Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Transcriptie

1 Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak management en organisatie havo, tweede tijdvak (2017). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus behandelde kennis & vaardigheden? Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. I. Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden II. Alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag III. Een-stapje-extra-vraag. IV. Niet voorgekomen in de cursus De eerste categorie doet een beroep op algemene basisvaardigheden, welke we bekend veronderstellen. Categorie II en III zijn vragen die op te lossen zijn met de kennis en vaardigheden die je op de cursus geleerd hebt. De laatste categorie vragen is op de cursus niet aan bod gekomen. In bijlage 1, achteraan dit document, vind je een nadere toelichting van deze categorieën. Het is belangrijk om te beseffen dat deze categorieën niets zeggen over de moeilijkheidsgraad van een vraag. Een vraag die rechtstreeks op te lossen valt met kennis en vaardigheden uit de cursus (categorie II) kan best een pittigere opgave zijn dan een vraag die niet is voorgekomen tijdens de cursus (categorie IV). Mocht je vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit examenverslag, dan horen we dit uiteraard heel graag! Je mag ons hier altijd over mailen op info@sslleiden.nl. Met vriendelijke groet, Hans Huibregtse 1

2 vraag aantal punten categorie vraag toelichting categorie keuze: II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave waren 'afzet' en 'omzet' de belangrijke woorden. Afzet en omzet hebben we meerdere keren gezien in de cursus, bijvoorbeeld tijdens de blokken 'Vaardigheden: stappenplan examensom', 'Prijs' en 'Voorraadwaardering' (voor het berekenen van brutowinst). Hierin is uitgelegd hoe je de afzet (omzet) kan berekenen met de omzet (afzet). 2 2 II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave kon je aan het woord 'brutowinst' zien dat je je kennis van 'Prijs' of 'Voorraadwaardering' nodig had. In deze blokken hebben we geleerd hoe je de brutowinst kan berekenen aan de hand van de omzet en de inkoopwaarde van de omzet. 3 2 II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave kon je aan de woorden 'resultaat', 'constante kosten' en 'variabele kosten' herkennen dat je je kennis van het blok 'Breakeven' nodig had. We hebben in dit blok gekeken naar het berekenen van de winst (resultaat) aan de hand van variabele en constante kosten; dit kon je toepassen bij deze vraag. 4 2 II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave kon je aan het woord 'breakevenomzet' herkennen dat je je kennis over het blok 'Breakeven' nodig had. In dit blok hebben we de formules voor breakevenafzet en -omzet geleerd en hiermee geoefend. Aan de hand van deze formule kon je zien dat de constante kosten toenamen en dat daarmee de breakevenafzet en -omzet ook toenemen II Welke stof kon je gebruiken? Voor en tijdens de cursus hebben we je expliciet aangeraden om het blok 'Rechtsvormen' te leren uit Samengevat. Daarnaast is tijdens de meeste cursussen dit jaar in het avondprogramma een uitleg over 'Rechtsvormen' gegeven. In deze vraag had je door de woorden 'stichting' en 'vereniging' kunnen herkennen dat je dit blok nodig had. In dit blok is besproken dat het verschil tussen een vereniging en een stichting is dat een stichting geen leden heeft. Dit had je kunnen gebruiken om je antwoord te formuleren. 6 2 I benodigde algemene kennis & vaardigheden: Bij deze vraag volstond algemene kennis: het feit dat de rente/interest lager is als er minder risico is, en de overheid is de minst risicovolle partij die er bestaat. (Opgave 100a uit de bundel vraagt naar eenzelfde redenering, maar wordt weinig opgegeven.) 7 2 II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de verhuurdersheffing te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had voor deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel 8 2 II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de ontvangst bij verkoop te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had in deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel. 2

3 9 3 III Welke stappen moest je zetten? Door de woorden 'lening' en 'interest' kon je zien dat je hiervoor je kennis van het blok 'Interest' nodig had. In deze uitleg hebben we besproken dat je aan het woord 'lening' kon zien dat je het subblok 'Enkelvoudige interest' nodig had. Met de in dat subblok besproken aanpak kon je deze opgave oplossen. In deze opgave moest je de gegevens voor deze berekeningen uit de bron halen. Je had daardoor ook je 'Stappenplan examensom' nodig. Het stapje extra bij deze opgave was dus het combineren van je kennis van 'Interest' met je vaardigheden van 'Stappenplan examensom' II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de planmatige onderhoudsuitgaven te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had in deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de totale verlaging van de uitgaven te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had in deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd het aantal werknemers te berekenen dat ontslagen moet worden te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had in deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de totale verlaging van de personeelsuitgaven te berekenen aan de hand van een informatiebron. In de uitleg 'Stappenplan examensom' hebben we hiervoor de aanpak besproken. Je had in deze opgave géén M&O-kennis nodig, alleen je markeerstift. Hier hebben we mee geoefend in de opgaven 1 tot en met 10 uit de bundel II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd om met een berekening aan te tonen (te concluderen) dat voldoende geld wordt terugverdiend middels de genoemde maatregelen. In voorgaande opgaven heb je van ieder van die maatregelen al berekend hoeveel besparing dat zou opleveren. In het blok 'Stappenplan examensom' hebben we geleerd hoe je een conclusie moet trekken waar je de volle punten voor scoort II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd om het dividend per aandeel uit te drukken als percentage van de winst per aandeel. Hierdoor kon je denken aan het blok 'Procenten' waar we hiermee geoefend hebben II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de winst per aandeel te berekenen. Hieraan kon je herkennen dat je het blok 'Aandelen' kon gebruiken. In dit blok hebben we bij 'Rekenen met aandelen' stilgestaan bij het berekenen van bepaalde waarden per aandeel. Daarvoor had je het aantal geplaatste aandelen nodig. In het blok 'Aandelen' hebben we ook geleerd hoe je dit kan doen met de gegeven balans II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd aan te tonen (te concluderen) of aan Ton's wens werd voldaan. Zijn wens was dat een 'minimaal even groot deel ' werd uitgekeerd. Door deze zin kon je herkennen dat je (net als in vraag 15) een percentage moest berekenen zoals we hebben gezien in het blok 'Procenten'. Het trekken van een goede conclusie is besproken in de uitleg 'Stappenplan examensom'. 3

4 18 1 II Welke stof kon je gebruiken? Door de woorden 'dividendbeleid' en 'solvabiliteit' kon je herkennen dat je voor deze vraag je kennis van de blokken 'Winstverdeling' en 'Beoordelen' nodig had. M.b.v. je kennis van de solvabiliteit uit het blok 'Beoordelen' (EV/VV) kon je afleiden dat het EV omhoog moest of VV omlaag om de solvabiliteit te verbeteren. In het blok 'Winstverdeling' hebben we stilgestaan bij het effect van cash- en stockdividend op de balans. Het combineren van deze kennis kon je leiden tot een goed antwoord II Welke stof kon je gebruiken? Door het woord 'contributieontvangsten' en de gegeven financiële overzichten kon je herkennen dat je hiervoor je kennis van het blok 'Financiële verslaggeving' nodig had. In dit blok heb je een aanpak geleerd voor het berekenen van baten a.d.h.v. ontvangsten (en andersom), precies wat hier gevraagd werd II Welke stof kon je gebruiken? Door het woord 'interestuitgaven' kon je herkennen dat je hiervoor je kennis van het blok 'Interest' nodig had. Omdat in de opgave de termen 'lasten' en 'uitgaven' door elkaar heen gebruikt werden, was het handig om even terug te denken aan het blok 'Financiële verslaggeving' waarin we precies het verschil tussen 'lasten' en 'uitgaven' hebben gedefinieerd. Dit hielp namelijk bij het bepalen van de interestuitgaven die je kon berekenen met de uitleg van 'Interest' II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de waarde van de barvoorraad te berekenen aan de hand van de gegeven financiële overzichten. Hiermee hebben we geoefend tijdens het blok 'Financiële verslaggeving'. Opgaven 58, 61 en 65 uit de bundel zijn vergelijkbare opgaven. De algemene aanpak uit 'Financiële verslaggeving' hielp je bij het beantwoorden van deze vraag II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd het banksaldo te berekenen aan de hand van de gegeven financiële overzichten. Hieraan kon je herkennen dat je de kennis uit het blok 'Financiële verslaggeving' kon gebruiken II Welke stof kon je gebruiken? Door de woorden 'eigen vermogen' in de vraag kon je denken aan de uitleg 'Balans opstellen' waarin we hebben stilgestaan bij de balans en ook het eigen vermogen. Hierdoor kwam je op het antwoord: reserves (ingehouden winsten) II Welke stof kon je gebruiken? Door de woorden 'aandelenemissie' en 'hoeveel aandelen' kon je herkennen dat je hiervoor het blok 'Aandelen' nodig had. In dit blok hebben we geleerd hoe je het aantal geplaatste aandelen kunt uitrekenen met het geplaatste aandelenkapitaal en de nominale waarde, wat je hier kon toepassen. Daarnaast had je je kennis van 'Procenten' nodig, te herkennen aan 'de wens van 51%' in de vraag II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd uit te rekenen hoeveel aandelen geëmitteerd moesten worden wanneer de emissiekoers 30 is. Door het woord 'emissiekoers' kon je herkennen dat je het blok 'Aandelen' nodig had. Hierin hebben we geleerd wat de emissiekoers is, waardoor je deze vraag kon beantwoorden II Welke stof kon je gebruiken? In deze opgave werd je gevraagd de uitwerkbijlage in te vullen aan de hand van een informatiebron. Omdat je veel informatie ter beschikking had, kon je herkennen dat je het 'Stappenplan examensom' nodig had (markeerstift!). Voor voorwaarde 2 moest je het eigen vermogen uitrekenen. Dit hebben we geleerd in het blok 'Balans opstellen'. Als laatste kon je punten scoren met een goede conclusie, zoals ook is behandeld met het 'Stappenplan examensom' IV Niet voorgekomen op de cursus: Tijdens de cursus hebben we niet expliciet stilgestaan bij de effecten van een beursgang of hoe vermogensverschaffers hun leenvoorwaarden bepalen, omdat dit tot de grote-bak-stof behoort. 4

5 II Welke stof kon je gebruiken? Door de woorden 'crediteurentermijn', 'inkopen' en 'post Crediteuren' kon je denken aan het blok 'Financiële verslaggeving' waarin we met soortgelijke opgaven (bijvoorbeeld 59, 60, 63 en 64) hebben geoefend. We hebben tijdens dit blok ook gesproken over hoe de post Crediteuren ontstaat (bij een inkoop op rekening) en dat die inclusief btw moet zijn (want het gaat om uitgaven) I Benodigde algemene kennis & vaardigheden: Door de woorden 'verkopen', 'op rekening' en 'ontvangen van debiteuren' kon je denken aan het blok 'Financiële verslaggeving' waarin we met soortgelijke opgaven (zie bijvoorbeeld 59, 60, 63 en 64) hebben geoefend. We hebben tijdens dit blok ook gesproken over hoe de post Debiteuren ontstaat (bij een verkoop op rekening) en dat die inclusief btw moet zijn (want het gaan om inkomsten) II Welke stof kon je gebruiken? Door de woorden 'vooruit ontvangen' en 'achteraf ontvangen' kon je herkennen dat je hiervoor je kennis van de blokken 'Balans opstellen' en 'Financiële verslaggeving' kon gebruiken. In beide blokken hebben we namelijk stilgestaan bij wat de balansposten 'vooruit ontvangen bedragen' en 'nog te ontvangen bedragen' betekenen en wanneer ze veranderen. Met deze kennis kon je een goed antwoord formuleren op deze vraag. 59 verdeling per categorie: categorie aantal punten percentage I 3 5% II 52 88% III 3 5% IV 1 2% % In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus opgedane kennis & vaardigheden? Dit gold voor: 98% van de vragen (namelijk categorie I, II en III). 5

6 verdeling per categorie: categorie aantal punten percentage I 3 5% II 52 88% III 3 5% IV 1 2% % In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus opgedane kennis & vaardigheden? Dit gold voor: 98% van de vragen (namelijk categorie I, II en III). 6

7 Bijlage 1: Toelichting categorieën Categorie I: Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden Dit betreft de volgende vragen: vragen waarbij een beroep wordt gedaan op algemene kennis & vaardigheden. Dit zijn kennis & vaardigheden die niet zijn opgenomen in de eindtermen in de syllabus en niet in Samengevat staan (zo ja: dan behoren de vragen tot één van de drie andere categorieën). Categorie II: alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag Dit betreft de volgende vragen: Vragen die letterlijk voorkomen in de uitleg (in de uitleg of in een klassikaal voorbeeld); Vragen die letterlijk met een stappenplan op te lossen zijn; Vragen die vergelijkbaar zijn met opgaven uit de opgavenbundel die vrijwel altijd worden opgegeven door de hoofddocent; Theorievragen die niet worden behandeld op de cursus, maar die we je van tevoren via de vakkenpagina geadviseerd hebben te leren (uit bijv. Samengevat); Vragen die vergelijkbaar zijn met vragen uit de voorbereidende opgaven. Categorie III: een-stapje-extra-vraag Dit betreffen vragen waarbij je, de naam zegt het al, een stapje extra moet zetten. Oftewel: je moest je kennis en vaardigheden behandeld tijdens de cursus combineren met een stukje inzicht. Bijvoorbeeld: Je moet net even buiten het stappenplan om denken; Je moet informatie uit de tekst halen om een bepaalde variabele voor een formule of berekening uit te rekenen. Categorie IV: niet voorgekomen op de cursus Dit betreft de volgende vragen: Vragen over begrippen die niet voorkomen in de uitleg, de standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, en waarbij het woordenboek ook geen soelaas biedt; Vragen over grote-bak-stof die niet voorkomen in standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, de voorbereidende opgaven of opgegeven stof op de vakkenpagina. Vragen waarvan je redelijkerwijs niet kon vaststellen dat het om een (op de cursus behandeld) concept in een andere context gaat. 7