Sociaal-Wetenschappelijke. 7de SWR-Hendrik Muller Seminaar. Civil society: tussen oud en nieuw. Sociaal-Wetenschappelijke Raad

Transcriptie

1 Sociaal-Wetenschappelijke Koninklijke Nederlandse Raad Akademie van Wetenschappen 7de SWR-Hendrik Muller Seminaar Civil society: tussen oud en nieuw Sociaal-Wetenschappelijke Raad

2 Wat is het Seminaar? Het swr-hendrik Muller Seminaar is bedoeld om goede tot zeer goede ouderejaarsstudenten en recent afgestudeerden in de sociale wetenschappen in de gelegenheid te stellen deel te nemen aan een interdisciplinaire werk- en discussiegroep van hoog intellectueel niveau onder leiding van gerenommeerde sociale wetenschappers uit binnen- en buitenland. Er wordt een ruime definitie van sociale wetenschappen gehanteerd: onder meer antropologie, economie, onderwijskunde, pedagogiek, criminologie, planologie, politicologie, psychologie, sociologie, sociale geografie, en de sociaal-wetenschappelijke aspecten van de gezondheids-, rechts- en historische wetenschappen. Wie organiseert het Seminaar? Het Seminaar wordt georganiseerd door de Sociaal-Wetenschappelijke Raad (swr) van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, in samenwerking met de Stichting Dr. Hendrik Muller s Vaderlandsch Fonds. De Sociaal-Wetenschappelijke Raad brengt adviezen uit op het terrein van de sociale wetenschappen, doet voorstellen tot bevordering van het wetenschapsgebied, en stimuleert samenwerking tussen individuele onderzoekers en instellingen op het wetenschapsgebied. De Stichting Dr. Hendrik Muller s Vaderlandsch Fonds verleent beurzen voor universitaire studie aan getalenteerde protestantse jongeren, subsidieert uitgaven die van belang zijn voor de wetenschap, en bevordert cultuurconservering door middel van subsidie voor restauraties en steun aan musea. Wat is het thema van het Seminaar? Civil society heeft de laatste jaren grote opgang gemaakt als overkoepelende term voor de sfeer van vrijwillige associaties naast de markt en de staat: verenigingen, pressiegroepen, sociale bewegingen, kerken. Soms schaart men hier ook informele netwerken, familierelaties en de non-profit sector onder.

3 Opvallend is dat het begrip in heel verschillende vertogen wordt opgevoerd. Voor de een is het een neutrale vervanger van het maatschappelijk middenveld of een upgrade van het verenigingsleven, voor de ander is het een maatschappijmodel. Uit politiek oogpunt kan het begrip staan voor de burgers zelf waaraan een overbelaste overheid taken kan teruggeven, of voor actiegroepen en ngo s die overheden juist op nieuwe verantwoordelijkheden attenderen, ook op internationaal gebied (de global civil society ). In dit Seminaar proberen we achter deze verschillende betekenissen gemeenschappelijke historische en filosofische bronnen te ontdekken. Daarnaast zal het huidige onderzoek naar de civil society breed en multidisciplinair worden verkend. Daarbij doen we een beroep op filosofisch-normatieve benaderingen en op empirisch onderzoek, uit Nederland, België en andere landen. Centraal staan de verschillende functies die aan de civil society worden toebedeeld zoals maatschappelijke zelfregulering, de overdracht van waarden en normen, collectieve wilsvorming, het bieden van tegenwicht tegen de overheid en het fungeren als intermediair tussen burgers en politiek. Veel van deze functies lijken aan erosie onderhevig door processen van de-institutionalisering, individualisering en digitalisering. Tijdens het Seminaar gaan we na wat deze verschuivingen betekenen voor zowel de interne, socialiserende als voor de externe, politieke rol van verbanden van de civil society. Daarnaast verkennen we een aantal actuele vragen aangaande de betekenis en toekomst van religieuze organisaties, zowel van autochtonen als van nieuwkomers; de internationalisering van veel organisaties en de betekenis van de anti-globaliseringsbeweging; massamedia en internet als vervanger van klassieke organisatieverbanden. Wat is de opzet van het Seminaar? Er zijn tien bijeenkomsten. Elke bijeenkomst zal worden ingeleid door een expert uit een van de subdisciplines van de sociale wetenschappen. Uitgangspunt voor de discussie is de literatuur (ongeveer 100 pagina s per bijeenkomst), waarin een bepaald deelthema uit het civil society onderzoek vanuit diverse invalshoeken aan de orde wordt gesteld. De deelnemers leveren een actieve bijdrage aan de discussie door middel van leesverslagen en discussievragen.

4 De bedoeling van de discussie is om naast verkenning van empirische ontwikkelingen ook actief diverse sociaal-wetenschappelijke interpretatiekaders te onderkennen en te analyseren. Op deze wijze krijgt het Seminaar tevens het karakter van een training in het kritisch omgaan met sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Aandacht zal hierbij tevens besteed worden aan de wijze waarop sociaal-wetenschappelijk onderzoek in de context van politiek en beleid gebruikt of misbruikt kan worden. Wat is het programma van het Seminaar? Het exacte programma van het Seminaar is in voorbereiding en zal vanaf 15 oktober gepubliceerd worden op de homepage van de swr ( Bij de inleiders kunnen we nu reeds Jürgen Kocka (Wissenschaftszentrum Berlin), Nina Eliasoph en Paul Lichterman (beiden University of Southern California) vermelden. Bij Nederlandse experts is de voertaal Nederlands, bij buitenlandse experts Engels. Wie is verantwoordelijk voor de inhoud? De inhoud van het Seminaar wordt vastgesteld door hiertoe door de swr aangezochte verantwoordelijk hoogleraren samen met een wetenschappelijk coördinator. Gezamenlijk verzorgen zij ook de inhoudelijke begeleiding van het Seminaar. Als verantwoordelijk hoogleraren treden op prof. dr. Paul Dekker, hoogleraar Civil Society aan de Universiteit van Tilburg en onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (scp) en prof. dr. Marc Hooghe, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven. Dr. Govert Buijs, docent sociale en politieke filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is wetenschappelijk coördinator. Wie kan aan het Seminaar deelnemen? Het Seminaar is bedoeld voor goede tot zeer goede studenten in het laatste jaar van hun studie en pas afgestudeerden in een der sociale wetenschappen. Zij dienen aantoonbare belangstelling te hebben voor de wetenschappelijke bestudering van maatschappelijke vraagstukken.

5 In beginsel levert deelname aan het Seminaar geen studiepunten of vrijstelling van (verplichte) cursussen op. Er zijn geen kosten verbonden aan deelname aan het Seminaar. Het aantal deelnemers ligt tussen 18 en 24. Wat wordt van de deelnemers verwacht? De deelnemers wonen alle bijeenkomsten van het Seminaar bij en participeren actief in de discussies. Bovendien bereiden zij zich terdege voor door middel van literatuurstudie. Een reader met relevante literatuur wordt van tevoren beschikbaar gesteld. Op welke wijze worden de deelnemers geselecteerd? Aanmelding voor deelname aan het Seminaar dient te geschieden door het invullen en opsturen van het Inschrijfformulier 7de swr- Hendrik Muller Seminaar. De kandidaat kan alleen worden aangemeld op aanbeveling van een hoogleraar in de sociale wetenschappen aan een Nederlandse of Belgische universiteit. Voor de goede orde: één hoogleraar kan meer dan één kandidaat aanbevelen. Zoals vermeld, strekt het tot aanbeveling als de kandidaat sterke belangstelling heeft voor de wetenschappelijke bestudering van maatschappelijke vraagstukken in het algemeen, liefst blijkend uit stages, werkstukken, etcetera. De uiterste inschrijfdatum voor het 7de Seminaar is maandag 15 november Een swr-beoordelingscommissie selecteert binnen een maand na sluiting van de inschrijving de beoogde deelnemers aan het Seminaar en nodigt hen rechtstreeks uit. Daarna worden de hoogleraren die een of meer kandidaten hebben aanbevolen alsmede de kandidaten die niet zijn geselecteerd, van de uitslag op de hoogte gesteld. Beroep tegen de uitslag is niet mogelijk.

6 Waar en wanneer wordt het Seminaar gehouden? De bijeenkomsten worden gehouden op de volgende vrijdagen in 2005: 14 januari (openingsbijeenkomst), 28 januari, 4, 18 en 25 februari, 4 en 11 maart, 8 april. Op vrijdag 1 en zaterdag 2 april is een weekendbijeenkomst voorzien. Het Seminaar wordt gehouden in het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal 29 te Amsterdam. Dit 17e eeuws grachtenpand bevindt zich op loopafstand van het Centraal Station. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen is in het Trippenhuis gehuisvest. Alumnivereniging Deelnemers aan het Seminaar worden na afloop uitgenodigd lid te worden van de Seminaar alumnivereniging AntiThese, die regelmatig bijeenkomsten organiseert met toonaangevende sociale wetenschappers over actuele maatschappelijke thema s. Inschrijfformulier en nadere informatie Inschrijfformulieren zijn te downloaden via Nadere informatie over het Seminaar kunt u inwinnen bij de wetenschappelijk coördinator, dr. G.J. Buijs, Vrije Universiteit, Faculteit der Wijsbegeerte, De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam. T , E g.j.buijs@ph.vu.nl