Biogas: In 2011 startte het samenwerkingsverband. Het doel van het project was Biogas

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Biogas: In 2011 startte het samenwerkingsverband. Het doel van het project was Biogas"

Transcriptie

1 Resultaten: Project Besloten kringloop door kleinschalig mestvergisting in de veehouderij. Biogas: In 2011 startte het samenwerkingsverband. Het doel van het project was Biogas produceren met betaalbare eenvoudige technologie op een Melkvee bedrijf. Europa investeert in zijn platteland. Het project werd daarom deels gefinancierd met een subsidie uit het Programma voor Plattelandsontwikkeling voor Nederland. Dit fonds wordt op haar beurt deels gefinancierd uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO). Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. beheert dit fonds. 1. Beschrijving van alle ondernemingen uit het samenwerkingsverband De volgende bedrijven zijn betrokken bij dit project: - Thecogas Biogastechniek - Wiefferink - Wilba installatie Techniek - Groot Zevert Vergisting, Beltrum - Landbouwbedrijf J.G. Prinsen Locatie vergister landbouwbedrijf J.G. Prinsen: Dit melkveebedrijf heeft 60 melkkoeien met bijbehorend jongvee. Het bedrijf heeft 28ha.Grond in gebruik. Op 4,5 ha wordt maïs geteeld, er is 4 Ha natuur terrein en de overige 19,5 hectare is grasland Organisatie en uitvoering Op het gangbare rundveehouderijbedijf van Prinsen, in de Achterhoek wordt op dit moment gras en maïs voor de eigen veestapel verbouwd. Daarnaast heeft dit bedrijf al ruim 10 jaar ervaring in het scheiden van rundveemest (dik en dun scheiden van rundveemest). De dikke fractie wordt deels rul gemaakt, gecomposteerd en gedroogd tot ongeveer 40% ds vervolgens wordt het verpakt in zakken

2 en afgezet aan tuinders en particulieren in de regio en dient het als box vulling en Os bemesting voor de eigen percelen. De Partijen hebben samen een biogasinstallatie het ecobag concept door ontwikkeld vanuit een bestaande mestzak en nieuwe inzichten uit de biogas wereld. De belangrijkste aanvullingen zijn 1 Extra folie dak over vergister om weersinvloeden uit te schakelen. 2 Extra andere folie die 100 % gasdicht en chemicaliën bestendig is.(uit ervaring was gebleken dat veel oude biogas daken poreus zijn) 3 Kleinere Wkk omdat 80 Kw nooit haatbaar zou zijn met huidige vergoedingen en hoge kostprijs dooraankoop grondstoffen en markt omstandigheden.( en lagere biogas productie dan berekend) 4 Hergebruik warmte wkk noodzakelijk om concept rond te krijgen 5 Extra grote ontzwaveling tank. 6 Voor behandeling noodzakelijk om gras te verwerken. 2 Projectbeschrijving Aan conventionele vergistingsinstallaties wordt naast mest ook co-producten toegevoegd. Uit coproducten wordt doorgaans meer biogas gevormd dan uit alleen mest. Deze extra hoeveelheid biogas is nodig om de gehele installatie rendabel te krijgen. Om dergelijke kleinschalige vergistingssystemen rendabel te maken is een nieuw type vergister (Ecobag) ontworpen waarvan de investeringskosten vele malen lager zijn in vergelijking met conventionele vergisters (stalen/ betonnen tanks). De biogasproduktie is wat lager maar de kosten zijn ook aanzienlijk lager. De grootste winst kun je halen uit verse mest grote gasbuffer en lage arbeidskosten. 2.1 Doelstellingen. Op de testlocatie is een vergister (Ecobag) met een inhoud van 800 m 3 geplaatst die in. De Ecobag is voorzien van een verwarmingspomp en een mixsysteem. De Ecobag komt op een onderlaag, deze is samen met de binnenzijde van de aardenwal voorzien van een geïsoleerde warmteleiding met een temperatuur regeling. Bovenop de Ecobag zit een flexibel membraan gespannen welke middels lucht druk wordt vrijgehouden van de bovenkant van de Ecobag. Hierdoor ontstaat een isolerende luchtlaag. In de geroerde Ecobag wordt een verblijftijd van minimaal 45 dagen gehanteerd. Na het vergistingsproces wordt het digestaat naar de tussenbuffer geleid. Hierin koelt het digestaat verder af. Vervolgens word een deel van het digestaat gescheiden door een separator en een deel gaat in de mest silo. Het geproduceerde biogas wordt door een Warmte Kracht Koppeling (WKK) omgezet in groene stroom en warmte. De WKK heeft een elektrisch vermogen van 50 kwe. Het elektrisch

3 rendement is ca 35-40%, het totaal nuttige rendement is ca. 80%. De vrijkomende warmte wordt volledig ingezet voor het vergistingproces,eendenkroos,verwarming woningen 2.4 Resultaten Voorbehandeling Het natuur gras wordt rechtstreeks vanuit de kuil of ronde baal versneden en aan de voormengtank toegevoegd, samen met afgemeten hoeveelheid dunne fractie digestaat. De dunne fractie digestaat heeft al een hogere ph waarde en we voegen extra buiten lucht aan toe om de hydrolyse te versnellen. Thermiche Hydrolyse Belangrijke eigenschapen van hydrolyse: Ontsluiting van gras en mest, hogere en snellere gas productie; Goede menging en homogeniteit van voedingstof, veel minder kans op drijflagen en verstoppingen Problemen In winter niet genoeg warmte beschikbaar opstarten technische storingen. Gras zorgde voor veel verstoppingen en plak op warmte spiraal.en de proces storingen gaven weer een onregelmatige voeding veel extra arbeid lagere opbrengsten door stilstand en arbeid. Conclusie bij Kleinschalige vergisting voorkeur Mechanische ontsluiting Het principe van ontsluiting De moeilijke afbraak van lignocellulose of EPS beperkt vaak de fermentatie van biomassa. De biogasproductie is hierdoor niet optimaal en vaak niet rendabel. Door de lignocellulose te ontsluiten komen cellulose en hemicellulose beschikbaar voor biologische afbraak. Dit ontsluitingsproces kan op verschillende manieren worden uitgevoerd en aan ieder substraat aangepast worden. Op deze wijze kan de productie van biogas met wel 20 tot 40 % toenemen Aansluiting op thema's nieuwe uitdagingen Het project sluit aan bij het thema hernieuwbare energie. Het winnen van biogas uit mest wordt daarbij expliciet genoemd. Dit project maakt het gezien de benutting van alle stromen en de lage investering het mogelijk om op bij een groot aantal veehouderijen deze techniek toe te passen. Een veel groter deel van de drijfmest in Nederland kan daardoor vergist worden, zonder dat het een extra mestproductie levert, wat door toevoeging van Co-producten wel het geval is. Gras heeft mogelijkheden Voor deze pilot hebben we ook onderzoek en proeven gedaan van Gras dat op het bedrijf beschik baar was met de voorbehandeling zoals we nu doen in vergelijking met ander technieken. We hebben het product in verschillende machines gestopt en de resultaten zijn veel belovend (zie bijlage).conclusie goede verkleining en goede menging met mest geeft goede resultaten.

4 Kringloop is bijna rond Het digestaat is beter afzetbaar dan gewone mest hoger aandeel amonium Stikstof en homogeen van samenstelling op deze vergistinginstallatie is de kringloop volledig rond. Het bedrijf heeft eigenlijjk geen mest overschot en is zelfvoorzienend van energie.het enige probleem wat over blijft is dat we N uit kunstmest moeten aanvoeren en N uit dierlijke mest moeten afvoeren Perspectief op bedrijfsniveau 3.1 Economisch en technisch perspectief De totale investeringskosten voor deze kleinschalige vergisting zijn omgerekend 2.893,-/kWe Op basis van de referentiegegevens van ECN bedragen de investeringskosten voor deze kleinschalige

5 vergister 10% lager dan de gemiddelde investeringskosten van een normale vergistingsinstallatie ( 3.200,-/kWe). Door deze relatief lage investeringskosten wordt het mogelijk voor veehouderijen met een capaciteit vanaf 150 stuks melk- en fokvee een kleinschalige vergistingsinstallatie aan te schaffen op volledig eigen mest en ca. 20% restvoer en groenbemesterproducten Doordat in dit concept mestvergisting op veel veehouderijbedrijven haalbaar wordt, is het grootste milieueffect de reductie op methaanemissie vanuit de huidige mestopslagen. Daarnaast wordt op een duurzame manier energie geproduceerd wat een reductie levert op het verbruik van fossiele brandstoffen. Tenslotte kan het gedroogde digestaat geschikt toegepast worden als meststof buiten de veehouderijsector, dat meewerkt aan het mestoverschotprobleem. Er wordt in tegenstelling tot het huidige Co-mestvergisten veel minder extra mest geproduceerd Terugverdientijd en rendement Een financiële berekening van de terugverdientijd. Deze ligt rond de 6 jaar. De biogas produktie per m3 mest is iets lager dan verwacht de productie uit gras is wat hoger dan verwacht.de extra stappen die het rendement omhoog kunnen brengen zijn verse mest.goede verkleining.hogere vergoeding voor energie uit Biogas die 24 uur per dag beschikbaar is. 3.3 Een voorbeeld voor de sector Bij het slagen van dit project wordt kleinschalig mestvergisten een kansrijke investering voor collega melkveebedrijven. Bedrijven met ca. 130 stuks melkvee produceren voldoende mest voor deze installatie. Volgens Statline (CBS) vielen in 2009 onder deze categorie in Nederland ± melkveebedrijven. 3.4 Maatschappelijke uitstraling Buiten de melkveesector is het project mogelijk ook haalbaar bij varkensbedrijven en akkerbouwbedrijven met opslagmogelijkheden voor drijfmest. Ook hier vind opslag van drijfmest met bijbehorende methaanemissie, maar ook biogaspotentie plaats. Maatschappelijk gezien wordt hierdoor de bijdrage van de veehouderij aan de broeikasgasemissie kleiner, er wordt een bijdrage geleverd aan duurzame energievoorziening, en het mestoverschot wordt niet groter gemaakt. Na de ervaringen tijdens deze pilot denken wij dat we op dit moment denken wij dat we met deze concepten e moeten denken aan de rundveehouderij bedrijven van 300 koeien of een cluster van veehouders. 3.4 Duurzaam karakter Sociale en ecologische duurzaamheid Deze installatie zorgt ervoor dat melkveebedrijven zelfvoorzienend zijn van energie. De broeikasemissie worden sterk vermindert door de benutting van methaan voor de biogasproductie. Doordat melkveebedrijven niet meer afhankelijk zijn van stijgende energieprijzen en deels een extra

6 inkomst genereren versterkt dit de economische positie. Ze kunnen zich hierdoor verbreden, zonder een te hoge en risicovollere investering zoals de huidge Co-mestvergistinginstallatie. Alleen mest van het eigen bedrijf wordt gebruikt en een kleine hoeveelheid restproducten van het eigen bedrijf. Er hoeven hierdoor geen Co-producten ( en dus mineralen) te worden aangekocht. De mineralenkringloop wordt hierdoor gesloten. Je ziet met het nieuwe mestbeleid en de kringloopwijzer dat dit belangrijk wordt en we zien hier mogelijkheden. EIND CONCLUSIE Het project heeft aan onze verwachtingen voldaan we hebben elkaar versterkt we zijn bedrijven met allemaal een verschillend belang dat elkaar prima aanvulde.we hebben veel ervaring gebundeld en open met elkaar besproken en gezamenlijk geïnvesteerd in een concept waar bij uitrol ieder zijn voordel bij kan hebben.

7

8

Melkveebedrijf Familie Prinsen

Melkveebedrijf Familie Prinsen Project mestwaardering Open dag 4 maart 2015 Melkveebedrijf Familie Prinsen Mestvergistingsinstallatie Fermtec Systems Locatie KTC de Marke Het bedrijf Biomassa voor vergisting In de vergister wordt jaarlijks

Nadere informatie

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?

Nadere informatie

Bio-energie. van de Boer. www.host.nl

Bio-energie. van de Boer. www.host.nl NL Bio-energie van de Boer www.host.nl HoSt Microferm: duurzame energie uit mest Het Microferm concept is ontwikkeld voor boeren die de eigen mest verwerken. De Microferm is uitermate geschikt voor agrarische

Nadere informatie

Mestverwerking in De Peel

Mestverwerking in De Peel Mestverwerking in De Peel Mestverwerking Jan van Hoof, Jeanne Stoks, Wim Verbruggen Maart 2012 Agenda Doel van de avond Wat is mest? Wat is het mestprobleem? Waar komt mest vandaan? Hoeveel mest is er?

Nadere informatie

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU 25-11-2010 Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

DS% de juiste indicator? ENERGIE UIT MEST OPBOUW PRESENTATIE MEST # MEST. Mest mest. Wet- en regelgeving. Vloerkeuze en kelderplan

DS% de juiste indicator? ENERGIE UIT MEST OPBOUW PRESENTATIE MEST # MEST. Mest mest. Wet- en regelgeving. Vloerkeuze en kelderplan WORKSHOP VERGISTEN 2016 ENERGIE UIT Biogasbubbel doorgeprikt Hopen op beter tijden met vergister Mestvergisting niet rendabel In Duitsland is de schwung er ook een beetje uit Vergister hoort niet op boerenerf

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Markt ontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland De business case: Mest verwaarden Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland Hengelo 28 maart 2014 mln. kg fosfaat Export van fosfaat moet met 50% stijgen 200 175 150 125 100 75 50

Nadere informatie

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Marktontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage vestiging Drachten behorende bij onderbouwing Knarweg 14, Lelystad. Op het gebied van schoon en zuinig produceren, heeft de agrarische sector nog een aantal belangrijke doelstellingen te behalen. Belangrijkste

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Eddie ter Braack Waarom nieuwe generatie vergister-raffinage Ontwikkeling/Stand van zaken op dit moment Nog uit te voeren acties Problemen grootschalige

Nadere informatie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie

Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Kringloop neutraal denken Emissie, mineralen, energie Eddie ter Braack Waarom nieuwe generatie vergister-raffinage Ontwikkeling/Stand van zaken op dit moment Nog uit te voeren acties Problemen grootschalige

Nadere informatie

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 GroenLinks Bronckhorst Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 Waarom co-vergisten Omdat de meststoffenwet veehouders verplicht de overtollige (mineralen in de) mest te ver(be)werken

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

Kansen voor mestscheiding

Kansen voor mestscheiding Kansen voor mestscheiding Studiemiddag Inagro 29 maart 2012 Gerjan Hilhorst Livestock Research De Marke Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen

Nadere informatie

Modelberekening ECOFERM

Modelberekening ECOFERM Modelberekening ECOFERM Een financiële en ecologische vergelijking 10 maart 2016, Chris de Visser Inhoud Werkwijze en methode Resultaten Rantsoen kalveren Mest- en mestverwerking Eendenkroos Broeikasgasemissies

Nadere informatie

Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017

Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017 Groen Gas BBQ TKI Mestvergisten en digestaatverwerking September 2017 1 Voorbeeld vergisting Elektriciteit naar net Gasmotor CHP Afgaskoelers biogas restwarmte Meng bassin vergister Pasteurisatie ByoPast

Nadere informatie

Biowkk in de glastuinbouw Praktijkvoorbeeld BioEnergieBergerden. 10 september 2009 Zevenhuizen Presentatie; Jan Willemsen

Biowkk in de glastuinbouw Praktijkvoorbeeld BioEnergieBergerden. 10 september 2009 Zevenhuizen Presentatie; Jan Willemsen Biowkk in de glastuinbouw Praktijkvoorbeeld BioEnergieBergerden 10 september 2009 Zevenhuizen Presentatie; Jan Willemsen 2004 Doelstelling Initiatiefnemers 2004 Doelstelling Initiatiefnemers Rendement

Nadere informatie

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 GroenGas InOpwerking Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Inhoudsopgave CCS Inleiding Situatie kleinschalige vergisting

Nadere informatie

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Kleinschalige mestvergisting met Microferm Staatssecretaris Joop Atsma en gedeputeerde Theo Rietkerk

Nadere informatie

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012 Byosis Group oplossingen voor vergisters; maisraffinage Door: René Oudman Datum: September 2012 Bedrijf Byosis is opgericht in 2007. Technologie ontwikkeld samen met Wageningen Universiteit. Oprichters:

Nadere informatie

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen

Nadere informatie

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum verzoek 2 april 2010 Aan het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Asten Afdeling Ruimtelijk Ordening T.a.v. de heer S. Olschewsky Postbus 290 5720 AG Asten Uw kenmerk Ons kenmerk Datum 100486-002-verzoek

Nadere informatie

Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers

Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers Oplossing mestafzet voor de veehouderij in De Liemers Presentatie Ing. Jaap Uenk MAB LTO Noord afdeling De Liemers, 3 november 2010 Inhoud presentatie Ontwikkeling mestsituatie in Nederland Ontwikkeling

Nadere informatie

Kringloop neutraal denken (Emissie, mineralen, energie) Eddie ter Braack

Kringloop neutraal denken (Emissie, mineralen, energie) Eddie ter Braack Kringloop neutraal denken (Emissie, mineralen, energie) Eddie ter Braack Bio Energie Noord Missie: Het realiseren van meer en nieuwe activiteiten in Noord-Nederland op het gebied van energie uit biomassa

Nadere informatie

Projectaanvraag/-voorstel,

Projectaanvraag/-voorstel, Projectaanvraag/-voorstel, behorende bij de Regeling Financiële Bijdragen van de PVE (2006/030/E0040) Onderzoeksinstelling: Wageningen UR Livestock Research Projecttitel: Mono-vergisting van mest op Boerderijschaal

Nadere informatie

Koeien & Kansen Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl Koeien & Kansen

Nadere informatie

de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank

de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank Verhoeven Verstand van het platteland! Boerenverstand werken aan praktische duurzaamheid! Zo verkopen we de melk Wat is duurzame melk? Blije koeien:

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering

De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering De waarde van mest; bijdrage van mestmanagement aan betere bedrijfsvoering Koos Verloop Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten.

Nadere informatie

ECOFERM in de praktijk

ECOFERM in de praktijk ECOFERM in de praktijk VAB Amersfoort 22-02-2018 Kees Kroes Inhoud presentatie Beschrijving van het kringloopsysteem Weergave van de stromen op het bedrijf Ervaringen met de diverse onderdelen Aanbevelingen

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018

Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018 Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen VK Loonwerkers Najaar 2018 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Methaan Lachgas Kooldioxide Ammoniak Nitraat Fosfaat Milieuopgave melkveehouderij 1 Ammoniak

Nadere informatie

De varkenshouderij: een energieke sector!

De varkenshouderij: een energieke sector! De varkenshouderij: een energieke sector! John Horrevorts Research Development, 1. Onderzoeks- en ontwikkelcentrum 1. Validatie onderzoek 2. Ontwikkeling nieuwe innovaties 2. Kennis- en businesscentrum

Nadere informatie

De KringloopWijzer & bodem

De KringloopWijzer & bodem De KringloopWijzer & bodem Arnold Froklage Agrifirm Exlan 16-7-2015 Zwolle Agenda Achtergrond mestbeleid De KringloopWijzer Resultaten Vruchtbare Kringloop Achterhoek Vragen test Produceren binnen milieurandvoorwaarden

Nadere informatie

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Biogas uit grootschalige mestvergisting Wat Van Biomassa naar Biogas Waarom Rol van biogas

Nadere informatie

Mest, mestverwerking en wetgeving

Mest, mestverwerking en wetgeving Mest, mestverwerking en wetgeving Harm Smit Beleidsmedewerker Economische Zaken, DG AGRO Inhoud Feiten en cijfers. Huidig instrumentarium. Visie op mestverwerking en hoogwaardige meststoffen Toekomstig

Nadere informatie

Mestsituatie en de verwerkingsplicht Gelderse Vallei en Utrechts zandgebied

Mestsituatie en de verwerkingsplicht Gelderse Vallei en Utrechts zandgebied Mestsituatie en de verwerkingsplicht Gelderse Vallei en Utrechts zandgebied Jaap Uenk DOFCO Beheer BV, Ruurlo, 27 februari 2014, Barneveld j.uenk@dofco.nl INHOUD Introductie Mest- en mineralensituatie

Nadere informatie

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Gerjan Hilhorst WUR De Marke Inhoud Resultaten (waar staan we?) Vergelijking laag en hoog scorende bedrijven Resultaten

Nadere informatie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010 Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank Groep Maatwerk Sustainability naast Food

Nadere informatie

Optimale waarde uit uw vergister

Optimale waarde uit uw vergister Ir. Jan van den Broek Partner Byosis Group 1 Optimale waarde uit uw vergister Byosis realiseert oplossingen die rendement van het vergistingsproces aanzienlijk vergroten 1 Potentieel vergisting Nederland

Nadere informatie

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013 Harry Roetert, Stimuland / Provincie Themadag bio-energie 27 februari 2013 Bio-energieconsulenten: - Sinds 2006, in opdracht van de Provincie Overijssel - Voorlichting, loket voor boeren, bedrijven en

Nadere informatie

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum. 25 maart 2017

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE) Groen Gas Burgum. 25 maart 2017 TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum 25 maart 2017 Centrale Bergum: zonnepanelen park Realisatie medio 2017 5 MW Ontwikkeling drijvende zonnepanelen

Nadere informatie

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw Gerjan Hilhorst WUR De Marke Kringlooplandbouw Kringlooplandbouw begint met het verminderen van de verliezen => sluiten van de kringloop => minder aanvoer

Nadere informatie

Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017

Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017 Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017 Jaap Uenk DOFCO BV, Twello VAB, 5 oktober 2017 Inhoud Introductie Opties op bedrijfsniveau Mestmarkt in Nederland Export van onbehandelde mest Stand van zaken

Nadere informatie

Co-vergisting van dierlijke mest

Co-vergisting van dierlijke mest Co-vergisting van dierlijke mest 2006 2011 121 C. van Bruggen Publicatiedatum CBS-website: 01-08-2012 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer

Nadere informatie

De afvalwaterzuivering als energiefabriek

De afvalwaterzuivering als energiefabriek De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa

Nadere informatie

Rapportage Toekomstvisie bedrijf

Rapportage Toekomstvisie bedrijf Rapportage Toekomstvisie bedrijf Dhr. G. Evers Groeneveld 5 3744 ML Baarn D L V R u n d v e e A d v i e s BV W W W. D L V. N L Noord President Kennedylaan 35a Postbus 354 8440 AJ Heerenveen Tel. 0513 65

Nadere informatie

Dirksen Management Support John Baars

Dirksen Management Support John Baars Dirksen Management Support John Baars Inhoud Voorstellen Huidige wetgeving Kringloop denken Bedrijfsefficiëntie fosfaat en stikstof Veestapel efficiëntie (BEX) Evenwichtsbemesting (BEP) Conclusies Vragen

Nadere informatie

Mest- o- theek. Energy Pitch provincie Overijssel 23 januari 2014

Mest- o- theek. Energy Pitch provincie Overijssel 23 januari 2014 Mest- o- theek Energy Pitch provincie Overijssel 23 januari 2014 Aangenaam: boer Knor De boerderij van boer Knor De mest situa5e bij boer Knor mest overschot mest te verwerken deel van overschot Boer

Nadere informatie

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij 19 november 2014 ABO Ooststellingwerf Nijeberkoop LTO Noord Programma Duurzame Energie Auke Jan Veenstra (aveenstra@ltonoord.nl) Inhoud Activiteiten

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

Mestscheiding Annelies Gorissen

Mestscheiding Annelies Gorissen Mestscheiding Annelies Gorissen 16/05/2017, Kinrooi Dunne fractie Rijk aan N & K Drijfmest Rijk aan N, P en K Mestscheider Dikke fractie Rijk aan P Waarom scheiden? Beperken mestafvoer: concentreren van

Nadere informatie

Uitslag KringloopWijzer

Uitslag KringloopWijzer Uitslag KringloopWijzer Bedrijfspecifieke excretie melkvee Bedrijfs-kringloopscore Jaaropgave : 2014 Omschrijving : plomp 2014 feb15 Naam veehouder : Plomp Agro Vof Straat + huisnummer : Geerkade 10 Postcode

Nadere informatie

Mestscheiding, waarom zou u hiermee aan de slag gaan?

Mestscheiding, waarom zou u hiermee aan de slag gaan? Mestscheiding, waarom zou u hiermee aan de slag gaan? Via project Langs de Linge is er op donderdag 8 december een demonstratie rondom mestscheiding gehouden. Deze demonstratie vond plaats op het melkveebedrijf

Nadere informatie

Mest vergisting en bewerking 5-9-2012. Vier routes verminderen N en P overschot. Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke:

Mest vergisting en bewerking 5-9-2012. Vier routes verminderen N en P overschot. Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke: Welkom op Knowledge Transfer Centre De Marke: Wageningen UR Organisatie Supervisory Board Executive Board Wageningen International, WBS, WBG RIKILT CIDC-Lelystad 16 chair groups 10 chair groups 18 chair

Nadere informatie

Biogas is veelzijdig. Vergelijking van de opties 1-2-2012. Vergelijking opties voor benutting van biogas

Biogas is veelzijdig. Vergelijking van de opties 1-2-2012. Vergelijking opties voor benutting van biogas 1--1 Ongeveer 7 deelnemende organisaties Promotie van optimale benutting van biomassa Kennisoverdracht door workshops, excursies, nieuwsbrief en artikelen in vakbladen Vergelijking opties voor benutting

Nadere informatie

Kringloopdenken. centraal. op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven

Kringloopdenken. centraal. op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven Kringloopdenken centraal op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven Inhoud - Introductie - Duurzame melk en de kringloopwijzer - Wetgeving geeft weinig andere opties - Van kringloopwijzer naar kringloopboer!

Nadere informatie

5-3-2012. Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken?

5-3-2012. Mestverwerking in Nederland. Wat doet de afdeling Milieu: Kunstmestvervanging door stikstof uit mest. Waarom mestverwerken? Mestverwerking in Nederland Wat doet de afdeling Milieu: Wageningen, 6 maart 2012 Fridtjof de Buisonjé, Afdeling Milieu gasvormige emissies, fijnstof, emissiearme huisvestingssystemen; bodemkwaliteit,

Nadere informatie

Heeft de lage melkprijs invloed op het grasbeheer?

Heeft de lage melkprijs invloed op het grasbeheer? Heeft de lage melkprijs invloed op het grasbeheer? DMS Hans Dirksen Edward Ensing Bouwen aan een betere balans een analyse van bedrijfststijlen in de melkveehouderij Saldo per kg meetmelk Bedrijfsstijl

Nadere informatie

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Pilotveehouder Henk van Dijk Proeftuinadviseur Gerrit de Lange Countus Accountants Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: 8

Nadere informatie

Innoveren doe je Samen

Innoveren doe je Samen Innoveren doe je Samen Deep in the shit Ervaringen van een innovatieve ondernemer in een hooggereguleerde sector Ir Roger A.B.C. Rammers CMC 1 Agenda 1. Introductie AquaPurga 2. Mestmarkt: mestproblematiek

Nadere informatie

Scheiding van biologische varkensmest met een decanteercentrifuge

Scheiding van biologische varkensmest met een decanteercentrifuge Scheiding van biologische varkensmest met een decanteercentrifuge Veldhoven, 18 Mei 2004 Ing. W.J.Buiter ZLTO-Advies Inleiding Vanwege de vraag naar organische stof uit biologische varkensmest voor de

Nadere informatie

Basisbedrag warmte-uitkoppeling bij bestaande mestcovergistingsinstallaties

Basisbedrag warmte-uitkoppeling bij bestaande mestcovergistingsinstallaties Notitie Basisbedrag warmte-uitkoppeling bij bestaande mestcovergistingsinstallaties ECN-N--12-004 30 januari 2012 Van : S.M. Lensink J.A. Wassenaar ECN KEMA Samenvatting Het Ministerie van EL&I heeft aan

Nadere informatie

5 Duurzaam EnergieRijk; de resultaten

5 Duurzaam EnergieRijk; de resultaten 5 Duurzaam EnergieRijk; de resultaten Dr ir Rommie van de Weide, Wageningen UR en Fred van Rooyen, Eneco, projectleiders EnergieRijk De wereld wordt geconfronteerd met uitdagingen: olie en fosfaat zijn

Nadere informatie

Quickscan energie uit champost

Quickscan energie uit champost Quickscan energie uit champost Paddenstoelenpact 27 juni 2018 Stijn Schlatmann en Erik Kosse Achtergrond Wekelijks 16.000 ton champost Strengere regelgeving in Duitsland Kosten voor afvoer ca 15 per ton

Nadere informatie

BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN

BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN BIJLAGE 4 - NADERE BESCHRIJVING VAN HET VOORNEMEN Het landelijk gebied is constant in beweging. Er worden nieuwe technieken toegepast in de agrarisch bedrijfsvoering en ruimte gezocht voor functies die

Nadere informatie

Mestvergisting Swinkels te Vlagtwedde. Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem

Mestvergisting Swinkels te Vlagtwedde. Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem Mestvergisting Swinkels te Vlagtwedde Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem Inhoudelijke eindrapportage Smt-regeling Programma: Reductie Overige Broeikasgassen (ROB) Projecttitel Realisatie

Nadere informatie

Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest

Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest In opdracht van SenterNovem onder projectnummer 2021-06-20-10-004/0357-04-02-02-004 en bestelnummer 4700011172 2 Alterra-rapport 1437 Duurzaamheid co-vergisting

Nadere informatie

Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking

Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking Mestverwaarding middels monovergisting en digestaatverwerking Uitwerking business case in opdracht van: IGEV - Regio Noord-Veluwe Door: Kroes Kringloopoptimalisatie en DOFCO BV in samenwerking met Hellebrekers

Nadere informatie

Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen

Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen MTS vd Lageweg Hendrikus van de Lageweg 1 Inhoud MTS vd Lageweg Mestplaatsing veehouderij sectoren / sector belang Doelen Wat

Nadere informatie

Ruimtelijke motivering Mts. Hartlief Lammers Bijlage 1

Ruimtelijke motivering Mts. Hartlief Lammers Bijlage 1 Ruimtelijke motivering Mts. Hartlief Lammers Bijlage 1 In deze notitie worden de uitbreidingsplannen van Mts. Hartlief Lammers toegelicht. De ondernemer wenst een verruiming in de omgevingsvergunning van

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

ECOFERM in de praktijk. 10-03-2016 Kees Kroes

ECOFERM in de praktijk. 10-03-2016 Kees Kroes ECOFERM in de praktijk 10-03-2016 Kees Kroes Inhoud presentatie Beschrijving van het kringloopsysteem Weergave van de stromen op het bedrijf Ervaringen met de diverse onderdelen Aanbevelingen en conclusies

Nadere informatie

1 Algemeen. 2 Kunstmestvrije Achterhoek

1 Algemeen. 2 Kunstmestvrije Achterhoek ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Agenda Vitaal Platteland thema Mest, Mineralen en Bodemkwaliteit (Kringlooplandbouw)

Nadere informatie

Vergistingstest BATCHTESTEN. Klant 2401/086/A1. Testsubstraat: Maisrestanten. Mystery Man

Vergistingstest BATCHTESTEN. Klant 2401/086/A1. Testsubstraat: Maisrestanten. Mystery Man Vergistingstest BATCHTESTEN 2401/086/A1 Testsubstraat: Maisrestanten Klant Mystery Man Datum: 05-Juli-2012 1 Voorwoord is een werkmaatschappij welke voornamelijk actief is in de agri-food branche en de

Nadere informatie

: Skal-voorwaarden voor vergisters en digestaat : Bedrijven die vergisten en biologische bedrijven die digestaat afnemen

: Skal-voorwaarden voor vergisters en digestaat : Bedrijven die vergisten en biologische bedrijven die digestaat afnemen Onderwerp Voor Van Datum : Skal-voorwaarden voor vergisters en digestaat : Bedrijven die vergisten en biologische bedrijven die digestaat afnemen : Skal : 18 februari 2015 herziene versie 16 april 2015:

Nadere informatie

Farmer workshops. Kleinschalige vergisting

Farmer workshops. Kleinschalige vergisting Farmer workshops Kleinschalige vergisting Pcketvergisting 15/04/2016 2 Anaerobe vergisting organische stoffen uit de mest 38 C biogas (CO 2 en methaan) Mestzak/silo WKK elektriciteit warmte 15/04/2016

Nadere informatie

Uitslag Excretiewijzer

Uitslag Excretiewijzer Uitslag Excretiewijzer Bedrijfspecifieke excretie van melkvee Bedrijfspecifieke emissie ammoniak Bedrijfspecifieke gebruiksnormen fosfaat Jaaropgave : 2011 Omschrijving : Voorbeeld 2010 Naam veehouder

Nadere informatie

NMVisie op Koe&Klimaat

NMVisie op Koe&Klimaat Wat is de positie van de melkveehouderij in het klimaatvraagstuk? Voor ons blijft onderbelicht wat het significante verschil is met overige bronnen van broeikasgassen. Positie van de melkveehouderij in

Nadere informatie

Samenvatting. Inkomensverlies per ha grasland

Samenvatting. Inkomensverlies per ha grasland Samenvatting 1 De veenweidegebieden ondervinden verschillende problemen, zoals bodemdaling, een verminderde kwaliteit van het oppervlaktewater en een aanzienlijke bijdrage aan de CO 2 -emissie. Een verlaagd

Nadere informatie

Mestmarkt en mestverwerking

Mestmarkt en mestverwerking Mestmarkt en mestverwerking Jaap Uenk DOFCO BV, Twello VAB, 22 september 2015 Inhoud Introductie Stand van zaken mestverwerking (Technieken, producten, markten en capaciteit) (8) Waarom is verwerking nog

Nadere informatie

Melkveehouder J.G. Seuntiëns. Ecotop B.V.

Melkveehouder J.G. Seuntiëns. Ecotop B.V. Melkveehouder J.G. Seuntiëns Ecotop B.V. Inhoudsopgave Beknopte beschrijving... 2 1. Aanleiding en achtergrond van het project... 2 1.1 Duurzaamheid en zelf verantwoordelijkheid nemen.... 2 1.2. Proces

Nadere informatie

Ervaringen met voederbieten

Ervaringen met voederbieten 172 e themadag NVWV t Beste bouwplan Ervaringen met voederbieten Erik Smale Groot Steinfort Introductie Tuesday 18 October 2016 Dare to Dairy Environment & Biodiversity Iets over mijzelf Groot Steinfort

Nadere informatie

Bio-industrie in de Peel. L. Reijnders

Bio-industrie in de Peel. L. Reijnders Bio-industrie in de Peel L. Reijnders Intensieve veehouderij/mestproblemen Fijn stof: vergroot kans op ziekten ademhalingsorganen & hartvaatziekten Ziektekiemen (in toegenomen mate resistent tegen antibiotica:

Nadere informatie

Disruptive innovations. Marktgericht mest management 6/10/17. Centraal of op bedrijfsniveau?

Disruptive innovations. Marktgericht mest management 6/10/17. Centraal of op bedrijfsniveau? Marktgericht mest management Centraal of op bedrijfsniveau? Hans van den Boom Relatiemanager innovatie Food & Agrien Duurzame Energie Rabobank Nederland Food & Agri Disruptive innovations Innovaties die

Nadere informatie

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Marjoleine Hanegraaf

Nadere informatie

Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest

Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest K.B. Zwart D.A. Oudendag P.A.I. Ehlert P.J. Kuikman Alterra-rapport 1437, ISSN 1566-7197 Duurzaamheid co-vergisting van dierlijke mest In opdracht van SenterNovem

Nadere informatie

Perspectief Regionale voercentra

Perspectief Regionale voercentra Perspectief Regionale voercentra Aanjager voor optimaliseren op gebiedsniveau Onderwijs Dronten, 22 november 2012 Paul Galama Onderwerpen Waarom voercentrum? Hoe werkt het in praktijk? Gevolgen voor kostprijs

Nadere informatie

Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid

Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid 2018 Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Grondgebondenheid Kringlooplandbouw in de praktijk Voorwoord De toekomst is grondgebonden De toekomst is aan grondgebonden melkveehouderij. Dat belijden alle partijen,

Nadere informatie

KringloopWijzer. Johan Temmink

KringloopWijzer. Johan Temmink KringloopWijzer Johan Temmink 1 Juli 2013: Sectorplan koersvast richting 2020 Melkveehouderij: Zuivelplan (NZO, LTO) Technische invulling binnen milieurandvoorwaarden KringloopWijzer centraal Film KringloopWijzer

Nadere informatie

Mestvergisting Maatschap Pronk te Warmenhuizen. Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem

Mestvergisting Maatschap Pronk te Warmenhuizen. Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem Mestvergisting Maatschap Pronk te Warmenhuizen Programma reductie overige broeikasgassen Senter Novem Inhoudelijke eindrapportage Smt-regeling Programma: Reductie Overige Broeikasgassen (ROB) Projecttitel

Nadere informatie

Inhoud Workshop, duur ~ 30 min Frank: - De link tussen met de kringloop en de bodem - Zelf sturen en zelf beredeneren Niek: - Ervaringen vanuit de praktijk Discussie Centraal: meer uit minder! Kringloop(wijzer)

Nadere informatie

Groen Gas. Resultaat van vijf jaar innoveren. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Groen Gas. Resultaat van vijf jaar innoveren. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Groen Gas Resultaat van vijf jaar innoveren Ton Voncken Jos Reijnders Johan Wempe Groen Gas Nederland/InnovatieLink Rijksdienst voor Ondernemend Nederland TKI Gas Agenda Opening door Ton Voncken Resultaten

Nadere informatie