Hoofdstuk 9. Bekendheid campagnes verkiezingen

Transcriptie

1 Hoofdstuk 9. Bekendheid campagnes verkiezingen Samenvatting Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010 zijn diverse campagnes gehouden om mensen te stimuleren om te gaan stemmen, zowel door de gemeente Leiden, landelijk vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken als door de politieke partijen zelf. Bijna negen op de tien stemmers vindt het belangrijk dat deze campagnes gehouden worden. Een kwart van de stemmers zegt dat de campagnes ook hebben meegespeeld bij hun keuze om te gaan stemmen. Ruim acht op de tien stemmers zegt zich vooraf in meer of mindere mate verdiept te hebben in de verkiezingsprogramma s. Ruim de helft stemt (vaak) op dezelfde partij, terwijl ruim vier op de tien (deels) de Stemwijzer of het Kieskompas heeft ingevuld. Een even grote groep geeft aan zich (deels) te laten leiden door de landelijke politiek en een kwart van de stemmers heeft (deels) de lokale lijsttrekkersdebatten gevolgd. De Leidenaren die niet gestemd hebben bij de gemeenteraadsverkiezingen noemen hiervoor als redenen: desinteresse, gevoel van zinloosheid, tijdgebrek, vakantie en ziekte. Oudere en lager opgeleide niet-stemmers geven vaker als reden dat het ze niet interesseert of dat het toch geen zin heeft. Niet-stemmers van jaar geven vaker als reden tijdgebrek of druk met werk. Vragenlijst De volgende vragen gaan over de laatste gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart Heeft u toen gestemd? Ja Nee Waarom heeft u niet gestemd? Kende standpunten lokale partijen niet Interesseert me niet Heeft toch geen zin stop Wist niet op wie ik moest stemmen Wist niet wanneer de verkiezingen waren Te weinig informatie vooraf Vergeten Mag niet stemmen (woont korter dan 5 jaar in nl) Anders, namelijk: Geen antwoord aan de stemmers 2. Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen zijn diverse campagnes gehouden om mensen te stimuleren om te gaan stemmen, zowel door de gemeente Leiden, landelijk vanuit het Ministerie als door de politieke partijen zelf. Spelen zulke campagnes voor u zeker, een beetje of geen rol bij uw beslissing om te gaan stemmen? zeker een beetje geen Vindt u het wel belangrijk dat zulke campagnes gehouden worden? ja naar vraag 3 nee naar vraag 3 1

2 [indien campagne heeft zeker/ een beetje een rol gespeeld] Welke campagne heeft hierbij de grootste rol gespeeld? Campagne van de gemeente De Leidse toekomst ligt in jouw hand (mbv folders, verkiezingskrant, abri s, website) Campagne van Ministerie (tv- en radiospots) Campagne van politieke partijen Anders: namelijk: 3. Gelden de volgende uitspraken helemaal, deels of niet voor u? helemaal deel s a Ik stem altijd op dezelfde partij b Ik heb Stemwijzer of Kieskompas op internet ingevuld c Ik heb me verdiept in de verkiezingsprogramma s van de verschillende partijen d Ik heb lokale lijsttrekkersdebatten gevolgd e Bij de gemeenteraadsverkiezingen heb ik me laten leiden door de landelijke politiek f Heeft er nog iets anders meegespeeld bij uw keuze? ja Wat? nee niet 2

3 Uitkomsten Op 3 maart 2010 hebben in Leiden gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden. In totaal heeft 55,4% van alle kiesgerechtigde Leidenaren een stem uitgebracht. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de invloed van overheidscampagnes op de keuze om wel of niet te gaan stemmen en oriëntatiebronnen die van invloed waren bij het bepalen van de stemkeuze. Ook wordt ingegaan op redenen waarom mensen uiteindelijk niet gaan stemmen. 9.1 Invloed overheidscampagnes op keuze om wel/niet te gaan stemmen Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen zijn diverse campagnes gehouden om mensen te stimuleren om te gaan stemmen, zowel door de gemeente Leiden, landelijk vanuit het Ministerie als door de politieke partijen zelf. Bijna negen op de tien Leidenaren die hebben gestemd bij de gemeenteraadsverkiezingen, vindt het belangrijk dat deze campagnes gehouden worden. Een kwart van de stemmers geeft aan dat de campagnes ook in meer of mindere mate hebben meegespeeld bij hun keuze om te gaan stemmen. De grafiek laat zien voor lager opgeleiden en jarige stemmers de overheidscampagnes relatief vaker zeker of een beetje van invloed zijn geweest om te gaan stemmen. Grafiek 9.1a: Hebben overheidscampagnes invloed op keuze om wel/niet te gaan stemmen (in % heeft gestemd) Totaal 62% Man 58% 17% Vrouw 65% % 56% % % 61% Lager % Middelbaar 63% Hoger 8% 65% 0% 25% 50% 75% 100% Zeker een rol Een beetje een rol Geen rol, wel belangrijk Geen rol, niet belangrijk Stemmers die hebben aangegeven dat hun keuze om te gaan stemmen (deels) is beïnvloed door de verschillende campagnes is gevraagd welke campagne hierbij de grootste rol heeft gespeeld. De meerderheid van hen kan dit niet zo specifiek aangeven. Stemmers die dit wel kunnen, noemen het vaakst de campagnes van de verschillende politieke partijen. Tabel 9.1b: Welke campagne heeft grootste rol gespeeld bij keuze om te gaan stemmen (in % campagnes hebben rol gehad) Campagne van politieke partijen 16% Campagne v/d gemeente (De Leidse toekomst ligt in jouw hand) 7% Campagne van Ministerie (tv- en radiospots) 5% Anders 8% Weet niet welke, alles een beetje 63% 100% 3

4 9.2 Oriëntatiebronnen stemgedrag Om meer inzicht te krijgen op welke manier Leidenaren zich bij de gemeenteraadsverkiezingen oriënteren bij hun keuze voor een bepaalde partij is de stemmers gevraagd in hoeverre een aantal uitspraken voor hen van toepassing is. Ruim acht op de tien stemmers heeft zich in meer of mindere mate verdiept in de verkiezingsprogramma s, ruim de helft stemt (vaak) op dezelfde partij, ruim vier op de tien heeft (deels) de Stemwijzer of het Kieskompas ingevuld en een even grote groep geeft aan zich (deels) te laten leiden door de landelijke politiek. Jongeren lijken intensiever gebruik te maken van de online Stemwijzer of het Kieskompas om zich te oriënteren, maar zich minder te verdiepen in de verkiezingsprogramma s of de lokale lijsttrekkersdebatten. Naar opleiding is te zien dat lager opgeleiden wat vaker lijken aan te geven altijd te stemmen op dezelfde partij, maar minder vaak de Stemwijzer of het Kieskompas hebben ingevuld. Grafiek 9.2a: Oriëntatiebronnen stemgedrag (in % heeft gestemd) Verdiept in verkiezingsprogramma's vd partijen 53% 32% Stem altijd op dezelfde partij 2 25% Stemwijzer of Kieskompas op internet ingevuld 38% 6% Laten leiden door landelijke politiek 16% 28% Lokale lijsttrekkersdebatten gevolgd 0% 25% 50% 75% 100% Geldt helemaal voor mij Geldt deels voor mij Drie op de tien stemmers geeft aan dat er nog andere aspecten hebben meegespeeld bij hun stemkeuze. Hierbij worden veelal verschillende politieke thema s en kwesties genoemd. Onderstaand een overzicht van de meest genoemde antwoorden. Tabel 9.2b: Aspecten die ook hebben meegespeeld bij stemkeuze RijnGouweLijn/ Snelheidslijn Aantal specifieke lokale standpunten over gemeentelijke politiek, wat willen ze voor Leiden Oostvlietpolder Ringweg Oost/snelweg/ N11 Eigen standpunten/ persoonlijke overtuigingen/ stemmen is eigen verantwoordelijkheid Sociale samenleving moet blijven/gekozen voor sociaal programma/ voor een sociaal Nederland In gesprekken met mensen om mij heen/ discussies met vrienden Milieu/groen Hoe partijen afgelopen jaren hun woord hebben gehouden en wat ze hebben gepresteerd In de kranten de programma s gevolgd Huidige recessie/ huidige situatie van dit land, partijen die zuinig kunnen zijn Kende iemand die op lijst stond 28x 1 10x 6x 6x 4x 9.3 Waarom niet gestemd Tenslotte wordt ingegaan op de niet-stemmers. Gevraagd is naar de reden waarom men niet heeft gestemd. Onderstaande tabel geeft een overzicht. Evenals bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen zijn desinteresse, gevoel van zinloosheid, tijdgebrek, vakantie en ziekte de meest genoemde redenen. 4

5 Oudere en lager opgeleide niet-stemmers geven vaker als reden dat het ze niet interesseert of dat het toch geen zin heeft. Niet-stemmers van jaar geven vaker als reden tijdgebrek of druk met werk. Tabel 9.3: Waarom niet gestemd Interesseert me niet 23% 20% Heeft toch geen zin 11% 17% Geen tijd, werk 16% Vakantie, was weg, ziek 11% * Wist niet op wie ik moest stemmen 4% Vergeten 4% 7% Mag niet stemmen (<5 jaar in NL, te jong) 8% 6% Te weinig informatie vooraf 1% 4% Ken standpunten lokale partijen niet 7% 3% Geen oproep, was zoek 1% 3% Geen vertrouwen in politiek 6% 1% Laksheid 2% 1% Stem nooit - 1% *weg/vakantie=8%, ziek/ handicap=7%, in 2006 beide categorieën samengenomen 5