Bijnierkanker (adrenocorticaal carcinoom)

Transcriptie

1 Bijnierkanker (adrenocorticaal carcinoom) Auteur: Dr. Thomas Adams Bijnierkanker of adrenocorticaal carcinoom is een kanker die uitgaat van de buitenste laag van de bijnier, de cortex. De tumor wordt functionerend genoemd als hij meer hormonen produceert dan normaal. Hij wordt niet-functionerend genoemd als hij geen hormonen aanmaakt. De hormonen die aangemaakt worden door functionerende tumoren kunnen bepaalde symptomen veroorzaken. Deze hormonen zijn cortisol, aldosteron, testosteron en estrogen. Kanker van het bijniermerg wordt feochromocytoom genoemd. Bron: National Cancer Institute (US National Institutesof Health) Risicofactoren Bepaalde genetische aandoeningen verhogen het risico op het ontwikkelen van bijnierkanker. Deze genetische aandoeningen zijn: Li-Fraumeni syndroom Beckwith-Wiedemann syndroom Carney complex

2 Onderzoek Controle van het gehalte testosteron en/of oestrogeen Via bloedname wordt het gehalte van testosteron en/of oestrogeen in het bloed bepaald. Een stijging van het gehalte van deze hormonen kan wijzen op kanker van de cortex van de bijnier. 24-uurs urine onderzoek De urine wordt verzameld gedurende 24 uur om de hoeveelheid van het hormoon cortisol in de urine te bepalen. Een verhoogde hoeveelheid cortisol kan wijzen op kanker van de bijnier. Techniek Gedurende 24 uur dient u elke keer dat u watert, de urine op te vangen in een speciaal potje. Dit potje geeft u af op het labo waar de nodige tests op de urine zullen gebeuren. Het is belangrijk dat u alle urine opvangt om tot correcte meetresultaten te komen. Nucleaire magnetische resonantie MRI (Magnetic Resonance Imaging) is gebaseerd op de magnetische eigenschappen van waterstofkernen in het lichaam. Wanneer waterstofkernen gericht worden in een sterk magnetisch veld en vervolgens blootgesteld worden aan hoogfrequente radiogolven, geven zij energie af van verschillend niveau, afhankelijk van de moleculaire samenstelling van het weefsel. Een computer zet het MRI signaal om in een beeld door middel van een grijsschaal die overeen komt met de intensiteit van het signaal. Het voordeel is dat er geen ioniserende straling gebruikt wordt en het beeld in drie vlakken gereconstrueerd kan worden. Naast een CT scan wordt nu steeds vaker een MRI gemaakt. MRI kan in combinatie met MRSI (Magnetic Resonance Spectroscopic Imaging) nog meer informatie geven. De arts kan er de uitgebreidheid van de gelocaliseerde tumor nauwkeuriger mee vaststellen en door herhaling van het onderzoek, uitmaken of de tumor groeit. Techniek Bij een NMR-onderzoek wordt een krachtig magnetisch veld opgewekt. Dit magnetisch veld zorgt ervoor dat de spin (het rondtollen) van de waterstofionen in het lichaam zich zal richten volgens dit veld of juist tegengesteld aan dit veld. Vervolgens wordt het magnetisch veld gestopt en zal de spin van de waterstofionen langzaam terugvallen tot de oorspronkelijke toestand, waardoor radiostraling ontstaat. Deze radiostraling wordt opgevangen en vervolgens omgezet tot beelden in een krachtige computer.

3 Contra-indicatie Allergische reactie op de contraststof Claustrofobie Morbide obesitas (levensbedreigende zwaarlijvigheid) Dexamethasone suppressie test U krijgt Dexamethasone toegediend in een lage of hoge dosis. Na drie dagen wordt een bepaling van het hormoon cortisol verricht via een onderzoek van het bloed of de urine. CT scan van het abdomen Bij een CT scan van de buik (abdomen) worden er radiografische opnamen gemaakt met behulp van een scanner. Voor dit onderzoek dient u minimaal 4 uur nuchter te zijn. Alvorens de opnamen worden gemaakt, wordt u gevraagd om een contrasthoudende vloeistof te drinken en wordt eveneens een contrasthoudende vloeistof via een ader ingespoten. Bij de opnamen van de scanner wordt u door een buis geschoven, waarbij u herhaalde malen de vraag krijgt om even de adem in te houden. Dit om zo weinig mogelijk bewegingsartefacten ('valse' beelden) op de beelden te krijgen. Techniek Een CT scan gebeurt door middel van röntgenstralen. Deze stralen worden opgewekt in de buis waardoor u wordt geschoven. Deze buis bevat eveneens verschillende detectoren, waar de beeldopnames gebeuren. Nadien worden deze beelden verwerkt door een krachtige computer waarna ze op het scherm terechtkomen. De computer laat toe om deze beelden in elke mogelijke richting te bekijken en kunnen nog extra gemanipuleerd worden voor bijkomende informatie. Bijwerkingen Sommige mensen kunnen van het gebruikte contrastmiddel een allergische reactie krijgen. Vermeld daarom bij een CT scan onderzoek steeds of u bij een vroeger onderzoek allergisch hebt gereageerd! Door het gebruikte contrastmiddel kan u een warme gloed voelen, meestal over het hele lichaam. Dit is van korte duur. Sommige mensen krijgen van het gebruikte contrastmiddel diarree. Dit is van voorbijgaande aard. Contra-indicatie Contrastallergie Gestoorde nierfunctie Morbede obesitas (ernstig overgewicht)

4 Veel gestelde vragen Mag ik water drinken voor het onderzoek? Neen, voor het onderzoek mag u gedurende 4 uur niets eten of drinken. Ik heb vorige week reeds een CT scan onderzoek gehad. Moet dit herhaald worden? In principe mag u slechts eenmaal per maand een CT scan onderzoek ondergaan, dit om de hoeveelheid toegediende röntgenstralen te beperken. Uw arts is het best geplaatst om na te gaan of het nodig is het CT scan onderzoek te herhalen. Ik ben pas zwanger. Mag ik een CT scan onderzoek ondergaan? Indien u zwanger bent, mag u geen CT scan onderzoek ondergaan. Een CT scan gebeurt met röntgenstralen en heeft schadelijke neveneffecten voor de ongeboren foetus. PET scan Een PET scan (positron emission tomography) is een procedure om kwaadaardige cellen in het lichaam op te sporen. Een kleine hoeveelheid radioactief glucose wordt in een ader ingespoten. Een camera draait rond het lichaam om beelden te maken van de verdeling in het lichaam van dit radioactief glucose. Kankercellen geven helderder beelden omdat ze meer actief zijn en aldus meer glucose verbruiken.

5 Behandeling Adrenalectomie (laparoscopisch) Via kijkoperatie wordt eerst de ader(s) en slagader(s) van de bijnier afgebonden, wordt de bijnier losgemaakt, in een zak geplaatst en vervolgens door een van de kleine insnijdingen verwijderd. Voor de ingreep Vóór de ingreep dient u minstens 6 uur nuchter te zijn. Neemt u bloedverdunners? Stop daar dan mee enkele dagen tot een week vóór de ingreep. De ingreep De arts maakt enkele kleine insnijdingen in de buik en schuift daar kleine buisjes door. Via deze buisjes brengt hij een camera en instrumenten naar binnen. Beelden van deze camera komen op een scherm. De arts bindt eerst de ader(s) en slagader(s) van de bijnier af en maakt daarna de bijnier los, plaatst ze in een zak en verwijdert ze via één van de insnijdingen. Er wordt een drain geplaatst om overtollig bloed af te voeren. De arts sluit de huid met draad of met haakjes. Na de ingreep Postoperatieve zorgen De meeste patiënten kunnen de dag na de operatie reeds starten met eten en drinken. U kunt vrij snel weer lopen. Zolang de drain vocht of bloed blijft afgeven, moet hij blijven zitten. U krijgt pijnstillers. Aandacht na de behandeling Vermijd zware fysieke inspanningen gedurende 6 weken. De huisarts verwijdert de wondhaakjes of draadjes 12 dagen na ingreep. Gedurende korte tijd kan u nog pijn ervaren ter hoogte van de insnijdingen. Uw arts zal u hiervoor pijnstillers voorschrijven. Opvolging na de behandeling Uw uroloog zal u een afspraak geven voor controle op raadpleging.

6 Adrenalectomie (robotgeassisteerd) Een robotgeassisteerde adrenalectomie (wegnemen van de bijnier) is een kijkoperatie of laparoscopie waarbij de chirurg niet meer zelf aan de tafel staat, maar enkele meters verderop zit en aan een console de armen van de da Vinci robot bedient en op deze manier de ingreep uitvoert. Er worden een 5 à 6 kleine insnijdingen gemaakt waarlangs de camera en instrumenten naar binnen worden gebracht. De da Vinci robot bedient deze instrumenten. Het voordeel van deze robot is dat de chirurg een driedimensionaal zicht heeft, het trillen van de handen wordt uitgeschakeld en de instrumenten binnenin polsbewegingen kunnen nabootsen. Voor de ingreep Vóór de ingreep dient u minstens 6 uur nuchter te zijn. Neemt u bloedverdunners? Stop daar dan mee enkele dagen tot een week vóór de ingreep. De ingreep De arts maakt enkele kleine insnijdingen in de buik en schuift daar kleine buisjes door. Via deze buisjes brengt hij een camera en instrumenten naar binnen. Beelden van deze camera komen op een scherm. De arts bindt eerst de ader(s) en slagader(s) van de bijnier af en maakt daarna de bijnier los, plaatst ze in een zak en verwijdert ze via een van de insnijdingen. Er wordt een drain geplaatst om overtollig bloed af te voeren. De arts sluit de huid met draad of met haakjes. Na de ingreep Postoperatieve zorgen De meeste patiënten kunnen de dag na de operatie reeds starten met eten en drinken. U kunt vrij snel weer lopen. Zolang de drain vocht of bloed blijft afgeven, moet hij blijven zitten. U krijgt pijnstillers. Aandacht na de behandeling Vermijd zware fysieke inspanningen gedurende 6 weken. De huisarts verwijdert de wondhaakjes of draadjes 12 dagen na ingreep. Gedurende korte tijd kan u nog pijn ervaren ter hoogte van de insnijdingen. Uw arts zal u hiervoor pijnstillers voorschrijven. Opvolging na de behandeling Uw uroloog zal u een afspraak geven voor controle op raadpleging.

7 Notities