidden / Jezus leert ons bidden

Transcriptie

1 Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren, en breng ons niet in beproeving, maar verlos ons van het kwade. HANDLEIDING 1

2 1 Mensen Bidden Materiaal: Tekst Hij is er wel (blz. 2 mapje onze vader ) Bedoeling: Een eigen gebed leren maken Mensen bidden / ook wij leren bidden / Jezus leert ons bidden Waarover gaat het? Bidden is soms onoverzichtelijk en moeilijk. Het gaat niet altijd over de mooie bloemetjes en de lieve zon. Wel heeft het te maken met rust en concentratie, met zicht op je leven krijgen, de dingen in verband zien, op zoek gaan naar de zin ervan. Je leven in een groter licht plaatsen en het daardoor laten verlichten en verwarmen. Dan kan er iets oplichten. Je ogen even dichtknijpen en enkel dát eens zien. Beelden voor bidden: op een bankje zitten, je laten beschijnen, in gesprek gaan met jezelf of met iemand die groter is dan jij, denken met je hart. Beelden voor God: het bankje in de zon, de wind die het verdriet helpt wegslikken, de zon die er is (ook al kan die schuilgaan), de regen die doet groeien. Bidden maakt anders. Wanneer je niet bidt, zul je nooit begrijpen wat het is. Van het begin tot het einde draait het in het Onze Vader om liefde en gerechtigheid en vrede. Het is God om een betere wereld te doen, een nieuwe schepping. Goed beschouwd hebben we alle reden om onze eigen prioriteiten op te geven en ons in ons gebed volledig te oriënteren op de prioriteiten van God. We zullen er bepaald niet minder van worden. Met onze gebeden staan we dan immers in het perspectief van de nieuwe aarde, waarop gerechtigheid woont. In zijn engagement voor een betere wereld kunnen we God niet alléén laten. Hij wacht op ons bidden. Hij snakt naar onze solidariteit. Het Onze Vader is de Bergrede op het lijf geschreven. Het is de mystieke kern van de Bergrede, het vat haar biddend samen. Het is door Jezus bedoeld als een voorbeeld: als je bidt, sla dan deze toon aan. Verhaal: hij is er wel! ( zie kindermateriaal - blz. 2 - mapje onze vader) De kinderen bespreken dit verhaal, aan de hand van de volgende vragen : - Wie vertelt eens na wat in dit verhaal verteld wordt? - Hoe verklaar je dat Pieter toch durfde springen? - Helpt dit verhaal je, om beter te verstaan: God verstopt zich wel eens, maar Hij is er wel! - Heb jij er al eens voor jezelf over nagedacht dat God er altijd is om naar je te luisteren? - Waar kan je dan met God over spreken? We maken samen een gebed De catechist helpt de groep nu heel rustig te worden en nodigt de kinderen uit samen een gebed te maken. De catechist stelt een eerste vraag: Wat is het mooiste dat je deze week hebt meegemaakt? (Bidden heeft immers alles te maken met hoe je leeft, hoe je kijkt, hoe je voelt, hoe je ervaart. Het is vooral ook verwonderd zijn, geraakt worden. Als je van je wereld om je heen kunt zeggen: 'Dat is goed zo' en als je ook je ogen opent voor wat niét goed is, waar je om huilt, 2

3 waar je je niet bij neer kunt leggen, dan ben je ook met je hart bij God. Immers, die wereld van ons gaat Hem ter harte). De kinderen denken er in stilte over na en wie daartoe bereid is vertelt heel concreet over het mooiste, het beste, het liefste dat zij hebben meegemaakt, hebben gezien, hebben gehoord. Bv. dat ik mijn zwembrevet heb gehaald, dat de kerselaars in bloei staan, dat opa weer thuis is uit het ziekenhuis, dat ik bij Sam mocht gaan spelen, dat de juffrouw me vandaag een knipoogje gaf bij de gymnastiek. Wij schrijven de antwoorden op een flap (met enkele woorden). Dan stelt de catechist een tweede vraag : Wat is het verdrietigste dat je deze week hebt meegemaakt? Weerom denken de kinderen er in stilte over na en wie wil vertelt dan heel concreet de pijnlijke dingen. Bv. dat Diane me zat te pesten, ik ben gevallen bij het rolschaatsen, ik zag gisteren in het nieuws dat mensen van honger sterven, mijn oom en tante zijn uit elkaar. Wij schrijven de antwoorden op een flap (enkele woorden). We denken ook eens aan de opdracht van vorig weekend: ze zouden toch voor iemand een lichtje zijn? Tenslotte nodigt de catechist de kinderen uit bij al die verhalen God te noemen. Immers God hoort daarbij. We zijn met onze vreugde en ons verdriet bij God. En Hij is met ons. Dat is bidden. De groep neemt een gebedshouding aan. Eventueel wordt een kaars aangestoken. Steunend op wat op de flap staat en terwijl allen in stilte luisteren, verwoordt de catechist met eigen woorden een gebed. Voorbeeld: God, dat de bomen in bloei staan, dat vinden wij mooi; het is zo goed dat wij in het water kunnen spelen en dat er mensen zijn die ons leren zwemmen; we zijn blij dat de opa van Kurt weer thuis is uit het ziekenhuis; maar we kunnen er niet aan wennen, God, dat kinderen soms anderen pesten; we worden verdrietig als grote mensen ruzie maken en het niet meer goed maken; we vinden het zo erg dat kinderen van honger sterven. Help ons te doen wat U wilt, God, want alles wat ons bezig houdt of blij maakt gaat U ter harte. Amen 2: ONZE VADER - bespreking catechist en kinderen nemen samen het gehele gebed, zoals het op blz. 1 staat, door. Per groepje wordt dit gebed op een grote flap goed zichtbaar opgehangen. 1. Onze Vader, die in de hemel zijt, (vers 9b) Vertrouwelijke relaties De kinderen nemen blz2 staat het dichtst bij je, wie van hen staat altijd achter je, wie neemt je zoals je bent, ook al was je fout? 3

4 De kinderen en de catechist doen dit in stilte en bespreken vervolgens hun antwoorden. Vader/moeder De catechist verduidelijkt dat Jezus op voorgaande vraag 'papa' heeft omcirkeld. Maar, wat betekent het eigenlijk 'vader' of 'moeder' te zijn? Om op die vraag te antwoorden, nemen de kinderen blz. 3 met de opdracht: Schrijf eens op wat voor goeds je allemaal kan zeggen van een vader/moeder: hoe is een vader /moeder? Wat doet een vader/moeder? Laat je helpen door wat je zojuist op blz. 3 bij de verschillende namen hebt gezegd. De kinderen en de catechist schrijven hun antwoord op en beluisteren vervolgens elkaars antwoorden. De catechist verduidelijk nu dat Jezus heel vertrouwelijk God 'vader' noemt, zoals nog te horen valt in de aanhef van het Onze Vader. Maar wat betekent het dan, als Jezus God 'vader' noemt? Gebruik makend van wat zij zojuist hebben opgeschreven, verwoorden de kinderen wat Jezus over God zegt als hij Hem 'vader' noemt. (Jezus gebruikte het beeld van 'ons vader', omdat hij een kind van zijn tijd was en de samenleving sterk door mannen bepaald werd. Er is dus niets op tegen om het mannelijke beeld 'ons vader' te vervangen door het vertrouwelijke beeld 'ons moeder') Zo intiem gaat Jezus met God om, dat hij hem 'ons vader' noemt. Dat is wel het toppunt van vertrouwelijkheid. Dat wijst op de onderlinge verbondenheid tussen broers en zussen, tussen ouders en kinderen, zoals wij dat nog horen in ons pa, ons Miet, onze Jan, enz. Biddend maken we deel uit van één grote familie van broeders en zusters: verbonden met Jezus en met heel de wereld. Als we God ons vader in de hemel noemen, zeggen we eigenlijk dat Hij onze vader is op een alles overtreffende manier. Hij is op een andere manier 'vader' dan onze aardse vader. De hemel duidt immers niet zozeer een plaats aan, maar is wel een manier om te zeggen hoe goéd God is. En daar hebben we het einde nog niet van gezien! 2. uw naam worde geheiligd (vers 9c) Een applaus voor... De kinderen nemen blz.4 (bovenste deel) en de catechist geeft de opdracht: Wie van hen zou jij een applaus willen geven? De kinderen omcirkelen elk een naam of schrijven een naam in het midden. Dan vertellen de kinderen aan elkaar waarom zij die naam hebben gekozen, waarom zij vinden dat die persoon zo tof is. Gods naam De kinderen nemen blz. 4 (onderkant) en de catechist vraagt hen in te vullen hoe de mensen in het Oude Testament God noemden: Jahwe. 4

5 De catechist verduidelijkt dat wanneer Mozes de opdracht van God ontving om zijn volksgenoten uit Egypte te bevrijden, hij zich heel onzeker voelde: Wie is die God, die hem daartoe roept? Een vreemde naam klinkt dan voor het eerst. In het Hebreeuws horen we: Jahwe ( = 'ik zal er altijd voor jullie zijn'). Deze naam geeft vertrouwen. God is een Bevrijder en een trouwe Bondgenoot. Hij heeft de ellende van de mensen in Egypte gezien en Hij wil hen bevrijden, met de hulp van Mozes. Als het voor de kinderen duidelijk is wat Jahwe betekent, schrijven ze op blz. 4: Ik zal er altijd voor jullie zijn! De catechist vertelt dat Jezus vindt dat God applaus verdient, omdat Hij er altijd voor ons is. Daarom bidt hij: uw naam worde geheiligd. Maar als je God toejuicht, als je Hem tof vindt; als je fan van God wordt, dan neem je eigenlijk op je om zo goed als God te zijn; m.a.w. er ook altijd willen zijn voor mensen die op jou een beroep doen. De catechist leest voor: We heiligen Gods naam, God is mét ons, wanneer we zoeken wat we voor een ander kunnen doen. We heiligen Gods naam, God is mét ons, wanneer we hartstochtelijk hunkeren naar gerechtigheid. We heiligen Gods naam, God is mét ons, wanneer we licht der wereld zijn. We heiligen Gods naam, God is mét ons, wanneer we onze vijand liefhebben en bidden voor wie ons vervolgen. We heiligen Gods naam, God is mét ons, wanneer we niemand veroordelen maar opkomen voor armen en verdrukten. Wie uit is op een rustig leventje, kan beter maar niet bidden dat Gods naam worde geheiligd. Maar onze God is Jahwe : Hij is mét ons. Onze strijd is zijn strijd. 3. uw rijk kome (vers 10a) Mijn koninkrijk De kinderen nemen blz. 5. Vraag: Laat nu eens allen jullie verbeelding werken en vul in hoe de wereld er zou uitzien, indien júllie de baas zouden zijn en jullie zich om niets of niemand zouden bekommeren, om enkel te doen wat voor jullie het best uitkomt... Als allen ermee klaar zijn, wordt besproken hoe de wereld er dan zou uitzien. De catechist verklaart dat wij niet bidden dat óns koninkrijk zou komen, zoals we het zojuist hebben besproken. We bidden veeleer tot God, onze Vader, dat Zíjn koninkrijk zou komen. Dat ziet er gans anders uit! Samen bespreken zij dan wat het betekent als wij bidden uw koninkrijk kome. 5

6 We bidden dat ónze koninkrijken van de kaart geveegd worden, want ze zijn gebouwd op onrecht en geweld. Zo uitzichtloos als onze koninkrijken zijn, zo heilzaam is het koninkrijk van God. Gods heerschappij is immers een kwestie van louter gerechtigheid en barmhartigheid. Heel de schepping vaart er wel bij, want Gods hart gaat evenzeer uit naar de bloemen, de planten, de bomen, de dieren. Met de komst van Jezus van Nazareth beleven we de doorbraak van het koninkrijk van God. Van meet af aan probeert hij zijn leerlingen bij zijn engagement te betrekken. Híj heeft de eerste, beslissende stap gezet. Wie volgt? Bidden dat uw koninkrijk kome is dus bidden dat wij betrouwbare doeners van het koninkrijk zouden worden door onze bezorgdheid voor de wereld. Medewerkers, op wie hij kan rekenen. Mensen die sprekend op God lijken, omdat ze overlopen van zijn bezorgdheid voor deze wereld. 4. uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel (vers 10b) chaos, ellende, verdriet... De kinderen nemen blz.5, en maken samen een collage op een grote flap met negatieve krantetitels - en nemen dit ook over op blz. 5. De catechist vraagt vervolgens of zij menen dat God dit alles wil. In een groepsgesprek worden hun antwoorden besproken. Wat God wil De kinderen nemen blz. 6 en de catechist vraagt de kinderen eerst positieve dingen te noteren in de cirkel bovenaan dit blad. Als allen hiermee klaar zijn, worden hun antwoorden besproken. Dan maken ze een tweede collage op een grote flap, met positieve krantetitels, steunend op alles wat zij over Hem reeds gehoord hebben, wat God wél wil. Als we dan tot God, onze vader, bidden: uw wil geschiedde op aarde, zoals in de hemel: wat vragen we dan eigenlijk? De kinderen bespreken hun antwoorden en de catechist geeft verdere verduidelijking. Vermits God onze Vader is, wil Hij niets anders dan het geluk van allen en van heel de schepping. Maar al het heerlijks dat God bedoelt, brengen mensen voortdurend in gevaar. Daarom bidden we eigenlijk met uw wil geschiede dat Gods bedoelingen het toch zouden halen en dat wij niet langer spelbrekers zouden zijn. Met de woorden uw wil geschiede bidden we dus hoegenaamd niet om een houding van berusting ('God heeft het zo gewild'), maar om een houding van verzet tegen het kwaad. We kunnen dus eigenlijk moeilijk bidden dat Gods wil zou geschieden en verder van niets gebaren. 5. Geef ons heden ons dagelijks brood (vers 11) Brood is... De kinderen nemen blz. 7, met de opdracht: Schrijf hierin eens alles wat levensnoodzakelijk is, d.i. alles wat wij broodnodig hebben om te leven. De kinderen vullen verschillende elementaire behoeften in (bijvoorbeeld lucht, voedsel, kleding, huis, vriendschap, enz..) en bespreken met elkaar wat zij hebben geschreven. 6

7 De catechist stelt de vraag: Waarvoor bidden wij, als we vragen: Geef ons vandaag het nodige brood. Geholpen door wat zij zojuist in het brood hebben geschreven, beantwoorden de kinderen deze vraag. Met Geef ons vandaag het nodige brood bidden we niet zozeer om gesneden brood, kant en klaar op tafel. We bidden wel om gunstige omstandigheden, die ons in staat stellen om zélf aan dat brood te komen. We vragen het voor álle mensen, maar ook namens de hele schepping smeken wij God om overlevingskansen. Het lot van al het geschapene gaat Hem immers ter harte. Maar, we zullen er eigenhandig het nodige aan moeten doen: 'Geef ons, bewoners van de rijke landen, de mentaliteit om eindelijk eerlijk te verdelen wat Gij voor ons allen hebt bestemd'. En dat is meer dan: geef ons de bereidheid om af en toe eens wat weg te leggen voor ontwikkelingshulp. We bidden om een diepgaande bekering, een volslagen nieuwe economische orde. 'Geef ons de mentaliteit om het recht-op-leven te erkennen van alles wat Gij geschapen hebt'. We bidden om niet langer uitsluitend oog te hebben voor het lot van mensen. We bidden om een ook voor planten en dieren bewoonbare aarde. We bidden om honger en dorst naar gerechtigheid, heel concreet ten opzichte van de door ons zo zwaar uitgebuite arme landen en niet minder ten opzichte van de door ons al even zwaar aangetaste arme natuur. We bidden dat we zelf een zegen voor de ganse aarde mogen worden. Brood is immers ook een ander woord voor 'heil'. 6. en vergeef ons onze schulden... (vers 12a) zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren (vers 12b) Wij zijn Gods medewerkers... De kinderen nemen nog eens blz. 6 ter hand en herhalen kort wat God met onze aarde voorheeft. Nu nemen de kinderen blz. 8 en maken kennis met het bouwproject van God. Zij beseffen dat God op ons rekent, om zijn bedoelingen te verwezenlijken. Hij heeft het grootste vertrouwen in de mensen en stelt in hen grote verwachtingen. Hij ziet in ons zijn naaste medewerkers voor die unieke onderneming 'aarde' van Hem....maar wij brengen er niet altijd veel van terecht Maar zijn de mensen wel goede medewerkers van God? De catechist verwijst naar blz. 3 en de kinderen herlezen wat de mensen ervan terecht brengen. Zoals de wereld er nu uitziet en zoals de mensen er nu bijlopen, komt dat niet overeen met Gods bedoelingen. En wij, zijn wij goede medewerkers van God? De kinderen nemen blz. 9 Zij lezen aandachtig de twee kolommen en onderstrepen wat voor hen van toepassing is. Onderaan kunnen zij schrijven wat zij van zichzelf vinden: zijn zij een medewerker van God, of zijn zij veeleer een spelbreker? Ook al zal het niet zo zwart/wit zijn, toch zullen velen erkennen dat zij als medewerkers van God er zo weinig van terecht brengen. God heeft het niet zo goed met ons getroffen. Hij is ongetwijfeld teleurgesteld in ons. In plaats van mee te werken, werken we tégen. In plaats van op te bouwen, maken we zoveel kapot. Daarom staan we in de schuld bij Hem. We hebben schuld. De catechist bespreekt met de kinderen waarom we bidden: vergeef ons onze schulden. 7

8 De toestand is echter niet reddeloos. Ons tekort schieten is niet het einde. Onze schuld heeft niet het laatste woord. God blijft in ons geloven. Hij blijft op ons rekenen. Hij schrijft ons niet af. Hij gooit ons niet buiten. Hij is Jahwe. Hij blijft ons aanvaarden. Daarom durven we bidden: vergeef ons onze schulden. Je moet maar durven. De catechist stelt de vraag: Als God zo goed is dat Hij ons toch vergeving schenkt, wat verwacht Hij dan van onze kant? De catechist bespreekt met de kinderen dat God erop rekent dat de vergeving, waarmee Hij ons verrast, zich voortzet in onze vergevingsgezindheid. Onze vergevingsgezindheid is een antwoord op de vergeving die wij van God krijgen. Niet dat onze vergevingsgezindheid de voorwaarde is voor Gods vergevingsgezindheid. Veeleer laten wij ons door zijn vergevingsgezindheid meeslepen, zodat wij ook aan anderen vergeven. Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad (1Joh.4.19). 7. en breng ons niet in beproeving, maar verlos ons van het kwade... (vers 13) Liefde, gerechtigheid, vrede. De catechist vraagt de kinderen nog eens terug te denken aan alles wat wij vragen, als wij het Onze Vader bidden, en verduidelijkt dat wij eigenlijk een reusachtige opdracht op onze schouders hebben genomen. Biddend hebben we ons ertoe verplicht de grote streefdoelen van God - met name liefde, gerechtigheid en vrede - absolute voorrang in ons leven te geven. Alles wat we hebben gevraagd, kan tot deze drie prioriteiten worden herleid: we hebben op ons genomen vurig te streven naar gerechtigheid en ons te bekommeren om de wereld, we hebben ons ertoe verbonden partij te kiezen tegen het kwaad en voor vrede te ijveren, we hebben ons ertoe geëngageerd sterk te zijn in liefde en mensen te omringen met vriendschap en warmte. Kortom, we hebben ons opgeworpen als Gods naaste medewerkers. Hij kan op ons rekenen in zijn strijd om een betere wereld. Door dik en dun willen we zijn bondgenoten zijn. De kinderen nemen blz. 10 en samen vullen zij in wat elk van deze drie streefdoelen van God voor hen oproept of concreet betekent. (Bijvoorbeeld: elkaar vergeven, geen ruzie maken, geen kwaad spreken; iedereen gelijk behandelen, opkomen voor de zwaksten; vriendschap, warmte, genegenheid, tederheid). De verleiding Maar wisten we wel wat we baden? Als Gods naaste medewerkers zijn we plotseling op de eerste rij komen te staan. Nu staan we voor hete vuren. Zullen we volharden? Zullen we blijven kiezen voor vrede, gerechtigheid en liefde? We aarzelen. We kennen onszelf maar al te goed. Als God nu niet met ons is (Jahwe), halen we het nooit! 8

9 De kinderen nemen blz. 11, de catechist vraagt dat zij gedurende enkele ogenblikken even bij zichzelf erover nadenken en dan ook invullen, hoe zij concreet in hun eigen leven verleid worden om de weg van de vrede, gerechtigheid en liefde niet in te slaan... Met die mogelijke ontrouw voor ogen, klinkt nu de bede: en breng ons niet in verleiding, maar red ons van het kwaad. De catechist verklaart dat het aan God zal te danken zijn, als we voor Hem blijven partij kiezen en met Hem blijven strijden voor een betere wereld. Zullen we de juiste richting blijven uitgaan? Als partners van God hebben we het niet gemakkelijk! Met de woorden En breng ons niet in verleiding, maar red ons van het kwaad vragen we God of hij ons wil houden aan al wat we in de voorafgaande beden van het Onze Vader hebben gevraagd. Baden we niet om een complete revolutie? Al biddend hebben we niet minder dan de hele Bergrede op ons genomen DE TOCHT Bron: BR/H: Het bankje in de zon Materiaal: - Het mapje van deze morgen Wat: Materiaal en teksten voor elk vers, om uit te zetten op de tocht Gedurende een tocht worden de verzen van het Onze Vader omgezet in eigen verwoording. Bedoeling: Het Onze Vader herkenbaar maken. De groepjes mogen met 5 minuten tussenpauze vertrekken op een korte bewegwijzerde wandeling. Onderweg hangen in bomen en struiken duidelijk zichtbaar symbolen die verwijzen naar het "Onze Vader", bv. een brood, een vaderfiguur, een konfliktsituatie, wegwijzer naar "eigen goesting", wegwijzers naar "Vrede, gerechtigheid, liefde"... Opdracht: Bij elk symbool proberen we het overeenkomstige vers om te zetten in eigen verwoording (blz. 12) 9