VACCINATIEGRAAD IN VLAANDEREN 2016

Transcriptie

1 VACCINATIEGRAAD IN VLAANDEREN 2016 Prof. dr. Corinne Vandermeulen Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Dr. Mathieu Roelants Prof. dr. Heidi Theeten Dr. Tessa Braeckman Mevr. Kirsten Maertens Dr. Stéphanie Blaizot Prof. dr. Pierre Van Damme

2 Inleiding Historiek Peuters =18-24M Vaccinatiegraad studies in Vlaanderen Peuters Adolescenten 14 jaar (na 1 ste secundair) Peuters 14-jarigen Peuters 16-jarigen Moeders Vaccinnet algemeen (2006) UAntwerpen VUB KULeuven UAntwerpen

3 Inleiding Doelstellingen studie 2016 Vaccinatiegraad voor aanbevolen vaccins bij peuters ( 2014; maanden) bij adolescenten ( 2000; 16 jaar) bij pas bevallen moeders (kind in 2016) bij ouders van peuters: Mazelen; kinkhoestvaccin zwangerschap Belangrijkste vaccinatoren? Tijdigheid van vaccinatie? Wie is minder gevaccineerd en waarom? Houding van ouders t.o.v vaccins en vaccinatie? Voorstellen tot verbetering

4 2-STAPS CLUSTER STEEKPROEF Vlaams personenregister 125 clusters 7 peuters 10 adolescenten 5 jonge moeders

5 Vaccinatiegraad jonge kinderen Methodologie Vragenlijst werd elektronisch afgenomen April-augustus 2016 Data cleaning - aanvulling vaccingegevens - analyse

6 Vaccinatiegraad jonge kinderen Respons Respons Jonge Kind Vooropgesteld aantal 875 Steekproef n % Contact Weigering Deelname 746 $ 82.5 $ 2 kinderen uitgesloten uit de analyse Vervangen: 155 (17.1%) * Taalprobleem * Verhuisd/adres onbekend * 3 maal geen contact 6

7 VACCINATIEGRAAD (18-14 MAANDEN) Dosis 1 Dosis 2 Dosis 3 Dosis 4 Polio DTP Hib HBV Pnc MBR 96.2 MenC 93.7 Rota % van alle ouders denkt dat het schema volledig is Kinderen met volledig vaccinatieschema: 85.6%

8 100 Vaccinatiegraad bij Peuters maanden Polio DTPa H Influenzae Hepatitis B Pneumokokken MBR Meningokokken C Rotavirus

9 TIJDIGE VACCINATIE BIJ BABY S Tijdigheid voor 1 e levensjaar Aanbevolen eerste levensjaar Te vroeg Exact op aanbevolen leeftijd >1 week later >2 weken later >3 weken later 4-7 weken te laat Vanaf 8 weken te laat Hexa Hexa Hexa Pn c Pn c Rota Rota Rota na leeftijd 26 weken: n=10 Tijdigheid voor 2 e levensjaar Aanbevolen tweede levensjaar Te vroeg Op aanbevolen leeftijd Vanaf 1 maand te laat Vanaf 2 maanden te laat Hexa Pnc 3 of 4 b MBR c MenC c Agentschap Zorg en Gezondheid 12

10 Vaccinatiegraad jonge kinderen conclusies Vaccinatiegraad basisvaccinaties blijft stabiel en voldoende hoog Hexavalente vaccin (polio, DTP, Hib en HBV), pneumokokken vaccin en meningokokken C vaccin: vaccinatiegraad 90-95%: groepsimmuniteit is gewaarborgd MBR: vaccinatiegraad nam tussen 2005 en 2008 toe, bleef stabiel Eliminatie-doelstelling 95% voor 1 e dosis MBR-vaccin opnieuw behaald in 2016, zowel op Vlaams als op provinciaal niveau Rotavirus vaccin (ook aanbevolen door HGR, niet gratis aangeboden): lichte daling sinds

11 Vaccinatiegraad conclusies Tijdigheid blijft aandachtspunt, vooral in eerste levensjaar, ondanks verbetering tov 2012 Onvolledige vaccinatie cliché voor de gratis aanbevolen vaccins: Kinderen met niet of deeltijds werkende moeder, alleenstaande of in nieuw samengesteld gezin, met 2 broers en/of zussen en veranderd van vaccineerder Onvolledige vaccinatie cliché voor het rotavirus vaccin: Kinderen die in een grootstad wonen, niet naar kinderopvang gaan en leven binnen een gezin met een laag netto maandelijks inkomen (<2000 euro), deeltijds werkende moeder en veranderd zijn van vaccineerder Meerderheid van ouders van onvolledig gevaccineerde kinderen niet van bewust indien wel omwille van ziekte of verhuis vanuit buitenland Vaccinnet: bruikbaar voor inschatten van trends bij zuigelingen, maar volledigheid registratie neemt af per dosis 15

12 Vaccinaties bevraagd bij adolescenten in m 4m 5m 13m 15m 6jr 10-12jr 12jr 14jr Poliomyelitis Difterie Tetanus Pertussis Haemophilus influenza type b Hepatitis B ( ) Mazelen Bof Rode Hond MenC HPV ( )

13 16 jaar, 4desec DT-IPV 6 jaar bevraagd DTPa 6 jaar (2004) HPV advies meisjes (2007) dtpa gratis 14-16j (2009) HPV gratis 12j meisjes (2010) HBV catch-up stop (2012)

14 Vaccinatiegraad adolescenten Respons Vooropgestelde aantal 1250 Steekproef n % Contact 1355* 100 Weigering Deelname 1012** 74.7 *1000 uit basislijst en 355 (26,2%) uit reservelijst **8 adolescenten uitgesloten uit de analyse Vervangen: 250 (15.6%) * Taalprobleem * Verhuisd/adres onbekend * 3 maal geen contact 18

15 Vaccinatiegraad adolescenten Bron vaccinatiegegevens Bronnen per vaccindosis Vaccinatiedatum uit document thuis: HBV, MBR1, MenC DTP(1), Polio, MBR2 DTP2, HPV 50 53% 44 48% 34 42% Aangevuld uit Vaccinnet: 41 43% 48 54% 54 56% Aangevuld via HA <1% <1% <1% Aangevuld via CLB 4 5% 2 4% <1% 54.7% van bevraagde adolescenten heeft thuis vaccinatiedocumenten beschikbaar Voor 93.1% van jongeren antwoord van CLB s met voor 51% aanvullingen mogelijk 19

16 VACCINATIES BIJ ADOLESCENTEN (16J) Vaccinatiegraad bij 1012 adolescenten (geboren in 2000) Dosis 1 Dosis 2 Dosis 3 DTP Polio 91.9 MBR HBV Men C 88.9 HPV % van de adolescenten is volledig gevaccineerd * 93.4% van alle ouders denkt dat het schema volledig is Agentschap Zorg en Gezondheid 20

17 Vaccinatiegraad adolescenten Resultaten Na aanvulling en analyse van de schema s HBV: volledig schema: in rekening brengen van 2-, 3- en 4-schema s met juiste interval 85.6% correct gevaccineerd (= + 1.3% tov HBV 3 dosissen) MBR 2 dosissen slechts 87.7% heeft 2 dosissen gekregen dtap (14-15 jaar): op basis van aanvulling van vaccins gegeven na stop bevraging (hoofdzakelijk schoolachterstand) 91.2% gevaccineerd (= + 3.8%) HPV: volledig schema: in rekening brengen van 2- en 3-dosisschema s met juiste interval 91% correct gevaccineerd (= + 1.5% tov HPV 3 dosissen) 21

18 Adolescenten

19 EVOLUTIE MBR VACCINATIE ADOLESCENTEN Mazelen-bof-rubella - Ado ,6 83,6 74,6 88,1 90,6 92,8 93,4 89,8 90,5 83,5 84,6 87, MBR1 MBR2 2MBR Agentschap Zorg en Gezondheid 23

20 Vaccinatiegraad adolescenten Wie vaccineert? Sterk afhankelijk van vaccin / vaccinatieleeftijd: < 3 jaar: MBR1, Men C, HBV: vooral Kind en Gezin (54 66%) Schoolleeftijd DTP1/Polio, DTP2, MBR2, HPV: vooral CLB (59 89%) Kinderarts/huisarts: beide 5 à 10% Vanaf de leeftijd van 5 jaar: 94% door CLB; 52% door huisarts 25

21 ADOLESCENTEN CONCLUSIES Vaccinatiegraad stijgt nog. HPV vaccinatie (baarmoederhalskanker) voor de meisjes: meer dan 90% voor dosis 1 en 2, 89,5% voor dosis 3. Internationaal zeer goed resultaat. Eliminatiedoelstelling mazelen rubella: - stijging van de vaccinatiegraad met 1%, 10% sinds maar de 95% nog niet gehaald (doelstelling WHO). - Dit gaat om kinderen geboren in 2000 en voor 75% gevaccineerd in het schooljaar (5 de leerjaar). - Met de Europese vaccinatieweek hebben we in het voorjaar 2013 en 2014 de campagne gericht op deze doelgroep :> resultaat nog niet in deze cijfers. - Ondertussen worden ook meer gegevens geregistreerd in Vaccinnet waardoor de vaccinatiegegevens minder verloren gaan Agentschap Zorg en Gezondheid 27

22 Vaccinatiegraad adolescenten conclusies Voornaamste voorspellers van geen/onvolledige vaccinatie zijn: schoolachterstand en ouders van niet-belgische herkomst Kinderen met een deeltijds werkend moeder vaker gevaccineerd Documentatie (thuis) blijft een groot probleem, maar beschikbaarheid van gegevens in Vaccinnet verbeterd. Volgens de helft van de ouders van onvolledig gevaccineerde adolescenten zijn de vaccins wel degelijk toegediend maar niet gedocumenteerd; 1/3 weet het niet Vaccinnet bevat al veel data voor vaccins gegeven vanaf het secundair onderwijs, maar nog erg onvolledig voor vaccinatie voor de leeftijd van 12 jaar. 28

23 Vaccinatiegraad zwangere vrouwen Respons Respons Jonge Moeders Steekproef Vooropgesteld aantal 625 n % Contact Weigering Deelname 481* 82.5 Vervangen: 83 (13.2%) *5 kinderen uitgesloten uit de analyse Vervangen: 83 (13.2%) * Taalprobleem * Verhuisd/adres onbekend * 3 maal geen contact 29

24 Vaccinatiegraad zwangere vrouwen Resultaten Kennis: risico s/aanbeveling/gratis-gedeeltelijk terugbetaald % Kinkhoest Griep Kennis: Risico s Aanbeveling Gratis Risico s Aanbeveling deels terugbetaald Ik ben op de hoogte Ik ben niet op de hoogte (Hoofd) Informatiebron Gynaecoloog Gynaecoloog Gynaecoloog Gynaecoloog Gynaecoloog Gynaecoloog (+huisarts) 30

25 Vaccinatiegraad zwangere vrouwen Resultaten Vaccinatiegraad in Vlaanderen (%), 2016 Vaccinatie tijdens zwangerschap Vlaanderen Kinkhoest 69.3 ( ) Griep 47.2 ( ) Kinkhoestvaccinatie: 71.9% huisarts % gynaecoloog Gemiddeld op 28 weken (range ) 32.8% gevaccineerd buiten aanbevolen tijdsvenster Indien geen vaccinatie: niet aangeboden - afgeraden vanwege recente vaccinatie - niet aanbevolen Griepvaccinatie: 68.0% huisarts % bedrijfsarts % gynaecoloog Gemiddeld op 25.5 weken (range ) 3.1% gevaccineerd buiten aanbevolen tijdsvenster Indien geen vaccinatie: niet aangeboden - bewust nooit gevaccineerd - niet aanbevolen 31

26 OUDERS VAN JONGE KINDEREN & ZWANGERE VROUWEN > Ouders jonge kinderen: Mazelen: 45,9% van de vaders en 55,9% van de moeders Kinkhoest: 57,6% (moeder tijdens zwangerschap in 2014) > Vrouwen die in 2016 zwanger waren: Kinkhoest: 69,3% Griep: 47,2% Vaccinatiegraad kinkhoest- en griepvaccinatie tijdens de zwangerschap, Vlaanderen 2016 Enkel kinkhoest Kinkhoest +griep 44% 25% 28% Enkel kinkhoestvaccin tijdens de zwangerschap Geen kinkhoest- of griepvaccin tijdens de zwangerschap Enkel griepvaccin tijdens de zwangerschap Kinkhoest- en griepvaccin tijdens de zwangerschap 3% Agentschap Zorg en Gezondheid 32

27 OUDERS VAN JONGE KINDEREN & ZWANGERE VROUWEN Kinkhoestvaccinatie van de zwangere vrouw en haar partner, Vlaanderen % 9% 16% mama alleen allebei geen 56% partner alleen Agentschap Zorg en Gezondheid 33

28 Vaccinatiegraad zwangere vrouwen Resultaten Vaccinatiegraad in Vlaanderen (%), 2016 Partner-cocoon Vlaanderen Cocoon bij partner Recente kinkhoestvaccinatie (< 1 jaar geleden) 48.1 Kinkhoestvaccinatie tijdens de laatste 10 jaar 61.7 * Via ICF geen persoonsgegevens of toestemming opgevraagd om vaccinatiegegevens van vaders van jonge kinderen op te zoeken via Vaccinnet Cocoonvaccinatie partner: 85.5% huisarts - 7.0% gynaecoloog - 3.7% bedrijfsarts Indien geen vaccinatie: recente vaccinatie - niet aangeboden - niet aanbevolen - vergetelheid 34

29 DETERMINANTEN Vrouwen werden minder vaak in de zwangerschap gevaccineerd tegen kinkhoest en tegen griep indien: - Ze al kinderen hadden - Bevalling in ziekenhuis met 800 bevallingen/jaar Vrouwen werden ook minder vaak gevaccineerd tegen kinkhoest als - Gezinsinkomen lager dan 3000 /maand of ongekend was Vrouwen werden vaker gevaccineerd tegen griep als ze door een gynaecoloog en een andere gezondheidswerker werden gevolgd tijdens de zwangerschap Vrouwen die niet gevaccineerd waren, gaven vaak aan dat ze het vaccin niet hadden aangeboden gekregen of dat het was afgeraden Agentschap Zorg en Gezondheid 35

30 37 Vaccinatie vertrouwen

31 Vaccinatie vertrouwen Ouders van jonge kinderen Nut/belang/ doeltreffendheid Informatie/raad/ overtuigd van bescherming Risico s/ Nevenwerkingen Veiligheid Negatieve stelling 38

32 39 Vaccinatie vertrouwen Ouders van adolescenten

33 Vaccinatie vertrouwen Jonge moeders Nut/belang/ doeltreffendheid Informatie/raad/ overtuigd van bescherming Risico s/ Nevenwerkingen Veiligheid Negatieve stelling Nut en veiligheid 40

34 HOUDING T.O.V. VACCINATIE Bevraging ouders 3 cohorten op basis van WHO vragenlijst: - > 90% heeft groot tot zeer groot vertrouwen in vaccins en vaccinaties. - Ouders zijn zich bewust dat vaccins niet alleen eigen kind beschermt, maar bijdraagt tot bescherming andere personen. - > 90% heeft groot tot zeer groot vertrouwen in vaccinatoren. - Veiligheid en nevenwerkingen belangrijk aandachtspunt. - 25% denkt dat er niet meer gevaccineerd moet worden als de ziekte verdwenen is Agentschap Zorg en Gezondheid 41

35 AANBEVELINGEN VAN DE ONDERZOEKSGROEP ADO S Betrouwbare en volledige documentatie van vaccinaties bij adolescenten Nog steeds gegevens bij huisarts en CLB die niet Vaccinnet terug te vinden is. Inspanningen om registratie te verbeteren verderzetten. MBR-vaccinatie verder verhoogd, maar WHO norm nog niet bereikt. Verder inzetten op bereiken van 95% drempel voor beide dosissen. Hepatitis B: catch-up van zuigelingen die niet gevaccineerd zijn beter organiseren. HPV: zeer goed bereik, zeker in vergelijking met heel wat andere landen, zoals Nederland, Duitsland, Denemarken, US en Australië. Vaccinatie van adolescenten met schoolachterstand verdient extra aandacht, alsook adolescenten uit kansarme omgeving of met ouders van buitenlandse origine Agentschap Zorg en Gezondheid 42

36 AANBEVELINGEN VAN DE ONDERZOEKSGROEP BABY S Subdoelstelling Vlaamse Actieplan Vaccinaties (voldoende vaccinatiegraad voor garanderen van groepsimmuniteit) focus op 2 de dosis MBR Reminder strategieën naar ouders (vaak niet bewust) Vlot ter beschikking stellen van de vaccins van belang Subdoelstelling Vlaamse Actieplan Vaccinaties tijdigheid verbetering maar doelstelling nog niet behaald inzetten op tijdige toediening vaccindosissen in 1e levensjaar verder uitbouwen cocoonstrategie Taakverdeling tussen verschillende vaccinatoren duidelijk stellen. Soms moeilijk om verantwoordelijke vaccineerder te identificeren (bij verandering) Vaccinatiegegevens volwassenen (ouders van) blijft moeilijke zaak. Aanmoediging om recente (en oude) vaccinatiegegevens in Vaccinnet in te voeren door behandelend arts Agentschap Zorg en Gezondheid 43

37 AANBEVELINGEN VAN DE ONDERZOEKSGROEP JONGE MOEDERS Agentschap Zorg en Gezondheid 44