Leerkracht vs. team? Naar een optimale balans tussen de leerkracht als individu en als teamlid voor het stimuleren van effectieve vakgroepwerking

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Leerkracht vs. team? Naar een optimale balans tussen de leerkracht als individu en als teamlid voor het stimuleren van effectieve vakgroepwerking"

Anna van der Linden
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Leerkracht vs. team? Naar een ptimale balans tussen de leerkracht als individu en als teamlid vr het stimuleren van effectieve vakgrepwerking Katrien Vangrieken SOK-cngres 2 juni

innvatie Vr een verzicht: Vangrieken, Dchy, Raes, & Kyndt (2015) MAAR! Ok negatieve kanten Niveau leerkrachten, bv.

2 Het belang van samenwerking Nd aan samenwerken & samen leren Vrdelen vr: Leraren: bv. welzijn, verbeterde nderwijspraktijk Leerlingen: bv. verbeterde prestaties & leren Schl: bv. innvatie Vr een verzicht: Vangrieken, Dchy, Raes, & Kyndt (2015) MAAR! Ok negatieve kanten Niveau leerkrachten, bv.: cnflict, verlies van autnmie, werkdruk, cnfrmiteit Niveau van de grep, bv.: sciaal lanterfanten, subgrepvrming, grepsdenken Niveau van de schl, bv.: cntrlemechanisme, standaardisering SOK-cngres 2 juni

bv.: attitude, vaardigheden Structurele factren, bv.

: leiderschap, grtte van het team, hetergeniteit vs.

: gedragen werkinhud/delen (gedeeld), cmmunicatie,

3 INDIVIDU EN! SAMEN -WERKING Beïnvledende factren Persnlijke factren, bv.: attitude, vaardigheden Structurele factren, bv.: tijd, fysieke structuren Grepsfactren, bv.: leiderschap, grtte van het team, hetergeniteit vs. hmgeniteit Prcesfactren, bv.: gedragen werkinhud/delen (gedeeld), cmmunicatie, interdependentie, gedeelde verantwrdelijkheid, autnmie Organisatiekenmerken, bv.: schlcultuur, ndersteuning vanuit directie SOK-cngres 2 juni

Cntinuüm van samenwerking Inhudelijk OPPERVLAKKIG - DIEPGAAND Vaak: Praktische zaken, bv. Planning Ideeën/materialen Timing Minder vaak: Gevelige zaken, bv.

4 Cntinuüm van samenwerking Inhudelijk OPPERVLAKKIG - DIEPGAAND Vaak: Praktische zaken, bv. Planning Ideeën/materialen Timing Minder vaak: Gevelige zaken, bv. Didactische aspecten van lesgeven Prblemen in de klas(praktijk) Elkaar bserveren / Team teaching Elkaar feedback geven Structureel/vrmelijk VERZAMELING INDIVIDUEN - TEAM Vaak: Geen echte teams Onderlinge afhankelijkheid vs. individuele autnmie Echte teams? Gedeelde delen & chesie Taakinterdependentie Uitkmstinterdependentie = Teamgevel (team entitativity) FOCUS = veilige nderdelen van lesgeven Leraren TEAMS? TEAMGEVOEL (TEAM ENTITATIVITY) Gedeelde delen & chesie Gedeelde delen en taken waarvr alle leden samen verantwrdelijk zijn Taakinterdependentie Samenwerking als belangrijk vr functineren als leerkracht Elkaar ndig hebben Uitkmstinterdependentie Prestaties van de vakgrep hebben invled p prestaties en berdeling van leden Als team berdeeld SOK-cngres 2 juni

5 Beïnvledende factren samenwerking Autnmie Individuele jbkenmerken Openheid t.a.v. samenwerking Delmatigheidsbeleving Samenwerking & prfessinele ntwikkeling Teamgevel Psychlgische veiligheid Kenmerken vakgrep Individuele jbkenmerken Autnmie Pedaggisch-didactisch: Onderwijsmethden en strategieën, vrmgeven van lessen, planning en klasmanagement Curriculum: Lesinhuden bepalen, leerplannen flexibel tepassen, delstellingen vr lesgeven pstellen Openheid t.a.v. Samenwerking: Cntinuüm vrkeur vr individueel/nafhankelijk penheid t.a.v. samenwerking Delmatigheidsbeleving Instructie & betrkkenheid lln: In staat achten m kwaliteitsvl nderwijs en instructie aan te bieden & m lln (k de meilijke) te mtiveren en betrkken te huden Klasmanagement: In staat achten tt effectief klasmanagement (Vangrieken et al., 2016; Tschannen-Mran & Wlflk Hy, 2001) SOK-cngres 2 juni

6 Kenmerken vakgrep Team entitativity teamgevel Gedeelde delen & chesie Taakinterdependentie: Ervaren belang van samenwerking + gevel elkaar ndig te hebben Uitkmstinterdependentie: Als team berdeeld wrden p prestaties + belang van prestaties vakgrep vr prestaties/berdeling leden Psychlgische veiligheid Veilig velen m (afwijkende) mening te uiten, futen te maken, m hulp te vragen (Vangrieken et al., 2016; Edmndsn, 1999) Samenwerking & prfessinele ntwikkeling 3 aspecten: Uitwisselingsactiviteiten: Praten ver meilijkheden bij het lesgeven; ideeën, materialen, leerervaringen en de eigen klaspraktijk delen met cllega s Prfessinele samenwerking: Samenwerken bij het ntwikkelen en uitwerken van lesmaterialen, tetsen, lesvrbereidingen en - aanpakken Cnstructieve discussies: Prfessinele meningsverschillen penlijk p een cnstructieve manier met elkaar bespreken (de Vries, Jansen, & Van de Grift, 2013) SOK-cngres 2 juni

7 Steekpref 37 schlen secundair nderwijs (verspreid ver Vlaanderen) 1610 Leerkrachten in 373 verschillende vakgrepen 1004 vruwen; 606 mannen Gemiddeld aantal jaren ervaring Op schl: 14.2 (0 40) In het nderwijs: 16.5 (0 46) Interimaris: 139; Vaste beneming: 1299 Samenwerking & prfessinele ntwikkeling Didactisch-pedaggische autnmie Curriculum autnmie Openheid t.a.v. samenwerking Uitwisselingsactiviteiten DMB Instructie & BTH leerlingen DMB Klasmanagement Prfessinele samenwerking Gedeelde delen & chesie Taakinterdependentie Cnstructieve discussies Uitkmstinterdependentie Psychlgische veiligheid SOK-cngres 2 juni

Samengevat: Over de hele lijn psitief effect: Delmatigheidsbeleving m.b.t. instructie & BTH lln Belang van penheid t.a.v. samenwerking en teamgevel Vnl.

8 Samengevat: Over de hele lijn psitief effect: Delmatigheidsbeleving m.b.t. instructie & BTH lln Belang van penheid t.a.v. samenwerking en teamgevel Vnl. uitwisselingsactiviteiten en prfessinele samenwerking Belang van psychlgische veiligheid Vnl. cnstructieve discussies Leerkracht als individu EN teamlid Autnmie vs. Samenwerking? Vaak: Autnmie als nafhankelijkheid & individueel werk Creëert spanning met samenwerking SOK-cngres 2 juni

Autnmie vs. Samenwerking? Schl als eierds?

Op zek naar autnmie-prfielen en relatie met samenwerking

70% LAAG: Openheid t.a.v. Samenwerking HOOG: Autnmie Ca.

Samenwerking LAAG: Curriculum autnmie Ca.

9 Autnmie vs. Samenwerking? Schl als eierds? Fcus p individueel werk? Spanning tussen autnmie & samenwerking? Op zek naar autnmie-prfielen en relatie met samenwerking Autnmie vs. Samenwerking: Prfielen BEIDE HOOG: Openheid t.a.v. samenwerking Autnmie Ca. 70% LAAG: Openheid t.a.v. Samenwerking HOOG: Autnmie Ca. 20% HOOG: Openheid t.a.v. Samenwerking LAAG: Curriculum autnmie Ca. 10% Uitwisselingsactiviteiten Prfessinele samenwerking Allemaal hge scre p didactisch-pedaggische autnmie SOK-cngres 2 juni

Autnmie vs. Samenwerking Balans tussen autnmie & samenwerking: Afspraken in verleg maar daarbinnen eigen ding den in de klas Didactisch-pedaggische autnmie = geveliger Samenwerking vnl.

10 Autnmie vs. Samenwerking Balans tussen autnmie & samenwerking: Afspraken in verleg maar daarbinnen eigen ding den in de klas Didactisch-pedaggische autnmie = geveliger Samenwerking vnl. beperkt tt uitwisselingsactiviteiten Verder nderscheid: Inhudelijk (handbeken, evaluatie, planning): penheid Lesgeven (stijl van lesgeven, klasmanagement): gevelig (persnlijk), meer individu-gericht Autnmie vs. Samenwerking Curriculum autnmie Beïnvled van bvenaf (leerplannen) Minder vrijheid, meer geaccepteerd DP autnmie als tegengewicht Belang van gelijkheid en persnlijke & prfessinele klik Ik denk dat het vr een grt deel afhankelijk is van f het klikt f niet. Als je een beetje dezelfde ingesteldheid hebt, zal dat al veel den. Dat je niet het gevel hebt dat dat uw autnmie beknt. SOK-cngres 2 juni

11 Autnmie vs. Samenwerking Tp-dwn vs. spntane samenwerking Gefrmaliseerd, tp-dwn: Als negatiever ervaren, minder relevant, meer spanning met autnmie Hier p schl hebben wij als leerkrachten eigenlijk niets aan die vakvergaderingen mdat dat meestal pgelegde taken zijn van schl uit en een aantal daarvan zijn verbdig. Spntaan, p eigen termen: Sterker gelinkt aan klaspraktijk Belang van autnmie p samenwerkingsniveau Cnclusies Samenwerking én aandacht vr individu Balans & circulaire relatie: Samenwerking en individueel werk sluiten elkaar niet uit Belang van autnmie p niveau van samenwerking SOK-cngres 2 juni

Samenwerking is een cntinuüm Stimuleren van diepgaande

12 Cnclusies Kern = GEDRAGENHEID! (meer)waarde van samenwerking inzien Belang van: Directe relevantie vr klaspraktijk Interdependentie Duidelijke & gedragen taak/gedeeld del Cnclusies Samenwerking is een cntinuüm Stimuleren van diepgaande samenwerking Open huding + pen schlcultuur ( mdel ) Veilige mgeving SOK-cngres 2 juni

13 SOK-cngres 2 juni

Vergelijkbare documenten

SCHOOLTEAMVRAGENLIJST 2016

SCHOOLTEAMVRAGENLIJST 2016 De rol van de leerkracht en het team in het optimaliseren van professionele ontwikkeling en bevlogenheid binnen vakgroepen Katrien Vangrieken Onderzoeksrationale Geëngageerde