Perinatale Zorg in in Nederland Perinatal Care in in the the Netherlands

Transcriptie

1 Perinatale Zorg in in Nederland Perinatal Care in in the the Netherlands

2 Perinatale Zorg in Nederland 1

3 Inhoud Proloog 3 Samenvatting 5 Introductie 16 Leeswijzer 18 Hoofdstuk 1 Vrouwen bevallen in 21 Hoofdstuk 2 Kinderen geboren in 33 Hoofdstuk 3 De zwangerschap in 47 Hoofdstuk 4 Baring in 51 Hoofdstuk 5 Morbiditeit moeder en kind in 71 Hoofdstuk 6 Sterfte moeder in 79 Bijlagen Bijlage Perinatale registraties in Nederland Bijlage Het koppelen van de perinatale registraties LVR1, LVR2 en LNR Bijlage Achtergronden bij het jaarboek Bijlage Afkortingen organisaties/verenigingen Bijlage Gebruikte termen/begrippen Literatuur 139 Inhoudsopgave 141 Woord van dank 147 Organisatie 148 Hoofdstuk 7 Sterfte kind in 83 Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 9 Organisatie van de perinatale zorg in 105 Zorg door verloskundigen en gynaecologen in 113 Hoofdstuk 10 NICU zorg in 119 2

4 PROLOOG Voor U ligt de zevende uitgave in de serie Perinatale Zorg in Nederland en wel de rapportage over. Deze serie jaarboeken wordt uitgegeven door de Stichting Perinatale Registratie Nederland (PRN). In de Stichting PRN werken de vier beroepsverenigingen samen, die actief zijn in de perinatale keten: KNOV, NVOG, NVK en LHV ( Het jaarboek bevat kerncijfers over moeders en pasgeborenen die opgenomen zijn in de deelregistraties van de eerstelijns verloskunde (LVR1), de tweedelijns verloskunde (LVR2) en de kinderartsen (LNR). Voor het eerst zijn tevens enige basale gegevens van de verloskundig actieve huisartsen in dit jaarboek opgenomen. De LVR1- en LVR2-deelregistraties bevatten over het jaar gegevens van 96,5% van alle vrouwen, die dat jaar in Nederland bevallen zijn. De LNR bevat over dat jaar gegevens van alle pasgeborenen die opgenomen zijn in de tien Neonatale Intensive Care Units (NICU s), alsmede gegevens van pasgeborenen, die binnen 28 dagen na de geboorte opgenomen zijn op kinderafdelingen van algemene ziekenhuizen. In dit laatste gedeelte van de deelregistratie participeerden in 68% van alle kinderartsenpraktijken. De deelregistraties zijn aan elkaar gekoppeld, waarmee dubbeltellingen door verwijzingen tussen de verschillende verloskundige lijnen vermeden zijn. Hierdoor zijn tevens dubbeltellingen door meerlinggeboorten en heropnames van kinderen vermeden. Verschillende validatie onderzoeken zijn uitgevoerd voor de ontwikkelde methodiek van de koppeling van de verschillende perinatale deelregistraties (bijlage 2). Evenals dat in de tot nog toe verschenen Jaarboeken het geval was, zijn ook nu weer tabellen opgenomen over de wijze van conceptie, meerlingen, de start van de baring, het globale verwijspatroon van de verloskundige naar de gynaecoloog, en maternale sterfte. Deze laatste cijfers zijn in samenwerking met de Commissie Maternale Sterfte van de NVOG tot stand gekomen. Cijfers over morbiditeit van moeder en kind, de organisatie van de perinatale zorg en enkele trends, zoals van de perinatale sterfte, pariteit, leeftijd van de bevallen vrouwen en meerlingzwangerschappen treft u tevens in deze uitgave aan. 3

5 De gepresenteerde gegevens zijn belangrijke bouwstenen voor het kwaliteitsbeleid binnen de perinatale zorgketen en vormen een basis voor verder onderzoek, alsmede voor de ontwikkeling van beleid. De registratie en de daaruit voortvloeiende rapportages zijn met steun van overheid en verzekeraars tot stand gekomen. We hopen dat de geboden informatie een stimulans zal zijn voor het kwaliteitsbeleid van alle beroepsbeoefenaren in de perinatale zorgketen en hen zo tevens een prikkel levert om de registratie zo optimaal en volledig mogelijk te blijven vullen. Ook voor deze uitgave wensen we u veel leesplezier toe en hopen van u suggesties voor verbetering van de rapportages terug te horen. Utrecht, augustus 2009 Het Bestuur van de Stichting Perinatale Registratie Nederland: mw. L. van der Leeuw-Harmsen, voorzitter mw. A.M. van Huis, verloskundige, secretaris dhr. R.H.L. Morshuis, huisarts, penningmeester dhr. prof. dr. J. van Lith, gynaecoloog, lid dagelijks bestuur dhr. P. Tamminga, kinderarts neonatoloog, lid dagelijks bestuur 4

6 SAMENVATTING Perinatale Zorg in Nederland bevat vele tabellen met epidemiologische en demografische informatie over bevallen vrouwen (tabel 0.1) en geboren kinderen (tabel 0.2), met gedetailleerde informatie over perinatale sterfte en andere uitkomst indicatoren en een aantal indicatoren voor het zorgproces. In de tabellen 0.3 t/m 0.6 zijn de belangrijkste indicatoren voor de staat van de perinatale gezondheid en gezondheidszorg in Nederland voor weergegeven. Het percentage bevallen nullipare vrouwen in was 45,5% (tabel 0. 1). Het percentage vrouwen in verwachting van het eerste kind steeg ten opzichte van 2006 maar was gelijk aan 2005 (tabel 1.2.2). Meerlingzwangerschappen kwamen in 1,9% van de gevallen voor. Dit percentage daalde licht ten opzichte van 2006 (tabel 0.3). Bij 0,3% (n= 578) van de vrouwen werd het kind bij een moederlijke leeftijd van 17 jaar of jonger geboren. Het percentage vrouwen dat een eerste kind kreeg op de leeftijd van 36 jaar of ouder was 9,3% in. De stijging van de jaren hiervoor vlakt af (2004: 8,3%, 2005: 8,7%, 2006: 9,2%). Het percentage nullipare vrouwen van niet-nederlandse afkomst was in licht gedaald naar 17,2%. In werden (7,6%) kinderen prematuur (<37.0 weken) geboren en (1,5%) vroeg-prematuur (<32.0 weken) (tabel 0.4). 1,4% van de geboren kinderen heeft Tabel 0.1 Samenvatting van de karakteristieken van de bevallen vrouwen vanaf 22.0 weken in Jaar Totaal Bron # % Eenling zwangerschap ,1% Tabel Meerling zwangerschap ,9% tweeling ,8% drieling 38 0,0% Pariteit Tabel nulliparae ,5% multiparae ,5% Ontstaan zwangerschap Tabel spontaan ,4% medisch begeleid ,0% onbekend ,6% Ziekten/aandoeningen vrouw hypertensieve aandoeningen ,3% Tabel 3.1 (pre)- eclampsie met opname 547 0,3% diabetes mellitus ,0% Tabel 3.2 zwangerschapsdiabetes ,8% Inleiding baring ,0% Tabel Epidurale analgesie tijdens ontsluiting ,6% Tabel 4.4 Totaal bevallen vrouwen ,0% 5

7 Tabel 0.2 Samenvatting van de karakteristieken van de geboren kinderen vanaf 22.0 weken in Jaar Totaal Bron # % Eenling kind ,5% Tabel Meerling kind ,5% Duur zwangerschap Tabel weken ,5% weken ,1% weken ,2% 42 weken ,4% onbekend ,8% Geboortegewichten kind Tabel < 500 gram 378 0,2% gram ,2% gram ,2% gram ,0% gram ,9% gram ,7% 4500 gram ,8% onbekend 110 0,1% Ligging kind Tabel hoofd ,2% stuit ,0% dwars anders ,8% overig ,0% Wijze baring Tabel spontaan ,3% kunstverlossing ,0% sectio caesarea ,4% Lijn en plaats van de geboorte kind Tabel 9.3 geboorte kind in de 1 e lijn thuis ,5% geboorte kind in de 1 e lijn kraaminrichting 220 0,1% geboorte kind in de 1 e lijn poliklinisch ,3% geboorte kind in de 2 e lijn ,1% Lage apgar score na 5-minuten van levend geboren kinderen Tabel ,3% ,9% Congenitale afwijkingen kind ,5% Tabel Opname kind na de geboorte ,3% Tabel 5.5 Perinatale Sterfte kind Tabel 7.1 perinatale sterfte (1-7d) ,97% perinatale sterfte (1-28d) ,03% foetale sterfte ,66% vroeg neonatale sterfte (1-7d) 532 0,31% laat neonatale sterfte (1-28d) 634 0,37% Totaal aantal geboren kinderen ,0% 6

8 Tabel 0.3 Nederlandse indicatoren van bevallen vrouwen vanaf 22 weken in Indicator Bevallen vrouwen Bron Referentie 2006*1 # Noemer % Tabel % Bevallen vrouwen Vrouwen Pariteit ,5% Tabel ,1% Meerling Zwangerschappen ,9% Tabel ,0% Vrouwen 17 jaar ,3% Tabel ,3% Vrouwen 36 jaar voor P ,3% Tabel ,2% Vrouwen 41 jaar voor P ,3% Tabel ,2% Niet-Nederlandse etniciteit vrouw P ,2% Tabel ,3% *1 De 2006 indicatoren zijn vanaf 20.0 weken zwangerschap Tabel 0.4 Nederlandse indicatoren van geboren kinderen vanaf 22 weken in Indicator Geboren kinderen Bron Referentie 2006 # Noemer % Tabel % Geboren kinderen Kinderen < 32.0 weken ,5% Tabel ,6% Kinderen < 37.0 weken ,6% Tabel ,9% Kinderen < 1500 gram ,4% Tabel ,6% Kinderen 4500 gram ,8% Tabel ,7% Kind eenling < 32.0 weken en < 1500 gram ,9% Tabel 2.3.3/4 1,1% Kind eenling < 37.0 weken en < 2000 gram ,9% idem 2,1% Kind eenling 32.0 weken en < 1500 gram ,2% idem 0,2% Kind eenling 37.0 weken en < 2000 gram ,1% idem 0,1% Kind meerling < 32.0 weken en < 1500 gram ,8% Tabel 2.3.3/4 7,2% Kind meerling < 37.0 weken en < 2000 gram ,0% idem 20,3% Kind meerling 32.0 weken en < 1500 gram ,6% idem 1,7% Kind meerling 37.0 weken en < 2000 gram ,1% idem 1,1% 7

9 Tabel 0.5 Nederlandse indicatoren van perinatale zorg vanaf 22 weken in Indicator Perinatale zorg Bron Referentie 2006 # Noemer % Tabel % Perinatale Zorg % Sectio totaal ,1% Tabel ,0% % Spontane baring Pariteit ,1% Tabel ,1% % Kunstverlossing (Vac/Forc en Stuit extr) P ,6% Tabel ,7% % Sectio Pariteit ,3% Tabel ,2% % Spontane baring Pariteit ,2% Tabel ,2% % Kunstverlossing (Vac/Forc en Stuit extr) P ,3% Tabel ,4% % Sectio Pariteit ,5% Tabel ,4% Tabel 0.6 Nederlandse indicatoren van perinatale sterfte vanaf 22 weken van geboren kinderen in Indicator Geboren kinderen 22 weken Bron Referentie 2006 # Noemer Tabel Sterfte kind *1 Perinatale Sterfte (1-7d) 22 weken totaal ,8 Tabel ,8 Perinatale Sterfte (1-7d) weken ,8 Tabel ,4 Perinatale Sterfte (1-7d) weken ,2 Tabel ,7 Perinatale Sterfte (1-7d) 37.0 weken ,6 Tabel ,9 Foetale Sterfte 22 weken totaal ,6 Tabel ,8 Foetale Sterfte weken ,2 Tabel ,0 Foetale Sterfte weken ,0 Tabel ,2 Foetale Sterfte 37.0 weken ,2 Tabel ,0 Neonatale Sterfte (1-7d) 22 weken totaal ,1 Tabel ,1 Neonatale Sterfte (1-7d) weken ,6 Tabel ,2 Neonatale Sterfte (1-7d) weken ,4 Tabel ,6 Neonatale Sterfte (1-7d) 37.0 weken ,8 Tabel ,1 Neonatale Sterfte (1-28d) 22 weken totaal ,6 Tabel ,1 Perinatale Sterfte (1-28d) 22 weken totaal ,3 Tabel ,8 *1 Selectie WHO: alle kinderen vanaf 22.0 weken zwangerschapsduur en indien zwangerschapsduur onbekend geboortegewicht 500 gram. 8

10 een geboortegewicht <1500 gram en 2,8% een geboortegewicht 4500 gram. De toename van kinderen met hoger geboortegewicht in de periode heeft zich niet doorgezet in Het percentage à terme dysmature kinderen (als benadering het percentage eenlingen 37.0 weken met een geboortegewicht <2000 gram) bedroeg 0,1% en het percentage eenlingkinderen 32.0 weken met een geboortegewicht <1500 gram was 0,2% (tabel 0.4). Het sectio percentage in was 15,1% (tabel 4.3.1); 18,3% bij nulliparae en 12,5% bij multiparae (tabel 0.5). Het percentage kunstverlossingen (vacuum-, forcipale- en stuitextractie) was bij nulliparae 17,6%, bij multiparae 3,3%. Voor nullipare vrouwen was in 2006 de kans op Tabel 0.7 International per inatal core indicators in Nederlandse PRN cijfers van Referentie *1 Nr Indicator *2,3,4 Teller Noemer Bron 2006 C1 Fetal mortality rate 22.0 weeks ,6 PRN : ,8 C1 Fetal mortality singletons ,2 PRN ; ,4 C1 Fetal mortality multiples ,8 PRN ; ,0 C2 Neonatal mortality rate (1-7d) ,1 PRN : ,1 C2 Neonatal mortality rate (1-7d) singletons ,7 PRN : ,7 C2 Neonatal mortality rate (1-7d) multiples ,6 PRN : ,1 C2 Neonatal mortality rate (1-28d) ,7 PRN : ,6 C2 Neonatal mortality rate (1-28d) singletons ,2 PRN : ,2 C2 Neonatal mortality rate (1-28d) multiples ,5 PRN : ,5 C3 Infant mortality rate ,1 CBS*2 4,4 C4 Birthweight distribution (<2500g) live births+stillborns 22.0 wks ,6% PRN : ,7% C4 Birthweight distribution (<2500g) live births 22.0 wks ,2% PRN : ,3% C5 Gestational age distribution ( wks) live births+stillborns ,6% PRN : ,7% C5 Gestational age distribution ( wks) live births ,1% PRN : ,2% C6 Maternal mortality ratio per live births ,3 NVOG*5 10,9 C7 Multiple birth rate 22.0 weeks ,7 PRN : ,6 C8 Distribution of maternal age: <20 years 22.0 weeks ,5% PRN : ,5% C8 Distribution of maternal age: 35 years 22.0 weeks ,4% PRN : ,8% C9 Distribution of parity weeks ,5% PRN : ,1% C9 Distribution of parity weeks ,8% PRN : ,9% C10 Distribution of births by mode of delivery: CS rate 22.0 weeks ,1% PRN : ,1% *1 Bron: PRN jaarboek Perinatale Zorg in Nederland *2 Bron: CBS STATLINE dec *3 Bron: Zeitlin J et al. Eur J Obstet Gynaecol Reprod Biol 2003; 111. *4 NVOG: Commissie Maternale sterfte 9

11 Tabel 0.8 Trend aantal records in de LVR1-, LVR2-, LNR registratie en gekoppelde PRN registratie in Jaar Aantal records in de perinatale registratie Nederland (PRN) Eenling/Meerling # # # # # # # # Totaal LVR1 registratie LVR2 registratie LNR registratie PRN gekoppeld bestand Totaal Bron: PRN koppelingsprocedure LVR1^LVR2^LNR 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, AMC, Amsterdam. Figuur 0.1 Trend aantal records in de losse LVR1-, LVR2-, LNR registratie en gekoppelde PRN registratie in aantal records registratiejaar LNR registratie LVR2 registratie LVR1 registratie PRN gekoppeld bestand 10

12 een spontane partus 64,1%, voor multiparae 84,2% (tabel 0.5). In vergelijking met is het percentage spontane partussen gelijk gebleven. De perinatale sterfte in ( 22 weken, t/m 7 dagen) was 9,8, de foetale sterfte ( 22 weken) was 6,6 en de neonatale sterfte (0-7 dagen, 22 weken) was 3,1 (tabel 0.6). Voor de vroege prematuren ( weken) was de perinatale sterfte 388,8, de foetale sterfte 252,2 en de neonatale sterfte 182,6. In de late premature periode ( weken) was de perinatale sterfte 21,2, de foetale sterfte 16,0 en de neonatale sterfte 5,4. In de à terme periode ( 37.0 weken) was de perinatale sterfte 2,6, de foetale sterfte 2,2 en de neonatale sterfte 0,8. In de à terme periode vond 25,4% van de perinatale sterfte plaats (410/1617). Voor de foetale en neonatale sterfte waren deze percentages 30,1% (347/1153) en 24,6% (131/532). Figuur 0.2 Figuur 0.2 Trend aantal geboren kinderen in de PRN registratie ten opzichte van CBS/GBA registratie in Trend aantal geboren kinderen in de PRN registratie ten opzichte van CBS/GBA registratie in aantal records registratiejaar CBS registratie: Dood- en levend geboren kinderen 24 wk PRN registratie: Dood- en levend geboren kinderen 24 wk 11

13 Tabel 0.9 Trend aantal dood- en levend geboren kinderen en de dekking PRN registratie ten opzichte van CBS/GBA in Jaar Aantal records in registratie PRN versus CBS/GBA* registratie Eenling/Meerling # # # # # # # # PRN geboren kinderen 24.0 wk CBS geboren kinderen 24.0 wk* PRN t.o.v. GBA/CBS 24.0 weken 92% 93% 93% 95% 93% 94% 95% 95% * CBS= Centraal Bureau van de Statistiek, GBA= Gemeentelijke Basis Administratie (bron=statline), dec Tabel 0.10 Vergelijking van de landelijke cijfers uit de PRN registratie en de CBS/GBA registratie in Jaar PRN *0 CBS/GBA *1 # % # % Bevallen vrouwen g.i. Dood- levend geboren kinderen 22.0 weken g.i. Dood- levend geboren kinderen 24.0 weken * Dood- levend geboren kinderen 28.0 weken * g.i. Levend geboren kinderen 22.0 weken g.i. Levend geboren kinderen 24.0 weken * Levend geboren kinderen 28.0 weken * g.i. Eenling Zwangerschap * Meerling Zwangerschap * ,9% ,7% waarvan tweeling waarvan drie of meer Geboorten: geslacht kind * Jongens % % Meisjes % % Geslacht onbekend g.i. = geen informatie 12

14 Tabel 0.11 Vergelijking van de landelijke perinatale sterfte cijfers uit de PRN registratie en de CBS/GBA registratie in Jaar PRN *0 CBS/GBA*1 # % # Sterfte kind Foetale sterfte 22.0 weken * g.i. per 1000 levend- en doodgeborenen 6,6 g.i. Foetale sterfte 24.0 weken per 1000 levend- en doodgeborenen 4,7 4,3 Foetale sterfte 28.0 weken per 1000 levend- en doodgeborenen 3,7 3,3 Neonatale sterfte vanaf 22.0 weken t/m 7 dagen 532 g.i. per 1000 levendgeboren kinderen 3,1 g.i. Neonatale sterfte vanaf 24.0 weken t/m 7 dagen * per 1000 levendgeboren kinderen 2,1 2,4 Neonatale sterfte vanaf 28.0 weken t/m 7 dagen 236 g.i. per 1000 levendgeboren kinderen 1,4 g.i. Perinatale sterfte t/m 7 dagen vanaf 22.0 weken g.i. per 1000 levend- en doodgeboren kinderen 9,7 g.i. Perinatale sterfte t/m 7 dagen vanaf 24.0 weken per 1000 levend- en doodgeboren kinderen 6,8 6,7 Perinatale sterfte t/m 7 dagen vanaf 28.0 weken * per 1000 levend- en doodgeboren kinderen 5,1 5,7 Neonatale sterfte vanaf 22.0 weken t/m 28 dagen 634 g.i. per 1000 levend geboren kinderen 3,7 g.i. Neonatale sterfte vanaf 24.0 weken t/m 28 dagen per 1000 levend geboren kinderen 2,7 3,2 Zuigelingen sterfte (0-1 jaar) g.i. 736 per 1000 levend geboren kinderen vanaf 24 weken g.i. 4,1 *0 PRN= Stichting Perinatale Registratie Nederland. Perinatale Zorg in Nederland. *1 CBS= Centraal Bureau van de Statistiek, GBA= Gemeentelijke Basis Administratie (bron=statline jan 2009). Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, *2 De PRN gegevens van de verloskundig actieve huisartsen en niet deelnemende verloskundige praktijken ontbreken. *3 CBS registratie doodgeboren kinderen vanaf 24.0 weken, registratie levendgeboren kinderen ongeacht zwangerschapsduur. *4 PRN registratie geboorten: eenlingen en meerlingen met een zwangerschapsduur van 22 weken of meer. CBS registratie geboorten: een- en meerlingen bevallingen met een zwangerschapsduur van 28 of meer weken, ongeacht de levensvatbaarheid van de kinderen. *5 PRN registratie geslacht kind van dood- en levend geboren kinderen, CBS registratie geslacht kind alleen van levendgeboren kinderen. *6 CBS registratie perinatale sterfte vanaf 28.0 weken t/m 7 dagen noemer levend- en doodgeboren kinderen vanaf 24.0 weken. g.i. = geen informatie 13

15 Binnen het Europese PERISTAT project werd voor de stand van de perinatale gezondheid en de perinatale gezondheidszorg een aantal indicatoren ontwikkeld. Het PERISTAT project is onderdeel van het Health Monitoring Program van de Europese Commissie. Deze indicatoren zijn vooral met het oog op internationale vergelijking tot stand gekomen. Eind 2006 zijn de perinatale indicatoren van het jaar 2004 verzameld binnen het PE- RISTAT-II project. De resultaten van de nieuwe Europese vergelijking werden december 2008 gepubliceerd. Hoewel de databestanden van de verschillende landen binnen de EU nu nog beperkt vergelijkbaar zijn en hoewel geen standaardisatie heeft plaatsgevonden (in het bijzonder ten aanzien van leeftijd en pariteit van de moeder), kan met enige voorzichtigheid een vergelijking van Nederland () met de range van enkele van de beschikbare Europese uitkomsten 2004 gemaakt worden. Uit tabel 0.7 blijkt dat de foetale sterfte van 6,6 ( 22 weken) in Nederland relatief hoog was in en dat de neonatale sterfte (0 t/m 7 d en 0 t/m 28d) zich wat meer in de middenmoot bevond. De neonatale sterfte is gedaald ten opzichte van De zuigelingensterfte (0-1 jaar) wordt niet door de PRN maar door het CBS geregistreerd en bedroeg in 4,1 een daling ten opzichte van Het percentage levend- en doodgeboren kinderen met een geboortegewicht <2500 gram was met 6,6%, relatief hoog. Dit is te verklaren doordat de PRN registratie start met het eerste consult waardoor er in vergelijking met andere landen meer kinderen geregistreerd worden met een laag geboortegewicht en een vroege zwangerschapsduur. Deze kinderen hebben een verhoogde sterftekans. De hogere foetale sterfte in Nederland in vergelijking met Europa kan hier mogelijk mee samenhangen. 7,6% van de kinderen werd in na een zwangerschapsduur van <37.0 weken geboren. De maternale sterfte was in 9,3 per levendgeboren kinderen. Het promillage meerlingzwangerschappen (18,7 ) is licht gedaald ten opzichte van 2006 (19,6 ). 1,5% van de vrouwen was jonger dan 20 jaar ten tijde van de baring, 22,4% van de vrouwen was ouder dan 34 jaar. De relatief hoge moederlijke leeftijd gaat gepaard met hogere risico s op perinatale sterfte en morbiditeit. In kreeg 45,5% van de bevallen vrouwen in Nederland het eerste kind en slechts 1,8% het vijfde kind of meer. Het sectiopercentage vanaf 22 weken was in 15,1%, relatief laag in Europees perspectief. Tabel 0.12 Trend in aantal gegevensaanvragen Stichting PRN in Jaar Totaal # Totaal

16 15

17 16 INTRODUCTIE Stichting Perinatale Registratie Nederland De Stichting Perinatale Registratie Nederland (PRN) is eind 2001 opgericht. De doelstelling van de Stichting PRN is het verzamelen en bewerken van perinatale gegevens teneinde een bijdrage te leveren aan het verhogen van de kwaliteit van de perinatale zorg. Hiertoe worden de lokaal verzamelde gegevens van de verloskundigen, gynaecologen en kinderartsen zodanig bewerkt en beheerd dat terugkoppeling voor de volgende terreinen mogelijk is: a) basale informatie over de perinatale zorg, b) intercollegiale toetsing/visitatie door middel van spiegelinformatie, c) wetenschappelijk onderzoek, d) evaluatie richtlijnen en protocollen (waaronder het Verloskundig Vademecum), e) management en beleid. Centraal staat de interpretatie van gegevens uit alle betrokken disciplines en bestudering van de relatie tussen perinatale factoren en (latere) morbiditeit en mortaliteit ( Perinatale zorg in Nederland Vier beroepsgroepen houden zich in Nederland bezig met perinatale zorg; de medische zorg aan zwangere vrouwen en kinderen rondom de geboorte. Dat zijn: verloskundigen, verenigd in de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV), verloskundig actieve huisartsen, verenigd in de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), gynaecologen, verenigd in de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en de kinderartsen, verenigd in de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De bovengenoemde beroepsgroepen houden ieder op vrijwillige basis een eigen nationale deelregistratie bij over de door hen geleverde zorg. Deze vier deelregistratiesystemen zijn de LVR1 (verloskundigen), de LVR-h (huisartsen), de LVR2 (gynaecologen), en de LNR (kinderartsen) (bijlage 1). Sinds 2001 zijn de LVR1, LVR2 en LNR registraties samengevoegd in de PRN registratie (bijlage 2). Dankzij deze samenvoeging ligt nu voor u het zevende jaarboek Perinatale zorg in Nederland met kerngegevens over de perinatale zorg, op basis van de gezamenlijke gekoppelde registraties LVR1, LVR2 en LNR. 1-6 Specifieke informatie over gegevens per praktijk uit de afzonderlijke deelregistraties LVR1, LVR-h, LVR2 en LNR wordt alleen aan de praktijken ter beschikking gesteld. Zij ontvingen hiervoor de LVR1 praktijkanalyse, de LVR-h rapportages, LVR2 praktijkanalyse en de LNR praktijkanalyse Daarnaast zijn er de spiegelrapportages gemaakt voor de verloskundigen 12 en voor de gynaecologen is er spiegelinformatie op cdrom verschenen. 13 In dit jaarboek zijn tabellen opgenomen van de LVR-h registratie (verloskundig actieve huisartsen) 10 en van de rapportage voor de NICU ziekenhuizen. 11 Dit jaarboek bevat kerngegevens uit het jaar over zwangere vrouwen en pasgeborenen gevat in tabellen en figuren. De gevolgde indeling bouwt voort op de vorige jaren. Nieuw in dit jaarboek zijn de gegevens over de congenitale afwijkingen van de kinderen hoofdstuk 5. De geografische kaarten van de praktijken over Nederland, die opgenomen zijn in het jaarboek 2003, zijn in dit jaarboek opnieuw opgenomen en aangevuld in hoofdstuk 8. Het boek begint met een samenvatting waarin de belangrijkste perinatale indicatoren op nationaal en internationaal niveau 13 beschreven worden en, waar mogelijk, worden de uitkomsten vergeleken) (tabel ). Dit jaar zijn twee nieuwe samenvattende tabellen gedefinieerd (tabel 0.1 en 0.2) Van enkele kenmerken en uitkomsten zijn trends over de afgelopen jaren weergegeven. In de leeswijzer wordt per hoofdstuk een toelichting gegeven. De bron voor het aantal bevallen vrouwen, het aantal geboren kinderen en de perinatale sterfte, beschreven in het PRN jaarboek, is het gekoppelde bestand van de perinatale registraties (LVR1, LVR2, LNR) dat de gegevens bevat van de zorgverleners (bijlage 2 en tabel 0.8). De relatie tussen het aantal records in de PRN en CBS/ GBA registratie 15 wordt weergegeven in tabel 0.9.

18 De eenheid van registratie in de PRN is namelijk de zorg geleverd aan een zwangere/barende vrouw en/ of geboren kind door een verloskundige, verloskundig actieve huisarts, gynaecoloog en/of kinderarts binnen Nederland. De GBA/CBS eenheid is een kind geboren (aangegeven en ingeschreven bij de burgerlijke stand) in een bepaald jaar uit een ingezetene van Nederland. In tabel 0.8 worden records vermeld van LVR1, LVR2 en LNR waaruit de gekoppelde bestanden de afgelopen jaren zijn opgebouwd. In bestaat de PRN registratie uit records. In zijn op basis van de PRN registratie (LVR1, LVR2 en LNR gegevens) vrouwen geregistreerd die bevallen zijn van kinderen na een zwangerschapsduur vanaf 22.0 weken (tabel 0.1 en 0.2). In tabel 0.9 wordt voor de jaren het aantal bevallen vrouwen en het aantal geboren kinderen in de PRN registratie en de CBS registratie weergegeven. We zien eerst in 2001 in beide bestanden een duidelijke afname in het aantal levend- en doodgeboren kinderen ( 24 weken). In is het aantal kinderen ( 24 weken) in de PRN registratie en in de CBS registratie Dit leidt tot een getalsmatige dekkingsgraad, voor kinderen geboren vanaf 24 weken, van de PRN ten opzichte van het CBS van 95% in. Bij een complete PRN registratie in Nederland wordt verwacht dat er meer kinderen in de PRN registratie worden opgenomen dan in de CBS registratie (dus >100%). De PRN registreert namelijk, in tegenstelling tot het CBS, ook geboorten uit zwangerschappen tussen het eerste contact met de verloskundige zorgverlener en 24 weken. 24 Daarnaast wordt de perinatale zorg, die wordt gegeven aan vrouwen en kinderen die niet in de bevolkingsadministratie zijn ingeschreven, ook in de perinatale registratie meegenomen. In de PRN registratie worden daarentegen de bevallingen van Nederlandse vrouwen in het buitenland niet meegenomen; dit is echter geen groot aantal. Dat de geboren kinderen in de PRN <100% is ten opzichte van het aantal in de CBS/GBA registratie, kan verklaard worden door het nog ontbreken in van de registratie door een deel van de verloskundig actieve huisartsen en van enkele verloskundige praktijken (bijlage 3 en tabel 8.1 en 9.3). De mogelijkheden van weergave van perinatale gegevens in tabellen zijn uiteraard groter dan in dit jaarboek kunnen worden weergegeven. U kunt op basis van de gegevens uit dit jaarboek de Stichting PRN schriftelijk verzoeken om extra gedetailleerde tabellen of om andere tabellen. Het jaarlijks aantal gegevensaanvragen bij het bureau van de Stichting PRN ligt rond de 100 en neemt nog steeds toe (tabel 0.12). De procedure voor gegevensaanvragen staat beschreven in het colofon. Opmerkingen en nieuwe wensen kunt u doorgeven via info@perinatreg.nl. 17

19 LEESWIJZER 18 Dit jaarboek bevat 10 hoofdstukken en een samenvatting. De tabellen hebben steeds een vaste opbouw: de determinant(en) in de kolom (verticaal) en de uitkomst in de rij (horizontaal). In de tabellen wordt standaard onderscheid gemaakt tussen eenling en meerling. Daarnaast worden de tabellen vaak weergegeven naar pariteit en zwangerschapsduur. In de samenvatting worden de belangrijkste determinanten en uitkomsten van de perinatale zorg in Nederland weergegeven. Hoofdstuk 1, vrouwen bevallen in na 22 weken, presenteert informatie over alle in in de LVR1 en LVR2 geregistreerde vrouwen in Nederland. De gegevens over bevallen vrouwen in Nederland worden weergegeven naar de pariteit van de vrouw, naar de eenling- of meerlingzwangerschap, naar de leeftijdsklasse van de vrouw, naar de etnische achtergrond van de vrouw. Daarnaast zijn er ook tabellen en figuren met combinaties tussen deze determinanten gegeven. Tevens is gekeken naar het voorkomen van (meerling)zwangerschap na een fertiliteitsbehandeling. In hoofdstuk 2, kinderen geboren in na 22 weken, worden de geboren en in de LVR1, LVR2 en LNR geregistreerde kinderen beschreven. De geboren kinderen worden weergegeven naar geslacht kind, pariteit, en naar eenling- of meerlinggeboorte en zwangerschapsduur. Geboortegewichten van kinderen zijn weergegeven naar zwangerschapsduur. In hoofdstuk 3, zwangerschap in, worden bijzonderheden/complicaties tijdens de zwangerschap vermeld zoals hypertensie, diabetes en roken. In hoofdstuk 4, baring in, worden karakteristieken van bevallen vrouwen en geboren kinderen in weergegeven. Het begin van de baring, de ligging van het kind bij de bevalling en de wijze van baring worden weergegeven, evenals de toepassing van epidurale analgesie tijdens de ontsluitingsperiode. Daarnaast wordt een verdeling van de Apgar score na 5 minuten gegeven van de levendgeboren kinderen naar zwangerschapsduur en is er informatie over kraamzorg en borstvoeding. In hoofdstuk 5, maternale morbiditeit moeder en kind in, worden achtereenvolgens de maternale morbiditeit: fluxus post partum, solutio (abruptio, manuele placentaverwijdering, uterusruptuur, perineum en episotomie behandeld. De apgar-score, de congenitale afwijkingen en de opnames van de geboren kinderen worden weergegeven. Hoofdstuk 6, sterfte moeder in, beschrijft de registratie van de maternale sterfte die in de LVR-LNR registratie is opgenomen. Deze wordt vergeleken met de meer complete registratie van de Commissie Maternale Sterfte van de NVOG. In hoofdstuk 7, sterfte kind in na 22 weken, wordt de perinatale, foetale en neonatale sterfte weergegeven naar eenlingen/meerlingen, zwangerschapsduur, pariteit, geboortegewicht en maternale leeftijd. Hoofdstuk 8, organisatie van de perinatale zorg in, geeft in de vorm van een tabel inzicht in het aantal registrerend LVR1, LVR2 en NICU en LNR praktijken. Geografische kaarten van de registrerende LVR1, LVR2 en NICU/LNR praktijken zijn ook opgenomen. Hoofdstuk 9, zorg door verloskundigen en gynaecologen in, beschrijft het aantal zwangere vrouwen, waarvan de zorg start in de eerste en tweede lijn en de uiteindelijke plaats (echelon) van de geboorte van de kinderen in. Hoofdstuk 10, NICU zorg in, geeft een inventarisatie van de kinderen, die in op een NICU afdeling werden opgenomen, de opnamedagen, naar zwangerschapsduur en geboortegewicht, gesplitst naar IC-dagen en totale NICU opnamedagen.

20 Bijlage 1 bespreekt de vier betrokken registratiesystemen: de LVR1 registratie, de LVR-h registratie, de LVR2 registratie en de LNR registratie. Bijlage 2 gaat in op de methodiek van de koppeling tussen de LVR1, LVR2 en LNR registratie gegevens. Bijlage 3 bevat de achtergronden bij de analyse van het het PRN jaarboek. Bijlage 4 afkortingen organisaties en verenigingen. Bijlage 5 gebruikte termen en begrippen. Literatuur Hoofdstuk indeling van de tabellen en figuren Woord van dank Organisation 19

21 20

22 Hoofdstuk 1 Vrouwen bevallen in 21

23 Vrouwen bevallen in pariteit De vrouwen, waarbij de zwangerschap eindigde in het jaar, worden beschreven aan de hand van de volgende kenmerken: eenling- of meerlingzwangerschap, pariteit, leeftijd, zwangerschapsduur, etniciteit en urbanisatiegraad. Een eventuele fertiliteitsbehandeling wordt aangegeven in relatie tot meerlingzwangerschappen. In dit hoofdstuk In zijn de gegevens geregistreerd van bevallen vrouwen (tabel en bijlage 3) voor een toelichting op dit aantal) (98,1%) vrouwen waren bevallen van een eenling. Voor 45,5% van alle bevallen vrouwen betrof het de zwangerschap van een eerste kind (P0), voor 36,3% was het een tweede kind (P1), voor 18,2% een derde kind (P2+) of meer (tabel en figuur 1.1). meerlingen Het aantal meerlingzwangerschappen was (1,9%), waarvan tweeling- en 38 drieling (of meer) zwangerschappen (tabel 1.1.1). In tabel staan de gegevens van een- en meerlingzwangerschappen vanaf 22 weken. Er wordt geen verband gevonden tussen een hogere pariteit en een toenemend percentage meerlingen. Mogelijk dat dit verband gemaskeerd wordt doordat vaker juist bij nulliparae een fertiliteitsbevorderende behandeling ingesteld werd, met daarbij een hogere kans op een geïnduceerde meerling. wordt uitgegaan van alle vrouwen die in de gecombineerde LVR-LNR registratie zijn opgenomen vanaf een amenorroeduur van 22 weken. Van een aantal kenmerken worden trends aangegeven voor de trend pariteit en trend meerlingen Het percentage vrouwen in verwachting van het eerste kind vertoonde een licht dalende tendens vanaf 2001: 47,1% - 45,1% in 2005 maar daalt niet verder, het aandeel vrouwen dat een tweede kind verwachtte steeg aanvankelijk iets, maar was de laatste drie jaar stabiel: (36,4% - 36,3%). Het percentage vrouwen dat een derde of later kind kreeg blijft stabiel (tabel 1.2.2). 22 jaren

24 Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar eenling/tweeling/ drieling/vierling in Jaar Totaal Eenling/Meerling # % Eenling zwangerschap ,1% Meerling zwangerschap ,9% Tweeling ,8% Drieling 38 0,0% Vierling + 0 0,0% Totaal ,0% fertiliteitsbehandeling en meerlingen 97,4% van de eenling zwangerschappen is op natuurlijke (of onbekende wijze) tot stand gekomen en 2,6% na een fertiliteitsbehandeling (Ovulatie inductie, al of niet in combinatie met IUI of IVF). Bij de meerlingzwangerschappen was 73,5% op spontane (of onbekende) wijze tot stand gekomen en 26,5% na een fertiliteitsbehandeling (tabel 1.3). Opvallend is het percentage meerlingzwangerschappen dat bij nulliparae tot stand kwam na een fertiliteitsbehandeling: 36,5%, waarvan iets meer dan de helft na IVF.(tabel 1.3) Volgens de opgave aan de PRN ontstonden in door IVF eenlingzwangerschappen en 401 meerlingzwangerschappen >22 weken. Volgens de landelijke IVF registratie (LIR) ( ontstonden in eenlingzwangerschappen en 255 meerlingzwangerschappen >12 weken. Een goede samenhangende registratie zou deze verschillen kunnen duiden. Figuur 1.1 Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar pariteit in 4% 2% 13% 46% Pariteit 0 Pariteit 1 Pariteit 2 Pariteit 3 36% Pariteit 4+ 23

25 Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar pariteit in Jaar Totaal Pariteit # % Primiparae ,5% Multiparae ,5% Totaal ,0% Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar eenling/meerling en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Eenling/Meerling P0 P1 P2+ # % # % # % # % Eenling zwangerschap Subtotaal ,5% ,4% ,2% ,1% Meerling zwangerschap Tweelingen ,0% ,9% ,1% ,8% Drielingen of meer 21 55,3% 13 34,2% 4 10,5% 38 0,0% Subtotaal ,1% ,9% ,0% ,9% Totaal ,5% ,3% ,2% ,0% 24 leeftijd en pariteit Tabel geeft de leeftijdsverdeling van in bevallen vrouwen weer, onderverdeeld naar pariteit en naar eenling- en meerlingzwangerschap. 59,1% van de vrouwen in Nederland was in 30 jaar of ouder ten tijde van de partus. 65,7% van alle vrouwen was tussen de 25 en 35 jaar ten tijde van de partus, 11,9% was onder de 25 jaar en 21,3 % was 35 jaar of ouder. Het percentage tienerzwangerschappen (<20 jaar) bedroeg evenals in ,5%, waarvan 91,8% nulliparae. Er waren totaal 13 meerlingzwangerschappen bij tienermoeders (tabel en 1.4.2). Bij de geboorte van het eerste kind is 55,2% jonger dan 30 jaar, bij het tweede kind is dit 33,4% en bij het derde of volgende kind is dit 19,6%. Uitgesplitst naar eenling- en meerlingzwangerschappen zijn deze getallen respectievelijk, 55,5, 33,2 en 19,6% (eenling) en 39,1, 25,0 en 16,2% (meerling). Boven de leeftijd van 40 jaar krijgt 1,7% haar eerste, 2,5% haar tweede en 6,7% haar derde of volgende kind (eenlingen). Voor de meerlingen is dit respectievelijk 2,2, 2,7 en 6,6% (tabel 1.4.1). Kijken we naar de trend in leeftijd waarop vrouwen in Nederland kinderen krijgen dan zien we tussen 2005 en dat het aantal vrouwen onder de 30 stabiel is, de categorie tussen licht stijgt evenals de leeftijdcategorie >35 terwijl in de leeftijdscategorie een lichte daling zichtbaar is.(tabel 1.4.4)

26 Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar pariteit en eenling/meerling in Jaar Eenling / meerling zwangerschap Totaal Pariteit Eenling Meerling # % # % # % Pariteit 0* ,5% ,1% ,5% Pariteit ,4% ,9% ,3% Pariteit ,8% ,3% ,8% Pariteit ,5% 127 4,0% ,5% Pariteit ,8% 55 1,7% ,8% Totaal ,0% ,0% ,0% Tabel Trend bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar pariteit in Jaar Trend pariteit vrouw Pariteit # % # % # % Pariteit ,5% ,1% ,5% Pariteit ,4% ,6% ,3% Pariteit ,1% ,3% ,2% Totaal ,0% ,0% ,0% De perinatale indicatoren betreffende leeftijd van de bevallen vrouw wordt weergegeven in tabel De perinatale indicator leeftijd bij de partus van 17 jaar en jonger bedroeg 0,3% (578 zwangerschappen). Voor de meeste van deze meisjes was het een eerste zwangerschap, 15 zijn bevallen van een tweede kind en slechts één van een derde kind. etniciteit en pariteit Tabel 1.5 geeft de verdeling weer van vrouwen naar etniciteit, zoals in de LVR is geregistreerd en pariteit. De indeling naar etniciteit is enigszins problematisch, omdat er nog geen éénduidige definitie van de verschillende categorieën door de zorgverleners gehanteerd wordt. De Nederlandse/Kaukasische groep is het grootst, zowel bij de eenlingmoeders (80,6%) als bij de meerlingmoeders (82,4%). Wat betreft pariteit zien we dat het percentage vrouwen dat een derde of volgend kind krijgt afneemt in de Nederlands/Kaukasische groep vergeleken met de Niet Nederlandse groep: bij het eerste kind 82,8% versus 17,2%, bij het derde/volgende kind is het percentage 71,9% versus 28,1%. Verder worden meerlingen procentueel iets vaker in de Nederlands/Kaukasische populatie geboren dan in de overige populatie. Dit zal deels een leeftijdseffect zijn maar ook gerelateerd kunnen zijn aan een hoger gebruik van geassisteerde reproductietechnieken. 25

27 Tabel 1.3 Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar eenling/meerling, wijze conceptie en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Eenling/Meerling P0 P1 P2+ Wijze conceptie # % # % # % # % Eenling zwangerschap Spontaan ,2% ,6% ,0% ,2% Medische begeleiding ,9% ,5% 214 0,7% ,6% Ovulatie inductie/ hyperstimulatie 661 0,9% 306 0,4% 71 0,2% ,6% IUI 692 0,9% 213 0,3% 37 0,1% 942 0,6% IVF ,4% 383 0,5% 70 0,2% ,9% Overige 545 0,7% 207 0,3% 36 0,1% 788 0,5% Onbekend ,9% ,6% ,3% ,2% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Meerling zwangerschap Spontaan ,5% ,5% ,0% ,5% Medische begeleiding ,5% ,5% 46 8,0% ,5% Ovulatie inductie/ hyperstimulatie 80 5,3% 39 3,5% 13 2,3% 132 4,1% IUI 74 4,9% 31 2,8% 3 0,5% 108 3,4% IVF ,2% ,8% 23 4,0% ,6% Overige 135 9,0% 60 5,4% 7 1,2% 202 6,3% Onbekend 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Spontaan ,0% ,0% ,6% ,4% Medische begeleiding ,5% ,2% 260 0,8% ,0% Ovulatie inductie/ hyperstimulatie 741 1,0% 345 0,6% 84 0,3% ,7% IUI 766 1,0% 244 0,4% 40 0,1% ,6% IVF ,7% 503 0,8% 93 0,3% ,1% Overige 680 0,9% 267 0,4% 43 0,1% 990 0,6% Onbekend ,5% ,9% ,5% ,6% Totaal ,0% ,3% ,3% ,0% 26

28 Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar eenling/meerling, leeftijd vrouw en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Eenling/Meerling P0 P1 P2+ Leeftijd vrouw # % # % # % # % Eenling zwangerschap <20 jaar ,0% 191 0,3% 14 0,0% ,5% jaar ,3% ,1% 871 2,9% ,5% jaar ,2% ,1% ,7% ,0% jaar ,5% ,3% ,9% ,8% jaar ,4% ,6% ,5% ,3% 40 jaar ,7% ,5% ,9% ,9% Onbekend 6 0,0% 1 0,0% 2 0,0% 9 0,0% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Gem. leeftijd (jr) + (SD) 28,8 (5,0) 31,3 (4,5) 33,3 (4,4) 30,5 (5,0) Meerling zwangerschap < 20 jaar 13 0,9% 0 0,0% 0 0,0% 13 0,4% jaar ,6% 42 3,8% 16 2,8% 217 6,8% jaar ,6% ,2% 77 13,4% ,8% jaar ,1% ,7% ,6% ,7% jaar ,4% ,4% ,7% ,9% 40 jaar 36 2,4% 33 3,0% 37 6,5% 106 3,3% Onbekend 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% 0 0,0% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Gem. leeftijd (jr) + (SD) 30,6 (4,8) 32,3 (4,2) 33,5 (4,3) 31,7 (4,6) Totaal < 20 jaar ,9% 191 0,3% 14 0,0% ,5% jaar ,2% ,0% 887 2,9% ,4% jaar ,1% ,0% ,7% ,9% jaar ,6% ,3% ,9% ,8% jaar ,5% ,8% ,6% ,4% 40 jaar ,7% ,5% ,9% ,9% Onbekend 6 0,0% 1 0,0% 2 0,0% 9 0,0% Totaal ,0% ,0% ,0% ,0% Gem. leeftijd (jr) + (SD) 28,9 (5,0) 31,3 (4,4) 33,3 (4,4) 30,6 (5,0) 27

29 Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar specifieke leeftijdsgroepen vrouw en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Leeftijd vrouw P0 P1 P2+ # # # # % 17 jaar ,3% < 20 jaar ,5% < 25 jaar ,9% 30 jaar ,2% 35 jaar ,4% 36 jaar ,1% 40 jaar ,9% 41 jaar ,6% Onbekend Totaal ,0% Tabel Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar leeftijdsgroepen vrouw in Jaar Totaal Leeftijd vrouw # % < 15 jaar 12 0,0% jaar ,5% jaar ,4% jaar ,9% jaar ,8% jaar ,4% jaar ,9% jaar 147 0,1% 50 jaar 5 0,0% Onbekend 9 0,0% Totaal ,0% 28

30 Tabel Trend bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar leeftijdsgroep vrouw in Jaar Trend leeftijd vrouw Leeftijd vrouw # % # % # % < 25 jaar ,8% ,7% ,9% jaar ,9% ,6% ,9% jaar (incl. onbekend) ,9% ,9% ,8% 35 jaar ,4% ,8% ,4% Totaal ,0% ,0% ,0% Figuur 1.2 Figuur Bevallen 1.2 vrouwen vanaf 22 weken naar etniciteit in Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar etniciteit in 03% 01% 02% 00% 02% 03% 08% Nederlands Mediterraan (Turks/Marokkaans) Overig Europees Creools Hindoestaans Aziatisch 81% Mixed/andere etn. Groepen Onbekend 29

31 Tabel 1.5 Bevallen vrouwen vanaf 22 weken naar eenling/meerling, etniciteit vrouw en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Eenling/Meerling P0 P1 P2+ Etniciteit vrouw # % # % # % # % Eenling zwangerschap Nederlands ,8% ,3% ,8% ,6% Mediterraan (Turks/Marokkaans) ,9% ,2% ,2% ,1% Overig Europees ,4% ,9% 747 2,5% ,0% Creools ,9% ,0% ,7% ,3% Hindoestaans 756 1,0% 564 0,9% 330 1,1% ,0% Aziatisch ,1% ,0% 541 1,8% ,0% Mixed/andere etn. groepen ,4% ,2% ,4% ,5% Onbekend 364 0,5% 287 0,5% 165 0,5% 816 0,5% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Meerling zwangerschap Nederlands ,7% ,5% ,5% ,4% Mediterraan (Turks/Marokkaans) 85 5,7% 74 6,7% 68 11,9% 227 7,1% Overig Europees 48 3,2% 26 2,3% 14 2,4% 88 2,8% Creools 33 2,2% 26 2,3% 32 5,6% 91 2,9% Hindoestaans 14 0,9% 11 1,0% 5 0,9% 30 0,9% Aziatisch 19 1,3% 14 1,3% 10 1,7% 43 1,4% Mixed/andere etn. groepen 23 1,5% 28 2,5% 15 2,6% 66 2,1% Onbekend 8 0,5% 4 0,4% 2 0,3% 14 0,4% Subtotaal ,0% ,0% ,0% ,0% Totaal Nederlands ,8% ,4% ,9% ,7% Niet Nederlands ,2% ,6% ,1% ,3% Mediterraan (Turks/Marokkaans) ,9% ,2% ,2% ,0% Overig Europees ,4% ,8% 761 2,5% ,0% Creools ,9% ,0% ,7% ,3% Hindoestaans 770 1,0% 575 0,9% 335 1,1% ,0% Aziatisch ,1% ,0% 551 1,8% ,0% Mixed/andere etn.groepen ,4% ,2% ,4% ,5% Onbekend 372 0,5% 291 0,5% 167 0,5% 830 0,5% Totaal ,0% ,0% ,0% ,0% 30

32 31

33 32

34 Hoofdstuk 2 Kinderen geboren in 33

35 Kinderen geboren in pariteit, geslacht en meerlingen 34 Dit hoofdstuk beschrijft de kenmerken van de kinderen geboren in, die opgenomen zijn in de LVR1, LVR2, en/of de LNR. Dit betreft de kinderen geboren na een amenorroeduur vanaf 22.0 weken, dit in tegenstelling tot de voorgaande jaren waarin kinderen geboren na een zwangerschapsduur van 20.0 weken in de tabellen van het jaarboek waren opgenomen. Deze keuze is gemaakt op grond van de inclusie in de Peristat II studie (Europese vergelijking van perinatale zorg). Er zijn in eenlingen en meerlingkinderen geregistreerd in de LVR-LNR (tabel 2.1.1). Van het geboortegewicht wordt een trend aangegeven voor de jaren In zijn de gegevens geregistreerd van geboren kinderen, waarvan 3,53% (6.122/ ) meerlingkinderen (tabel 2.1.1). Er werden eerste kinderen geboren (P0) (45,5%), 36,4% tweede kinderen (P1) en 18,2% derde of latere kinderen (P2+) (tabel 2.1.1). Iets minder dan de helft van de geregistreerde kinderen is een meisje (48,8%). De sekse verdeling is bij meerlingen en eenlingen en ook per pariteit vrijwel gelijk. Bij meerlingen is ook in het percentage meisjes ruim 1% hoger dan bij eenlingen (50,1%). Betreft het een kind geboren uit een meerlingzwangerschap, die de 2 e zwangerschap van moeder is (P1), is het percentage meisjes nog iets hoger (50,5%). De sekse ratio (jongens/meisjes) is 1,05. Van in totaal 119 kinderen is het geslacht niet bekend (niet genoteerd). (tabel 2.1.2). Tabel geeft een meerjarenoverzicht (2005 t/m ) van het aantal levend en dood geboren kinderen na een zwangerschapsduur van 22 weken of meer. Het aantal geboorten neemt vanaf 2005 geleidelijk af, een trend die ook in eerdere jaarboeken al werd waargenomen (in 2006 met 0,77% ten opzichte van 2005, in met 1,56% t.o.v. 2006). geboren kinderen naar provincie De meeste kinderen worden geboren in de randstad (tabel en fig 2.1). In Noord- en Zuid Holland werden in kinderen geboren (is 38,1% van het totaal aantal geboortes is Nederland). In de noordelijke provincies (Friesland, Groningen en Drenthe) worden aanzienlijk minder kinderen geboren (9,5% van het totaal). geboren kinderen naar geboortemaand Het aantal geboortes per maand varieert in van ruim tot bijna per maand (tabel en fig 2.2). Januari en augustus springen er met 9,3 en 9,7% van

36 Tabel Levend- en doodgeboren kinderen vanaf 22 weken naar pariteit en eenling/meerling in Jaar Totaal Pariteit Eenling Meerling # % # % # % P ,5% ,5% ,5% P ,4% ,4% ,3% P ,2% ,0% ,2% Totaal ,0% ,0% ,0% Tabel Levend- en doodgeboren kinderen vanaf 22 weken naar eenling/meerling, geslacht kind en pariteit in Jaar Pariteit Totaal Eenling/Meerling P0 P1 P2+ Geslacht kind # % # % # % # % Eenling kind Jongen ,2% ,1% ,1% ,1% Meisje ,7% ,9% ,9% ,8% Onbekend 48 0,1% 31 0,1% 21 0,1% 100 0,1% Subtotaal ,5% ,4% ,2% ,0% Meerling kind Jongen ,7% ,1% ,3% ,6% Meisje ,1% ,5% ,3% ,1% Onbekend 6 0,2% 9 0,4% 4 0,4% 19 0,3% Subtotaal ,5% ,4% ,0% ,0% Totaal Jongen ,2% ,0% ,0% ,1% Meisje ,8% ,9% ,9% ,8% Onbekend 54 0,1% 40 0,1% 25 0,1% 119 0,1% Totaal ,5% ,3% ,2% ,0% 35