BOKS 7: Identiteit Psychologie. College 1: Persoonlijkheid. Timo Jansen

Transcriptie

1 BOKS 7: Identiteit Psychologie College 1: Persoonlijkheid Timo Jansen

2 Indeling college Psychologie: wat en waarom Waarom persoonlijkheidspsychologie? Hoe omschrijf ik mijzelf (en anderen)? Nature of nurture? Socialisatie Oude indelingen Indeling naar lichaamsbouw (somatotypes) Psychodynamische opvattingen Indeling naar karaktertrekken Persoonlijkheidsvragenlijsten

3 Psychologie: wat en waarom Psychologie beschrijft, verklaart en voorspelt menselijk gedrag aan de hand van biologische processen, denken/ voelen/ willen en omgevingsfactoren. Journalisten en communicatieprofessionals duiden, beïnvloeden en anticiperen op menselijk gedrag én werken samen met anderen. Psychologie in blok 4: 1. Persoonlijkheid 2. Waarneming 3. Persoonlijke effectiviteit 4. Integriteit

4 Waarom persoonlijkheidspsychologie? De persoonlijkheid als stabiele factor in menselijk gedrag: herkenbaarheid Voorspelt hoe iemand zal reageren Toepassing: assessments (sollicitatie/ loopbaanontwikkeling), interview/ reportage, image(building)

5 Hoe omschrijf ik mijzelf (en anderen)? Geslacht, leeftijd, opleiding, functie enz. Uiterlijke kenmerken (lengte, postuur, haarkleur enz.) Gedrag (spraakzaam/ stil, beweeglijk/ rustig enz.) Karakter: spontaan/ bedachtzaam, dominant/ volgend, theoretisch/ praktisch enz.)

6 Nature of nurture? NATURE: alles is aangeboren; je ontwikkelt je volgens je genetische code NURTURE: alles is aangeleerd; bij je geboorte ben je blanco, je wordt gevormd door wat je allemaal meemaakt Wat is qua persoonlijkheid nature en wat is nurture?

7 Socialisatie Het proces waarin je leert wat in een cultuur wel of niet gewenst, geaccepteerd en gewaardeerd is. (=aanpassingsproces)

8 Socialisatie (vervolg) Voorbeeld Hopi-indianen Voorbeeld Wolfskinderen (1920) Verklaring Nature-aanhangers Verklaring Nurture-aanhangers KRITISCHE PERIODE

9 Oude indelingen (nature) Hippocrates (300 v. C.): Bloed (sanguinisch): extravert en em. stabiel Gele gal (cholerisch): extravert en emotioneel Slijm (flegmatisch): introvert en em. stabiel Zwarte gal (melancholisch): introvert en emotioneel Galenus (2e eeuw n. C.): Warm koud Vochtig droog

10 Indelingen naar lichaamsbouw (nature) Frenologie ( wiskunde-knobbel ): Franz Joseph Gall ( ) Cesare Lombroso ( ) Bron:

11 Bron: phillips.blogs.com/photos/uncategorized/12phrenology.jpg

12 Indelingen naar lichaamsbouw (vervolg) Kretschmer (rond 1900) Leptosoom (tenger) Pycnisch (gedrongen) Atletisch Sheldon (1940) Endomorf (mollig) gericht op voedsel, comfort Mesomorf (gespierd) gericht op kracht, dominantie Ectomorf (tenger, weinig spierkracht) waakzaam, gericht op privacy

13 Psychodynamische opvattingen Freud ( ): Id (Es): je driften, impulsen, instinct Ego (Ich): je ik, je wil Superego (Überich): je geweten Jung ( ): Houding: introvert extravert Functie: rationeel gevoelsmatig

14 Indeling naar karaktertrekken (nurture) Cattell: 16 Personality Factor Inventory (1972) Ca woorden om mensen te beschrijven Factoranalyse (statistiek) 16 source-trekken Voorbeeld: Gereserveerd Open Eysenck: PEN (1990): Psychoticisme (impulscontrole pas later toegevoegd) Extraversie Neuroticisme (emotionele [in]stabiliteit)

15 Indeling naar karaktertrekken (vervolg) The Big Five ( OCEAN ): Openess to experience (openstaan voor ervaringen) Conscientiousness (consciëncieusheid) Extraversion (extraversie) Agreeableness ( altruïsme meegaandheid) Neuroticism (negatieve emotionaliteit)

16 Openstaan 5-13 (laag): behoudend (middel): gematigd (hoog): onderzoekend

17 Consciëntieusheid 5-14 (laag): flexibel (middel): evenwichtig (hoog): doelgericht

18 Extraversie 5-13 (laag): introvert (middel): ambivert (hoog): extravert

19 Altruïsme 5-16 (laag): uitdagend (provocerend) (middel): onderhandelend (hoog): aangepast (meegaand)

20 Negatieve emotionaliteit 5-13 (laag): veerkrachtig (stressbestendig) (middel): ontvankelijk (hoog): reactief (sensitief)

21 Persoonlijkheidsvragenlijsten MMPI (1940) NVM (Nederlandse verkorte MMPI) EPPS Big Five detector Nieuwsgierig?