Studiereis

Transcriptie

1 Studiereis Bier lest niet alleen de dorst, het maakt ook hongerig. Hongerig naar kennis met name. Derhalve toog ook dit jaar De Koperen Tsjettel ter studie (ende vermaeck) naar Overijssel en Gelderland om de honger te stillen. Enige stress kwam in de week voor de studiereis om de hoek kijken in de vorm van een brouwer die op het laatste moment bericht zond dat hij moest verzaken. Daar zit je dan. De studiereis zou de dag aldaar besluiten met een BBQ. Na even diep zuchten en tien diepe kniebuigingen (in vroeger jaren de remedie voor vele klachten en aanvechtingen) een oude bekende gebeld in de persoon van Gerrit Wolff van de Stadsbrouwerij te Zutphen. Gelukkig was er nog plaats in de herberg en kon de reis met aangepast programma alsnog doorgaan. Op de ochtend van vertrek sloot Gert Wiegman zich na een rustige nachtdienst alsnog aan en kon met een volle bus de reis worden aangevangen. De chauffeur van dienst was dit jaar weer Hein. Hij riep vooraf dat hij alleen mee wilde als hij mocht rijden. Gek genoeg was er niemand die hem daarvan wilde weerhouden en alzo geschiedde. Als eerste stond een bezoek aan een oude bekende op het programma, Brouwerij Mommeriete in Gramsbergen. De binnenkomst in het voormalige schipperscafé dat sinds kort hun thuisbasis

2 is, lijkt alsof je zo weer 1965 binnen wandelt. Het café is ogenschijnlijk aan de veranderingen van de afgelopen drie decennia ontsnapt en oogt letterlijk als een jaren zestig huiskamer. De locatie van het geheel aan het kanaal is werkelijk prachtig. Op een zonnige dag is het daar uitzonderlijk goed toeven. Als eerste liet Gert Kelder ons de betonnen fundering zien van de eerste geplande uitbouw bedoeld voor opslag en andere ruimte innemende zaken die bij het brouwen van bier horen. Carina Kelder liet ons daarna de ruimte zien waar de Caspar Schultz installatie nu staat. Al met al een mooie nieuwe stek voor de brouwerij. Een prachtige locatie waarbij de aanpassingen de stijl van het geheel intact laten. Begin september was ik weer even terug om bier te kopen voor het BKG studieweekend en kan vertellen dat op de betonnen fundering inmiddels een heus gebouw is verrezen. Natuurlijk werd na de rondleiding het bier geproefd op het terras in een heerlijke april zon. Ik heb de volgende proefnotities gemaakt: Meibok: Geur: Moutig, zeer hoppig, geen esters Smaak: Moutig, bitter, hoparoma Mondgevoel: plakkerig, samentrekkend, koolzuur prikkeling Nasmaak: zoetig, bitter Weizen:

3 Geur: banaan, tarwe, licht moutig, licht kruidnagel Smaak: licht moutig / zoetig, weeïg (tarwe) weinig bitter Body: dun tot medium Nasmaak: zoetig, kruidig Tripel: Geur: moutig, zoet, esters (snoepjes) Smaak: zoet, vol, esters, flink moutig Mondgevoel: plakkerig, weinig koolzuur prikkeling Nasmaak: zoet met snoepjes naar biterig Tijdens het BKG studieweekend dit bier geproefd in de rij Westmalle, Mommerite, Karmeliet, Grimbergen waarbij vooral hoge restsuikers en wortsmaak opvielen. Mogelijk waren de flessen niet genoeg doorvergist. Imperial Russian Stout: Geur: rook, gebrand, moutig, drop Smaak: flink zoet en moutig, gebrand, fruit, veel restsuikers, matig hoparoma Mondgevoel: vooral plakkerig, iets samentrekkend, licht koolzuur Nasmaak: iets gebrand naar zoetig, moutig. Commentaar: te zoet en te licht van kleur voor een IRS. Ook hier te veel restsuikers. Mag minder zoet en meer bitter en gebrand. Overigens een tamelijk aangenaam bier om te drinken, wel daarna rustig opstaan. Bevriest namelijk pas onder 10 ºC. Nadat iedereen nog wat voorraad voor thuis en de BOB had aangeschaft, werd de steven gewend naar De Pauwbier Brouwerij in Den Ham. Het maken van de afspraak met brouwer Harry Blekkenhorst had nog even wat voeten in de aarde. Liever had hij ons pas ontvangen in de nieuw te bouwen brouwerij op het boerenbedrijf van zijn broer, tevens mede-brouwer. De oude boerderij waar de brouwerij nu is gevestigd, een voormalig melkvee bedrijf, werd in vroeger tijden bewoond door twee broers die

4 inmiddels van ouderdom zijn gestorven. De boerderij heeft veel jaren onderhoud moeten ontberen en lijkt zuchtend zijn laatste maanden door te brengen der dagen zat. Naar verluidt gaat het zaakje binnenkort tegen de vlakte. Harry en zijn broer hebben de brouwketels overgenomen met recepten en al van de vorige eigenaars. Deze hebben een poos gebrouwen boven een café in Ommen. Zij stopten ermee (het bier had overigens niet zo n beste reputatie) en zo werden Harry en zijn broer bierbrouwer. De installatie laat zich het best als houtje touwtje omschrijven. Het verwarmen van de maisch gebeurt door het toevoegen van heet water waarna in een andere ketel filtratie wordt toegepast. Het beste deel van de installatie wordt gevormd door de twee gisttanks. Conische roestvast stalen tanks die beide goed afgesloten konden worden. Het bottelen gebeurde door de laatste tank onder koolzuurdruk te zetten en vervolgens m.b.v. een tap de flessen een voor een te vullen en te doppen. Over handwerk gesproken. Afgevuld werd in een enkel fust en verder in steinies beter bekend als Duvel flesjes. Gezeten op de zonnige deel van de boerderij kwamen de volgende bieren voorbij. Witbier Geur: snoepje, moutig, geen tarwegeur waarneembaar Smaak: esters, zurig, ook hier geen tarwe waarneembaar Mondgevoel: samentrekkend, koolzuur prikkeling Nasmaak: zoetig naar iets wrang Bier heeft spelt in het recept, daarnaast te geringe tarwe(mout) storting. Heeft niets van een tarwe- of witbier. Honingbier Geur: honing, moutig Smaak: zoetig, iets esterig Body: dun Mondgevoel: iets plakkerig, licht samentrekkend Nasmaak: zoetig, iets snoepjes

5 Dit bier recent ook nog weer gedronken. Opvallend was het afwezige honingaroma en een smaakprofiel dat doet denken aan een sterke blonde met te weinig hop. Dit bier zou flink opknappen door de honing te vervangen door suiker en hop toe te voegen in de lagertank. Bokbier Geur: caramel, zoetig Smaak: zoet, moutig, licht caramel Mondgevoel: plakkerig, geringe koolzuur prikkeling Nasmaak: Zoetig, iets bloemig Bier lijkt meer op een dubbel dan op een bokbier. Een aangenaam niets aan de hand biertje. Zwaarbier Geur: anijs, zoet, fenolisch (waarschijnlijk door kruiden combi met anijs) Smaak: zoet, anijs, kaneel Mondgevoel: plakkerig Nasmaak: weinig complex, zoet met anijs. We proefden ook een versie van 2 jaar oud. Een groot verschil. Het bier was aangenaam geoxideerd met sherry en porto tonen en was daarbij zoetig en volmoutig geworden waarbij de anijssmaak aangenaam naar voren kwam. Ondanks de oxidatie duidelijk beter geworden door de ouderdom. Dit bier combineert overigens goed met zoute amandelen als aperatief. Ik heb later bij de brouwerij nog weer 10 oude en 10 nieuwe exemplaren van dit bier aangeschaft. Het jonge bier heb ik in een hoekje van een kast gezet en wil ik de eerste twee jaar niet meer zien. Wordt nog vervolgd. Van de oude exemplaren rest alleen nog het lege flesje. Samenvattend over deze bieren valt te zeggen dat er met een houtje touwtje installatie nog redelijke bieren worden gemaakt. Brouwfouten heb ik niet kunnen waarnemen, de geproefde bieren waren schoon. De recepten zijn dringend aan een ernstige

6 herstructurering toe. Geen enkel bier lijkt op het type volgens het etiket. Hop lijkt in geen enkel bier aanwezig en ik zou per direct stoppen met het anijsbier ondanks mijn eerdere lovende woorden. Maak van het bokbier een mooie dubbel, maak van het honingbier een sterke blonde en hou eens op met spelt in witbier en maak er een mooie simpele weizen van. De gebruikte gist was meestal Danstar Nottingham, daar zijn ook betere alternatieve korrelgisten voor te vinden. De ontvangst was overigens ronduit aangenaam en gastvrij. Het was daar goed toeven in het zonnetje naast de oude boerderij. Ook met minder goed bier valt er nog een hoop te genieten. We gaan Harry en zijn broer vast nog weer eens met een bezoek vereren. De volgende halte op de reis was de Stadsbrouwerij van Zutphen. Een aangenaam weerzien met Gerrit Wolff, de brouwer en uitbater. Eerder waren wij in de Stadsbrouwerij, maar hadden toen door tijdgebrek iets te veel haast om alles goed te bekijken. Een soort van herkansing dus ontstaan door de last minute programma wijziging.

7 Het blijft een ontzettend mooi pand daar in het centrum van Zutphen, alleen daarom zou je er al heen willen. Gerrit liet ons zijn assortiment eigen gebrouwen bieren proeven. Weizen Geur: tarwe (weeïg), banaan, kruidnagel, vleugje gekookte ham Smaak: tarwe, licht moutig, zoet, banaan Mondgevoel: licht plakkend, weinig koolzur prikkeling Nasmaak: zoetig, iets kruidig Witte Wolf (jongbier uit de tank) Smaak: zoetig, snoepjes, gist, citrus Geur: gist Mondgevoel: iets plakkend Nasmaak: citrus, zoet Pale Ale (Belgisch) Geur: moutig, geroosterd Smaak: moutig, iets bitter, licht bruine drop Mondgevoel: geringe koolzuur, iets wrang

8 Enkel Geur: moutig, zoet, rinsig (melkzuur) Smaak: idem Mondgevoel: iets plakkend, wrangig en iets zuur Melkzuur verontreiniging? Ruikt naar Rodenbach. Dubbel: Geur: gebrande mout, zoet Smaak: moutig, gebrand, moutbitter Mondgevoel: plakkend, lichte koolzuur prikkeling Nasmaak: zoetig naar gebrand, geroosterd Tripel Geur: fris, moutig Smaak: citrus, moutig, zoetig, licht hoppig Mondgevoel: plakkerig Nasmaak: zoetig naar bitterig met hoparoma Proevend van de bieren kom je tot de conclusie dat ze eigenlijk allemaal te jong zijn. Het is het eeuwige dilemma van de brouwcafé. Het is bijna onmogelijk om voldoende opslagcapaciteit te hebben om het bier te laten rijpen. Hij heeft wel een mooie installatie trouwens. Het was alweer donker tegen de tijd dat de bus weer werd opgezocht. De weg terug bleek nog even lastig te vinden in het half donker, maar goed zo groot is het centrum van

9 Zutphen nu ook weer niet. Daarnaast verkeerde ik in het gezelschap van Jan Sikkens. Jan liep namelijk even niet zo hard. Hij had zich enige dagen daarvoor vertild aan zijn tuin en worstelde met een gekwetste rug. Ondanks pijn en andere ongemakken had hij zich toch ingescheept voor de studiereis. Kijk, over een liefhebber gesproken. In aangepast tempo werd de bus alsnog gevonden en kon het zaakje huiswaarts. Het was alweer behoorlijk laat voor ik eenmaal thuis was en Hein met een flinke doos bier door zijn Renske werd opgehaald. Het lijf toonde zich tamelijk moe, het hoofd voldaan door een aangename studiereis. Volgens mij was het inmiddels alweer behoorlijk zondag geworden en heb ik nog een biertje op de goede afloop genomen, geloof ik Maar dat kan ik me niet helemaal goed meer herinneren. HansW De Koperen Tsjettel: één grote familie!