VERSLAG. VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM. WOENSDAG 8 februari 2017

Transcriptie

1 VERSLAG VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM WOENSDAG 8 februari 2017 Locatie: Het Timmerhuis Halvemaanpassage 90 1 e verdieping, kamer AANWEZIG: Commissie: Michel (voorzitter), Bloks, Diederen, Galema, Molenaar en Ruitenbeek Secretariaat: Pronk, Van der Klauw (verslag), Pennock (gedeeltelijk), Vervoort (gedeeltelijk) Bureau Monumenten: Koudijs (gedeeltelijk), Knibbeler (gedeeltelijk) 4 BOUWPLANNEN 14:30 16: Hoogstraat 185, Centrum (2 e behandeling) 14:30 omschrijving: HBC Verbouwing voormalig V&D gebouw ontwerp/opdracht: Callison RTKL - Arcadis OLO (conceptaanvraag) 4.2 Gooilandsingel, Charlois (3 e behandeling) 14:50 omschrijving: Ontwikkeling Kunstenpand onderdeel Hart van Zuid ontwerp/opdracht: Bart van Kampen (De Zwarte Hond) OMV (voorgaande conceptaanvraag: OLO ) 4.3 Noordsingel 185, Noord (2 e behandeling) 15:10 omschrijving: Transformatie kantoorgebouw naar woningen ontwerp/opdracht: Xander Kruger Architecture - Mathijs Duiven OMV PAUZE 15:30-15: Eendrachtsstraat 141, Centrum (2 e behandeling) 15:40 omschrijving: Nieuwbouw zeven appartementen, Klein en fijn ontwerp/opdracht: Tom Bokkers (Bokkers van der Veen architects) OLO (conceptaanvraag) 4.5 Tinbergenlaan, Overschie (2 e behandeling) (30 min) 16:00 omschrijving: Nieuwbouw woningen (2 projecten, 2 architecten) ontwerp/opdracht: Jeroen Schipper (JSA) & Remco Veerbeek) (ZSA), Edward van Dongen (Dura Vermeer) OLO (conceptaanvraag) 4.6 Westzeedijk 507, Delfshaven (1 e behandeling) (rijksmonument) (30 min) 16:30 omschrijving: Oceaanhuis: herbestemming naar woningen, incl. optopping ontwerp/opdracht: Robert Winkel (Mei architecten) OLO

2 BOUWPLANNEN 4.1 Hoogstraat 185, Centrum (2 e behandeling) 14:30 omschrijving: ontwerp/opdracht: Verbouwing voormalig V&D gebouw CallisonRTKL - Ramon Rugl (Arcadis) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect toont het aangepaste plan voor de gevelvernieuwing van het voormalig V&D gebouw. Tijdens de voorgaande behandeling van het plan in de commissievergadering van 7 december is door de commissie positief gereageerd op het initiatief maar niet op de architectonische uitwerking. Naar aanleiding van de kritiek van de commissie op de eerder voorgestelde kunststof gevelbeplating toont de architect twee alternatieven, namelijk wit marmer en limestone (kalksteen). Met beide materialen is het ook mogelijk om door het toepassen van verschillende oppervlaktetechnieken een gevelpatroon aan te brengen. De voorkeur van de architect gaat uit naar het witte marmer, omdat de uitstraling van dit materiaal meer bij de huisstijl van de nieuwe huurder past. De groene, koperkleurige ribbels ter plaatse van de overgang tussen plint en bovenbouw blijft in het plan behouden, hetzelfde geldt onder andere voor de groenkleurige dakrand van de dakopbouw. De puien van de overige winkels in het blok worden niet vervangen. De puien en kozijnen van het nu leegstaande deel van het gebouw worden allen vervangen en voorzien van transparante beglazing en nieuwe aluminium kozijnen overeenkomstig de bestaande. Ook de dichte delen in de grote puien op de kop worden getracht geheel transparant te maken, het is nog niet zeker of dit ook ter plaatse van de vloeren mogelijk is. Ten slotte toont de architect een reclameplan waarbij diverse grote reclames op het gevelvlak worden voorgesteld en een aantal reclame-uitingen ter plaatse van de nieuwe puien. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Centrummix Welstandsniveau: Bijzonder Relevante criteria Verschijningsvorm Gevelopbouw - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Ingrepen aan de gevels behouden de karakteristieken van de oorspronkelijke gevelindeling (bijvoorbeeld weefgevel met vervlochten horizontaliteit en verticaliteit). - Ingrepen aan de gevel, waaronder nieuwe balkons en luifels of winkelpuien, passen binnen de structuur, maat en schaal van het hoofdgebouw. Overgangen privé-openbaar - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. - De begane grondverdieping past in maat en schaal bij het karakter van de straat. Materiaal, kleur en detaillering Algemeen - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Toepassing van hoogwaardige materialen en detaillering in overeenstemming met de hoge centrumambities. - Materiaal en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en van gelijke kwaliteit (vervanging van gevelonderdelen conform het origineel). - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. Specifiek - Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave en gaat uit van richtlijnen zoals verwoord in het Lichtplan Rotterdam. 2

3 - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Daken die zichtbaar zijn vanuit de omliggende bebouwing krijgen dezelfde kwaliteit als de gevel en worden ingericht als groene daken (of op andere wijze aantrekkelijk vormgegeven). - Erfafscheidingen zijn van hoogwaardig materiaal en worden zorgvuldig gedetailleerd. - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie spreekt zich positief uit over het aangepaste plan. Zij ondersteunt de keuze die is gemaakt voor natuursteen in plaats van kunststeen. De commissie geeft aan gezien de omliggende bebouwing en het totale kleurenpalet van het bestaande gebouw waarin de groene kleur een dominante rol speelt, de limestone het meest passend te achten. Zij verwijst daarbij naar de criteria waarin terughoudende materialen worden verlangd die afgestemd zijn op de omliggende bebouwing. Omdat de relatie met omliggende bebouwing en met de overige materialen en kleuren in het gebouw van groot belang is, vraagt de commissie een grotere bemonstering aan te reiken die op locatie kan worden beoordeeld. Pas daarna kan de commissie haar definitieve oordeel geven. Ook is de commissie daarbij benieuwd naar de verschillende bewerkingen die mogelijk zijn bij dit materiaal met effect op de verschijning (gezoet, gefrijnd, etc.). De commissie wijst ook op de ronde luifel op het dak waarvan de groene randafwerking correspondeert met de groene ribbels. Op enkele beelden wordt een andere kleur voorgesteld, wat ook gevolgen heeft voor het totale beeld. De commissie geeft nogmaals aan dat zij pleit voor een integrale aanpak van de gehele schil en vraagt daarbij in het bijzonder de aandacht voor de gesloten gevel aan de Westewagenstraat. Zij zou graag zien dat ook hier een kwaliteitssprong gemaakt wordt. Ook de stad zet zich momenteel in om de omliggende openbare ruimte te vernieuwen en te verbeteren. Voor wat betreft de voorgestelde reclames op het gebouw verwijst de commissie naar het beleid waarin staat dat het niet de bedoeling is dat het gebouw als reclamedrager wordt ingezet. In het nu getoonde voorstel domineren de reclames het gebouw. De commissie acht het voorstelbaar dat op de gevelvlakken aan de Hoogstraat en het Beursplein één keer een grote belettering op de gevel wordt geplaatst maar dat de overige reclames zich beperken tot de daarvoor bedoelde ruimtes tussen de groene banden, boven de puien. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag op locatie terug voor de nadere beoordeling van de limestone beplating. Verder vraagt zij aandacht voor de hierboven genoemde opmerkingen. In de hierop volgende definitieve aanvraag ziet zij deze opmerkingen graag verwerkt. 3

4 4.2 Gooilandsingel, Charlois (3e behandeling) 14:50 omschrijving: Ontwikkeling Kunstenpand onderdeel Hart van Zuid ontwerp/opdracht: Bart van Kampen (De Zwarte Hond) OMV (voorgaande conceptaanvraag: OLO ) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aanvraag omgevingsvergunning getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 8 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect toont het aangepaste plan voor het toekomstige Kunstenpand. In de vergadering van 7 december is door de commissie aangegeven dat zij niet overtuigd was van het getoonde plan. De architect heeft naar aanleiding hiervan het gevelontwerp aangepast en naar eigen zeggen ingezet op een monoliet, sculpturaal blok. De gevelopeningen liggen nagenoeg in hetzelfde vlak om het monoliete karakter te versterken, de verfijning wordt gezocht in het metselwerk met patroon en bijzonder verband, dat uitgevoerd wordt met grote bakstenen met frog. Het patroon benadrukt steeds de hoogtesprongen in het gebouw en accentueert bijzondere plekken in de gevel. Zoals bijvoorbeeld de ramen met zicht op het toneel of de plek waar in de toekomst de entree aan de Van Swietenlaan kan worden gerealiseerd. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Stedelijke knooppunten Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven verbeteren het gezicht en de uitstraling van het stedelijke knooppunt richting de stad en de openbare ruimte. - Bouwinitiatieven dragen bij aan een betere verweving van de verschillende niveaus en onderdelen van het stedelijke knooppunt. - Bouwinitiatieven (waaronder hoogbouw) zijn in maat en schaal afgestemd op de omliggende bebouwing en de stad als geheel. Verschijningsvorm - Nieuwbouw heeft een bij de omliggende bebouwing passende hoofdvorm. - Nieuwbouw is in massaopbouw afgestemd op de specifieke positie die het gebouw inneemt binnen het grotere geheel. - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. - De begane grondverdieping past in maat en schaal bij het karakter van de straat. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Daken die zichtbaar zijn vanuit de omliggende bebouwing krijgen dezelfde kwaliteit als de gevel en worden ingericht als groene daken (of op andere wijze aantrekkelijk vormgegeven). - Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave en gaat uit van richtlijnen zoals verwoord in het Lichtplan Rotterdam. - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende aanvraag omgevingsvergunning, de beelden zoals toegelicht en de nabespreking 4

5 De commissie waardeert de ambitie waarmee de architect aan het plan werkt maar geeft aan dat zij wederom niet overtuigd is van het gevelontwerp. De opmerkingen van de commissie lijken steeds te letterlijk verwerkt te worden waardoor het geheel niet leidt tot een overtuigend ontwerp. De commissie mist de grandeur en expressie die essentieel is voor dit Kunstenpand. Het gebouw moet een kwaliteitsimpuls geven aan de omgeving. Daarom is een sterkere dialoog nodig van gebouw met openbare ruimte. De commissie pleit ervoor om een stap terug te doen in het ontwerpproces, om daarna te komen tot een overtuigend gevelontwerp. De commissie is zeker te spreken over het bijzondere metselwerk maar de mysterieuze abstractie die de getoonde referenties zo overtuigend maken, ontbreekt in dit ontwerp. De gevel en massaopbouw samen worden niet versterkt, de tweede laag van telbare ramen lijkt bijna dominanter dan de gevel zelf. Ook ter plaatse van de toekomstige doorbraak in de Van Swietenlaan verwacht de commissie meer. Wellicht is een entree niet eens nodig maar wel een ingreep die deze gevel architectonisch interessant maakt en goed inspeelt op de nieuwe stedenbouwkundige situatie. De commissie meent dat eerst een slag gemaakt worden in het gevelbeeld, daarna kan pas op detailniveau ingegaan worden op het plan. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor bovenstaande opmerkingen. Zij ziet een herzien plan op basis van de gemaakte opmerkingen tegemoet. Op de ingediende aanvraag omgevingsvergunning kan vooralsnog geen positief advies afgegeven worden aan het bestuur. 5

6 4.3 Noordsingel 185, Noord (1 e behandeling) 15:10 omschrijving: ontwerp/opdracht: Transformatie kantoorgebouw naar woningen Xander Kruger Architecture - Mathijs Duiven OMV Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste aanvraag omgevingsvergunning getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 8 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan Naar aanleiding van de behandeling van het plan in de commissievergadering van 11 januari wordt het gewijzigd voorstel aan de commissie voorgelegd. Qua materiaalgebruik is het plan niet veel veranderd. De gevel van het middendeel wordt voorgesteld in wit pleisterwerk met een vuilwerende coating wel is het aantal naden gereduceerd. De kozijnen hebben een eenvoudigere indeling gekregen maar worden nog steeds in hout voorgesteld. De entree is iets verdiept gepositioneerd en is voorzien van een ondiepe luifel. In de plint is in architectuurtaal aansluiting gezocht bij de omliggende bebouwing door de klassieke benedenbovenraam indeling en de gesegmenteerde opbouw. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Niet planmatige uitbreidingen Welstandsniveau: Bijzonder, vanwege beschermd stadsgezicht Relevante criteria Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Het gevelontwerp kent een driedeling (basement, middendeel, gevelbeëindiging) en wordt gekenmerkt door een verwevenheid van verticaal (ramen) en horizontaal (lijstwerk, linten, kroonlijsten etc.). - In- en uitspringende delen van de gevel (balkons, erkers en loggia s) blijven ondergeschikt aan de hoofdmassa. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Detaillering ondersteunt de verwevenheid van verticaal en horizontaal in het gevelbeeld. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Erfafscheidingen zijn van hoogwaardig materiaal en worden zorgvuldig gedetailleerd. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Relevante criteria dakterrassen Plaatsing - De balustrade is altijd binnen de gevellijn geplaatst en aan de voorzijde van het gebouw minimaal 1.5 meter teruggeplaatst van de gevel of van de bovenrand van een schuin dakvlak. Maatvoering - Hoogte van de balustrade is maximaal 1,3 meter. Vormgeving - Balustrade is uitgevoerd als hekwerk (met verticale spijlen). Materiaal, kleur en detaillering - Kleurkeuze is terughoudend en afgestemd op het hoofdgebouw. Reactie van de commissie op de aangepaste aanvraag omgevingsvergunning, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking 6

7 De commissie meent dat het plan met de getoonde wijzigingen niet verbeterd is. Het eerdere commentaar lijkt in deeloplossingen te zijn vertaald. Hierdoor is geen sprake van een consequent gevelontwerp met goede verhoudingen zoals vanuit de criteria verlangd wordt. Ook is in het aangepaste plan geen gehoor gegeven aan de verlangde hoge kwaliteit van materialen en detailleringen die tijdens het voorgaande overleg met de commissie is genoemd. De versobering van de kozijnen in het middendeel en de meer klassieke indeling van de puien in de plint hebben geleid tot een hybride beeld waardoor ook samenhang (in onder andere compositie) tussen plint en middendeel ontbreekt. De beoogde loft-achtige kwaliteit wordt met het getoonde gevelbeeld niet bereikt. De commissie wijst de architect op het voorgaande commentaar en adviseert een stap terug te doen in het ontwerp door eerst het bestaande gebouw goed te analyseren en te gebruiken als vertrekpunt voor een overtuigend gevelontwerp. Voor wat betreft de dakterrassen wijst de commissie de architect op de geldende sneltoetscriteria. De gestelde afstand van 1,5 meter tussen de balustrade van het dakterras en de voorgevellijn wordt niet gehaald. Er zijn ook alternatieven te bedenken waarbij de gevelbeëindiging wordt ingezet als balustrade van het dakterras. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor bovenstaande opmerkingen. Zij ziet een herzien plan op basis van de gemaakte opmerkingen tegemoet. Op de ingediende aanvraag omgevingsvergunning wordt vooralsnog een negatief advies afgegeven aan het bestuur. 7

8 4.4 Eendrachtsstraat 141, Centrum (2 e behandeling) (20 min) 15:40 omschrijving: ontwerp/opdracht: Nieuwbouw zeven appartementen, Klein en fijn Tom Bokkers (Bokkers van der Veen architects) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste en verder uitgewerkte conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect toont het aangepaste plan naar aanleiding van de opmerkingen in de commissievergadering van 23 november De opmerkingen van de commissie zijn ter harte genomen. Zo is de indeling van de begane grond aangepast. De woning heeft meer openheid gekregen en de entree met trappenhuis van het appartementengebouw is voorzien van een overhoekse pui met gebogen glas. De architect legt uit dat met de afdeling Stedenbouw en Verkeer en Vervoer de mogelijkheid is onderzocht om de toegang tot het achtergelegen openbare parkeerterrein anders in te passen zodat de straatwand gecontinueerd kan worden. Helaas is gebleken dat dit niet mogelijk is. Wel is de doorgang versmald, zijn de twee parkeerplaatsen hieronder komen te vervallen en wordt de ruimte verbonden met het trottoir zodat de auto hier te gast is. De gevel is verder opgetrokken zodat deze ook als balustrade dient voor de dakterrassen. Het travertin is omgezet naar de zijgevels. De plintgevel wordt voorgesteld in betonpanelen waarin ook de verlichting van de onderdoorgang is mee ontworpen. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Niet-planmatige uitbreidingen Welstandsniveau: Bijzonder, Centrumgebied Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. Verschijningsvorm - Aan- en uitbouwen, dakkapellen, dakopbouwen en andere ingrepen aan het hoofdgebouw zijn in samenhang met de architectonische eenheid ontworpen. - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Het gevelontwerp kent een driedeling (basement, middendeel, gevelbeëindiging) en wordt gekenmerkt door een verwevenheid van verticaal (ramen) en horizontaal (lijstwerk, linten, kroonlijsten etc.). - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. Materiaal, kleur en detaillering - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Materiaal en detaillering zijn afgestemd op de bestaande materialen (vooral baksteen en hout) van de oorspronkelijke bebouwing en van gelijke kwaliteit (vervanging van gevelonderdelen conform het origineel). - Detaillering ondersteunt de verwevenheid van verticaal en horizontaal in het gevelbeeld. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie spreekt haar waardering uit over de gemaakte stappen in het ontwerp. Zij begrijpt waarom de onderdoorgang in stand moet blijven maar meent wel dat deze dan ook zo passend mogelijk moet worden vormgegeven. In dat licht geeft de commissie aan dat de hoge zijwand in de onderdoorgang aandacht behoeft. Mede omdat deze vanuit de straat gezien zeer goed zichtbaar is en nu te dominant als beplating van een wachtgevel oogt. Daarnaast is het materiaal gevoelig voor graffiti. De commissie doet de suggestie om bijvoorbeeld het travertin hier door te trekken. Het voorstel voor de geïntegreerde verlichting wordt door de commissie ondersteund en van groot belang geacht in de avondsituatie. 8

9 Conclusie De commissie reageert positief op de aangepaste conceptaanvraag (voor zover uitgewerkt). In een nadere uitwerking van een eventueel aangepast planvoorstel dient sprake te zijn van verfijnde / zorgvuldige detaillering. Op deze aspecten geldt dan ook een voorbehoud. De definitieve aanvraag wordt met belangstelling tegemoet gezien. De commissie mandateert het secretariaat voor de beoordeling van de aanvraag omgevingsvergunning, bij twijfel kan het plan opnieuw worden voorgelegd aan de commissie. 9

10 4.5 Tinbergenlaan, Overschie (2 e behandeling) (30min) 16:00 omschrijving: ontwerp/opdracht: Nieuwbouw woningen (2 projecten, 2 architecten) Jeroen Schipper (JSA), Remco Veerbeek (ZVA), Edward van Dongen (Dura Vermeer) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architecten tonen tezamen het aangepaste plan voor de nieuwbouw van de woningen aan de Tinbergenlaan. Naar aanleiding van het commentaar van de commissie in de vergadering van 21 december hebben de architecten samen gezocht naar meer verbinding in het plan. Jeroen Schipper (JSA) laat zien hoe hij door middel van het toevoegen van reliëf in het metselwerk de korrelgrootte van het plan heeft aangepast. Door het reliëf ontstaan gevelvlakken met verschillende patronen. Het beeld leidt hierdoor tot een meer pandsgewijze geleding. Verder worden de erkers op bepaalde plaatsen standaard meegenomen en is het op overige plekken een kopersoptie. Tevens toont JSA een duidelijker beeld van de stedenbouwkundige inpassing van de appartementengebouwen. De balkons aan de waterzijde zijn ingekort. Remco Veerbeek (ZVA) laat daarna in zijn ontwerp zien dat ook hier het reliëf wordt toegepast in de plint en topgevels. Ten slotte worden de metselwerkbemonsteringen getoond. In beide plannen worden drie kleursorteringen toegepast alleen verschillen de steensoorten. De kleursorteringen zijn wel nagenoeg overeenkomstig. JSA heeft een duidelijke voorkeur voor de toepassing van een wasserstrich steen terwijl ZVA een handvormsteen passender acht. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Park 16Hoven Welstandsniveau: Welstandsparagraaf P16hoven, C8 Lanen (reguliere welstand) Relevante criteria Algemene welstandscriteria Park Zestienhoven - Gebouwen en bouwwerken zijn ontworpen met aandacht voor hun relatie tot de openbare ruimte. - De architectuur is van deze tijd. - Gebouwen hebben een menselijk maat en schaal en een representatief karakter. - Gebouwen drukken de behoefte aan individuele woonwensen en expressie uit, zonder dat het geheel in losse fragmenten uiteenvalt. - Materialisatie en detaillering zijn hoogwaardig en ondersteunen het ontwerpconcept (afbeelding 55). - Materialisatie, detaillering en kleurgebruik zijn zodanig toegepast dat veroudering en weertype geen negatieve gevolgen hebben op de kwaliteit. Het betreft hier o.m. de gevolgen van verwering van materiaal, werking van zonlicht op het geveloppervlak en het verschil tussen dag- en nachtbeeld. Toepassing van materialen die bij veroudering niet in kwaliteit achteruit gaan. - Geen toepassing van donker of zonwerend glas. - PVC regenpijpen aan de openbare zijde van het gebouw zijn niet toegestaan. Relatie met het stedenbouwkundig plan - De gradiënt zorgt voor onderscheid tussen de lanen; dit onderscheid komt naar voren in de inrichting van de buitenruimte, maar moet zich ook in de architectuur en uitstraling van de laanbebouwing manifesteren. - De bebouwing aan weerszijden van een laan moet over de gehele lengte van de laan als een eenheid worden beschouwd. Dit betekent samenhang en continuïteit in architectuur en uitstraling. - Indien een deel van een laan reeds is gerealiseerd, dan moet het ontwerp van volgende delen (/woningen) zorgvuldig aansluiten op en passen bij reeds gerealiseerde bebouwing. - De bebouwing in een laan dient te worden ontworpen in nauwe samenhang met de inrichting van de laan. Bebouwing op zichzelf - De individuele woning moet herkenbaar zijn; bouwblokken hebben daarom een pandsgewijs karakter. Herkenbaarheid van de individuele woning mag echter niet leiden tot verstoring van de samenhang en continuïteit van de totale laan. - De laanbebouwing dient op de laan te worden georiënteerd. Met name de voorgevel van de begane grond is voldoende transparant. De voordeur bevindt zich in principe in de voorgevel. De gevels van laanwoningen aan weerszijden van een inrit naar een binnenwereld zijn alzijdig gelijkwaardig ontworpen. - De erfafscheiding aan de voorzijde (en eventueel zijkant) dient in samenhang met het bebouwing te worden ontworpen en moet tevens passen bij de inrichting van de laan. - Over de gehele lengte van een laan dient dezelfde erfafscheiding te worden toegepast. 10

11 Detaillering, materiaal- en kleurgebruik - De detaillering is hoogwaardig en versterkt het ontwerp van de laanbebouwing. Detaillering moet tevens worden ingezet om de individuele woning herkenbaar te maken en tegelijk de samenhang van de totale laan te waarborgen. - De laanbebouwing bestaat voornamelijk uit baksteen; de baksteen heeft een sprekende uitstraling. - De kleur van de baksteen moet worden gekozen uit het per laan voorgeschreven kleurenpalet voor Laan 4: bruinrood rood - Het voegwerk van de stenen moet het ontwerp van de woning ondersteunen en passen bij het type en de kleur baksteen. - Kozijnen zijn van (hard)hout, staal of aluminium. - Indien sprake is van een kap, dan is deze afgedekt met donkere leien of donkere keramische dakpannen (niet geglazuurd). Reactie van de commissie op de aangepaste conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie waardeert de zoektocht die is verricht om een verbindende laag toe te voegen aan de gezamenlijke ontwerpopgave. Zij ziet dat met name JSA stappen heeft gezet door in het gevelontwerp een meer pandsgewijze parcelering aan te brengen. Hierdoor sluit het plan beter aan op het ontwerp van ZVA. Ook ZVA heeft het geïntroduceerde patroon in het metselwerk laten terugkomen. De commissie meent dat dit een stap in de juiste richting is maar dat nog een stap gezet moet worden om de overgangen tussen de blokken natuurlijker te maken. De commissie doelt hier mee op de hoekoplossingen. Op enkele plaatsen gaat dit wel goed, namelijk waar de blokken op de hoeken een gelijksoortige massaopbouw en hoogte hebben. De commissie meent dat dit in het gehele plan moet worden doorgezet om tot een overtuigend en meer samenhangend geheel te komen. Voor wat betreft de gepresenteerde stenen pleit de commissie voor de getoonde, strakkere (Wasserstrich) steen omdat hiermee de voorgestelde reliëfs beter tot uiting komen. Omdat ook het metselwerk een van de verbindende factoren is in het plan meent de commissie dat voor beide plannen hetzelfde baksteentype moet worden gebruikt. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Het definitieve plan waarin de opmerkingen zijn verwerkt kan door het secretariaat worden beoordeeld. Bij twijfel kan het plan opnieuw worden voorgelegd aan de commissie. 11

12 4.6 Westzeedijk 507, Delfshaven (1 e behandeling) (rijksmonument) (30 min) 16:30 omschrijving: Oceaanhuis: herbestemming naar woningen, incl. optopping ontwerp/opdracht: Robert Winkel (Mei architecten) OLO Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan de in de redengevende omschrijving beschreven monumentale waarde. (grondslag: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 2.1, lid 1 onder f) Daarnaast is de conceptaanvraag getoetst aan de criteria zoals omschreven in de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: art. 9.1 van de Bouwverordening Rotterdam en art. 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect presenteert het voorlopig ontwerp voor een omvangrijke herbestemming van het Oceaanhuis naar een appartementencomplex, daarnaast wordt voorgesteld het gebouw op te toppen met een dakopbouw. Ook omvat het plan het restaureren, renoveren en reconstrueren van het rijksmonument. Het is de bedoeling om in totaal 183 woningen onder te brengen in het gebouw, waarvan 50 in de optopping. De kelder zal gebruikt worden als parkeergarage. SteenhuisMeurs heeft in december 2016 een Cultuurhistorisch Onderzoek & Waardestelling opgesteld. In deze rapportage is de hoofdstructuur van het gebouw gewaardeerd. Uit nader onderzoek zal moeten blijken in welke ruimten de oorspronkelijke materialisatie nog aanwezig is en waar deze is verwijderd. Het huidige Oceaanhuis heette voorheen Stokvisgebouw. Dit industrieel groothandelsgebouw is gebouwd in Het Stokvisgebouw is gebouwd als een efficiënte logistieke machine waarbij productie, opslag, verkoop en transport van goederen centraal stond. De hoofdingang en showrooms waren oorspronkelijk gesitueerd aan de (Schielandse) dijk aan de noordzijde. De Westzeedijk is pas later aangelegd. Aan de zuidzijde bevond zich de belangrijkste logistieke ingang met de verbinding naar het achtergelegen industrie en havengebied. Met paard en wagen en later met kleine vrachtauto s werden de goederen het atrium binnengebracht. De goederen werden via twee goederenliften in het atrium naar de verdiepingen voor opslag of verwerking getransporteerd. Een tweede doorgang vanuit het atrium ontsloot de magazijnen en expeditie in de aangebouwde bijgebouwen. In 1942 werd het pand zwaar beschadigd door bominslagen en de daaropvolgende brand. Binnen een jaar werd een nieuw ontwerp gemaakt voor de wederopbouw, waarna het in 1948 opnieuw in gebruik is genomen. Hierbij zijn de gevels en het interieur ingrijpend gewijzigd. In 1973 vertrok de firma uit het gebouw. Het daklandschap wordt gekenmerkt door een centraal gelegen dakopbouw (voormalige kantine) en direct hierachter het toogvormige glazen atriumdak. Terugliggend op het platte dak bevinden zich op de hoeken vier glazen tentdaken van lichthoven en in een grote rechthoek de oorspronkelijk boven de gang gelegen smalle glazen zadeldaken. Deze transparante daken zijn grotendeels met mastiek bedekt; de lichthoven op de onderliggende etages zijn in de loop der tijd dichtgezet. In het voorlopig ontwerp is uitgegaan van de volgende uitgangspunten: - Het behoud van de oorspronkelijke hoofdstructuur van kolommen en balken; - Herstel van de oorspronkelijke doorgangen naar het atrium vanuit de Westzeedijk en het gebied tussen Oceaanhuis en Looiershof; - Herstel van de carrévormige opzet met de structuur van de binnencorridor met aan weerszijden hiervan ruimtes; - Terugbrengen van de vijf lichthoven; - Het handhaven van de twee trappenhuizen inclusief afwerking en behoud van de positie van de meest noordelijke personenliften. - De oorspronkelijke kantine zal een nieuwe functie krijgen als collectieve gebruiksruimte; - De mogelijkheid wordt onderzocht om de liftschacht aan de noordzijde opnieuw te voorzien van glazen schachtwanden; - Maximaal behoud van alle metselwerk en de granieten en betonnen sierelementen in de buitengevel; - Voorgesteld wordt om de betonnen en stalen kozijnen te vervangen door prefab aluminium; - Het zoveel mogelijk verwijderen van alle elementen die na 1948 zijn aangebracht. Voor de nieuwe opbouw op het rijksmonument wordt een eerste schetsontwerp/massastudie getoond. De opbouw is opgebouwd uit vier lagen. De eerste laag en vierde laag zijn terugliggend gepositioneerd, de eerste laag (tussenlaag) wordt ingezet om de dakopbouw los te maken van het bestaande gebouw. De hoeken van de tweede en derde laag zijn afgerond en ter plaatse van de kantine wordt een sparing gemaakt. Ter plaatse van de prinses Irenezaal wordt de opbouw onderbroken. In het laatste voorstel is het de bedoeling om de lichthoven vrij te houden zodat de oorspronkelijke lichtinval kan worden hersteld. De opbouw wordt voorgesteld in een goudgele/champagnekleurige gevel. 12

13 Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Planmatige stedelijke uitbreidingen Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven passen binnen de architectonische eenheid van het ensemble (in dit gebiedstype het bouwblok of een aantal blokken of gespiegelde wanden). Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - In- en uitspringende delen van de gevel (balkons, erkers en loggia s) blijven ondergeschikt aan de hoofdmassa en maken deel uit van het gevelontwerp. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. Materiaal, kleur en detaillering - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie geeft aan dat zij in deze eerste bespreking alleen op een aantal hoofdzaken reageert, namelijk de opbouw, de omgang met de gevels en het atrium. De transformatie van dit bijzonder waardevolle gebouw vraagt om een zeer zorgvuldige en respectvolle aanpak. De commissie begrijpt het economische belang van de opbouw maar meent dat het planconcept nu nog onvoldoende vanuit de waarden van het rijksmonument is benaderd en dat het haalbaarheidsvraagstuk de keuzes teveel domineert. De commissie stelt dat een opbouw alleen acceptabel is als deze een compromisloze restauratie van het pand oplevert. Een zorgvuldige omgang met de monumentale waarden is hierbij van groot belang. De commissie vraagt om eerst de bouwhistorische verdieping in het cultuurhistorische onderzoek af te wachten, waarbij ook de tijdslagen van na 1949 in de waardering worden meegenomen. Zij vraagt om op basis hiervan met een duidelijke visie te komen op hoe omgegaan wordt met het monument en de restauratie daarvan. Deze visie zou het vertrekpunt van het planconcept moeten vormen. De aandacht die aan herstel van de oorspronkelijke lichtval wordt gegeven is zeer positief. Vooruitlopend op deze gevraagde visie geeft de commissie alvast wel een aantal opmerkingen en vragen mee. Voor wat betreft de opbouw geeft de commissie aan dat zij graag in een volgend overleg uitgelegd krijgt hoe gekomen is tot het ontwerp van de opbouw, zijn andere modellen onderzocht en is er overeenstemming met Stedenbouw? De opbouw is nu zeer fors. Met name door de beoogde vierde laag die in de impressiebeelden vanwege het standpunt niet zichtbaar is maar vanuit andere standpunten op de Westzeedijk en omliggend gebied wel degelijk zichtbaar wordt. De effecten voor de kantine, de prinses Julianazaal en de lichthoven moeten meegenomen worden in de analyse. Het karakteristieke, monoliet en ferme gebouw vraagt volgens de commissie om een heldere en qua vorm krachtige en eenduidige opbouw. De commissie stelt nadrukkelijk dat de beoogde aanpak van de kozijnvervanging niet acceptabel is omdat hierdoor de waardevolle authentieke en voor de tijdlaag karakteristieke schokbetonnen kozijnkaders met stalen kozijnen verloren gaan. Ook de in het plan getoonde omgang met het atrium roept vragen op bij de commissie. Het beoogde herstel van de toegangen naar het atrium is voorstelbaar als het atrium een centrale functie in het planconcept vervult. Echter is de commissie zeer bezorgd over de consequenties van het beoogde woongebruik waardoor het onder andere noodzakelijk wordt om de glaskap van het atrium te openen. Dit lijkt de monumentale waarden van het atrium en de lichtkap niet ten goede te komen. De functies rondom het atrium moeten verenigbaar zijn met de monumentale waarde van dit atrium. Ten slotte vraagt de commissie aandacht voor de zonwering. In de oorspronkelijke gevel is ruimte voor deze voorziening mee ontworpen, het zou goed zijn als daar weer op passende wijze gebruik van wordt gemaakt. Conclusie 13

14 De commissie constateert dat er in het plan op een aantal punten nog in onvoldoende mate rekening wordt gehouden met de monumentale waarde van het rijksmonument. De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal vooralsnog geen positief advies aan het bestuur afgegeven kunnen worden. 14