Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 25 november 2005 C F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C F.- AXA BELGIUM, naamloze vennootschap, Mr. John Kirkpatrick, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen 1. INTERBREW BELGIUM, naamloze vennootschap, 2. ZURICH, naamloze vennootschap, 3. EXCESS INSURANCE COMPANY LIMITED, vennootschap naar Engels recht, 4. FORTIS AG, naamloze vennootschap, 5. KBC VERZEKERINGEN, naamloze vennootschap, 6. HAMBURGER-MANNHEIMER VERSICHERING AKTIENGESELL- SCHAFT, vennootschap naar Duits recht. in tegenwoordigheid van DUYSTER Edgar, curator faillissement b.v.b.a. Jewil.

2 25 november 2005 C F/2 I. Bestreden beslissing Het cassatieberoep is gericht tegen een arrest, op 27 juni 2003 gewezen door het Hof van Beroep te Luik. II. Rechtspleging voor het Hof Raadsheer Christine Matray heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal André Henkes heeft geconcludeerd. III. Middel Eiseres voert in haar verzoekschrift twee middelen aan waarvan het eerste als volgt is gesteld. Geschonden wetsbepalingen - artikel 38, eerste lid, van de wet van 11 juni 1874 betreffende verzekeringen in het algemeen (voor de opheffing ervan bij de wet van 25 juni 1992) ; - artikel 1165 van het Burgerlijk Wetboek. Aangevochten beslissingen Het arrest stelt eerst vast dat het gebouw, gelegen in Eupen, Schönefelderweg 222, eigendom van de stad Eupen, verhuurd aan (de eerste verweerster) ( ), door haar onderverhuurd aan de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil, die het als café-restaurant exploiteerde, op 10 maart 1988 door een brand werd beschadigd ; dat de naamloze vennootschap Piedboeuf (in wier rechten de eerste verweerster is getreden) bij de (overige verweersters) een huurverzekering had gesloten ; dat die ondernemingen in medeverzekering optraden; dat de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil eveneens een verzekering huurdersaansprakelijkheid had gesloten bij de naamloze vennootschap Verzekeringen De Bij-De Vrede in wier rechten (eiseres) is getreden) (vaststellingen van de eerste rechter waarnaar het arrest verwijst) ; dat de

3 25 november 2005 C F/3 verschillende verzekeringsmaatschappijen die dat gebouw tegen brand verzekerden, de door de stad Eupen geleden schade hebben gedekt tot beloop van hun aandeel in de medeverzekering; dat zij, nu zij in de rechten en de vorderingen van hun verzekerde waren getreden, verscheidene gerechtelijke procedures hebben ingesteld tegen de (eerste verweerster) en haar verzekeraars (de overige verweersters), tegen de onderhuurster, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil, en Mr. Duyster, curator in het faillissement van laatstgenoemde vennootschap, alsook [tegen] haar verzekeraar, (eiseres) ; dat de verweersters een vordering tot tussenkomst en vrijwaring hebben ingesteld tegen de curator in het faillissement van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil alsook tegen (eiseres) opdat er, ingeval de fout van de huurder in aanmerking wordt genomen, (...), voor recht zou worden gezegd dat zij hoofdelijk en onverdeeld door die twee partijen gevrijwaard zouden worden voor alle veroordelingen die tegen de (eerste verweerster) zouden worden ingesteld ; dat zij, voor het hof [van beroep], incidenteel hoger beroep instellen en die vordering tot tussenkomst en vrijwaring opnieuw indienen ; het beslist vervolgens dat de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil bij gebrek aan bewijs vrijgesteld was van elke schuld in het ontstaan van de brand, aangezien de aansprakelijkheid van die vennootschap en die van de eerste verweerster in het gedrang waren gekomen op grond van artikel 1735 van het Burgerlijk Wetboek en de verweersters aan de verzekeraars van de stad Eupen de bedragen moesten terugbetalen die aan de stad Eupen waren uitgekeerd, en het verklaart de vordering tot tussenkomst en vrijwaring van de verweersters tegen eiseres ontvankelijk en veroordeelt haar, hoofdelijk met Mr. Duyster q.q., om de verweersters ten belope van 50 pct. te vrijwaren voor de tegen hen uitgesproken veroordelingen, in hoofdsom en interesten, om provisioneel het totale bedrag van ,93 euro aan de verzekeraars van de stad Eupen te betalen. Het arrest grondt die beslissing op de volgende redenen :

4 25 november 2005 C F/4 (Eiseres) en haar verzekerde houden staande dat (de vordering tot vrijwaring van de verweersters) niet ontvankelijk is op grond van artikel 38 van de wet van 11 juni 1874 ( ) op grond dat voornoemd artikel alleen aan de eigenaar en zijn rechtverkrijgenden een recht verleent om op te treden tegen de verzekeraar van de huurder en dat, bijgevolg, ( ) (de verweersters) niet gerechtigd zijn op te treden tegen de verzekeraars van de onderhuurster Jewil, zijnde (eiseres) en de naamloze vennootschap Mercator Verzekeringen. Die redenering kan niet worden gevolgd; (de eerste verweerster) die het litigieuze gebouw (heeft) verhuurd, (heeft) de hoedanigheid van eigenaar-verhuurder in de zin van artikel 38 in (haar) betrekkingen met de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil. Grieven Artikel 38, eerste lid, van de wet van 11 juni 1874 betreffende verzekeringen in het algemeen luidt als volgt : in geval van brand in een gebouw vervalt de schadevergoeding, verschuldigd aan de huurder die zijn aansprakelijkheid heeft laten verzekeren, aan de eigenaar van het goed, met uitsluiting van de schuldeisers van de verzekerde. Krachtens die wetsbepaling kunnen de eigenaar van het door brand geteisterde gebouw, of diens verzekeraar die in zijn rechten is getreden, een rechtstreekse vordering instellen tegen de brandverzekeraar van de huurder. Door die rechtstreekse vordering in te stellen, wijkt de voornoemde bepaling af van artikel 1165 van het Burgerlijk Wetboek krachtens hetwelk overeenkomsten alleen gevolgen teweeg brengen tussen de contracterende partijen en zij derden slechts tot hun voordeel strekken in het geval waarin artikel 1121 voorziet (beding ten behoeve van een derde). Bijgevolg dient voornoemd artikel 38 op beperkende wijze te worden uitgelegd : het verleent de rechtstreekse vordering enkel aan de eigenaar en niet aan de huurder die, per definitie, geen eigenaar van het goed is. Door de rechtstreekse vordering van de eerste verweerster (de huurster van het door brand geteisterde gebouw) en van haar verzekeraars (de overige verweersters) tegen eiseres (de aansprakelijkheidsverzekeraar van de onderhuurder) ontvankelijk en gegrond te verklaren, schendt het bestreden

5 25 november 2005 C F/5 arrest bijgevolg de artikelen 1165 van het Burgerlijk Wetboek en 38, eerste lid, van de wet van 11 juni IV. Beslissing van het Hof 1. Eerste middel Overwegende dat, luidens artikel 1165 van het Burgerlijk Wetboek, overeenkomsten alleen gevolgen teweeg brengen tussen de contracterende partijen, dat ze aan derden geen nadeel toebrengen en dat ze hun slechts tot voordeel strekken in het geval waarin artikel 1121 van dat wetboek voorziet ; Overwegende dat luidens artikel 38, eerste lid, van de wet van 11 juni 1874 betreffende verzekeringen in het algemeen, die in deze zaak van toepassing is, in geval van brand in een gebouw de schadevergoeding vervalt, verschuldigd aan de huurder die zijn aansprakelijkheid heeft laten verzekeren, aan de eigenaar van het goed, met uitsluiting van de schuldeisers van de verzekerde ; Dat die bepaling krachtens welke de eigenaar van het door brand geteisterde gebouw een rechtstreekse vordering kan instellen tegen de verzekeraar van de huurder, afwijkt van voornoemd artikel 1165 van het Burgerlijk Wetboek; dat zij beperkend moet worden uitgelegd ; Overwegende dat het bestreden arrest erop wijst dat eiseres, de verzekeraar van de onderhuurder van het geteisterde goed, betwist dat de tegen haar ingestelde vordering tot tussenkomst en vrijwaring ontvankelijk is op grond van artikel 38 van de wet van 11 juni 1874; dat het arrest daartoe als reden opgeeft dat de eigenaar of zijn rechtverkrijgenden een recht hebben om op te treden tegen de verzekeraar van de huurder maar oordeelt dat die redenering niet kan worden gevolgd en dat de huurder die zelf het geteisterde gebouw heeft verhuurd de hoedanigheid van eigenaar-verhuurder heeft in de zin van artikel 38 in [zijn] betrekkingen met [de onderhuurder] ; Dat het bestreden arrest, door op die grond eiseres ertoe te veroordelen de verweersters ten belope van 50 pct. te vrijwaren voor de tegen hen

6 25 november 2005 C F/6 uitgesproken veroordelingen in hoofdsom en interesten, niet naar recht verantwoord is; 2. Overige grieven Overwegende dat er geen grond bestaat tot onderzoek van het eerste middel dat niet tot ruimere cassatie kan leiden; En overwegende dat eiseres er belang bij heeft dat het arrest bindend wordt verklaard ten aanzien van de partij die daartoe voor het Hof is opgeroepen; OM DIE REDENEN, HET HOF, Vernietigt het bestreden arrest in zoverre het eiseres ertoe veroordeelt de verweersters ten belope van 50 pct. te vrijwaren voor de tegen hen uitgesproken veroordelingen in hoofdsom en interesten ; Verklaart het arrest bindend ten aanzien van Meester Edgar Duyster, optredend in de hoedanigheid van curator in het faillissement van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Jewil ; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest ; Houdt de kosten aan en laat de beslissing daaromtrent aan de feitenrechter over ; Verwijst de zaak de aldus beperkte zaak naar het Hof van Beroep te Brussel. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, eerste kamer, te Brussel, door afdelingsvoorzitter Philippe Echement, de raadsheren Didier Batselé, Daniel Plas, Christine Matray en Philippe Gosseries, en in openbare terechtzitting van vijfentwintig november tweeduizend en vijf uitgesproken door afdelings-

7 25 november 2005 C F/7 voorzitter Philippe Echement, in aanwezigheid van advocaat-generaal André Henkes, met bijstand van griffier Marie-Jeanne Massart. Vertaling opgemaakt onder toezicht van raadsheer Eric Stassijns en overgeschreven met assistentie van griffier Philippe Van Geem. De griffier, De raadsheer,