DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE PALLIATIEF SUPPORTTEAM
|
|
- Simon van Dijk
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE PALLIATIEF SUPPORTTEAM
2 Definitie: 1. Definitie 2. Pathofysiologie 3. Impact 4. Strekkingen 5. Behandeling 6. Besluit
3 Definitie: 1. (Doods)reutel= 1. Luidruchtige ademhaling tijdens in- en expiratie die ontstaat door: - accumulatie van secreties (speeksel en oropharyngeale secreties) - in de keel en de trachea (hogere ademhalingswegen) 2. Secreties die normaal of excessief zijn 3. Door een verminderde hoest- en slikreflex en verminderde neurologische functies 4. Bij een zwakke en vaak onbewuste patiënt
4 Definitie: 1. DD. Longoedeem of pneumonie (pseudo-reutel). 2. Teken van naderend overlijden, tijdens de laatste 24 à 48 uur voor het overlijden. 3. Incidentie: bij 50 % tot 75 % van de patiënten (tussen 23 a 92 % op palliatieve eenheid). 4. Moeilijk te behandelen symptoom.
5 Pathophysiologie: verschillende mechanismen Moeilijke expectoratie door: -Excessieve expectoraties Controlefuncties in de hersenen tussen sympathicus en parasympathicus vallen weg door zuurstof tekort: overwicht van de parasympathicus Parasympathische neuronen secreteren ongecontroleerd acetylcholine die muscarinereceptoren in de speekselklier en bronchiale klieren stimuleren tot verhoogde secreties: mucus accumulatie in ademhalingsstelsel. -Dik mucus -Cilia dysfunctie -Horizontale ligging patiënt -Andere oorzaken: Respiratoire infectie, longembolie, longtumor, harthalen,...verhoogde secreties in long en finaal doodsreutel veroorzaken
6 Impact Belangrijk impact! Distress! - Patiënt?? - Naasten - Zorgverstrekkers Verpleegkundigen en artsen voelen zich verplicht om doodsreutel te behandelen
7 Discussie! Verschillende strekkingen: Verhoogde secreties kunnen leiden tot: - slapeloosheid - dyspnoe - hoestbuien - predispositie voor infecties - distress voor professionelen en naasten Versus: de overtuiging bij zorgverstrekkers en soms naasten dat doodreutel geen lijden veroorzaakt Natuurlijk fenomeen tijdens de laatste levensuren Therapie, ingesteld om familieleden en professionelen gerust te stellen, zijn echter meer belastend dan verlichtend. Moeten deze behandelingen worden opgestart, wat is het nut?
8 Behandeling: 1. Algemeen 1. Predictief te werk gaan, vooraleer de doodsreutel optreedt 2. Familie geruststellen, herhalen, bepalen hoe stressvol voor familie 3. Oorzakelijk behandelen (hartfalen, infectie, aspiratie, Niet-medicamenteuze maatregelen: 1. Plaatsen patiënt in zijlig of half-zittende houding 2. Hoogstens voorzichtige aspiratie van secreties achter in de keel?? Alleszins geen diepe suctie -> kokhalzen, hoesten en toename van slijmproductie 3. Beperken of toename van vocht?? : geen evidentie
9 Behandeling: 1. Algemeen 2. Niet-medicamenteuze maatregelen 3. Medicamenteuze behandeling: anticholinergica 1. Anticholinergica = competitieve inhibitoren van acetylcholine op de muscarinereceptoren in o.a. speeksel en bronchiale klieren, gladde spieren 2. Effect = 1. verminderde secreties vanuit speeksel en bronchiale klier, 2. dilatatie van gladde spieren in bronchi 3. SC ( of IV ), niet IM 1. Atropine 2. Scopolamine = hyoscine, hyoscinehydrobromide 3. Butylscopolamine = hyoscinebutylbromide ( = BuscopanR) 4. Glycopyrroniumbromide ( = RobinulR)
10 Behandeling: 1. Atropine: 1. 1 ste anticholinergicum 2. Gaat door de bloedhersenbarrière 2. Scopolamine 1. Gaat door bloedhersenbarrière: a. dus centrale effecten zoals anti-emesis en sedatie b. Cave overdosis: hallucinaties, confusie, delirium c. Best sc continu toe te dienen 3. Butylscopolamine (BuscopanR) 1. Korter effect op speekselklier dan scopolamine 2. Gaat minder door bloedhersenbarrière 4. Glycopyrrolate (RobinulR) 1. 6 maal meer potent dan atropine 2. Langer effect op speeksel en bronchiale klieren 3. Bronchodilatator 4. Minder tachycardie 5. Gaat minder door bloedhersenbarrière
11 Behandeling:
12 Behandeling: Cave bijwerkingen: 1. Centrale effecten: sedatie, hallucinaties, delirium: vooral bij atropine en scopolamine 2. Urineretentie 3. Monddroogte 4. (acuut glaucoom) 5. Hyperthermie 6. Tachycardie 7. Verminderde peristaltiek en gastro-intestinale secretie
13 Behandeling: 1. Veel niet-gerandomiseerde observationele studies vergelijking anticholinergica, vaak retrospectief, underpowered, geen placebo-arm, 2. Flemisch study ( 2008): fase 3 gerandomiseerde multicentrische studie
14 Behandeling: 1.
15 Behandeling: Flemisch study 1. Resultaten: 1. Intensiteit van doodsreutel en bijwerkingen prospectief patiënten 3. Resultaten: 1. Na 1 uur: 42 %, 42%, 37% 2. Na 24 uur: 76%, 60 %, 68% 3. Conclusie: geen verschil in effectiviteit tussen 3 producten 4. Post hoc analyse: 1. Bij lagere initiële reutelscore meer effectiviteit 2. Longtumor, longmetastasen: lagere effectiviteit ( 32 vs 46 %)
16 Besluit doodsreutel : 1. Frequent probleem 2. Weinig valabele studies 3. Behandeling is controversieel: niet farmacologische behandeling is eerste keus 4. Indien toch anticholinergica: is sedatie wenselijk? 5. Indien toch anticholinergica: vroeg starten 6. Bij onbewuste patiënten: nut van opstarten anticholinergica in vraag stellen 7. Rekening houden met naasten
17 Dank voor uw aandacht Dr. Karin Schotte Medische oncologie palliatief supportteam
Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM
Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM 1. Definitie en voorkomen 2. Pathofysiologie 3. Oorzaken 4. Diagnose 5. Behandeling Definitie en voorkomen: 1.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
EDERLADSE SAMEVATTIG Hoofdstuk 1 Dementie is een van de grootste uitdagingen voor de gezondheid wereldwijd en een aanzienlijk aantal mensen en hun families zullen het lot van dementie treffen. Dementie
Nadere informatieBenauwdheid in de palliatieve fase
Benauwdheid in de palliatieve fase S. M. D E H O S S O N L O N G A R T S T W I T T E R : @ S H O S S O N T W I T S 1 4 O K T O B E R 2 0 1 5 Middeleeuwen Dame Cicely Saunders 1918-2002 Cicely Saunders
Nadere informatieCommunicatie rond palliatieve sedatie
Communicatie rond palliatieve sedatie D A G VA N D E M E D I C AT I E V E I L I G H E I D, 2 1 M A A R T 2 0 1 7 M A R G OT V E R KU Y L E N, S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S KU N D E / K
Nadere informatieSupportive care bij respiratoire problemen
Supportive care bij respiratoire problemen INGEL DEMEDTS, MD, PHD PULMONARY PHYSICIAN-THORACIC ONCOLOGIST DEPARTMENT OF PULMONARY DISEASES AZ DELTA ROESELARE BELGIUM Respiratoire syptomen Dyspnoe Hoest
Nadere informatiePalliatieve sedatie. 21 oktober 2014 Elgin Gülpinar, ANIOS IC
Palliatieve sedatie 21 oktober 2014 Elgin Gülpinar, ANIOS IC Casus Patient, 78 jr Overname ander ziekenhuis i.v.m. respiratoire insufficiëntie Voorgeschiedenis COPD, Hypertensie, DM II, PAF Nefrectomie
Nadere informatieDe laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I
De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, 1 5-1 6 J U N I 2 0 1 7 M A R G OT V E R K U Y L E N S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S K U N D E K A D E R A R T S PA L L I AT I E V E Z O R G
Nadere informatieHet opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en
Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en niet het leven te bekorten. Op verzoek van de regering
Nadere informatiePalliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Palliatieve sedatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieGastro intestinale problemen.
DE BEHANDELING VAN COMPLEXE LICHAMELIJKE PROBLEMEN IN DE PALLIATIEVE EN TERMINALE FASE Gastro intestinale problemen. DR. P. VANDECANDELAERE MDL - ARTS (SUB) OBSTRUCTIE PERSISTERENDE HIK DR. P. VANDECANDELAERE
Nadere informatieDr. Vanclooster ( Huisarts )
CASUS COPD Dr. Vanclooster ( Huisarts ) Dr. Tits ( Pneumoloog) Niet-medische context Man 86 jaar Gehuwd (echtgenote is nog goed) 7 gehuwde kinderen (erg betrokken) Medische voorgeschiedenis CARA patiënt,
Nadere informatieSymptoombestrijding in de terminale fase. Dr Peter Burvenich
Symptoombestrijding in de terminale fase Dr Peter Burvenich Frekwentste symptomen:% Pijn (62) zwakte (39) constipatie (34) nausea en braken (30) dyspnoe (26) angst (20) verwardheid (16) anorexie (14) depressie
Nadere informatieDe laatste levensfase: over stervensscenario s. Iridium, 16 maart 2011. Dr. Gert Huysmans
De laatste levensfase: over stervensscenario s Iridium, 16 maart 2011. Dr. Gert Huysmans Oorzaak overlijden Dementie, frailty Orgaanfalen Acuut Kanker - de laatste levensfase - 2 kanker F U N C T I E OVERLIJDEN
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieDE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN
DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN Een handreiking Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken
Nadere informatieDeze richtlijn werd in 2010 geschreven op basis van de richtlijn 'Hoesten' van pallialine.nl door
Hoesten Colofon Deze richtlijn werd in 2010 geschreven op basis van de richtlijn 'Hoesten' van pallialine.nl door Dr. Peter Bogaerts, Longarts A.Z. KLINA Brasschaat Dr. Gert Huysmans, huisarts, Equipearts
Nadere informatieMisselijkheid & Braken Jan de Heer Huisartsconsulent Palliatieve Zorg
Misselijkheid & Braken Jan de Heer Huisartsconsulent Palliatieve Zorg Vragen bij de palliatieve helpdesks? Vragen bij de palliatieve helpdesks Pijn 43.5 % Obstipatie 15.1 % Misselijkheid 14.9 % Benauwdheid
Nadere informatieHet beloop van dementie in het verpleeghuis
Home no. 3 Juni 2017 Eerdere edities Verenso.nl Het beloop van dementie in het verpleeghuis Palliatief beleid inzetten vanaf opname? Eefje Sizoo redactie@verenso.nl Het is een zonnige dag deze 10 april.
Nadere informatieDelier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel
Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo
PALLIATIEVE ZORG fysieke aspecten Rob Jongbloed Raphaëlstichting Jacqueline Fluitman `s Heeren Loo Inleiding Indeling workshop Specifieke kenmerken Selectie lichamelijke klachten in palliatieve fase Selectie
Nadere informatieDyspneu. Nieuwe richtlijn, december
1 Dyspneu Nieuwe richtlijn, december 2015 http://www.pallialine.nl/dyspneu-in-de-palliatieve-fase Drs. A.M. Karsch Anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Consulent PTMN 1 maart 2016 Richtlijn in 10
Nadere informatieStephan van den Brand Kaderarts palliatieve zorg
Stephan van den Brand Kaderarts palliatieve zorg Palliatieve sedatie -Inleiding -Wat is palliatieve sedatie? -Wat is het niet? -Indicatiestelling -Procedure -Valkuilen -Complicaties Palliatieve sedatie
Nadere informatiePalliatieve Sedatie in 1 e en 2 e lijn. Nils Nieboer, huisarts
Palliatieve Sedatie in 1 e en 2 e lijn Donderdag 27 september 2018 J. de Boer, internist-oncoloog Nils Nieboer, huisarts Disclosure Sheet Terminologie: palliatieve sedatie en euthanasie Inleiding Palliatieve
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,25mg/1ml SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,50mg/1ml Oplossing voor injectie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,25mg/1ml SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,50mg/1ml Oplossing voor injectie Scopolaminehydrobromide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit
Nadere informatieEen verhit postoperatief beloop
Een verhit postoperatief beloop Centraal anticholinerg syndroom? R Verhage C Hofhuizen Casus Dhr V, 31-1-1952 Voorgeschiedenis: - dilatatie aorta ascendens. - AF, thrombus linker hartoor (verdwenen na
Nadere informatiePijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Nadere informatiePalliatieve sedatie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Palliatieve sedatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van de arts te horen gekregen dat u of uw familielid/naaste op korte termijn zal overlijden. Het
Nadere informatieHartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018
Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling
Nadere informatieBenauwdheid in de palliatieve fase
Benauwdheid in de palliatieve fase S. M. D E H O S S O N L O N G A R T S T W I T T E R : @ S H O S S O N T W I T S 1 O K T O B E R 2 0 1 5 La médecine, c'est guérir parfois, soulager souvent, consoler
Nadere informatiepalliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase
palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase Bij mensen in de laatste levensfase zijn pijn, angst, benauwdheid en ongemak soms niet meer te behandelen. Als de levensverwachting
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatie(potentiële) belangenverstrengeling
(potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk
Nadere informatiePalliatieve Zorg bij Parkinson. Presentatie. Ondertitel. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg ParkinsonNet
Palliatieve Zorg bij Parkinson Presentatie Ondertitel Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg ParkinsonNet Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen
Nadere informatiePS in NL: bij 12,3% van de patiënten in de stervensfase toegepast
Palliatieve sedatie 12 november 2012 Carla Juffermans,kaderhuisarts PZ Palliatieve sedatie Proportionele toepassing van sedativa in de laatste levensfase om ondraaglijke klachten te bestrijden, waarvoor
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Hoofdstuk 1 Dementie is een progressieve ziekte die de levensverwachting bekort. De ziekte leidt tot een geleidelijke verslechtering van het mentaal functioneren. In Nederland
Nadere informatieDe Laatste Zorg. Workshop 7 oktober 2016
De Laatste Zorg Workshop 7 oktober 2016 Disclosurebelangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieWERKEN MET EEN SPUITDRIJVER. Myriam Arren Palliatief deskundige PHA
WERKEN MET EEN SPUITDRIJVER Myriam Arren Palliatief deskundige PHA INDICATIE Aanhoudende nausea of braken Ernstige dysfagie Gastro-intestinale obstructie Patiënt is niet meer in staat om orale medicatie
Nadere informatieBeweging om herstel te versnellen
Beweging om herstel te versnellen Inleiding Inspanningscapaciteit voor transplantatie Fysieke fitheid voor transplantatie Daling inspanningscapaciteit VO2max = 40-60% pred Daling spierkracht Daling kwaliteit
Nadere informatieSymptoomcontrole in de terminale fase. Dr. M. De Laat Anesthesie - palliatieve zorg UZ Gent
Symptoomcontrole in de terminale fase Dr. M. De Laat Anesthesie - palliatieve zorg UZ Gent Inleiding Levenskwaliteit prioritair Anticiperen op symptomen en andere problemen Doel: waardige dood, verwerking
Nadere informatiePatiënteninformatie. Verloop van een stervensfase
Patiënteninformatie Verloop van een stervensfase Inleiding Stervensfase in 10 stappen 1 Evolutie in de mobiliteit 2 Verzwakking van de stem en slikproblemen 3 Verminderde vochtinname 4 Vermoeidheid 5 Verwardheid
Nadere informatieMeneer is 87 jaar Verblijft in het WZC Weduwnaar 4 kinderen slechts 1 dochter erg betrokken en regelmatig bezoek
Meneer is 87 jaar Verblijft in het WZC Weduwnaar 4 kinderen slechts 1 dochter erg betrokken en regelmatig bezoek Terminale Parkinsonpatiënt 2 x CVA Diabetes type II Volledig hulpbehoevend Rolstoelgebonden
Nadere informatieSCOPOLAMINE HBr STEROP 0,25mg/1ml oplossing voor injectie SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,50 mg/1ml oplossing voor injectie
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,25mg/1ml oplossing voor injectie SCOPOLAMINE HBr STEROP 0,50 mg/1ml oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Naargelang
Nadere informatieWat te doen bij KORTADEMIGHEID / DYSPNOE HOESTEN REUTELEN
Wat te doen bij KORTADEMIGHEID / DYSPNOE HOESTEN REUTELEN Project Complexe Palliatieve Thuiszorg Amsterdam Januari 1999 VOORWOORD Aan de ontwikkeling en de totstandkoming van deze tippenlijst Wat te doen
Nadere informatieSYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Expertisecentrum Palliatieve Zorg Rotterdam
SYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE Lia van Zuylen, internist-oncoloog Expertisecentrum Palliatieve Zorg Rotterdam SYMPTOMEN IN DE STERVENSFASE Marjan de Gruijter, specialist ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve
Nadere informatiePijn als verzorg -probleem
Pijn als verzorg -probleem Mimmie Wouters Netwerk Palliatieve Zorg Aalst Dendermonde Ninove Pijnbestrijding bij palliatieve patiënten De huidige versie richtlijn Pijn werd in de periode van 2010-2013 geschreven
Nadere informatieThuisaspiratie. Stef Bouduin Centrum voor Neurofysiologische Monitoring UZ Gent Thuisbeadmingsverpleegkundige. 6 december 2012
Thuisaspiratie Stef Bouduin Centrum voor Neurofysiologische Monitoring UZ Gent Thuisbeadmingsverpleegkundige 6 december 2012 Thuisaspiratie via canule Inleiding Fysiologie van hoesten Wanneer aspireren?
Nadere informatieEen Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn. dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ
Een Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ De praktijk van palliatieve zorg huisartspraktijk Mw van Z,
Nadere informatieKoorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt
Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868
Nadere informatieDe medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica
De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense
Nadere informatiePallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming
Workshop Palliatieve Zorg 11 oktober 2012 Hedi ter Braak Monique van den Broek 1 Wat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming 2 1
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatiePalliatieve sedatie WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL
Palliatieve sedatie WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Kwaliteit en Veiligheid Wij doen mee! Onze kwaliteit aantoonbaar maken Ons ziekenhuis heeft zich geëngageerd om het accreditatielabel van het Nederlands
Nadere informatieTerminale zorg van de geriatrische patient
Terminale zorg van de geriatrische patient Dr De Laat Palliatieve zorg UZ Gent 1 Droefheid betreedt mijn hart. Ik ben bang voor de dood. Gilgamesj 2 2 Inleiding: Vragen? Verloopt het stervensproces anders
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming
Wat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming 1 Palliatieve zorg is de totale zorg voor de zorgvrager en zijn naasten vanaf het moment
Nadere informatieWERKEN MET EEN SPUITDRIJVER
WERKEN MET EEN SPUITDRIJVER Myriam Arren Verpleegkundig Pijnspecialiste Deskundige in Palliatieve Zorgen Referentiepersoon Ethiek INDICATIE Aanhoudende nausea of braken Ernstige dysfagie Gastro-intestinale
Nadere informatiePalliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma
1 Palliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma Tessa Dieudonné Pneumologe H.Hartziekenhuis Mol Palliatieve zorg 2 1. Definitie 2. Pijnbestrijding 3. Symptoombestrijding 4. Palliatieve sedatie : richtlijnen
Nadere informatieRichtlijn palliatieve zorg bij COPD
Richtlijn palliatieve zorg bij COPD Heleen Nederveen: palliatief verpleegkundige Maasstadziekenhuis Lolkje Roos: palliatief verpleegkundige hospice Cadenza / Laurens Levina Oosterom: longverpleegkundige
Nadere informatiePsychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe
Psychofarmaca bij de ouderen Waarom slikken zij? A. D Hooghe Psychofarmaca Benzodiazepines en aanverwanten Antidepressiva Antipsychotica Antipsychotica Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian
Nadere informatieEuthanasie versus palliatieve sedatie. John Bos, MAR, Presentatiedienst 8 december 2016
Euthanasie versus palliatieve sedatie John Bos, MAR, Presentatiedienst 8 december 2016 Vraag? Is palliatieve sedatie een keuze? Prehistorie Euthanasie is al eeuwen lang een uiterst controversieel onderwerp.
Nadere informatieBronchoscopie: voorbereiding en nazorg. Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008
Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008 Inleiding 1. Wat is bronchoscopie? 2. Evidentie 3. Veiligheid
Nadere informatieGecontroleerde sedatie:
Gecontroleerde sedatie: een therapeutische mogelijkheid voor refractaire symptomen bij de terminale palliatieve patient? Dr. J. Menten Coördinator Palliatieve Zorg Kliniekhoofd Radiotherapie UZ Gasthuisberg-Leuven
Nadere informatieAcute pijntherapie voor de geriatrische patiënt
Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Jona Houthuys promotor: Dr. Gert Poortmans Pijn bij de geriatrische patiënt Prevalentie Evaluatie van pijn Complicaties van pijn vertraagd herstel verminderde
Nadere informatieAnnemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg
Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg Franca.Horstink@kpnmail.nl Palliatief Team Midden Nederland (PTMN) Richtlijn palliatieve sedatie Continue
Nadere informatieAfbouwen van geneesmiddelen bij ouderen Veerle Foulon Clinical pharmacology and pharmacotherapy KU Leuven 30/05/2017
Studiedag GERIATRIE UZ Leuven Afbouwen van geneesmiddelen bij ouderen Veerle Foulon Clinical pharmacology and pharmacotherapy KU Leuven 30/05/2017 Come-On? A complex and multifaceted intervention Training
Nadere informatieApotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Atropinesulfaat inj.vlst. 0,5 mg/ml ampul 6 ml
Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Atropinesulfaat inj.vlst. 0,5 mg/ml ampul 6 ml 1. Naam van het geneesmiddel Atropinesulfaat injectie vloeistof 0,5 mg/ml ampul 6 ml 2. Kwalitatieve en
Nadere informatieWetenschappelijke evidentie (EBM) = generaliserend en protocollair Palliatieve zorg = individualiserend & creatief. p.vandomburg@orbisconcern.
Wetenschappelijke evidentie (EBM) = generaliserend en protocollair Palliatieve zorg = individualiserend & creatief p.vandomburg@orbisconcern.nl Palliatief Parkinson Kwaliteit i.p.v. genezen Dood is natuurlijk
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Oplossing voor injectie : ampullen à 10 mg procyclidine hydrochloride per 2 ml.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN KEMADRIN 5 mg Tabletten KEMADRIN 5 mg/ml Oplossing voor injectie Procyclidine hydrochloride 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Nadere informatieHet RS-virus bij uw baby/kind
Het RS-virus bij uw baby/kind 2 Bij uw kind is het RS-virus vastgesteld. In deze folder leest u wat het RS-virus is en wat de gevolgen ervan zijn. Daarnaast vindt u informatie over de medische en verpleegkundige
Nadere informatieDoorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige!
Doorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige! Sylvia Verhage MANP Verpleegkundig specialist intensieve zorg: oncologie & palliatieve zorg Jeroen Bosch Ziekenhuis, 's-hertogenbosch Congres V&VN
Nadere informatieDe Savera Schaal. De SAVERA Schaal. De Savera Schaal. Inleiding. Definitie. Terminale zorg. Kantelmoment. Onderzoeksvraag
De SAVERA Schaal 1. Inleiding 2. Definitie 3. Onderzoeksvraag 4. Voorwaarden 5. Methode 6. Toepassingen 7. Resultaten 8. Besluiten 9. De schaal De Savera Schaal Inleiding 1. De behoefte aan een consensus
Nadere informatieSlikken of stikken?! Symposium (On)zichtbare hinder in het dagelijks leven door hersenletsel
Slikken of stikken?! Symposium (On)zichtbare hinder in het dagelijks leven door hersenletsel 19-03-2018 Francien Lammerts, logopedist Groene Hart Ziekenhuis Voorstellen Francien Lammerts, logopedist Groene
Nadere informatieAls slikken moeilijk gaat
Als slikken moeilijk gaat Informatie en algemene adviezen voor volwassenen met slikproblemen Logopedie Locatie Hoorn/Enkhuizen Slikken Eten en drinken (en daarmee kauwen en slikken) zijn van levensbelang
Nadere informatieKlinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer
Klinische les Links Hartfalen IC/CC specialisatie Marco van Meer Inhoud Definitie Gradaties Oorzaken (patho)fysiologie Gevolg Diagnostiek en monitoring Therapie Er komt een man bij de dokter: Definitie
Nadere informatieIk ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker
Ik ben zo benauwd Titia Klemmeier/Josien Bleeker dyspneu ademnood kortademigheid benauwdheid Bemoeilijkte ademhaling Programma Inventarisatie leerdoelen Kennis over de praktijk? Alarmsymptomen Achtergrond
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres
Palliatieve Zorg Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op genezing gericht zijn niet of niet
Nadere informatieCasussen. Hilde Michiels. Coördinator Palliatief Support Team AZ Turnhout
Casussen Hilde Michiels Coördinator Palliatief Support Team AZ Turnhout 2 Casus 1 - Christine Sociaal vrouw 55 j gehuwd 3 kinderen (1d + 2z) 2 kleinkinderen dochter is zwanger (bevalt binnen 2 mnd) schoonmoeder
Nadere informatieChronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?
Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.
Nadere informatieCOPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel
COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,
Nadere informatieMelanoom wordt onderverdeeld in 4 stadia
Stadium III melanoom: lymfeklierresectie en adjuvante behandelingen Aljosja Rogiers Melanoom wordt onderverdeeld in 4 stadia Stadium I Stadium II Stadium III IIIA IIIB IIIC IIID Stadium IV meeste adjuvante
Nadere informatieHoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname
Hoogteziekte PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoe hoog is hoog? High altitude : 1500-3000m Very high altitude : 3000-5000m Extreme altitude : above 5000m Death zone
Nadere informatieAlcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael
Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:
Nadere informatieSymposium 14 april 2009. aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter
Symposium 14 april 2009 aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levens of stervensfase.
Nadere informatieIndeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie. Risicofactoren Behandeling Conclusie
Koen Bos Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie Verschil vasoplegie tijdens en na cardiopulmonale bypass Regulatie van de vaattonus Katp-kanalen, NO synthase, vasopressine Risicofactoren
Nadere informatieContinue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra
Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra Prof. Johan Bilsen Dr. Sam Rys OZ-groep Mental Health and Wellbeing, Department of Public Health, Vrije Universiteit Brussel Achtergrond
Nadere informatieSymptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist
Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele
Nadere informatieEuthanasie-sedatie Grijs gebied??? Anneke Witziers, specialist ouderengeneeskunde palliatief consulent, SCEN arts.
Euthanasie-sedatie Grijs gebied??? Anneke Witziers, specialist ouderengeneeskunde palliatief consulent, SCEN arts. Inhoud Casus Wettelijk kader Historische achtergrond, status en betekenis Verhouding continue
Nadere informatieEthiek. Wat is ethiek? Moreel beraad
Ethiek Euthanasie en Palliatieve sedatie Wat is ethiek? Een kritische bezinning over het juiste handelen. In algemene zin probeert ethiek de criteria vast te stellen om te kunnen beoordelen of een handeling
Nadere informatieSamenwerking tussen voorziening en Netwerk Palliatieve Zorg
Samenwerking tussen voorziening en Netwerk Palliatieve Zorg Veerle Coupez Verpleegkundige Palliatief deskundige Wie zijn we, wat doen we en wat kunnen we samen doen? Activiteiten Netwerk Activiteiten MBE
Nadere informatiemw. dr. Willemijn Windt
+ Farmacologische beïnvloeding van mictie Gewild of ongewild mw. dr. Willemijn Windt Uroloog io 24 september 2012 + Casus 82 jarige man COPD exacerbatie Al langere tijd gaat plassen moeilijker 1e dag na
Nadere informatieItems cursisten aantal of N: 40
Items cursisten aantal of N: 40 Dit instrument is ontwikkeld door Katrien Moens en eigendom van het onderzoekscentrum PRAGODI, HUB. Meningsuitspraken: Likert-schaal: helemaal oneens oneens eens helemaal
Nadere informatieMultidisciplinaire behandeling van dyspnoe
Multidisciplinaire behandeling van dyspnoe Jeroen Hiltermann, longarts UMCG Karel Schuit, huisarts-consulent palliatieve zorg Definitie Een bewuste ervaring van een verstoring van de ademhaling oftewel
Nadere informatieWat u zou moeten weten over MabThera
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel MabThera. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatiea. RR, pols, ah, temp, gewicht Dexamethason (thuis) (op dag 1,2,8,9,15,16,22,23)
Andromeda, -CyBorD, Arm B, inductiekuur cyclus 3 t/m 6 Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntgegevens: Datum aanvraag Afdeling IHMP 12-NAT: 02274 Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp (m²)
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31838 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Caljouw, Monique Adriana Anna Title: Prevention of clinical urinary tract infections
Nadere informatieMedicatie bij M. Parkinson
Medicatie bij M. Parkinson Onderwijs: AIOS klinische geriatrie, 19-06-2013, 14.15-15.00 uur Spreker: dr. H.L. Koek, klinisch geriater, UMC Utrecht Onderwerpen: Inleiding: epidemiologie, pathofysiologie,
Nadere informatieDe Ierse Wolfshond: Onze grote vriend met zijn grote hart. Hanneke van Meeuwen. www.dierenkliniekeersel.nl 13-04-2008.
De Ierse Wolfshond: Onze grote vriend met zijn grote hart Hanneke van Meeuwen KVG Eersel www.dierenkliniekeersel.nl 13-04-2008 Iets over mijzelf Afgestudeerd Universiteit Gent juli 2001 Werkzaam KvG sinds
Nadere informatieCognitieve gevolgen van kankerbehandeling Bas van de Weg, revalidatiearts Revant
Cognitieve gevolgen van kankerbehandeling Bas van de Weg, revalidatiearts Revant Alles wat voorheen automatisch ging, kost me nu inspanning 1. Cognitie en chemotherapie Verschillende soorten even schadelijk
Nadere informatieKunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen?
Kunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen? Maaike Veldhuizen Arts palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis, palliatief consulent en SCEN arts Ingrid van Asseldonk, verpleegkundige
Nadere informatiea. RR, pols, ah, temp, gewicht Dexamethason (thuis) (op dag 1,2,8,9,15,16,22,23)
Andromeda, Daratumumab-CyBorD, Arm B, inductiekuur cyclus 3 t/m 6 Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntgegevens: Datum aanvraag Afdeling IHMP 12-NAT: 02274 Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp
Nadere informatiePalliatieve sedatie 17 maart 2014
Palliatieve sedatie 17 maart 2014 Palliatieve sedatie - programma Welkom De heer P. Polak, cardioloog, voorzitter MEC Presentatie Mevrouw A. Witziers, arts palliatieve zorg Bespreken casuïstiek Mevrouw
Nadere informatie