Beleidsplan gemeentelijke schuldhulpverlening

Transcriptie

1 Beleidsplan gemeentelijke schuldhulpverlening In dit beleidsplan wordt richting gegeven aan de integrale schuldhulpverlening in de gemeente Dongen voor de periode

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Strategie 2.1 Missie 2.2 Visie 2.3 Algemene doelstelling 3. Integrale schuldhulpverlening 3.1 Preventie en nazorg 3.2 Integraal: focus op de oorzaak Toegankelijkheid Wachttijd en doorlooptijd Maatwerk Plan van aanpak voor elke verzoeker 4. Uitvoering schuldhulpverlening 4.1 Juridische aspecten 4.2 Regierol 4.3 Taakverdeling 4.4 Borging kwaliteit Bijlagen Beleidsregels tot toelating tot schuldhulpverlening

3 1. Inleiding Als gevolg van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) hebben gemeenten met ingang van 1 juli 2012 een wettelijke zorgplicht gekregen op het terrein van integrale schuldhulpverlening. Inwoners hebben hierdoor recht op schuldhulpverlening, mits ze voldoen aan de toelatingseisen die de gemeente aan de verzoeker en zijn of haar omstandigheden stelt. Een belangrijk uitgangspunt van de wet is dat de hulpverlening een integraal karakter heeft waarbij niet alleen aandacht uitgaat naar het hanteerbaar maken van het schuldenprobleem, maar ook naar de omstandigheden waaronder die schulden zijn ontstaan. De wet verwacht tevens dat de hulp selectief en gericht wordt aangeboden. Gemeentelijke schuldhulpverlening omvat de ondersteuning bij het vinden van een adequate oplossing voor het financiële probleem van een burger van Dongen. Gemeentelijke schuldhulpverlening biedt ook nazorg om ervoor te zorgen dat die burger van Dongen niet opnieuw met financiële problemen te maken krijgt. Wanneer in dit beleidsplan gesproken wordt over problematische schulden, gaat het over een situatie waarin een persoon onvoldoende in staat is om aan zijn of haar betalingsverplichtingen te voldoen. Het hebben van schulden, bijvoorbeeld in de vorm van een (hypothecaire)lening, hoeft namelijk niet problematisch te zijn. Het wordt pas problematisch als iemand onvoldoende middelen heeft om zijn rente en aflossing of andere rekeningen, zoals de zorgverzekering of energierekening, (tijdig) te betalen. De definitie van integrale schuldhulpverlening zoals geformuleerd door de NVVK ( De vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) luidt als volgt: Integrale schuldhulpverlening is het actief ondersteunen van een verzoeker bij het vinden van een oplossing voor financiële problemen, de eventuele oorzaken ervan en de omstandigheden die een oplossing in de weg staan, evenals het voorkomen dat problematische schulden ontstaan (preventie). Een problematische schuld is een belangrijke belemmerende factor voor (volwaardige) participatie. Het uitgangspunt van het WMO-beleid, het re-integratiebeleid en het minimabeleid van de gemeente Dongen is het voorkomen en wegnemen van drempels die de participatie van inwoners belemmeren. Het is namelijk uit sociaal oogpunt niet aanvaardbaar en economisch niet verantwoord wanneer mensen buiten de samenleving staan. Om deze redenen wordt ook met het beleid op schuldhulpverlening door de gemeente Dongen geïnvesteerd in het vergroten van de participatie van haar inwoners. Dit beleidsplan bestrijkt de beleidsperiode In die beleidsperiode wordt de nadruk gelegd op het ondersteunen van Dongense burgers met financiële problemen. Dat willen we samen met de partners in Dongen realiseren door mensen in een zo vroeg mogelijk stadium te bereiken en op dat moment laagdrempelige, maar passende ondersteuning te bieden. We pakken onze schuldhulpverlening integraal aan. Dit betekent dat wij niet alleen kijken naar de schuld zelf. We kijken ook naar de oorzaak van de schuld. Schulden zijn er in alle soorten en maten. De oorzaak van schulden is ook verschillend. Integraal betekent ook dat we kijken hoe we schulden kunnen voorkomen. Op deze manier wordt optimaal invulling gegeven aan integraal gemeentelijk beleid.

4 Uiteraard staat de eigen verantwoordelijkheid van de verzoeker centraal. Uitgangspunt van schuldhulpverlening is dan ook minimale ondersteuning vanuit de gemeente en haar partners en maximale eigen verantwoordelijkheid van de verzoeker. Schuldhulpverlening is voor de verzoeker niet vrijblijvend. Om die reden zal de gemeente de focus van de schuldhulpverlening leggen op die klant die gemotiveerd is. In dit verband kan in algemene zin een onderscheid worden gemaakt in drie categorieën van verzoekers, te weten verzoekers die willen en kunnen, verzoekers die wel willen maar niet kunnen en verzoekers die niet willen en niet kunnen. De gemeente richt zich in de schuldhulpverlening met name op de eerste twee categorieën verzoekers en biedt op die manier schuldhulpverlening gericht aan. Zij stelt zich als ketenregisseur op en bepaalt de voorwaarden voor de hulp die geboden wordt. Als ketenregisseur stelt de gemeente Dongen zich ten doel een sluitend netwerk van ondersteuning bij financiële problemen te organiseren voor burgers van Dongen.

5 2. Strategie 2.1. Missie Meedoen is het kernwoord van het sociaal beleid van de gemeente Dongen. De primaire taak van de gemeente is het bieden van een sociale springplank en waar nodig een sociaal vangnet. Met onder andere het WMO-beleid, het re-integratiebeleid, het minimabeleid en voorliggend beleidsplan schuldhulpverlening wil de gemeente de inwoners van Dongen optimaal ondersteunen in het behalen van het hoogst haalbare niveau van zelfredzaamheid. De gemeente Dongen zal hierbij haar burgers zoveel mogelijk aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid. De gemeente Dongen focust haar schuldhulpverlening op die burgers die gemotiveerd zijn om aan hun probleem te werken Visie Bij alle sociale voorzieningen van de gemeente en haar partners staat de eigen verantwoordelijkheid van de verzoeker voorop. Ook in het kader van schuldhulpverlening is de verzoeker zelf verantwoordelijk voor het ontstaan van de schulden en voor het oplossen daarvan. Op enig moment heeft de verzoeker de controle over zijn of haar financiën verloren en het doel van schuldhulpverlening is om de verzoeker te ondersteunen bij het herpakken van de controle, op een zodanige manier dat de verzoeker (weer) zelfredzaam wordt. De gemeente en haar partners lossen het probleem niet op voor de verzoeker, maar bieden de verzoeker ondersteuning. Daarbij zal voor zover mogelijk een beroep worden gedaan op het eigen netwerk van de verzoeker. De gemeente voert de hulpverlening niet zelfstandig uit, maar werkt daarbij nauw samen met de (zorg)partners in de Dongense maatschappij, waaronder ook vrijwilligers (organisaties) en particuliere partijen, die op basis van hun specifieke expertise gevraagd worden een bijdrage te leveren aan de zorgketen. De gemeente brengt het netwerk van partijen die op enigerlei wijze betrokken (zouden kunnen) zijn bij schuldhulpverlening in beeld. Op deze manier ontstaat een keten waarbij inzichtelijk is wie wat doet, op welk moment en voor welke doelgroep. Hierdoor kan de hulpverlening ook goed op elkaar afgestemd worden Algemene doelstelling De doelstelling van onze dienstverlening is hanteerbare schulden voor iedereen. De gemeente richt zich met de inzet van een hulpverleningstraject op het voorkomen van bedreigende situaties en het werken naar een situatie waarbij de schulden geen belemmering zijn voor het kunnen deelnemen aan de maatschappij. Aan het einde van het traject is de verzoeker financieel zelfredzaam. Wanneer financiële zelfredzaamheid niet haalbaar is, zal buiten de kaders van schuldhulpverlening een duurzame oplossing gezocht worden. Bijvoorbeeld in de vorm van beschermingsbewind. Om deze doelstelling te bereiken, zal de gemeente naast het bieden van curatieve zorg (probleemoplossend) ook inzetten op preventie (probleemvoorkomend) en nazorg (recidivevoorkomend). Binnen het hulpverleningstraject wordt onderscheid gemaakt tussen problematische schulden en niet problematische schulden. Door te investeren in adequate en voor de verzoeker laagdrempelige, maar goedgeorganiseerde hulpverlening, kan voorkomen worden dat schulden problematisch worden. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt tussen materiële schuldhulpverlening en immateriële schuldhulpverlening. Waar materiële schuldhulpverlening zich richt op de financieel technische hulpvraag, richt immateriële schuldhulpverlening zich op de omstandigheden waarin de persoon verkeert die een duurzame oplossing van de schuldenproblematiek in de weg staan. De gemeente Dongen streeft ernaar de inzet op zowel materiële als immateriële schuldhulpverlening te coördineren, waarbij elke ketenpartner vanuit zijn eigen kracht en competenties een bijdrage aan de oplossing voor het financiële probleem van de verzoeker levert.

6 3. Integrale schuldhulpverlening 3.1. Preventie en nazorg Het doel van schuldpreventie is om problematische schulden te voorkomen en daarmee ook te voorkomen dat er belemmeringen voor participatie en/of maatschappelijke kosten ontstaan. Preventieactiviteiten zoals voorlichting, vroegsignalering, budgetbegeleiding of budgetbeheer, zijn onderdeel van integrale schuldhulpverlening. Preventie kan in verschillende stadia van de schuldhulpverlening aan de orde komen en bestaat uit drie niveaus: 1. Primaire preventie: Alle activiteiten die gericht zijn op het voorkomen dat er financiële problemen ontstaan. 2. Secundaire preventie: Alle activiteiten die gericht zijn op het voorkomen dat de financiële problemen groter worden. 3. Tertiaire preventie: Alle activiteiten die gericht zijn op het voorkomen dat er opnieuw financiële problemen ontstaan (= nazorg). Primaire preventie Niet alleen de gemeente en haar partners hebben belang bij het voorkomen van problematische schulden. Ook schuldeisers zoals woningcorporaties, hypotheekverstrekkers, energiemaatschappijen en verzekeraars hebben hier belang bij. Niet alleen gezien het kostenaspect, maar zeker ook vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid. Binnen de gemeente Dongen wordt er met deze partijen op het gebied van primaire preventie samengewerkt en is aansluiting gezocht kan bij bestaande activiteiten en programma s van (zorg)partners, vrijwilligers, activiteitencentra en het onderwijs. Secundaire preventie Bij secundaire preventie gaat het om vroegtijdige opsporing, onderkenning en behandeling van schuldenproblematiek. Door vroege opsporing en behandeling kan worden voorkomen dat schulden problematisch worden. In het kader van vroegsignalering heeft de gemeente Dongen afspraken gemaakt met de expertise partij PLANgroep, de woningcorporatie Casade, welzijnsorganisatie Contour de Twern, het instituut maatschappelijk werk en het Sociaal Team. In het schuldhulpverleningstraject wordt een splitsing gemaakt tussen problematische schulden en niet problematische schulden. De trajecten die worden uitgestippeld voor verzoekers die nog geen problematische schuld hebben, waarbij vrijwilligers een grote rol spelen, vallen allemaal onder secundaire preventie. Het doel van deze trajecten is namelijk het voorkomen van problematische schulden. Tertiaire preventie Tertiaire preventie is het voorkomen van terugval in de oude situatie (nazorg). Activiteiten gericht op het verlenen van nazorg op individueel en collectief niveau zijn onderdeel van integrale schuldhulpverlening. Nazorg is voor iedere verzoeker een essentieel onderdeel van het traject en de exacte inhoud hiervan wordt vastgelegd in het plan van aanpak. Er zullen kort na het afronden van het traject contactmomenten plaatsvinden, maar ook op langere termijn. Nazorg kan zowel individueel geboden worden als ook via een groepsgewijze aanpak. Bij de inzet van preventie en nazorg wordt erkend dat kennis en vaardigheden van de verzoeker van belang zijn, maar dat dat slechts een beperkte invloed heeft op het feitelijke gedrag. De keuzes die mensen in het dagelijks leven maken zijn namelijk vaak niet rationeel. Financieel onverantwoord gedrag levert uiteindelijk financiële problemen op. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het hebben van meer kennis van financiële zaken zelfs kan leiden tot het nemen van grotere financiële risico s. Om ervoor te zorgen dat mensen niet (opnieuw) in een problematische schuldensituatie terecht komen, zullen deze tertiaire preventieve activiteiten daarom primair gericht zijn op structurele gedragsverandering. Om op het gebied van financiën een bepaald basisniveau te bereiken, zal in het preventieplan integrale schuldhulpverlening uiteraard ook aandacht zijn voor het overdragen van kennis en het aanleren van vaardigheden.

7 3.2. Integraal: focus op de oorzaak Een belangrijk uitgangspunt van het wettelijk kader gemeentelijke schuldhulpverlening is dat de schuldhulpverlening een integraal karakter heeft. Dat betekent dat er bij de schuldhulpverlening niet alleen aandacht moet zijn voor het komen tot een oplossing van de financiële problemen (materiële schuldhulpverlening), maar er moet ook aandacht zijn voor eventuele omstandigheden die in verband kunnen staan met de financiële problemen van de verzoeker (immateriële schuldhulpverlening). Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om psychosociale factoren, relatieproblemen, de woonsituatie, de gezondheid, de verslaving of de gezinssituatie. Het is van belang in het kader van de schuldhulpverlening om samen met de verzoeker de eventuele oorzaken, die ten grondslag liggen aan het ontstaan van de schulden, zo mogelijk weg te nemen. Hetzelfde geldt uiteraard ook voor het wegnemen van omstandigheden die het oplossen van problematische schulden in de weg staan. Kortom het samen met de verzoeker wegnemen van deze oorzaken of omstandigheden is in veel gevallen essentieel om de financiële problemen van de verzoeker in structurele zin op te lossen. Om daadwerkelijk integrale hulpverlening te kunnen bieden, vindt, zoals omschreven in de inleiding, aansluiting plaats met andere beleidsterreinen binnen de gemeente. De gemeente Dongen streeft ernaar dat de inzet van een schuldhulpverleningstraject zo snel mogelijk een duurzaam resultaat oplevert. De gemeente zal daarom aan de voorkant van het traject beoordelen of de inzet van een schuldhulpverleningstraject wel het gewenste resultaat zal opleveren. Dat resultaat moet ten minste financiële zelfredzaamheid zijn. Wanneer blijkt dat om bepaalde redenen, zoals een verstandelijke beperking, financiële zelfredzaamheid niet haalbaar is, wordt voor de verzoeker een duurzame oplossing gezocht. Denk bijvoorbeeld aan beschermingsbewind. Een andere mogelijkheid is dat de verzoeker na het einde van het traject gebruik blijft maken van budgethulp, maar deze hulp zelf betaalt. De schuldhulpverlening is onder te verdelen in verschillende producten. Bijvoorbeeld een saneringskrediet, inkomensbeheer of begeleiding door maatschappelijk werk. Het uitgangspunt voor de in te zetten producten is minimale ondersteuning vanuit de gemeente en maximale eigen verantwoordelijkheid van de verzoeker. De producten die de betrokken instanties in een hulpverleningstraject inzetten, worden omschreven in een individueel plan van aanpak. Daarbij wordt eerst onderzocht welke mogelijke ondersteuning de verzoeker vanuit zijn of haar eigen netwerk en de wijk waarin de verzoeker woont zelf kan inschakelen. Het doel is om het juiste product op het juiste moment in te zetten. De gemeente Dongen streeft ernaar om zo vroeg mogelijk vast te stellen wat het probleem van de verzoeker is en zal hierbij de kennis en expertise van haar ketenpartners gebruiken. Schuldhulpverlening is voor de verzoeker niet vrijblijvend. De verzoeker stemt schriftelijk in met het plan van aanpak en houdt zich aan de afspraken die hierin genoemd staan. Het plan van aanpak kan gedurende het traject gewijzigd worden indien de omstandigheden daarom vragen Toegankelijkheid Uit onderzoek blijkt dat het slecht voor de effectiviteit van de gemeentelijke schuldhulpverlening is als bepaalde groepen van schuldhulpverlening worden uitgesloten. Dit en het feit dat problematische schulden een belangrijke belemmerende factor voor (volwaardige) participatie zijn, is reden om gemeentelijke schuldhulpverlening breed toegankelijk te laten zijn. Echter, zoals reeds eerder is opgemerkt geldt dit niet voor de verzoekers die niet willen en niet kunnen. In de beleidsregels gemeentelijke schuldhulpverlening is aangegeven in welke gevallen het college kan besluiten een aanvraag tot gemeentelijke schuldhulpverlening af te wijzen. Bijvoorbeeld in het geval van herhaaldelijk verwijtbare recidive. De beleidsregels zijn vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders (zie bijlage 3). Ondanks de brede toegankelijkheid hecht de gemeente Dongen grote waarde aan de eigen verantwoordelijkheid van de klant en in de beleidsregels wordt ook een rechten- en plichtenkader vastgelegd, dat de gemeente Dongen gedurende het traject zal handhaven. Op deze wijze geeft de gemeente Dongen vorm aan een breed toegankelijke, maar voorwaardelijke schuldhulpverlening.

8 De Wgs schrijft in artikel 2 lid 4.d. voor dat in het beleidsplan in ieder geval wordt aangegeven hoe schuldhulpverlening aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen wordt vormgegeven. De gemeentelijke schuldhulpverlening is laagdrempelig, breed toegankelijk en toegespitst op de individuele omstandigheden van de verzoeker. Dat betekent dat waar mogelijk altijd een passende vorm van hulpverlening geboden wordt. Dat geldt dus ook voor gezinnen met inwonende minderjarige kinderen. Ook wanneer de verzoeker op basis van de beleidsregels wordt uitgesloten voor schuldhulpverlening zal in het geval van inwonende minderjarige kinderen onderzocht worden welke hulpverlening wel geboden kan worden Wachttijd en doorlooptijd De wachttijd is de periode die verstrijkt tussen het moment dat een persoon zich tot de gemeente wendt voor schuldhulpverlening en het eerste gesprek waarin de hulpvraag wordt vastgesteld. De Wgs schrijft voor dat de wachttijd maximaal vier weken mag zijn. De maximale wachttijd is een termijn van orde. Dit betekent dat er geen directe sanctie voor de gemeente is, indien deze de geldende termijn overschrijdt.

9 Maatwerk Integrale schuldhulpverlening is toegesneden op de individuele aanvrager, er is dus sprake van maatwerk. Het werken volgens standaardafspraken levert echter een belangrijke bijdrage aan het vertrouwen van schuldeisers in de gemeentelijke schuldhulpverlening. Om hierin een goede balans te vinden bieden gemeenten schuldregelingen aan die uitgaan van gestandaardiseerd maatwerk. Schuldsituatie: Regelbaar Verzoeker: Regelbaar I Schuldsituatie is op te lossen met een schuldhulpverleningstraject. Verzoeker: Niet Regelbaar III Mogelijkheden hangen af van individuele dossier: soms stabiliseren, soms geen oplossing. Schuldsituatie: Niet regelbaar II Schuldensituatie is alleen te stabiliseren. IV Gemeente kan niet of nauwelijks iets doen. Aanbod in kwadrant I Het gestandaardiseerde maatwerk wordt door middel van bovenstaand kwadrantenschema ingezet. De gemeente Dongen verwijst klanten die ingedeeld kunnen worden in kwadrant I naar de expertisepartij die voor de gemeente Dongen de materiële schuldhulpverlening uitvoert, op dit moment Kredietbank Nederland. Voor deze doelgroep kan tijdens het voortraject en de intake geconstateerd worden dat het schuldenpakket opgelost kan worden door middel van een schuldbemiddeling en dat de schuldenaar de vaardigheden en competenties bezit om het schuldhulpverleningstraject tot een goed einde te kunnen brengen. Aanbod in kwadrant II De klanten in kwadrant II zijn gemotiveerd en bezitten de vaardigheden om een traject tot een goed eind te brengen, maar er is een belemmering in het schuldenpakket waardoor een schuldbemiddeling niet haalbaar is (bijvoorbeeld een hypothecaire lening en een huis dat onverkoopbaar blijkt). Het aanbod aan deze klanten zal erop gericht zijn om het financiële probleem niet verder te laten escaleren. Aanbod in kwadrant III Bij de klanten in kwadrant III is het schuldenpakket in principe regelbaar, maar zijn er belemmeringen in de persoonlijke omstandigheden van de klant (motivering, psycho-sociale problemen, verslavingsproblematiek). Voor deze groep zal een passend aanbod worden gezocht, dat erop gericht is de onderliggende problematiek van de klant aan te pakken, zonder dat het financiële probleem verder uit de hand loopt. Klanten in kwadrant IV De klanten die in kwadrant IV worden ingedeeld, worden doorverwezen naar de ketenpartners in Dongen om ervoor te zorgen dat de situatie van de klant niet verder escaleert, maar deze doelgroep is geen klant voor de gemeentelijke schuldhulpverlening.

10 3.2.5 Plan van Aanpak voor elke verzoeker Voor iedere verzoeker die wordt toegelaten tot de schuldhulpverlening wordt een plan van aanpak opgesteld. Het plan van aanpak geeft in de eerste plaats aan wat de verzoeker zelf moet doen en wat zijn omgeving voor hem kan betekenen. De gemeente Dongen richt zich op het handhaven van het voor de klant geldende rechten- en plichten kader. Bij het niet nakomen van de verplichtingen kan het traject worden beëindigd. In de beleidsregels is vastgelegd hoe de gemeente Dongen in dit kader zal handhaven en wat de gevolgen voor het beëindigen van het traject zullen zijn. Vervolgens wordt een keuze gemaakt uit standaard producten rondom de eventuele schuldregeling (materiële schuldhulpverlening). Ook wordt in het plan aangegeven of er sprake is van een immateriële problematiek en zo ja door welke partij(en) hulpverlening op dit gebied geboden wordt. Het aanbod is geheel afhankelijk van de situatie van de verzoeker, de mate van leerbaarheid van de verzoeker, de mate waarin de verzoeker meewerkt en gemotiveerd is aan zijn probleem te werken, de complexiteit van de schuld en de complexiteit van de sociaal-maatschappelijke problematiek. Belangrijk is dat het aanbod dat wordt gedaan realistisch is en dus haalbaar voor de verzoeker. Het aanbod gaat altijd uit van minimale professionele ondersteuning en zo veel mogelijk eigen inzet van de verzoeker, met eventuele ondersteuning vanuit het eigen netwerk. Dit om zelfredzaamheid te bevorderen en kans op herhaling te verkleinen. In een individueel plan van aanpak wordt maatwerk geboden binnen vooraf vastgestelde kaders. Deze kaders zijn verder uitgewerkt in de beleidsregels schuldhulpverlening. Afwijken van standaard afspraken bij materiële schuldhulpverlening is alleen mogelijk als de aanvrager en de schuldeisers daarmee instemmen. 4. Uitvoering schuldhulpverlening 4.1. Juridische aspecten De beslissing van het college van burgemeester en wethouders tot het doen van een aanbod of tot het weigeren van integrale schuldhulpverlening is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het besluit moet binnen acht weken na datum aanvraag genomen worden. Bij niet tijdig beslissen is de Wet dwangsom en beroep van toepassing. Tegen het besluit is bezwaar en beroep mogelijk. Het college neemt het besluit op basis van een schriftelijke aanvraag en maakt het besluit door middel van een beschikking aan de verzoeker bekend. Het afgeven van een beschikking wordt gemandateerd aan de expertisepartij. Bij het nemen van een negatief besluit (afwijzing) is het belangrijk dat het besluit in de beschikking goed gemotiveerd wordt. De motivatie moet afgeleid zijn van wat bepaald is in het beleid en de beleidsregels. In individuele gevallen kan het college zowel ten gunste van de verzoeker als ten nadele van de verzoeker gemotiveerd afwijken van wat is opgenomen in de beleidsregels. Het plan van aanpak dat met de klant wordt opgesteld maakt ook onderdeel uit van de beschikking zodra het plan van aanpak klaar is. Dit betekent dat er feitelijk een nieuwe beschikking wordt afgeven zodra het plan van aanpak klaar is. Dit is van belang om het college een bestuursrechtelijk kader te geven om het rechten en plichtenkader dat voor de verzoeker geldt te handhaven. Het college kan ook ambtshalve overgaan tot schuldhulpverlening. Dit kan bijvoorbeeld aan de orde zijn in spoedgevallen waarin de wil van de persoon die schuldhulpverlening nodig heeft niet kenbaar gemaakt kan worden. In de artikelen 5 en 6 van de Wgs is de inlichtingen- en medewerkingsverplichting opgenomen. De verzoeker wordt zowel door het aanvraagformulier als de beschikking hierop gewezen. Wanneer de verzoeker zich niet aan deze voorwaarden houdt, zal de hulpverlening beëindigd worden. De beëindiging van een traject in het kader van integrale schuldhulpverlening wordt door de gemeente schriftelijk gemotiveerd. Naast de mogelijkheid van bezwaar en beroep, kan de verzoeker een klacht indienen bij de nationale ombudsman of gebruik maken van de klachtenprocedure.

11 4.2. Regierol De gemeente is verantwoordelijk voor schuldhulpverlening. Binnen deze verantwoordelijkheid stuurt, faciliteert en controleert de gemeente, als opdrachtgever van schuldhulpverlening, de uitvoerende organisaties. Sturen door middel van een duidelijke opdracht en een verantwoordingskader, faciliteren door het beschikbaar stellen van middelen en het geven van ruimte aan de kracht van elke ketenpartner en controleren door het toezien op het naleven van het beleid, de beleidsregels en het behalen van de gewenste resultaten. Naast de expertisepartij zijn er in Dongen verschillende organisaties en particuliere initiatieven actief op het gebied van schuldhulpverlening. Zoals in de visie aangegeven voert de gemeente de hulpverlening niet zelfstandig uit, maar werkt daarbij nauw samen met deze organisaties en particuliere initiatieven. De gemeente Dongen brengt in beeld wie dit zijn, wat zij aan hulpverlening kunnen bieden en welke taken en verantwoordelijkheden hierbij horen. Bij de inrichting en de uitvoering van de integrale schuldhulpverlening is het van belang dat één instantie zoveel mogelijk de regie heeft binnen de schuldhulpverleningstrajecten. Het toewijzen van de regierol is essentieel om samenhang te waarborgen in de aanpak van de problemen van de verzoeker. Hiermee kan voorkomen worden dat organisaties langs elkaar heen werken en voornamelijk bezig zijn om hun aspect van het probleem op te lossen. De gemeente heeft ervoor gekozen om de materiële schuldhulpverlening uit te besteden aan een expertise partij. De gemeente heeft daarbij de regierol op klantniveau gemandateerd aan de expertisepartij. De expertisepartij zet de instanties en vrijwilligers op het juiste moment in het proces in en is op uitvoerend niveau de gesprekspartner van de betrokken instanties. 4.3 Taakverdeling De gemeente Dongen is zich bewust van het feit dat er bij het onderhouden van een zorgketen waarmee schuldhulpverlening integraal aangeboden wordt een heldere rolverdeling nodig is. De gemeente ziet voor zichzelf de volgende taken: Vaststellen vierjaarlijks beleidsplan. Mandateren regierol binnen de schuldhulpverleningstrajecten aan de expertisepartij. In beeld brengen betrokken instellingen en particuliere initiatieven. Beschrijven hulpverlening en kaders betrokken instellingen en initiatieven. Afspraken maken met betrokken partijen. Toetsen deskundigheid en capaciteit betrokken partijen (in samenwerking met de expertisepartij). Evalueren en bijsturen van de afspraken met de betrokken partijen. Borgen kwaliteit. Uitvoeren tevredenheidsonderzoeken onder de partners. Evalueren effectiviteit beleid. Mandateren van het nemen van besluiten aan de expertisepartij. (Dit wordt verder uitgewerkt in een contract.) Uitvoeren bezwaar en beroep. Uitvoeren Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen.

12 Taken expertisepartij: Houden (inloop)spreekuur. Voeren intakegesprek. Afgeven beschikking. Opstellen plan van aanpak. Bewaken samenwerking en communicatie met algemeen maatschappelijk werk, zorgpartners, vrijwilligersorganisaties en particuliere initiatieven. Regie voeren op dossierniveau (klantmanagement). Uitvoeren tevredenheidsonderzoeken onder klanten en schuldeisers. Verstrekken informatie aan de gemeente over onder andere aantallen, achtergrond klanten en resultaten trajecten Borging kwaliteit Een belangrijke voorwaarde voor een effectieve integrale schuldhulpverlening is dat de kwaliteit van de schuldhulpverlening goed is. Het is essentieel dat schuldeisers vertrouwen hebben in de wijze waarop de gemeentelijke schuldhulpverlening wordt uitgevoerd en dat recht wordt gedaan aan hun belangen. Het werken volgens standaardafspraken levert een belangrijke bijdrage aan het vertrouwen van schuldeisers in de gemeentelijke schuldhulpverlening. Zoals al is aangegeven vraagt het belang van verzoekers echter om maatwerk. Door het bieden van gestandaardiseerd maatwerk wordt hierin een balans gevonden. Naast het aanbieden van gestandaardiseerd maatwerk is het voldoen aan aantoonbare kwaliteitseisen een belangrijke toegevoegde waarde voor het vertrouwen van zowel schuldeisers als schuldenaren. De NVVK is de koepelorganisatie van schuldhulpverlenende instanties in Nederland. De NVVK heeft gedragscodes ontwikkeld waarin richtlijnen voor goede schuldhulpverlening opgenomen zijn. Het werken volgens deze gedragscodes levert een grote bijdrage aan de kwaliteit. Ook het lidmaatschap van een branchevereniging op het gebied van schuldhulpverlening, maar ook op het gebied van inkomensbeheer en beschermingsbewind levert hieraan een bijdrage. De gemeente stelt bij de uitbesteding van (materiële) schuldhulpverlening lidmaatschap van een branchevereniging als eis voor de expertisepartij. Verder is het van essentieel belang dat alle partijen die betrokken zijn bij de schuldhulpverlening aantoonbaar beschikken over voldoende capaciteit en deskundigheid. Om de kwaliteit te kunnen meten, worden de volgende acties uitgevoerd: Met de betrokken partijen worden duidelijke afspraken gemaakt over de te behalen resultaten. De partijen rapporteren over deze resultaten. Op basis van de rapportages vindt waar nodig bijsturing plaats. Een kritische succesfactor op het gebied van kwaliteit is de samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen. De samenwerking en resultaten worden door de gemeente gemonitord en ieder half jaar met de betrokken partijen besproken. Indien van toepassing worden naar aanleiding hiervan afspraken gemaakt die tot verbetering van de integrale samenwerking leiden.

13 Beleidsregels tot toelating tot schuldhulpverlening Artikel 1. Begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: 1. a. College: college van burgemeester en wethouders van de gemeente Dongen; b. Inwoner: ingezetene die op grond van de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens bij een gemeente is ingeschreven; c. Schuldhulpverlening: het ondersteunen bij het vinden van een adequate oplossing gericht op de aflossing van schulden indien redelijkerwijs is te voorzien dat een natuurlijke persoon niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, alsmede de nazorg; d. Verzoeker: persoon die zich tot het college heeft gewend voor schuldhulpverlening. Artikel 2. Doelgroep gemeentelijke schuldhulpverlening Alle inwoners van de gemeente Dongen van 18 jaar en ouder, met uitzondering van zelfstandig ondernemers, kunnen zich tot het college wenden voor schuldhulpverlening. Artikel 3. Aanbod schuldhulpverlening 1. Het college verleent aan verzoeker schuldhulpverlening indien het college schuldhulpverlening noodzakelijk en mogelijk acht. De aanvraag wordt getoetst aan de uitgangspunten zoals neergelegd in het beleidsplan schuldhulpverlening De vorm waarin de gemeente schuldhulpverlening aanbiedt, is van meerdere factoren afhankelijk en kan dus per situatie verschillen. De factoren die een rol kunnen spelen zijn: a. Aard en omvang van de schulden; b. Psycho-sociale situatie van de verzoeker; c. Houding en gedrag van verzoeker; d. Eerder gebruik van schuldhulpverlening.

14 Artikel 4. Verplichtingen 1. Verzoeker doet aan het college op verzoek of uit eigen beweging mededeling van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op schuldhulpverlening, zowel bij de aanvraag als gedurende de looptijd van het schuldhulpverleningstraject. 2. Verzoeker is verplicht om alle medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is gedurende de aanvraagperiode en tijdens het schuldhulpverleningstraject. De medewerking bestaat onder andere uit: a. Het nakomen van afspraken; b. Geen nieuwe schulden aangaan; c. Het zich houden aan de bepalingen van de schuldhulpregelingsplan. Artikel 5. Weigeren - beëindigen - hersteltermijn 1. Indien verzoeker niet of in onvoldoende mate zijn verplichtingen nakomt zoals neergelegd in artikel 4, leden 1 en 2, kan het college besluiten om schuldhulpverlening te weigeren dan wel te beëindigen. 2. Alvorens, ingevolge lid 1, te besluiten tot weigering van schuldhulpverlening dan wel tot beëindiging van de aangeboden hulp, wordt verzoeker eenmaal een redelijke hersteltermijn geboden om alsnog, binnen de gestelde termijn, de gevraagde medewerking te verlenen of informatie te verstrekken. Artikel 6. Beëindiginggronden 1. Onverminderd de overige bepalingen in deze beleidsregels, kan het college besluiten tot beëindiging van de schuldhulpverlening indien: a. De verzoeker niet langer voldoet aan het bepaalde onder artikel 2; b. Het schuldhulpverleningstraject succesvol is afgerond; c. De verzoeker zijn beschikbare aflossingscapaciteit niet wil gebruiken ter voldoening van zijn schulden; d. Op grond van zo later is gebleken onjuiste gegevens schuldhulpverlening aan verzoeker is toegekend, terwijl indien dit ten tijde van de besluitvorming bekend was geweest bij het college, een andere beslissing zou zijn genomen; e. Verzoeker zich ten opzichte van de medewerkers, belast met werkzaamheden die voortkomen uit het schuldhulpverleningstraject, misdraagt; f. De verzoeker in staat is om zijn schulden zelf te regelen dan wel in staat is de schulden zelfstandig te beheren; g. De geboden hulpverlening, gelet op de persoonlijke omstandigheden van de schuldenaar, niet (langer) passend is.

15 Artikel 7. Recidive hernieuwde aanvraag a. Indien minder dan 1 jaar voorafgaande aan de dag waarop het verzoek is ingediend, - door verzoeker een traject schuldregeling succesvol is doorlopen (minnelijk), wordt een aanvraag schuldhulpverlening geweigerd met uitzondering van het product Informatie, advies en doorverwijzing. b. Indien minder dan 3 jaar voorafgaande aan de dag waarop het verzoek is ingediend - ingevolge artikel 5 lid 1 van deze beleidsregels een traject schuldhulpverlening is geweigerd of beëindigd wegens schending van verplichtingen zoals omschreven in artikel 4 leden 1 en 2 of - schuldhulpverlening is beëindigd op grond van artikel 6 sub c, d of e van deze beleidsregels, wordt een aanvraag schuldhulpverlening geweigerd met uitzondering van het product Informatie, advies en doorverwijzing. c. Indien minder dan 6 maanden voorafgaande aan de dag waarop het verzoek is ingediend - een aanvraag tot schuldhulpverlening door verzoeker is ingetrokken. wordt een aanvraag schuldhulpverlening geweigerd met uitzondering van het product Informatie, advies en doorverwijzing. Artikel 8. Hardheidsclausule en onvoorziene omstandigheden 1. Het college kan in zeer bijzondere gevallen gemotiveerd afwijken van de bepalingen in deze regeling, indien onverkorte toepassing daarvan aanleiding geeft of zou leiden tot disproportionele onredelijkheid of onbillijkheid. 2. In gevallen waarin deze regeling niet voorzien, beslist het college. Artikel 9. Inwerkingtreding Deze regeling treedt is met ingang van 1 januari 2012 in werking getreden en wordt aangehaald als de regeling Toelating tot schuldhulpverlening.