Dorpsvisie Lellens oktober 2016 Dorpsvisie Lellens

Transcriptie

1 Dorpsvisie Lellens oktober 2016 Dorpsvisie Lellens

2

3 datum 5 oktober 2016 werk Leefbaarheidsvisies Ten Boer onderwerp Dorpsvisie Lellens Pelgrimsstraat BH Rotterdam +31 (0) info@kaw.nl

4 Inhoudsopgave Inleiding 6 1. Analyse Dorpskarakter Demografie Wonen De inwoners van Lellens Voorzieningen Openbare ruimte Een rondleiding door Lellens in Wat vindt Lellens belangrijk? Uitkomsten enquête Uitkomsten dorpsavond Dorpsagenda Top 4 20 Dorpsvisie Lellens 2

5

6 4 Dorpsvisie Lellens

7

8 Inleiding Lellens is een fijn dorp om in te wonen. Dit willen we graag zo houden en waar mogelijk nog beter maken. Deze visie voor het dorp brengt in beeld hoe de situatie nu is, wat we graag willen bereiken om Lellens nog leefbaarder te maken en hoe we dit voor elkaar krijgen. Achtergrond Deze dorpsvisie is in eerste instantie voor het dorp Lellens zelf. Het geeft inzicht in de ideeën, wensen en knelpunten en stelt een stip op de horizon waar het dorp naar toe wil werken Lellens in Een visie op het dorp past bij de steeds grotere mate van zelfredzaamheid en zelfstandigheid die van inwoners steeds meer wordt verlangd. Door een dorpsagenda en prioriteiten op te stellen vormt het een ijkpunt waarmee inwoners deels zelf aan de slag kunnen. Daarnaast heeft Lellens met deze dorpsvisie een document in handen waarmee ze de samenwerking met verschillende instanties kunnen opzoeken. Het biedt tevens een kader voor mogelijke aanvragen tot financiering om sommige projecten te realiseren. De dorpen in de gemeente Ten Boer staan de komende jaren voor een aantal uitdagingen zoals de toenemende krimp en vergrijzing en de gebiedsversterkingsplannen gerelateerd aan de gevolgen van gaswinning. De toenemende krimp en vergrijzing kan effect hebben op het voorzieningenniveau. Dit kan de leefbaarheid van de dorpen beïnvloeden. De gebiedsversterkingsplannen bieden echter kansen aan de dorpen. Vanuit de NCG zijn er middelen beschikbaar om aansluitend op de versterkingsopgave de leefbaarheid te versterken. Door middel van deze dorpsvisie willen we in kaart brengen hoe er de komende jaren om gegaan kan worden met deze uitdagingen en welke projecten hierop volgen. Met het oog op de gemeentelijke herindeling met de gemeente Groningen is het verstandig om duidelijk in beeld te hebben wat er de komende jaren belangrijk is voor het dorp en hoe het plattelandskarakter van de huidige gemeente behouden kan worden. De input van de inwoners neemt het gemeentebestuur van Ten Boer mee in het proces rondom de herindeling. Gemeentelijke leefbaarheidsvisie Samen met de dorpsvisies van alle andere dorpen vormt de dorpsvisie van Lellens input voor een gemeente brede visie op het thema leefbaarheid. Leefbaarheid is een breed thema en kan op verschillende manieren worden omschreven. Voor de leefbaarheidsvisie gaat het om zowel de sociale kwaliteit van de woonomgeving als de fysieke woonomgeving. Totstandkoming dorpsvisie Een dorpsvisie heeft tot doel inzicht te verschaffen in het wel en wee in het dorp. Kwaliteiten worden geïnventariseerd, ideeën die onder de inwoners van Lellens leven worden verzameld en mogelijke problemen of verbeterpunten worden aangegeven. Langs de volgende stappen is de dorpsvisie voor Lellens tot stand gekomen: Enquêtes Door middel van een gemeentelijke leefbaarheidsenquête en een dorpsenquête opgesteld door Dorpsbelangen Lellens is onder de dorpsbewoners gekeken welke onderwerpen voor de bewoners van belang zijn.

9 Korte analyse Op basis van bestaand cijfermateriaal is er een analyse voor Lellens gemaakt. Hierdoor wordt er inzicht verkregen in de ontwikkelingen in het dorp, zoals vergrijzing en krimp. Ophaalavond Voor de ophaalavond zijn alle inwoners, in samenwerking met Dorpsbelangen, uitgenodigd. We spraken met elkaar over een aantal thema s zoals het dorpskarakter, wonen, voorzieningen en o penbare ruimte. Dit heeft geleid tot nuttige input voor de dorpsvisie. Op weg naar een dorpsvisie De volgende stap was het schrijven van de dorpsvisie. Samen met bewoners zijn we aan de slag gegaan om op papier te zetten hoe de leefbaarheid van Lellens nu en in de toekomst behouden kan worden. Vervolgens zijn de wensen en mogelijkheden voor Lellens gebundeld en verwerkt tot een toekomstvisie en dorpsagenda. Terugkoppeling naar het dorp Nadat de visie gezamenlijk is opgesteld presenteerden we visie aan het dorp. Opmerkingen en aanvullingen zijn verwerkt waarna de visie definitief is gemaakt. Status van de dorpsvisie De dorpsvisie is een strategisch document met een wensbeeld voor Lellens. De uitkomst hiervan is afhankelijk van de inzet en mogelijkheden van verschillende partijen. Vanuit de dorpsvisie kunnen projecten worden opgestart met ieder een eigen projectplan waarin de benodigde inzet, risicopagina en financiële paragraaf in zijn opgenomen. Leeswijzer In de hoofdstukken hierna werken we de dorpsvisie stap voor stap uit: - Hoofdstuk 1: analyse - Hoofdstuk 2: een rondleiding door Lellens in Hoofdstuk 3: wat vindt Lellens belangrijk? - Hoofdstuk 4: dorpsagenda - Hoofdstuk 5: top 4 Dorpsvisie Lellens 7

10 1. Analyse 1.1. Dorpskarakter Het pittoreske Lellens is met haar 80 inwoners één van de kleinere dorpjes in de gemeente Ten Boer. Lellens is ontstaan op een wierde die deel uit maakt van de wierdenreeks Usquert-Kantens-Middelstum- Lutjewijtwert-Lellens op een oeverwal van de Fivel. Het landschap in de omgeving van Lellens is open en vlak. Voor 1850 bestond het dorp uit enkele boerderijen, woonhuizen en een borg. Een kerk en een school hadden er ook een plaats gevonden. De woonhuizen staan op het oostelijke deel van de oude wierde, de kerk en de boerderijen op het westelijke deel. Daardoor stond de kerk niet centraal op de wierde. De borg, het Huis te Lellens bestond uit een huis, enkele tuinen en een schathuis. Het geheel werd omgracht. In 1897 werd deze borg gesloopt. De oprijlaan en het schathuis zijn bewaard gebleven. Lellens heeft zijn naam waarschijnlijk te danken aan de familie Lelle, ooit bewoners van de borg. De eerste vermeldingen van de borg dateren uit de 15e eeuw, aangenomen dat de personen die zich to Lellens noemden hier woonden. In de huidige ruimtelijke structuur van Lellens is de ontstaansgeschiedenis duidelijk herkenbaar, mede omdat uitbreidingen van het dorp achterwege zijn gebleven. Rond de eeuwwisseling hebben in de meeste wierdedorpen wierde-afgravingen plaatsgevonden. Ook in Lellens is dit het geval geweest waarbij de wierde voor zo n 80 á 90% is afgegraven. Lellens is mede door haar typische bebouwing en structuren een beschermd dorpsgezicht. Een gebied van een stad of een dorp met bijzonder cultuurhistorisch karakter kan hiervoor worden aangemerkt. Het beschermde gebied heeft hierdoor zijn eigen bestemmingsplan. Het pittoreske kerkje benadrukt de historie van Lellens. Een gedenksteen in de zuidgevel laat zien dat de kerk in 1667 is gebouwd nadat in 1666 een kerkelijke afscheiding met Stedum tot stand was gekomen.

11 Daarnaast heeft Lellens nog een drietal rijksmonumenten. Het eerste monument is het monument op het voorterrein van de voormalige borg van Lellens uit Ook de Nederlands Hervormde Kerk en boerderij Dinghweer zijn monumenten. Lellens heeft niet veel voorzieningen, maar wel een eigen dorpshuis, het Proathoeske, dat door de inwoners zelf is gerealiseerd. Ook de oude hervormde kerk is een plek waar activiteiten kunnen plaatsvinden Demografie Lellens heeft circa 87 inwoners (Onderzoek & Statistiek, 2016). De bevolking neemt al enkele jaren geleidelijk een beetje af in Lellens. De grootste leeftijdsgroep is net als het gemeentelijk gemiddelde die van 45 tot 65 jaar. De helft van de bewoners is boven de 45 jaar. Dorpsvisie Lellens 9

12 Als we even terug gaan in de tijd had Lellens vroeger een stuk meer inwoners. Er stonden toen veel dubbele woningen, die nu zijn samengevoegd. Daarnaast stonden bij veel boerderijen arbeiderswoningen. Zoals te zien in onderstaande figuren (CBS, 2015) zijn bijna de helft van de huishoudens van Lellens huishoudens met kinderen. De andere helft van de huishoudens zijn huishoudens zonder kinderen en eenpersoons huishoudens. Dit wijkt af van de gemiddelde huishoudensverdeling in de gemeente waar het percentage huishoudens zonder kinderenlager ligt en het percentage huishoudens met kinderen hoger Wonen De aanwezige bebouwing in Lellens bestaat voornamelijk uit 19 e en 20 e -eeuwse vrijstaande woningen die grotendeels zijn opgetrokken uit rode baksteen met een langsgericht zadeldak. De panden z ijn vrijstaand, maar wel vrij dicht op elkaar gebouwd langs de Borgweg. Daarnaast zijn een aantal panden als type bedrijfspand aangewezen. Het gemiddelde bouwjaar van de woningvoorraad in Lellens is Er heeft nauwelijks nieuwbouw plaatsgevonden. Dit verklaart ook dat bijna driekwart van de woningen een laag energielabel (F of G) heeft. Op het gebied van verduurzaming van de woningvoorraad kan er dus nog veel gedaan worden, maar hier moet wel de nuancering bijgeplaatst worden dat het deels ook om voor lopige energielabels gaat. Het voorlopige label is op basis van de meest voorkomende woningkenmerken, zoals bouwjaar, opgesteld. De woningvoorraad in Lellens bestaat voornamelijk uit koopwoningen, er zijn twee particuliere huurwoningen. De gemiddelde WOZ-waarde van koopwoningen is 110,000,- (2014). Veel huishoudens hebben al geïnvesteerd in zonnepanelen op het dak De inwoners van Lellens Een vitaal en leefbaar dorp wordt gevormd door haar bewoners. Lellens heeft een kleine dorpsvereniging die sinds 1990 actief is. Het eerste zeer geslaagde project van de dorpsvereniging is de aanleg van de speeltuin. De meeste inwoners zijn lid van de dorpsvereniging.

13 Gezamenlijk organiseert het dorp activiteiten zoals: - Fietstochten - Paaseieren zoeken - Dorpsfeest - Jeu de boule op woensdagavond (de vereniging is al 25 jaar actief) 1.5. Voorzieningen Kindvoorzieningen In Lellens is geen school of peuterspeelzaal aanwezig. Voor deze voorzieningen kunnen inwoners terecht bij nabijgelegen dorpen zoals bijvoorbeeld Ten Boer of Ten Post. Ontmoeten Waar van oudsher de kerk de ontmoetingsplek was en de activiteiten voor het dorp konden plaatsvinden, heeft Lellens sinds 2009 een dorpshuis. Het Proathoeske is door de bewoners van Lellens samen tot stand gekomen en gebouwd. Het is de plek in het dorp voor vergaderingen, een feestje, of om gewoon even bij te praten. Sport en bewegen Op het gebied van sport kent het dorp geen voorzieningen naast de jeu de boule baan en zijn de bewoners aangewezen op de nabij gelegen dorpen. Voor de jeugd is er tussen de Borgweg en het Lellenstermaar een terrein ingericht als speeltuin en ontmoetingsplek. Middenstand In Lellens is geen detailhandel. De inwoners zijn voor de dagelijkse voorzieningen voornamelijk aangewezen op Bedum en Ten Boer. Op het voormalige borgterrein en aan de noordwestrand van het dorp bevinden zich drie melkveehouderijbedrijven. Zorg en welzijn Sinds 2012 werkt de gemeente op een integrale manier via de Deel. In de Deel kunnen bewoners terecht bij dorpscoaches met vragen over opvoeden en opgroeien van kinderen, werk en uitkering, WMO voorzieningen en diensten. De dorpscoaches geven advies of sturen door naar specialisten. Dorpsvisie Lellens 11

14 1.6. Openbare ruimte De Borgweg is de hoofdas van het dorp en fungeert als uitvalsweg naar de dorpen in de omgeving. In deze opzet, met als basis de kruising van de assen, is in tegenstelling tot de meeste andere wierdedorpen in Lellens niet de kerk, maar het kruispunt van deze beide wegen centraal op de wierde gelegen. Net als in de meeste andere dorpen in Ten Boer geldt in Lellens de snelheidslimiet van 30 km per uur.

15 2. Een rondleiding door Lellens in 2025 De thema s en projecten in deze dorpsvisie staan niet op zichzelf maar maken deel uit van een wensbeeld en richting voor Lellens. Dat beeld schetsen we door een rondleiding door Lellens in Misschien zullen niet alle wensen gerealiseerd zijn in 2025, maar dit laat wel zien waar we als dorp naartoe werken. Het is zaterdagmiddag wanneer de wethouder platteland een rondje door de omgeving fietst en in Lellens een kop koffie drinkt. Het aantal inwoners is stabiel gebleven, maar op een zaterdagmiddag is het drukker in het dorp dan 10 jaar geleden. Steeds meer mensen uit de omgeving weten Lellens te vinden. Het fietspad richting Ten Post is veiliger maar vooral de pickni ckbanken bij het Proathoeske trekken fietsers en wandelaars aan. Het is Lellens gelukt om een toiletvoorziening (en hiermee ook een horecavergunning) en rustpunt te creëren. Op zaterdagmiddag zorgen jong en oud om de beurt dat het in Lellens mogelijk is om een kop koffie, thee of een ijsje te krijgen. Ook de kerk trekt veel bezoekers. In het weekend is de kerk s middags geopend, voor grote groepen is het natuurlijk ook mogelijk om op afspraak langs te komen. In een mooi vormgegeven boekje is zowel de geschiedenis van dit monument, als van het dorp, te lezen. Alle inwoners zijn trots op hoe zowel de kerk, als de andere rijksmonumenten, zijn behouden. Gezamenlijk, dorpsbewoners en de NCG, is geïnventariseerd wat er nodig was om het dorpsgezicht met bijbehorende monumentale panden in stand te houden. Het herstellen en versterken van de monumenten is prachtig gelukt. Ditzelfde geldt voor de woningen waarbij dit nodig was. De situering van de woningen is zoals het ook tien jaar geleden was. De zon schijnt en in de verte zijn twee boerderijen te zien waarvan de daken vol liggen met zonnepanelen. Lellens loopt voor op het gebied van duurzaamheid. De zonnepanelen voorzien alle huishoudens van zonne-energie. Een mooie oplossing waardoor binnen een beschermd dorpsgezicht wel alle huishoudens kunnen profiteren van zonne-energie en een steentje bijdragen aan de duurzaamheidsopgave. De gemoedelijke sfeer binnen het dorp valt altijd op als de wethouder in Lellens is. Iedereen kent elkaar en men kan op elkaar rekenen. Een boodschap doen voor de buurvrouw of het helpen grasmaaien om de tuin netjes te houden is onderling zo geregeld. In Lellens hangt naast de gemoedelijke sfeer, ook de sfeer van leven en laten leven. De rust en je eigen gang kunnen gaan wordt nog steeds zeer gewaardeerd in Lellens. Mede doordat de inwoners trots zijn op dit bijzondere dorp maakt dat men zich betrokken voelt en hier onderdeel vanuit wil maken! Dorpsvisie Lellens 13

16 3. Wat vindt Lellens belangrijk? Op verschillende manieren is opgehaald wat de inwoners van Lellens belangrijk vinden voor een leefbaar dorp. In samenwerking met Dorpsbelangen is een enquête opgesteld en verspreid onder de inwoners. Opvallende uitkomsten uit de enquête zijn tijdens de ophaalavond gedeeld. De ophaalavond, die muzikaal en theatraal omlijst was, zorgen voor veel informatie rondom de thema s dorpskarakter, wonen, voorzieningen en openbare ruimte. Daarnaast was het mogelijk om input te geven ove r andere belangrijke onderwerpen en kansen en bedreigen aan te geven Uitkomsten enquête Aantal respondenten: 9 (10%) Gemiddelde cijfer prettig leven in Lellens: 8,9 Voorzieningen Sportvoorzieningen Jongerenvoorzieningen Speelvoorzieningen (t/m 12 jaar) Kerken Horeca Dorpshuis Consultatiebureau Huisartsen Basisonderwijs voldoende nabij Winkels dagelijkse boodschappen voldoende nabij Supermarkt voldoende nabij 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Dorpskarakter Er is voldoende gedaan aan leefbaarheid en veiligheid Lellens is de afgelopen jaren vooruit gegaan Dorpsbewoners staan voor elkaar klaar Dorpsbewoners gaan prettig met elkaar om Ik zou niet snel weggaan uit Lellens Ik voel me thuis in Lellens 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

17 Openbare ruimte Openbaar vervoer tussen onderlinge dorpen Het openbaar vervoer naar de stad Voldoende parkeergelegenheid Voldoende groen in het dorp Lellens is een schoon dorp Straten, paden en troittoirs zijn goed begaanbaar Perken en plantsoenen zijn goed onderhouden Onveilige verkeerssituaties Gevoel van veiligheid in het dorp 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Grootste zorgen rondom herindeling: Een zorg rondom de herindeling is de afstand, zowel fysiek als de korte lijnen. Van belang is dat er aandacht blijft voor de kleine dorpen en het karakter van deze dorpen. Daarnaast geven respondenten aan dat ze bang zijn voor stijgende gemeentelijke belastingen. Suggesties voor een leefbaar Lellens: - jonge gezinnen zijn welkom om op deze manier een leefbaar dorp te behouden; - verbeteren van de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld bij de onoverzichtelijke bocht met hoge heg en de hoge snelheid van doorgaand verkeer; - meer wandelmogelijkheden door en om Lellens. Aanvullende vragen vanuit het dorp: Zondagrust Voldoende loopmogelijkheden Onbelangrijk Belangrijk Neutraal Heel veel Veel Neutraal Weinig Heel weinig Dorpsvisie Lellens 15

18 Overlast zwaar bouwverkeer Voldoende groen/beplanting Heel veel Veel Neutraal Weinig Heel weinig Heel veel Veel Neutraal Weinig Heel weinig Voldoende speeltoestellen in de speeltuin Met welk dorpsinitiatief wilt u meedenken? Heel veel Veel Neutraal Weinig Heel weinig Geen Instand houden dorpshuis Allerlei Meer bomen aanplanten

19 3.2. Uitkomsten dorpsavond De ophaalavond had twee doelen: een gezellig avond voor het dorp (muzikaal en theatraal omlijst), maar ook een moment om inhoudelijk input voor de dorpsvisie te verkrijgen. Op verschillende manieren konden aanwezig dorpsbewoners aangegeven wat zij belangrijk vinden voor een leefbaar Lellens. De stellingen waren onderverdeeld in 4 thema s: wonen, dorpskarakter, voorzieningen en openbare ruimte. Zie bijlage voor de posters. Hieronder een schets van de input per thema: Openbare ruimte Om Lellens aantrekkelijker te maken voor fietsers en wandelaars is er behoefte aan meer toiletvoorzieningen en rustpunten op de route. Een idee is bijvoorbeeld een theehuis waar men kan rusten en gebruik kan maken van sanitaire voorzieningen. Ook zou het prettig zijn als er bij de kikkerplas een nieuw bankje wordt geplaatst. Het huidige bankje is waarschijnlijk in het water verdwenen. De fietsverbindingen in en rondom Lellens kunnen beter. Het fietspad richting Ten Post en Wittewierum is slecht en onveilig. Dit heeft te maken met de slechte berm, het gebrek aan een voetpad en grote voertuigen zoals vrachtwagens en landbouwverkeer. In het dorp is een s-bocht waar een grote heg naast staat. Deze heg ontneemt het zicht voor al het verkeer en maakt het onveilig. Sommige bewoners missen een busverbinding in het dorp. Andere bewoners zijn van mening dat de verbinding naar Ten Post goed is en dat men daar op de bus kan stappen. Voor ouderen en kinderen is een belbus gewenst. Voorzieningen Het is belangrijk om het dorpshuis t Proathoeske in stand te houden. De bewoners zien t Proathoeske als spil van het dorp en willen dit zo houden. Het zou prettig zijn als er nog een toilet bij zou komen zodat het dorpshuis een horecavergunning kan krijgen en hiermee de huidige activiteiten kan uitbreiden. Het huidige bestuur van de dorpsvereniging is al jaren actief en ziet graag dat er ook nieuwe bestuursleden bij komen. Dit maakt het mogelijk om meer activiteiten voor het dorp te organiseren. Bij de gemeentelijke herindeling van Ten Boer met Groningen is het belangrijk dat de korte lijntjes met de gemeente blijven. De (fysieke) afstand naar Groningen is ver. De bewoners hebben behoefte aan een loket in de buurt waar je een paspoort of vergunning kunt aanvragen. Bijvoorbeeld in Ten Boer. Ook is het belangrijk dat er in de nieuwe gemeente iemand is die de zaken voor de dorpen behartigd, bijvoorbeeld een wethouder platteland of een dorpencoördinator. Dorpsvisie Lellens 17

20 Over de speelvoorzieningen voor de jeugd is het dorp tevreden. Ondanks dat er weinig kinderen in het dorp wonen is er wel een speelplaats en voetbalveld. Wonen Het is goed wonen in Lellens. Een aantal bewoners denkt na over het plaatsen van zonnepanelen ook op groter schaalniveau waarbij misschien ook hele dorp kan worden voorzien van duurzame energie. Aangezien Lellens een beschermd dorpsgezicht is, zou het zonde zijn om op elk huis zonnepalen te plaatsen. Het zou goed zijn als Lellens interessanter wordt voor jonge gezinnen, maar de bewoners weten niet hoe ze dit aan moeten pakken. Er komen vooral stellen zonder kinderen naar Lellens toe. Voor ouderen zijn er weinig voorzieningen in het dorp. Maar men geeft aan dat bewoners bewust voor Lellens kiezen en niet voor de stad. Hierbij weet iedereen er weinig voorzieningen in Lellens zijn. In veel gevallen houden buren of kinderen een oogje in het zeil bij ouderen. Wanneer ouderen niet meer zelfstandig kunnen wonen, verhuizen ze vaak naar het Bloemhof in Ten Boer. Dorpskarakter Het is van groot belang dat Lellens blijft zoals het nu is. Dit gaat zowel om het dorpsgezicht, zoals de situering van de woningen en de aanwezige monumenten, als de sfeer die er eerst. Al het moois dat nu in het dorp aanwezig is, en waar de dorpsbewoners trots op zijn, moet behouden blijven. Dit is vooral nu van groot belang in relatie met de aardbevingsproblematiek. In Lellens hangt een sfeer van leven en laten leven. Men laat elkaar zijn gang gaan, maar wanneer er hulp nodig is kan men op elkaar rekenen. De bewoners willen de rust en de ruimte in het dorp behouden. Wel wordt opgemerkt dat de deelname aan activiteiten in het dorp terugloopt. Uitzondering hierop is de wekelijkse jeu de boules avond. De bewoners vinden het belangrijk om de bestuurlijke nabijheid te b ehouden. In de nieuwe gemeente moeten korte lijnen gewaarborgd zijn, evenals een duidelijk contactpersoon. Het contactpersoon moet gevoel en affiniteit met Lellens hebben en weten wat er speelt.

21 4. Dorpsagenda Wonen Binden van inwoners die willen wonen in Lellens, met oog op: - Deelname activiteiten - Sociale samenhang - Verantwoordelijkheid dragen voor de leefomgeving Op weg naar zonne-energie voor alle inwoners - Oprichten werkgroep zonne-energie - Samen opzoek naar kansen en alle inwoners meenemen - Postcoderoosniveau Openbare ruimte Creëren wandelmogelijkheden rondom Lellens - Veiliger maken wandelroute door Lellens, door veranderen/verwijderen heg in de s-bocht Veiligere fietsverbindingen - Verbetering fietspad Ten Post Wittewierum - Berm minder smal maken door bosschage te verwijderen Voorzieningen Het Proathoeske als spil van het dorp uitbreiden - Dorpshuis neemt deel aan elk dorp een duurzaam dak - Realiseren sanitaire voorziening - Verkrijgen van een horecavergunning Creëren afvalverzamelpunt Dorpskarakter De sfeer van Lellens behouden - Monumenten behouden in relatie tot aardbevingsproblematiek (herstel- en verstevigingswerkzaamheden) - Bij eventuele vervangingsopgave behoud sfeer van het dorp (situering woningen, etc) Behoud afstemming met gemeente - Één vast aanspreekpunt voor het dorp binnen de nieuwe gemeente - Grote rol Dorpsbelangen ook richting de gemeente Dorpsvisie Lellens 19

22 5. Top 4 Vanuit de visie, de rondleiding door Lellens in 2025, zijn agendapunten voor de komende jaren opgesteld waar het dorp zich voor wil inzetten. Om prioritering aan te brengen is binnen de dorpsagenda een top 4 opgesteld. Dit betekent niet dat andere agendapunten niet belangrijk zijn, maar om verschillende reden staan ze (nog) niet in de top 4. Reden kan zijn dat er al aan gewerkt wordt, er weinig invloed op uit te oefenen is of dat het om inzet op de langere termijn vraagt. 1.Verkeersveiligheid A: verbeteren van de verkeersveiligheid in de S-bocht door het snoeien van de heg in overleg met de eigenaar B: de fietspaden die van Lellens richting de naastgelegen dorpen gaan gescheiden van de weg aanleggen C: bij toekomstig onderhoud aan de Borgweg overleg met het dorp over en aandacht vragen voor: - Waterafvoer - Veiligheid - Uitstraling 2: Dorpshuis behouden en verbeteren - Het verkrijgen van een horecavergunning o.a. door het realiseren van een openbaar toilet - Zonnepanelen in samenwerking met elk dorp een duurzaam dak 3: Duurzaam Lellens - Vervangen straatverlichting door ledverlichting - Oprichten energiecoöperatie 4: Behoud van de sfeer van het dorp bij eventuele vervangingsopgave NCG - Aandacht voor en behoud van de monumenten in Lellens - Huidige situering van de woningen behouden

23 Dorpsvisie Lellens 21

24 KAW is een bijzonder bureau. Onze ambitie is ruimtelijke, sociale en economische vernieuwing vooruit helpen. Wij doen dat van uit een perspectief van demografische en ruimtelijke transitie. Met inspirerende ontwerpen, realistisch onderzoek, werkzame advieze n, duurzame techniek en resultaatgericht projectmanagement. Wij werken met onze teams vanuit Groningen, Rotterdam en Eindhoven.