Notitie Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten

Transcriptie

1 Notitie Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten Datum Referentie Behandeld door 9 november P. van der Horst-Entius./ATr 1 Inleiding Op de hoek van de Davisstraat en Beringstraat te Amersfoort wordt een appartementengebouw gerealiseerd. De locatie van het bouwplan grenst aan speelplaatsen van een school voor primair onderwijs. Dit betekent dat het appartementengebouw geluidbelast is door spelende kinderen. Door Cauberg-Huygen is reeds akoestisch onderzoek uitgevoerd naar de mate van geluidbelasting door stemgeluid op de gevels van de appartementen. Daarnaast is de geluidwering van de gevels beoordeeld om te controleren of de verblijfsruimten van de appartementen voldoende beschermd zijn tegen geluid van buiten. Hiervan is sprake als de ventilatie met susroosters wordt uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn opgenomen in d.d. 15 oktober Uit overleg met het bevoegd gezag is gebleken dat het gebruik van de balkons aan de westzijde van het appartementengebouw relevant is in de beoordeling van de akoestische situatie. De bewoners dienen in voldoende mate tegen het geluid beschermd te worden wanneer zij gebruik maken van deze buitenruimten. Een optie in het ontwerp hierbij is het gedeeltelijk afschermen van de balkons. 2 Gewenst geluidniveau buitenruimte Een formeel toetsingskader ontbreekt omdat stemgeluid op niet ingesloten buitenruimten is uitgezonderd van beoordeling volgens het Activiteitenbesluit. Op 1 maart 2009 is de ontwerpwijziging gepubliceerd, welke naar verwachting op 1 januari 2010 in werking zal treden. Hierdoor worden terreinen voor het primair onderwijs te allen tijde buitengesloten van toetsing. Door de gemeente is aangegeven dat zij willen aansluiten bij de VNG-brochure Bedrijven en milieuzonering. Hierin wordt een afstand van 30 meter geadviseerd tussen scholen voor primair onderwijs en gebouwen met een woonfunctie. Voor de appartementen is de gemiddelde afstand voor de beide buitenruimten gemiddeld 17 en 35 meter. Het grasveld ligt gemiddeld op 10 meter. 1 Rapport Project appartementen Beringstraat/Davisstraat; akoestisch onderzoek geluidbelasting appartementen, referentie d.d. 15 oktober 2009

2 De VNG-brochure gaat uit van een rustige woonwijk, hiervoor wordt een nivo van 45 db(a) gehanteerd. Dit is ook de eis die uit correspondentie door de gemeente is gebleken voor de buitenruimte van de appartementen. Zij geven de volgende fasering voor de onderbouwing: Toetsing of 45 db(a) realiseerbaar is. Wat moet daarvoor worden gedaan en is dit uitvoerbaar. Afwijking daarvan moet goed gemotiveerd worden. Als dit niet uitvoerbaar is, wordt er bekeken wat wel uitvoerbaar is. Hierbij wordt het niveau ter plaatse van de buitenruimte bepaald. Dit mag niet hoger zijn dan 50 db(a). Hoger dan 50 db(a) vind ik in elk geval voor deze buurt niet toelaatbaar. Met die benadering loopt de besluitvorming een risico. Tevens moet worden beoordeeld of binnen de woning storing van buitenaf voldoende wordt voorkomen. Om het gewenste geluidniveau te kunnen bereiken, dient het ontwerp van terras en balkons te worden aangepast. Het basisontwerp wordt uitgebreid met een (gedeeltelijke) transparante afscherming van de balkons. 3 Geluidbelasting Van belang is de geluidbelasting op de westgevel van het appartementengebouw. Aan deze zijde bevindt zich op de begane grond een terras langs de gehele gevel (A). Op de eerste tot en met de derde verdieping beschikken de appartementen over een balkon. A De geluidbelasting is beschreven in het eerder genoemde rapport. Hieruit volgt dat als alle kinderen gelijktijdig buiten zijn en gelijktijdig schreeuwen het geluidniveau op de gevels de in tabel 3.1 opgenomen waarden zijn. Tabel 3.1: Optredende geluidbelasting in db(a) ten gevolge van het gelijktijdig schreeuwen van 100 kinderen. Bouwlaag Beoordelingshoogte [m] Optredende geluidbelasting westgevel [db(a)] Begane grond db(a) 1 e verdieping db(a) 2 e verdieping db(a) 3 e verdieping db(a) Dit is een worst-case situatie, aangezien niet alle kinderen gelijktijdig zullen schreeuwen. Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten P. van der Horst-Entius MSc. Pagina 2

3 4 Voorwaarden Het toepassen van een afscherming van het balkon is aan voorwaarden gebonden. Naast de geluideisen dient er ook rekening gehouden te worden met de brandveiligheids- en ventilatieaspecten. Brandveiligheid Voor de buitenruimte geldt een eis voor de toevoer van verse lucht en de afvoer van rook om veilig vluchten bij brand mogelijk te maken. Deze eis is 100 dm³/s per m³ netto inhoud van de ruimte (Bouwbesluit, toelichting op artikel 2.169). Als aan deze eis wordt voldaan, kan de ruimte als niet-besloten buitenruimte worden aangemerkt en kan de ruimte dienen als vluchtroute. Een niet-besloten ruimte heeft een zodanige capaciteit van de toevoer van verse lucht en afvoer van rook, dat het vluchten uit die ruimte niet wordt belemmerd door rook in de ruimte. Concreet betekent dit dat de gevels van de buitenruimte niet geheel gesloten mogen zijn. Ventilatie technisch Om de woning op een natuurlijke manier te kunnen ventileren dienen het balkon en de terrassen niet volledig afgesloten te worden. Anders kan de lucht niet als schone ventilatie lucht direct van buiten worden beschouwd. Gevolg voor het geluid Het niet geheel gesloten zijn van de gevels heeft invloed op het geluidniveau in de buitenruimte. Het geluiddrukniveau wordt enerzijds bepaald door de geluidwerendheid van de gevels van de buitenruimte en anderzijds door de mate van demping in de ruimte. Per situatie is dit in hoofdstuk 5 uitgewerkt. 5 Bepaling afscherming balkons 5.1 Niet besloten buitenruimte Om geen extra eisen te genereren met betrekking tot brandveiligheid en de ventilatie is de insteek een niet-besloten buitenruimte. Deze eis is 100 dm³/s per m³ netto inhoud van de ruimte. Bij de bepaling of er sprake is van een niet-besloten ruimte is gebaseerd op de NEN 1087 Ventilatie van gebouwen. Voor het benodigde oppervlak wordt bepaald door: qv A = v 1000 Waarin: A de oppervlakte van de kleinste netto-doorlaat van de toe- of afvoeropening in m 2 ; q v de luchtvolumestroom, in dm 3 /s; v de luchtsnelheid in de opening, in m/s. gesteld: Voor de luchtsnelheid geldt: v=2,5 m/s, uitgaande van ventilatieopeningen in twee of meer gevels. Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten P. van der Horst-Entius MSc. Pagina 3

4 5.2 Terras; begane grond De appartementen beschikken op de begane grond, aan de westzijde, over een terras. De aanpassing omvat het toepassen van transparante afscherming (pui) en een plafond voorzien van absorberend materiaal over de gehele lengte. De volgende uitgangspunten zijn berekend en gehanteerd. Volume buitenruimte: 162,7 m³ Vereiste ventilatiecapaciteit (q v ): dm³/s Minimaal oppervlakte openingen: 6,5 m² De geprognosticeerde nagalmtijd in de buitenruimte is opgenomen in tabel 5.1. Uitgangspunt hierbij is een absorberende plaat tegen het plafond. De berekeningen zijn opgenomen in bijlage I. Tabel 5.1: Nagalmtijd buitenruimte begane grond 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz Nagalmtijd (s) 1,1 0,7 0,4 0,4 0,6 0,5 Met deze gegevens is een berekening van het geluiddrukniveau in de buitenruimte uitgevoerd. Er is gebruik gemaakt van de software DirActivity (B.O.A.) versie De berekening is opgenomen in bijlage II. Met de minimaal benodigde opening om het terras als buitenruimte te mogen beoordelen geldt dat er voldaan kan worden aan de gestelde eisen. Het optredende geluidniveau op de terrassen bedraagt dan: 44 db(a), als de openingen aan de zijkant van het terras zijn geplaatst en 47 db(a) als de openingen gelijkmatig verspreidt over de voor en zijkant van het terras wordt geplaatst. Beoordeling Het gelijkmatig verdelen van de openingen verdient vanuit bouwfysisch oogpunt de aanbeveling. Maar met een niveau van 47 db(a) wordt de streefwaarde overschreden. Het maximaal toelaatbaar geachte niveau van 50 db(a) wordt niet overschreden. - Een optie om het geluidniveau qua beleving nog iets om laag te brengen (maximaal 1 db(a)) is het geluidabsorberend uitvoeren van de privacyschotten tussen de appartementen. - In het kader van de reinigbaarheid en het kunnen vluchten in geval van een calamiteit dient de afscherming schuifbaar te worden uitgevoerd. - Omdat er sprake is van een worst-case benadering met betrekking tot het gebruik van de speelplaatsen (inclusief grasveld) is het te verwachten dat het geluidniveau op de gedeeltelijk afgesloten terrassen beperkt blijft tot circa 45 db(a). 5.3 Balkons; 1 e t/m 3 e verdieping De appartementen beschikken op de verdiepingen aan de westzijde, over een balkon. Deze zijn recht boven elkaar gesitueerd. Door het toepassen van transparante afscherming (pui) en een plafond voorzien van absorberend materiaal kan het geluidniveau op het balkon te worden geregeld. De berekening is uitgevoerd voor de eerste verdieping omdat er hier sprake is van de hoogste belasting. Het gelijkniveau in de deels afgesloten balkons zal bij de overige verdiepingen lager zijn. Ter plaatse van de 3 e verdieping is er geen bovenliggend balkon, maar het geluidniveau ligt hier al 4 db(a) lager en zal dus niet bepalend zijn. Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten P. van der Horst-Entius MSc. Pagina 4

5 De volgende uitgangspunten zijn berekend en gehanteerd. Volume buitenruimte: 10,4 m³ Vereiste ventilatiecapaciteit (qv): dm³/s Minimaal oppervlakte openingen: 0,42 m² De geprognosticeerde nagalmtijd in de buitenruimte is opgenomen in tabel 5.2. Uitgangspunt hierbij is een absorberende plaat tegen het plafond. De berekeningen zijn opgenomen in bijlage I. Tabel 5.2: Nagalmtijd (s) Nagalmtijd buitenruimte begane grond 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 0,6 0,5 0,3 0,4 0,5 0,4 Met de openingen aan de zijkanten van het balkon, zal het geluidniveau op het balkon beperkt blijven tot 45 db(a). De berekening is opgenomen in bijalge II. Voor de overige balkons, waar de geluidbelasting lager is zal zeker voldaan worden aan een geluidniveau kleiner dan 45 db(a). Beoordeling Er kan worden voldaan aan de streefwaarde van 45 db(a). Het plafond moet wel sterk absorberend worden uitgevoerd. 5.4 Materialisatie Voor het sterk absorberend plafond is in de beoordeling uitgegaan van materiaal dat vooral in de maatgevende banden voor stemgeluid sterk het geluid reduceert (500 en 1000 Hz). Er is gekozen voor Heraklietplaten. Deze kunnen goed tegen een semi-buitenklimaat. Toe te passen plafondafwerking: Herakustiek F: 15 mm dikke plaat op een 30 mm spouw. Spouw gevuld met 30 mm minerale wol. Voor de afscherming van de balkons en de terrassen kan worden gekozen voor de oplossingen zoals Metaglas in het leveringsprogramma hebben. Het voordeel van schuivende elementen is dar naast de veiligheid eisen in het kader van een calamiteit, de bewoners zelf een regulerende functie hebben. Indien ze het stemgeluid niet als hinder wordt ervaren kan de pui open worden geschoven. Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten P. van der Horst-Entius MSc Pagina 5

6 6 Conclusie De buitenruimten aan de westzijde van het nieuw te realiseren appartementengebouw zijn geluidbelast door spelende kinderen op het aangrenzende speelplein. De gevelbelasting op deze gevel bedraagt in de meest ongunstige situatie (100% gelijktijdig gebruik van de speelplaatsen met 100 kinderen die gelijktijdig hard praten) 51 db(a) tot 55 db(a). Uit overleg met het bevoegd gezag is gebleken dat het gebruik van de balkons aan de westzijde van het appartementengebouw relevant is in de beoordeling van de akoestische situatie. De bewoners dienen in voldoende mate tegen het geluid beschermd te worden wanneer zij gebruik maken van deze buitenruimten. Dit betekent een streefwaarde op de balkons van 45 db(a) met een maximaal niveau van 50 db(a). Een geluidniveau boven deze waarde is in deze wijk niet acceptabel. Een optie in het ontwerp hierbij is het gedeeltelijk afschermen van de balkons. Er is uitgegaan van transparante puien en toepassing van betonvezelplaat aan de plafonds. In het kader van brandveiligheid worden er eisen gesteld aan de buitenruimte. Om veilig te kunnen ontvluchten (zonder teveel rookophoging) moet de ruimte als niet-besloten ruimte worden uitgevoerd. Dit betekent dat er een deel van de gevel open gehouden moet worden. Door het aanbrengen van een sterk absorberend plafond kan het geluidniveau op de buitenruimten worden gereduceerd tot: Terrassen begane grond: 44 db(a), als de openingen aan de zijkant van het terras zijn geplaatst en 47 db(a) als de openingen gelijkmatig verspreidt over de voor en zijkant van het terras wordt geplaatst. Balkons 1 e verdieping 45 db(a), als de openingen aan de zijkant van het balkon zijn geplaatst Balkons overige bouwlagen < 45 db(a), als de openingen aan de zijkant van het balkon zijn geplaatst Om bewoners in de gelegenheid te stellen de gevel van de buitenruimte te openen en in verband met eventuele calamiteiten, wordt voorgesteld de puien dusdanig uit te voeren, dat deze kunnen worden geopend. Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV mevrouw ing. W.Ch. Liefers Senior Projectleider Appartementengebouw Beringstraat te Amersfoort; aanpassing ontwerp buitenruimten P. van der Horst-Entius MSc. Pagina 6

7

8

9

10

11

12