Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine"

Transcriptie

1 Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine bladzijde 6 V- is : 9,... Afgerond op twee decimalen is dat,6. Dus,6 9 9 is : 8,8. Dus,8. Afgerond op twee decimalen is dat, is :,8..., afgerond op twee decimalen is dat, V-a b Hans rondt,8 verkeerd af. Om een getal op vier cijfers achter de komma af te ronden kijk je naar het vijfde cijfer achter de komma. Je rondt naar beneden af als het vijfde cijfer een,,, of is. Als het vijfde cijfer een, 6,, 8 of 9 is rond je naar boven af. Het vijfde cijfer achter de komma is een dus Hans had naar beneden moeten afronden en, opschrijven. Om 8,96 op vier decimalen af te ronden kijk je naar het vijfde cijfer achter de komma. Het vijfde cijfer is 6 dus de 9 op de vierde plaats achter de komma rond je af naar boven tot. Omdat uit twee cijfers bestaat wordt de op de derde plaats met verhoogd tot. De afronding op vier cijfers achter de komma wordt dus 8,. Let op: de laatste nul moet je laten staan anders rond je af op drie decimalen! bladzijde V-a x+ x x+ 6x 9x b a a a a 8a c x+ ( x ) x+ x+ x+ x 6 x 6 d a ( a+ ) a a a a 8 V-a xx ( ) x x x x x b pp ( ) + p p p p p+ p p p p+ p p p p p+ p p p c t ( t + t ) t t + t t t + t d k + k ( k k ) k + k k + k k k + k k V-a De grootste factor in p + p is p want p p p en p p Dit geeft voor h p + p de ontbinding h p(p + ) b De grootste factor in q q is q want q q q en q q 9 Dit geeft voor K q q de ontbinding K q(q + 9) c De grootste factor in W(t),t +,t is,t want,t,t t en,t,t Dit geeft voor W(t),t +,t de ontbinding W(t),t(t + ) d De grootste factor in p q 6 q is q want q 6 q q en q q 6 Dit geeft voor p q 6 q de ontbinding p q (q 6) V-6a Voor de ontbinding van y x + 8x + zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som +8. Die getallen zijn + en +6. Dus de ontbinding is y ( x+ )( x + 6) b Voor de ontbinding van fx () x + x+ 9 zoek je twee getallen waarvan het product +9 is en de som +. Die getallen zijn + en +9. Dus de ontbinding is y ( x+ )( x + 9) 8

2 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Voor de ontbinding van Nt () t t+ zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som. Die getallen zijn en. Dus de ontbinding is Nt () ( t )( t ) d Voor de ontbinding van Q( p) p + p+ zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som +. Die getallen zijn + en +. Dus de ontbinding is Qp ( ) ( p+ )( p+ ) ( p + ) e Voor de ontbinding van v r r + zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som. Die getallen zijn en. Dus de ontbinding is v ( r )( r ) f fx () + x + x in de juiste volgorde zetten geeft fx () x + x+ Voor de ontbinding hiervan zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som +. Die getallen zijn + en +. Dus de ontbinding is fx () ( x+ )( x+ ) ( x + ) g hp ( ) p + + pin de juiste volgorde zetten geeft hp ( ) p + p+ Voor de ontbinding hiervan zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som +. Die getallen zijn + en +. Dus de ontbinding is hp ( ) ( p+ )( p+ ) h Voor de ontbinding van B L L zoek je twee getallen waarvan het product is en de som. Die getallen zijn + en. Dus de ontbinding is B ( L+ )( L ) i k 6 8m+ m in de juiste volgorde zetten geeft k m 8m + 6 Voor de ontbinding hiervan zoek je twee getallen waarvan het product +6 is en de som 8. Die getallen zijn en. Dus de ontbinding is k ( m )( m ) j Voor de ontbinding van gx () x x+ zoek je twee getallen waarvan het product + is en de som. Die getallen zijn en. Dus de ontbinding is gx () ( x )( x ) bladzijde 8 a y, x b c Er zijn drie snijpunten met de x-as, dus zijn er ook drie oplossingen. Voor de TI-rekenmachine: Kies CALC en dan ZERO. Zet de cursor iets links van een snijpunt met de x-as en toets ENTER. Verplaats vervolgens de cursor naar een punt dat iets rechts van het snijpunt ligt en toets ENTER. Sla de vraag op Guess? over. Voor de Casio rekenmachine: Kies G-Solv en dan ROOT. 9

3 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d Bij beide rekenmachines wordt het snijpunt met de x-as nu automatische gevonden en kun je de oplossing aflezen. Om de volgende snijpunten met de x-as te vinden ga je als volgt te werk: bij de TI-rekenmachine: op dezelfde manier als bij het eerste snijpunt alleen plaats je de cursor nu rond het nieuwe snijpunt. bij de Casio: druk op de rechter pijltjestoets (met de de linker pijltjestoets vind je het vorige snijpunt). Je vindt hiermee als oplossingen: x, ; x, en x, Voor de top bij het maximum: bij de TI rekenmachine: Kies CALC en dan MAXIMUM. Zet de cursor iets links van de top en toets ENTER. Herhaal dit voor een punt iets rechts van de top. Sla de vraag op Guess? over. Voor de Casio rekenmachine: Kies G Solv en dan MAX. Bij beide rekenmachines worden de coördinaten van de top nu automatisch gevonden en kun je de oplossing aflezen. Je vindt (in twee decimalen) de coördinaten (,88 ;,6) voor de eerste top. Voor de top bij het minimum: bij de TI rekenmachine: Kies CALC en dan MINIMUM. Zet de cursor iets links van de top en toets ENTER. Herhaal dit voor een punt iets rechts van de top. Sla de vraag op Guess? over. Voor de Casio rekenmachine: Kies G Solv en dan MIN. Bij beide rekenmachines worden de coördinaten van de top nu automatisch gevonden en kun je de oplossing aflezen. Je vindt (in twee decimalen nauwkeurig) de coördinaten (,88;,6) voor de tweede top. a b Op de manier die bij de uitwerking van opdracht c is gegeven vind je de nulpunten p, en p,8. Op de manier die bij de uitwerking van opdracht d is gegeven vind je (in twee decimalen nauwkeurig) de coördinaten (,6 ;,9). a b Susan heeft de grafiek met de standaardinstellingen voor het venster geplot. Carl heeft Xmax van het venster vergroot tot bijvoorbeeld of hij heeft (een aantal keren) uitgezoomd. Kies daarvoor ZOOM en dan ZOOM OUT en ENTER bij de TI. Kies bij de Casio eerst ZOOM en OUT en daarna de EXE knop. Gebruik op je rekenmachine de instellingen Invoer: Y.X^ X 6X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Op de manier die bij de uitwerking van opdracht c is gegeven vind je de nulpunten x,9 ; x en x 6,9 a b Bij de snijpunten van de grafieken f en g hebben de functies ft () en gt () dezelfde uitkomst en geldt dus ft () gt (). De t-waarde bij een snijpunt is dus een oplossing van t + t t + Bij Xmin, Xmax, Ymin en Ymax krijg je wel alle snijpunten in beeld.

4 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Voor de TI-rekenmachine: Kies CALC en dan INTERSECT. Zet de cursor iets links van een snijpunt en toets ENTER. Verplaats vervolgens de cursor naar een punt dat iets rechts van het snijpunt ligt en toets ENTER. Sla de vraag op Guess? over. Voor de Casio rekenmachine: Kies G-Solv en dan ISCT. Bij beide rekenmachines wordt het snijpunt nu automatische gevonden en kun je de oplossing aflezen. Om de volgende snijpunten te vinden ga je als volgt te werk: bij de TI-rekenmachine: op dezelfde manier als bij het eerste snijpunt alleen plaats je de cursor nu rond het nieuwe snijpunt. bij de Casio: druk op de rechter pijltjestoets (met de de linker pijltjestoets vind je het vorige snijpunt). Je vindt hiermee als oplossingen: t,88 en t,88 bladzijde 9 a. ^ ENTER geeft 6,8968 (( ).) ^ ENTER geeft 6,8968 De oplossingen in het rechtervoorbeeld zijn afrondingen op twee decimalen. Om nauwkeuriger te krijgen heb je (veel) meer decimalen nodig in het antwoord. b Plot met Invoer: Y X^ en Y en de standaardinstellingen. Je ziet dat Y geheel boven de x-as ligt en Y er geheel onder. Dus de grafieken hebben geen snijpunten en de vergelijking heeft geen oplossingen. Een positief of een negatief getal dat je tot de e macht verheft heeft nooit een negatieve uitkomst. Er is dus geen getal voor x mogelijk dat in x de negatieve waarde als uitkomst heeft. c Invoer: Y X^ en Y X^+ Venster: standaardinstellingen Opties: CALC, intersect (TI) Opties: G-Solv, ISCT (Casio) Oplossing: x,8 Merk op dat de grafieken elkaar links in het venster niet snijden. Plot bijvoorbeeld met als vensterinstellingen Xmin, Xmax, Ymin en Ymax om dit te zien. 6a Invoer: Y X +X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: x, en x, Toppen: Opties voor TI: CALC, MINIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MIN Coördinaten: (, ) b Invoer: Y X X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: x, ; x en x, Toppen: Opties voor TI: CALC, MAXIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MAX Coördinaten (,9 ; 9,6) Opties voor TI: CALC, MINIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MIN Coördinaten: (,9 ; 9,6)

5 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Invoer: Y ^.^X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: x,6 Toppen: Er zijn geen toppen. d Invoer: Y 8 (8.X+X ) Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: x,6 en x,6 Toppen: Opties voor TI: CALC, MAXIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MAX Coördinaten (,6;,) a Pa () 6, a + 6 b ATAX is voordeliger als de grafiek van de ritprijs onder die van Taxidirect ligt. Plot dus beide grafieken en zoek het snijpunt. Lees dan af waar ATAX goedkoper is. Invoer: Y.X+ en Y.6X+6 Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Opties voor TI: CALC, INTERSECT. Opties voor Casio: G-Solv, ISCT Voor a, snijden de lijnen elkaar. Het is dus voordeliger om vanaf, km voor ATAX te kiezen. 8a x : Invoer: Y X^ en Y Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Er is één oplossing. p : Invoer: Y X^ en Y Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Er zijn geen oplossingen. 6 q : Invoer: Y X^6 en Y Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Er zijn twee oplossingen. b x is steeds stijgend, dus kan maar één keer worden. p kan niet negatief zijn. q 6 daalt eerst naar en stijgt daarna, dus wordt de waarde twee keer bereikt. bladzijde 9a Trek van s + 6 aan beide kanten af. Je houdt dan s 6 over. Deel beide kanten door en je houdt s 6 over. b Vermenigvuldig 6 t aan beide kanten met. Je krijgt dan t 8. Tel aan beide kanten op. Je houdt dan t over. Deel beide kanten door en je houdt t 8 over.

6 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde ( x ) x + x+ 6 x + x x + x x + 6 6x 6 x a a + a ( afgetrokken) a (door gedeeld) b x x x 9 x (met vermenigvuldigd) x x+ (9 opgeteld) x x x+ x (x afgetrokken) x (vereenvoudigd) x (door gedeeld) c ( x ) ( x + ) x+ x + (haakjes uitgewerkt) x+ x+ (vereenvoudigd) x (x en afgetrokken) x (delen door ) d ( x ) 8 x x + 8 x x a y g(x) f(x) O x b Voor het snijpunt geldt fx () gx (), dus los op x+ x +. Dat geeft x x ( afgetrokken) x (x afgetrokken) x (,) Vul dit in bij een van de functies om de y-coördinaat te krijgen. Uit g( ) krijg je De coördinaten van het snijpunt zijn dus (, ) 6

7 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde bladzijde a De gele rozen zijn het goedkoopst en daarvan kun je dus de meeste kopen. Voor e, kun je er een bos met :, rozen mee maken. b Tien rode rozen kosten,, euro. Van de euro blijft dus,, euro over voor de gele rozen. Daarvoor kun je er, :, kopen. c De prijs van alle gele rozen samen de prijs van één roos (e,) het aantal gele rozen (g), dus, g ofwel,g. De prijs van alle rode rozen samen is,r. De prijs van de bos bestaat uit de prijs van de gele rozen en de prijs van de rode rozen bij elkaar opgeteld. Dat is,g +,r. De prijs van de bos mag euro zijn, dus er moet gelden,g +,r. d De grafiek bij de formule kun je niet plotten want er staan twee variabelen in in plaats van één. Je kunt de formule niet invoeren in je rekenmachine in de vorm Y waarbij je alleen de X als variabele gebruikt. e r 8 6 g 8 6 g r a, g+, r. Als g een functie van r moet zijn dan moet je de formule zó schrijven dat er alleen maar g links van het isgelijkteken komt te staan. Dus, g, r (, afgetrokken) g, r (met vermenigvuldigd) Het antwoord is dus g, r b De plot komt overeen met de tekening van de tabel in opdracht b. a Als a op de horizontale as komt moet je b als functie van a schrijven. b a b a+ b, a+,

8 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde b a b 8 b a 8 b, a 6 x+ y 8 y x+ 8 y x+ 8 y x+ en x y y x+ y x Voor het snijpunt zijn beide y-waarden gelijk, dus moet gelden x+ x x+ 8 x x+ 8 x (met vermenigvuldigd) x x De y-waarde hierbij is het gemakkelijkst te bereken uit de tweede formule: y De coördinaten van het snijpunt zijn dus (, ) Controle: invullen van x in de eerste formule geeft ook. a b c Er kunnen : zwarte dakpannen die dag gemaakt worden. Eén rode dakpan weegt kg, dus R rode dakpannen wegen R kg. Eén zwarte dakpan weegt kg, dus Z zwarte dakpannen wegen Z kg. Samen wegen de rode en zwarte dakpannen dus R + Z kg. Dat moet gelijk zijn aan de totale hoeveelheid verwerkte klei van kg, dus moet gelden R + Z. Als het totale aantal geproduceerde dakpannen is geldt R + Z. Maar er moet ook gelden R+ Z. De waarden van R en Z die hieraan voldoen liggen bij het snijpunt van de grafieken van de formules (zie ook opdracht 6). Schrijf bij beide formules R als functie van Z en bereken de coördinaten van het snijpunt. Dat geeft: R+ Z R Z R 6 Z R+ Z R Z Voor het snijpunt geldt 6 Z Z Z 9 Z Z 6 Z 6 De waarde van R bereken je het eenvoudigst uit R Z en geeft R 6. Er zijn dus rode en 6 zwarte dakpannen geproduceerd. Controle: de waarde van R berekend uit R 6 Z geeft eveneens.

9 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde bladzijde 8a De nulpunten van fx ()zijn de waarden van x waarvoor de uitkomst van fx ()de waarde nul geeft. De grafiek van f snijdt dan de x-as. Met de rekenmachine vind je de waarden x en x. Gebruik de volgende instellingen: Invoer: Y X +X Venster: standaardinsteling Opties: CALC, ZERO (TI) of G-Solv, ROOT (Casio) b Invoer: Y X 6X+ Venster: standaardinsteling Opties: CALC, ZERO (TI) of G-Solv, ROOT (Casio) Oplossing in twee decimalen: x, en x,8 c Invoer: Y X +X en Y Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Oplossing: x en x d Invoer: Y X +X en Y X 6X+ Venster: standaardinsteling Oplossing: de andere oplossing is x 9a Invoer: Y X X Venster: standaardinsteling Opties: CALC, ZERO (TI) of G-Solv, ROOT (Casio) Oplossing: x en x b Voor het ontbinden in factoren van x x zoek je twee getallen die als product leveren en als som. Die getallen zijn + en. Het voorschrift wordt dus fx () ( x+ )( x ) c Voor de nulpunten geldt fx (). In het voorschrift staat een vermenigvuldiging van ( x + ) met ( x ). De uitkomst is dus nul als ( x + ) of ( x ). De nulpunten vind je dus door ( x + ) en ( x ) op te lossen. De oplossingen hiervan zijn direct af te lezen als x en x. a x x 6 x x ( x+ )( x ) x + of x x of x b x + 6x+ 9 ( x+ )( x+ ) x + x c q q q q ( q+ )( q ) q + of q q of q 6

10 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d t t+ t t+ 6 ( t )( t ) t of t t of t e t 8 t 8 t 8, t, of t, f a 8 8a a + 8a 8 a + 6a 6 ( a )( a+ 6) a of a + 6 a of a 6 a x + x ( x )( x+ 6) x of x + 6 x of x 6 De nulpunten kloppen met de plot b Invoer: Y X +X Y X X+6 Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax 6 Opties: CALC, INTERSECT (TI) G-Solv, ISCT (Casio) De oplossingen x 6 en x worden ook gevonden door de rekenmachine.

11 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Functie gx () is functie fx ()vermenigvuldigd met de waarde. Als fx () nul is dan is fx ()ook nul. De nulpunten van fx ()zijn dus ook nulpunten van fx ()ofwel van gx (). Je kunt dit ook aan de ontbinding in factoren van gx () zien: x x + 6 ( x + x ) ( x )( x + 6) ( x )( x+ 6) (delen door!) x of x + 6 x of x 6 xx ( ) x x xx x x x x x xx ( ) x of x x of x bladzijde a x + x 8 ( x )( x+ ) x of x + x of x b ss ( ) 6 ss ( ) s s s s ( s+ )( s ) s + of s s of s c x x x x a, b en c D b ac ( ) x + of x d ( b+ )( b ) b + of b b of b b of b e 9x + x+ 9 a 9, b en c 9 D ( ) 9 9 x

12 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde f ( A+ )( A ) A 8A+ A A A A A+ a, b en c D ( ) A + + A g f 6f f + 6f a, b 6 en c D 6 8 f of of f h 8x x 8x x+ a 8, b en c D ( ) 8 9 De discriminant is negatief, dus er zijn geen oplossingen. a x + x 8 ( x )( x+ 6) x of x + 6 x of x 6 b x + x 8 x + x a, b en c D 6 x + 6 of x 6 a Invoer: Y (X+) en Y Venster: standaardinstellingen Oplossingen: ( 6, ; ) en (,6 ; ) b ( x + ) ( x+ )( x+ ) x + x+ x + 6 x + 8x+ 6 x + 8x+ a, b 8 en c D 8 x 8+ of x 8 9

13 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Als je een bordje legt op x + dan krijg je (...). Dus... of.... Haal je het bordje weer weg dan krijg je x + of x +. Dus x of x. Met de rekenmachine kun je narekenen dat de antwoorden bij b en c gelijk zijn. d 6a Voor de snijpunten geldt van f met de lijn y x+ geldt x 6x x +. Oplossen geeft x 6x x x x a, b en c D ( ) x + of x De y-waarden van de snijpunten vind je het gemakkelijkst door deze oplossingen in te vullen in de vergelijking van de lijn. Dat geeft de coördinaten ( +, + + ) en (, + ). b Voor de snijpunten geldt van f met de lijn y x geldt x 6x x. Oplossen geeft x 6x x + x x+ a, b en c D ( ) De discriminant is positief, dus er zijn twee oplossingen. Er zijn dus ook twee snijpunten. e manier (ontbinden in factoren): x x x x x x 6 ( x+ )( x 6) x + of x 6 x of x 6 e manier (abc-formule): x x x x a, b en c D ( ) 96 x of x 96 e manier (grafische rekenmachine, snijpunten bepalen): Invoer: Y X X en Y Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Oplossingen: x en x 6

14 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde e manier (grafische rekenmachine, nulpunten bepalen): Invoer: Y X X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Opties: CALC, ZERO (TI) of G-Solv, ROOT (Casio) Oplossingen: x en x 6 bladzijde 8 Het antwoord van Anne goed. Yasser heeft het antwoord van Anne benaderd in twee decimalen. 9a en, verschillen, % 8, % van elkaar. b De antwoorden van Anne zijn goed. Die geven exact als uitkomst. a 8 x ; x 8 ; x 8 b 6 p ; p p p 6 ; of. Omdat, de exacte waarde is van mag je hier ook voor schrijven p, of p,. a,,9, dus, 9, is juist. b,999 is een benaderde waarde in decimalen nauwkeurig, dus, 9, 999 is juist. a De zijde van het kleine vierkant is de schuine zijde van een driehoek. De andere zijden van een driehoek hebben lengte. Met de stelling van Pythagoras krijg je dus + als lengte. b, 6... In drie decimalen nauwkeurig is dat, bladzijde a omtrek cirkel π r. Met r, geeft dat π,, π π In een exact antwoord moet je π laten staan want π kun je niet exact in cijfers uitdrukken! b π, , c oppervlakte cirkel πr π, π,, πof π a b De diameter is r 8 km, dus de straal r 6 km. De evenaar is de omtrek van een cirkel met r 6 km. Uit de formule Omtrek cirkel πr volgt de lengte 8π, km. In kilometers nauwkeurig is dat km. De exacte omtrek is niet zinvol want de diameter is ook niet exact bekend. Als je een benaderde waarde in een berekening gebruikt kan de uitkomst nooit exact zijn. a De tweedegraads vergelijking y x + x heeft een positieve waarde voor de discriminant ( b ac ) dus er zijn twee nulpunten. b Door de tabel uit te breiden vind je als tweede oplossing,

15 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde 6a ( x ) + 6x x + 6x x 6 x 6 b πr r, π π c t t t t ( t+ )( t ) t+ of t t of t d ( x+ )( x ) 8 x x+ x 8 x 8 x 8+ x of x a Toyota: de huurprijs voor vier weken is e, e, de benzinekosten zijn e,9 a Samen: K + 9, a Renault: de huurprijs voor vier weken is e, e 6, de benzinekosten zijn e, a Samen: K 6 +, a b De auto s zijn even duur als de kosten gelijk zijn, dus los op + 9, a 6 +, a + 6, a 6 6, a a :,6,... afgerond op tientallen kilometers is dat km bladzijde 6 8a x + x x x b c x + De waarde van de wortel is altijd nul of groter. De plot begint voor X bij Y en wordt alleen maar kleiner. De waarde wordt dus nooit bereikt. De waarde van de wortel is nooit negatief. Als je de wortel dus vermenigvuldigd met kan er nooit de positieve waarde uitkomen zoals in stap zou moeten.

16 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde 9a x x x x (kwadrateren) x x ( x+ )( x ) x+ of x x of x b ( ) +, klopt () 6, klopt a x x x ( x) x x+ x x+ x x x+ ( x )( x ) x of x x of x Controle: voor x :, klopt voor x :, klopt niet! De controle toont aan dat alléén x een oplossing is. b y g(x) f(x) O x Uit de plot en de schets van de grafieken van f en g blijkt dat ze maar één snijpunt hebben. Bij het snijpunt hebben de functies dezelfde uitkomst, dus daar geldt fx () gx () ofwel x x. Er is maar één snijpunt, dus is er ook maar één oplossing. bladzijde a x + x x 9 x Controle: , klopt b + x + x + Er zijn geen oplossingen want een wortel kan nooit negatief worden. x + kan dus nooit worden.

17 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c + x + + x + x + x x Controle: d x 9 x 9 x 9 6 x 6 x 6 : 8 Controle: 8 9 6, klopt, klopt a x x x ( x ) x x x + x x+ ( x )( x ) x of x x of x Controle: ;, klopt niet! ;, klopt De oplossing is alleen x b x x x x x x xx ( ) x of x x of x Controle:, klopt, klopt c x x x x x ( x ) x x ( x )( x ) x x 9x 6x 6x + x x 9x x+ x + x a, b en c D ( ) 9 x of x 9 Controle: () ;, 8..., 8..., klopt niet!. ; ;, klopt Alleen x is een oplossing.

18 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d x x (beide kanten vermenigvuldigen met x ) 9 x x Controle:, klopt ( ) a r + 9, cm π b 6, O + 9 π 6, O + 9 π O π 6, 9 c O π( 6, 9) 9, cm r O + 9 π r O +9 π O r π 9 O π( r 9) d Stel de koppelingsplaat van de bromfiets is cm. De straal die daarbij hoort is volgens opdracht a ongeveer, cm. Voor de auto geldt O cm. De straal die daarbij hoort is volgens de formule r + 9 6, 9 cm. π Dat is niet twee keer zo groot als, cm. a b c Gebruik je rekenmachine om het snijpunt te vinden tussen de grafieken met vergelijking y h+ 6 h+ h en y 6. Invoer: Y X+ (6 X+X ) Y 6 Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Snijpunten vind je voor h, en h,98... Uit de plot lees je af dat de inhoud tussen deze punten meer dan 6 m bedraagt. Het antwoord is dus, < h <, 98 meter waarbij afgerond is op cm nauwkeurig. Gebruik je rekenmachine om het maximum te vinden tussen de snijpunten. Invoer: Y X+ (6 X+X ) Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Opties: CALC, MAXIMUM (TI) of G-Solv, MAX (Casio) Je vindt de top op X.898 en Y. De maximale inhoud is de Y-waarde en bedraagt m afgerond. De X-waarde is de hoogte bij de maximale inhoud en bedraagt, m afgerond.

19 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d De lengte van het zeil dat schuin hangt is meter min de hoogte h van de tentstokken. Je kunt het aanzicht van de houtopslag verdelen in een rechthoek met zijden en h, en een driehoek met zijde en schuine zijde h. Zie de tekening hiernaast. De hoogte waarop het zeil aan de schutting gemonteerd moet worden is h+ ( h). Voor h, m volgt hieruit een hoogte van,6 m h h h ( h) bladzijde 8 a Hema: K, +, n Kruidvat: K 88, +, 9n b Kies bijvoorbeeld Xmin, Xmax, Ymin en Ymax De lijnen lopen bijna even steil waardoor je het snijpunt maar matig in beeld kunt krijgen. c De kosten zijn gelijk als, +, n 88, +, 9n. Oplossen geeft, n, 8 n 8,, d Kies een waarde boven n om te zien wie goedkoper wordt boven dit aantal. Neem bijvoorbeeld n, dan is de prijs bij de Hema, +, 8, euro en de prijs bij het Kruidvat,88 + 9, 9,88 euro. De Hema wordt dus voordeliger boven de afdrukken. Het Kruidvat is goedkoper dan de Hema als je of minder afdrukken maakt. De grafiek bij het Kruidvat ligt tot en met n lager dan de grafiek van de Hema. 6a Voor de snijpunten geldt fx () gx (), dus los op x + x x + x x 6 (herleiden op ) x x ( x+ )( x ) x+ of x x of x De x-coördinaten van de snijpunten zijn dus x en x b De grafiek van f is een parabool en van g een lijn. Plot f en g op je rekenmachine en kijk waar de parabool boven de lijn ligt. Invoer: Y X +X Y X+ Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De x-waarden van de snijpunten zijn x en x. Voor x < en x > ligt de grafiek van f hoger dan de grafiek van g. c Als de grafiek van f boven de grafiek van g ligt is f > g, dus de ongelijkheid x + x > x + hoort daarbij. 6

20 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde a Uit de tekening lees je snijpunten van f met g af voor x, x en x. Voor fx () > gx () ligt de grafiek van f hoger die van g. Aflezen geeft de intervallen ; of ;. b Voor fx () gx () ligt de grafiek van f lager die van g of valt ermee samen. Aflezen geeft de intervallen, ] of [, ]. bladzijde 9 8a Los op: x> x Plot de grafieken van y x en y x Invoer: Y /X Y X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Lees de oplossing af waar Y (de dalende lijn) hoger dan Y ligt. Je vindt de benaderde oplossing x <, b Los op: p+ p + p Plot de grafieken van y p+ en y p + p Invoer: Y X+ Y X +X Venster: standaardinstellingen Lees de oplossing af waar Y (de lijn) lager dan Y (de parabool) ligt of ermee samenvalt. Je vindt de benaderde oplossingen p 9, of p, 9 c Los exact op: n n Los eerst de gelijkheid op: n n n ( n) (kwadrateren, dus controleer de oplossing!) n n+ 6n 6n n+ a 6, b en c D ( ) 6 8 n of n 8 6 Controle: alleen n voldoet. Plot de grafieken van y n en y n Invoer: Y (X) Y X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De opties dienen als extra controle. Lees de oplossing af waar Y (de kromme) lager dan Y (de lijn) ligt of ermee samenvalt.

21 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde Je vindt de exacte oplossingen n (bedenk dat de waarde onder de wortel niet negatief mag zijn, dus n ) d Los exact op: ( p ) p Los eerst de gelijkheid op: ( p ) p p p+ p p p+ ( p )( p 6) p of p 6 p of p 6 Plot de grafieken van y ( p ) en y p Invoer: Y (X ) Y X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De opties dienen als extra controle. Lees de oplossing af waar Y (de parabool) lager dan Y (de lijn) ligt of ermee samenvalt. Je vindt de exacte oplossingen p 6 9a De totale opbrengst is de prijs van één strippenkaart keer het aantal verkochte strippenkaarten. In formules uitgedrukt wordt dat TO P A P( P+ 9, ) P + 9, P. De eenheid van TO is de eenheid van P A, dat is euro s miljoenen miljoenen euro s. b miljard miljoen, dus bereken P + 9, P met de rekenmachine: Plot de grafieken van y P + 9, P en y Invoer: Y X +9.X Y Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Lees de snijpunten af bij P,6 en P,9. De grafiek van TO ligt tussen deze punten boven de lijn y. Als de prijs dus tussen e,6 en e,9 ligt is de opbrengst groter dan miljard euro. c Je kunt nog in centen betalen dus de kosten wil je in centen nauwkeurig weten. Dat zijn twee decimalen. a Voor cd s geldt q. De totale kosten zijn TK + 9,, dus e 9,. De cd s brengen 8 8 euro op. b Totale opbrengst in euro s opbrengst per cd in euro s aantal verkochte cd s Vervang de termen door formules: Totale opbrengst in euro s TO opbrengst per cd in euro s 8 aantal verkochte cd s q Vul dit in voor de termen: 8

22 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde TO 8 q TO 8, q (delen door ) c Los op: TO > TK ofwel, 8q> + q Plot de grafieken van y, 8q en y + q Invoer: Y.8X Y + (X) Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Lees het snijpunt af bij q,6. Vanaf 6 cd s is de opbrengst groter dan de kosten en maakt de rockgroep winst. Tel bij de ongelijkheid p aan beide kanten p + op en je krijgt dezelfde ongelijkheid als uit opdracht 8b: p+ p + p + p+ p + p Net als bij vergelijkingen verandert de oplossing van ongelijkheden niet als je aan beide kanten iets optelt of aftrekt. Let op: dit geldt bij ongelijkheden ALLEEN voor optellen en aftrekken en in het algemeen NIET voor vermenigvuldigen en delen! bladzijde a Elke zijde van cm van het vierkant is even lang als de lengte van twee armen plus de breedte van één arm. In formulevorm dus x + breedte van één arm Daaruit volgt: breedte van één arm x. b Het rode deel bestaat uit de vier armen. Elke arm heeft lengte x en breedte x. De oppervlakte van één arm is lengte breedte x ( x). De totale oppervlakte van het rode deel is dus Kx () x( x) x 8x cm c Het gele deel bestaat uit de vier grote vierkanten met zijde x en het middelste vierkant met zijde x. De oppervlakte van deze vijf vierkanten geeft de totale oppervlakte. In formulevorm dus G() x x + ( x) d Kx () + Gx () ( x 8x ) + ( x + ( x)) x 8x + x + x+ x a Om de lijn te kunnen plotten moet je eerst y als functie van x schrijven: y, x Voer de plot uit met Invoer: Y X(X 8) Y. X Venster: Xmin en Xmax 9 Ymin en Ymax b De lengte van lijnstuk AB is het verschil in y-waarden van f en l bij x 6. Punt A ligt boven, dus op de grafiek van f, en heeft y-waarde f( 6) 66 ( 8). Punt B ligt op de lijn en heeft y-waarde, 6 9,. De lengte van AB is dus 9,, 9

23 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c Het verschil in y-waarde van f en l is de lengte van het lijnstuk AB. Er geldt AB ( xx ( 8) (, x) als je dit uitwerkt krijg je AB x + 6x, + x AB x + 8x, Zoek hiervan met je rekenmachine het maximum. Gebruik Invoer: Y X +8X. Venster: Xmin en Xmax 9 Ymin en Ymax Opties: CALC, MAXIMUM (TI) of G-Solv, MAX (Casio) aflezen geeft x,. Deze waarde ligt tussen de snijpunten van de grafieken en is dus de oplossing. a b c d Bij de HP9 zijn de kosten voor kleurenafdrukken,6 8 euro. Er is euro beschikbaar per jaar maar daar moet de afschrijving van de printer per jaar nog vanaf. De HP9 kost 6 euro per vier jaar dus de afschrijving per jaar is 6 :, euro. Van de euro blijft dus, 98, euro over voor het afdrukken. Er is al 8 euro besteed voor de kleurenafdrukken, er blijft dus 98, 8 68, euro over voor de zwart-wit afdrukken. Eén zwart-wit afdruk kost,6 euro. Er kunnen dus nog 68, :,6, van gemaakt worden. Uitgedrukt in gehele aantallen afdrukken geeft dit afdrukken. Bij de HP96 krijg je op deze manier berekend ( 9 :, ):,, ofwel afdrukken. Vul bij de berekening voor de HP96 de gegeven waarden en variabelen voor de HP9 in. Dat geeft ( 6 k 6, ):, 6 zw Uitwerken geeft zw ( 98, k, 6):, 6 zw 98, 6, k 6, 6, zw k zw k Voor de HP96 wordt de berekening ( 9 k, ):, zw zw ( 96, k, ):, zw 96,, k,, zw 96 k zw 6 k Je kunt meer zwart-wit afdrukken maken met de HP96 dan met de HP9 als de grafiek die hoort bij de zw van de HP96 boven de grafiek voor de HP9 ligt. In formulevorm: los de ongelijkheid 6 k > 99 9 k op. 6

24 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde Plot beide grafieken en zoek het snijpunt op. Gebruik Invoer: Y 6..X Y (99+/6) (9+/)X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Tot aan het snijpunt hoort de bovenste lijn bij de HP96. Het snijpunt vind je voor k, maar de zw-waarde hierbij is negatief. Het aantal zwart-wit afdrukken moet natuurlijk altijd een positief getal zijn, dus de grafieken hebben alleen betekenis boven de horizontale as. Daar loopt de grafiek voor de HP96 steeds boven de grafiek voor de HP9. Je kunt dus altijd de meeste zwart-wit afdrukken maken met de HP96, ongeacht het aantal afdrukken in kleur. bladzijde a b De ader heeft een straal van, cm en in de formule wordt d in centimeters uitgedrukt. Het bloed stroomt altijd binnen de ader dus d moet liggen tussen en, v v(d),, d O c Los op: (, d) d d d, d,, of d,, alleen de positieve waarde heeft betekenis, dus op ongeveer, cm vanuit het midden van de ader is de stroomsnelheid cm/s. d De top van de grafiek ligt bij d. Dat is in het centrum van de ader. De stroomsnelheid is daar (, ) cm/s. 6a De afstand naar B volgt uit de stelling van Pythagoras: + 8 8, km Bij een snelheid van gemiddeld km/u doet de man er, :,6 uur over. Hij moet om half vijf in B zijn en heeft daarvoor, uur de tijd. Hij haalt het dus net niet op tijd. b De afstand naar C volgt uit de stelling van Pythagoras: + 8 8, km Hier doet hij 8, :, uur over. De afstand CB is 9 km. Hier doet de man 9 : 6, uur over. De reis op deze manier duurt dus, +,,6 uur. Dat nog steeds iets langer dan, dus ook nu haalt de man het net niet. c De afstand tot de wal is x + 8 x + 6 km. Met een gemiddelde snelheid van km/s duurt dat x + 6 uur. De afstand CB is x en lopende duurt dat 6 ( x ) uur. In T()staat x de totale tijd als optelling van deze tijden.

25 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d Om in, uur te reizen moet gelden T() x., Gebruik de rekenmachine om x ( x). op te lossen met Invoer: Y (X +6)/+( X)/6 Y. Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Voor x 6 en x 8, vind je snijpunten. Er zijn dus twee plaatsen op de wal waar hij naartoe kan roeien om op tijd te komen. De ene plaats ligt op 6 km afstand van A en de andere op 8, km van A. Welke plaats hij kiest hangt af of hij liever wat langer roeit of liever wat langer loopt. bladzijde I-a Het vastrecht moet altijd betaald worden dus ook als er geen verbruik is. Bij een verbruik van m ligt de grafiek van Firma A hoger dan de grafiek van Firma B. Dus Firma A rekent het hoogste vastrecht. b Hoe steiler de lijn loopt des te hoger is de prijs per m gas. De lijn van Firma B loopt het steilst dus Firma B rekent de hoogste prijs per kubieke meter. c De firma s zijn even duur bij het snijpunt. Met de trace-functie vind je de waarde 9,6 m. Zoom eventueel (sterk) in rond het snijpunt met behulp van het vergrootglas-icoon en het hand-icoon voor je de trace-functie gebruikt. d Vanaf het snijpunt ligt de grafiek van Firma B hoger dan de grafiek van Firma A, dus vanaf 9,6 m is Firma B het duurste, e I-a f( ) is het punt Q en g( ) is het punt P. Punt Q ligt lager dan punt P dus f() < g(). b f( ) is het punt R en g( ) is het punt S. Punt R ligt hoger dan punt S dus f( ) > g( ). c x f... g > > < < < > > d Voor de snijpunten geldt fx () gx (), dus los op x + x x +. Uitwerken geeft x + x x x x 6 ( x x ) x x ( x+ )( x ) x+ of x x of x e Voor x < en x > ligt de grafiek van f hoger dan die van g. In de intervalnotatie schrijf je dit als, en,.

26 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde bladzijde I-a Uit de tekening lees je snijpunten van f met g af voor x, x en x. Voor fx () > gx () ligt de grafiek van f boven die van g. Aflezen geeft de intervallen, of,. b Voor fx () gx () ligt de grafiek van f onder die van g of valt ermee samen. Aflezen geeft de intervallen, ] of [, ]. c De functies f en g zijn overal ongelijk aan elkaar, behalve in de snijpunten. De oplossing is dus, of, of,. I-a g (x) f (x) b x + 8x x + x x + 8x x x+ x + 6x x( x ) x of x x of x c fx () > gx () als de grafiek van f hoger ligt dan de grafiek van g. Je leest uit de plot af dat dat tussen de snijpunten is. De oplossing is dus, I-a Los exact op: x + < Los eerst de gelijkheid op: x + x x x of x Plot de grafieken van y x + en y Invoer: Y X + Y Venster: standaardinstellingen De opties dienen als extra controle. Lees de oplossing af waar Y (de parabool) onder Y (de lijn) ligt. Je vindt de exacte oplossingen x< of x>

27 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde b Los exact op: ( x )( x+ ) x + x+ Los eerst de gelijkheid op: ( x )( x+ ) x + x+ ( x + x x ) x + x + x x + x + x x a, b en c D ( ) 9 x + 9 of x 9 Plot de grafieken van y ( x )( x + ) en y x + x + Invoer: Y (X )(X+) Y X +X+ Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De opties dienen als extra controle. Lees de oplossing af waar Y hoger dan Y ligt of ermee samenvalt. Je vindt de exacte oplossingen x of x c Los exact op: x x+ 8< x + Los eerst de gelijkheid op: x x+ 8 x + x x+ 8 x x 6x+ ( x x+ ) x x+ ( x )( x ) x of x x of x Plot de grafieken van y x x + 8 en y x+ Invoer: Y X x+8 Y X+ Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De opties dienen als extra controle. Lees de oplossing af waar Y (de parabool) onder Y (de lijn) ligt. Je vindt de exacte oplossing < x < I-6a Vink twee functies aan uit de functies f, g, h en p. Kijk of ze snijpunten hebben voor x en x. In dat geval kun je een ongelijkheid opschrijven. Schrijf de functie waarvan de grafiek het hoogst ligt vóór het groter dan-teken (>). Of schrijf de functie waarvan de grafiek het laagst ligt vóór het kleiner dan-teken (<). Staat in de intervalnotatie een vierkante haak ([ of ]) dan gebruik je ook het isgelijkteken in de ongelijkheid. a Voor [, ] vind je g f of f g b Voor, vind je gx ()> c Voor, vind je p> h of h< p

28 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d Voor, vind je p> f of f < p e Voor [ 8, px () f Voor, en, vind je f > h of h< f bladzijde 6 T-a Invoer: Y X 8X+ Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: x,9 en x,6 Toppen: Opties voor TI: CALC, MINIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MIN Coördinaten: (, ). Dit is een minimum. b Invoer: Y X^ 8X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: t,6, t en t,6 Toppen: Opties voor TI: CALC, MAXIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MAX Coördinaten: (, ;,89). Dit is een maximum. Opties voor TI: CALC, MINIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MIN Coördinaten: (, ;,89). Dit is een minimum. c Invoer: Y ^X X Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Opties voor TI: CALC, ZERO. Opties voor Casio: G-Solv, ROOT Oplossingen: p,, p en p Toppen: Opties voor TI: CALC, MAXIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MAX Coördinaten: (,9 ;,6). Dit is een maximum. Opties voor TI: CALC, MINIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MIN Coördinaten: (, ;,). Dit is een minimum. d Invoer: Y + ( X ) Venster: Xmin, Xmax, Ymin, Ymax Nulpunten: Er zijn geen nulpunten. Toppen: Opties voor TI: CALC, MAXIMUM. Opties voor Casio: G-Solv, MAX Coördinaten: (, ). Dit is een maximum. T-a b c Na 6 minuten is er 6 9 liter koud water in het bad gestroomd. Er stroomt daarna in minuten nog 9 6 liter warm water in het bad. Dus stroomt er 6 : liter water per minuut uit de warmwaterkraan. Bij liter/min uit de koudwaterkraan is er na 6 minuten 6 6 liter koud water in het bad gestroomd. Om in minuten het bad vol te krijgen moet er nog 6 9 liter warm water bij. De warmwaterkraan moet nu dus 9 : 8 liter water per minuut leveren. De koudwaterkraan levert in 6 minuten tijd k 6 liter water. De warmwaterkraan levert in minuten tijd w liter water. Samen leveren de kranen k 6 + w liter water. De totale hoeveelheid water die ze moeten leveren om het bad te vullen is liter, dus moet gelden k 6 + w ofwel 6k+ w

29 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde d w 6k w k e Vervang de 6 en de in de formule bij opdracht c nu door en, en je krijgt k+, w als het tweede verband. f De stroomsnelheden k en w van beide kranen blijven hetzelfde. Druk bij het tweede verband ook w uit in k:, w k w k Omdat w dezelfde waarde houdt als bij de formule w k moet je de vergelijking k koplossen. Dat geeft k+ k 8 k k 8 8, liter/min 8 8 Invullen hiervan in w k of w k geeft w, liter/min. T-a Ontbinden in factoren kun je alleen x + 6x 8. Ook x en x x kun je zonder abc-formule oplossen. De oplossing van x + 6x 8: x + 6x+ 8 ( x+ )( x+ ) x+ of x+ x of x De oplossing van x : x of x De oplossing van x x: x x xx ( ) x of x x of x b De oplossing van x + x 6 : a, b en c 6 D 6 x + 6, of x 6, De oplossing van x x+ : a, b en c D ( ) De discriminant is negatief dus er zijn geen oplossingen. De oplossing van x + 9 x: x x+ 9 (herleiden op nul) a, b en c 9 D ( ) 9 x 8 6

30 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde T-a ( x ) x+ 9 x x+ 9 x x : b 8( x + ) ( x + ) x+ of x+ x + of x c 6x 8 ( x 9) 6x x 6x x+ a 6, b en c D ( ) 6 De discriminant is negatief dus er zijn geen oplossingen. d t + 9,, 8 Invoer: Y +.^.9^X Y 8 Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Oplossing: t 8, e x + x 8x + Invoer: Y X^+X 8X+ Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Opties: CALC, ZERO (TI) of G-Solv, ROOT (Casio) Oplossingen: x,6, x, en x,86 f x 6x x+ 6x x 9 x bladzijde T-a + x + 6 x + x +, x +,, x, Controle: +, + 6, klopt b x x x x () x 9 9 x 9 Controle:, klopt 9

31 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde c x x x ( x ) x ( x )( x ) x x x x+ x x x + x x+ (herleiden op nul) a, b en c D ( ) 8 d x of x Controle: 6 6, klopt, klopt niet! alleen x 6 is een oplossing. x + 8 x + 8 x + 8 x + 8 x 9 x 6 Controle: 6 + 8, klopt T-6a Los op: x x> x 8 Plot de grafieken van y x x en y x 8 Invoer: Y X^ X Y X 8 Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De snijpunten vind je voor x, ; x en x, Lees de oplossing af waar Y (de kromme) hoger dan Y (de lijn) ligt. Je vindt de benaderde oplossing, ; en, ; b Los op: x > x Plot de grafieken van y x en y x Invoer: Y (X) Y X Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax Er zijn geen snijpunten. De wortelfunctie begint pas bij x! Lees de oplossing af waar Y (de kromme) hoger dan Y (de lijn) ligt. Je vindt de oplossing [, c Los exact op: x+ > x+ Los eerst de gelijkheid op: x+ x+ x+ ( x+ ) x+ x + x + 9 x + x+ 6 8

32 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde a, b en c 6 D 6 x of x Controle: + +, klopt + +, klopt niet alleen x is een oplossing. Plot de grafieken van y x+ en y x+ Invoer: Y (X+) Y X+ Venster: Xmin en Xmax Ymin en Ymax De opties dienen als extra controle. De wortelfunctie begint bij x! Lees de oplossing af waar Y (de wortelfunctie) hoger dan Y (de lijn) ligt. Je vindt de exacte oplossing [,. Let op: de waarde voor x doet ook mee dus gebruik daar in de notatie een vierkante haak! T- De tweede formule geeft een hogere tellerstand indien geldt 6t+ > 8t Plot de grafieken van y 6t+ en y 8t Invoer: Y (6X+) Y 8X Venster: Xmin en Xmax 6 Ymin en Ymax De snijpunten liggen bij t en t, Lees de oplossing af waar Y (de kromme) hoger dan Y (de lijn) ligt. Je vindt in aantallen minuten het interval, ]. T-8a b c d Na seconden heeft de laag vloeistof een straal van Los op: t π t π t π t π De benaderde waarde hiervan is 6,8 seconden. R t π t 8 π, cm. R π t πr Verdubbel je de seconden uit opdracht a tot 6 seconden dan wordt de straal 6 9,. Dat is geen verdubbeling van,8 dus de straal verdubbelt niet. π 9

33 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Havo B deel Uitwerkingen hoofdstuk Moderne wiskunde T-9a De standaardinstellingen zijn gebruikt, dus Xmin en Xmax, en Ymin en Ymax. b Zoom in tot bijv. Xmin en Xmax, en Ymin en Ymax. Gebruik de INTERSECT optie om de snijpunten te vinden. Je vindt een snijpunt voor x en x,. Er zijn dus twee snijpunten. c Los op:, x, x, x x+ (vermenigvuldigen met en herleiden op ) a, b en c D ( ) x +, of x De y-waarde bij x is,,,. De y-waarde bij x, is,,,, 6. De exacte coördinaten van de snijpunten zijn dus (;,) en (, ;,6) T-a ( x ) 6 en ( x )( x + ) b Door aan beide kanten a + a op te tellen verandert de eerste ongelijkheid in de tweede. Net als bij vergelijkingen verandert daardoor de oplossing niet.

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv 8 Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine bladzijde 6 V- is : 9,... Afgerond op twee decimalen is dat,6. Dus,6 9 9 is : 8,8. Dus,8. Afgerond op twee decimalen is dat,88 8 8 is :,8..., afgerond op twee decimalen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine

Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine Hoofdstuk - Algera of rekenmachine ladzijde V-a x+ x= x+ 6x= 9x a a= a a= 8a c x+ ( x- ) = x+ x+ - = x+ x- 6= x - 6 d a - ( a+ ) = a - a- = a -a-8 V-a 5xx ( - ) = 5x x- 5x = 5x - 5x pp ( - ) + p- p = p

Nadere informatie

2.1 Lineaire formules [1]

2.1 Lineaire formules [1] 2.1 Lineaire formules [1] De lijn heeft een helling (richtingscoëfficiënt) van 1; De lijn gaat in het punt (0,2) door de y-as; In het plaatje is de lijn y = x + 2 getekend. Omdat de grafiek een rechte

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine

Hoofdstuk 2 - Algebra of rekenmachine Hoofdstuk - Algebra of rekenmachine Voorkennis: kwadratische vergelijkingen bladzijde V-a pp ( + ) b kk ( 0) c xx ( + ) d k( 8k 7) e qq ( + 9) f 0, tt+ ( ) g 7r( 9r) h p( 7p+ ) V-a fx () = x( x + ) b Nt

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1]

1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1] 1.1 Tweedegraadsvergelijkingen [1] Er zijn vier soorten tweedegraadsvergelijkingen: 1. ax 2 + bx = 0 (Haal de x buiten de haakjes) Voorbeeld 1: 3x 2 + 6x = 0 3x(x + 2) = 0 3x = 0 x + 2 = 0 x = 0 x = -2

Nadere informatie

3.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

3.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 3.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x.

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Los op: 6x + 28 = 30 10x. 6x + 28 = 30 10x +10x +10x 16x + 28 = 30-28 -28 16x = 2 :16 :16 x = 2 1 16 8 Stappenplan: 1) Zorg dat alles met x links van het = teken komt te staan;

Nadere informatie

Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden

Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden Hoofdstuk 1 Formules, grafieken en vergelijkingen (H4 Wis B) Pagina 1 van 11 Paragraaf 1.1 : Lineaire verbanden Les 1 Lineaire verbanden Definitie lijn Algemene formule van een lijn : y = ax + b a = richtingscoëfficiënt

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 - veranderingen. getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2

Hoofdstuk 7 - veranderingen. getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2 Hoofdstuk 7 - veranderingen getal & ruimte HAVO wiskunde A deel 2 0. voorkennis Plotten, schetsen en tekenen Een grafiek plotten Een grafiek schetsen Een grafiek tekenen Na het invoeren van de formule

Nadere informatie

Antwoordmodel oefentoets - Formules en grafieken

Antwoordmodel oefentoets - Formules en grafieken Antwoordmodel oefentoets - Formules en grafieken Vraag 1 Teken in een figuur de lijnen. l : y = 1 2 x + 4 m : y = 3 2 x 5 n : y = 2x + 2 Voer in y 1 = 1 2 x + 4, y 2 = 3 2 x 5 en y 3 = 2x + 2. Gebruik

Nadere informatie

Uitwerking voorbeeld 2

Uitwerking voorbeeld 2 Uitwerking voorbeeld 2 Toppen, nulpunten en snijpunten Met de grafische rekenmachine kan je de coördinaten van toppen, nulpunten en snijpunten berekenen. Bij een experiment heeft men een model opgesteld

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting door een scholier 2378 woorden 4 juni 2005 5,1 222 keer beoordeeld Vak Wiskunde Gelijkvormigheid Bij vergroten of verkleinen van een figuur worden

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 : De Tabel

Hoofdstuk 1 : De Tabel Hoofdstuk 1 : De Tabel 1.1 Een tabel maken De GR heeft 3 belangrijke knoppen om een tabel te maken : (1) Y= knop : Daar tik je de formule in (2) Tblset (2nd Window) : Daar stel je de tabel in. Er geldt

Nadere informatie

3.0 Voorkennis. y = -4x + 8 is de vergelijking van een lijn. Hier wordt y uitgedrukt in x.

3.0 Voorkennis. y = -4x + 8 is de vergelijking van een lijn. Hier wordt y uitgedrukt in x. 3.0 Voorkennis y = -4x + 8 is de vergelijking van een lijn. Hier wordt y uitgedrukt in x. y = -4x + 8 kan herschreven worden als y + 4x = 8 Dit is een lineaire vergelijking met twee variabelen. Als je

Nadere informatie

3.1 Kwadratische functies[1]

3.1 Kwadratische functies[1] 3.1 Kwadratische functies[1] Voorbeeld 1: y = x 2-6 Invullen van x = 2 geeft y = 2 2-6 = -2 In dit voorbeeld is: 2 het origineel; -2 het beeld (of de functiewaarde) y = x 2-6 de formule. Een functie voegt

Nadere informatie

7.1 Ongelijkheden [1]

7.1 Ongelijkheden [1] 7.1 Ongelijkheden [1] In het plaatje hierboven zijn vier intervallen getekend. Een open bolletje betekent dat dit getal niet bij het interval hoort. Een gesloten bolletje betekent dat dit getal wel bij

Nadere informatie

Paragraaf 6.1 : Kwadratische formules

Paragraaf 6.1 : Kwadratische formules Hoofdstuk 6 Machtsverbanden (V Wis A) Pagina 1 van 10 Paragraaf 6.1 : Kwadratische formules Gegeven is de formule W(x) = x 2 + 8x met W de winst in euro s per uur en x het aantal producten dat per uur

Nadere informatie

Het berekenen van coördinaten van bijzondere punten van een grafiek gaat met opties uit het CALC-menu.

Het berekenen van coördinaten van bijzondere punten van een grafiek gaat met opties uit het CALC-menu. Toppen en snijpunten We gaan uit van de formule y 0,08x 1,44x 6,48x 3. Voer deze formule in op het formule-invoerscherm (via!) en plot de grafiek met Xmin = 0, Xmax = 14, Ymin = 5 en Ymax = 14. In de figuur

Nadere informatie

Paragraaf 1.1 : Lineaire functies en Modulus

Paragraaf 1.1 : Lineaire functies en Modulus Hoofdstuk 1 Functies en Grafieken (V4 Wis B) Pagina 1 van 9 Paragraaf 1.1 : Lineaire functies en Modulus Les 1 : Lineaire Formules Definities Algemene formule van een lijn : y = ax + b a = hellingsgetal

Nadere informatie

Blok 5 - Keuzemenu. Verdieping - Veeltermen. genoemd zijn. met de functie van Brend: f(0) = = 288. niet gelijk aan 72.

Blok 5 - Keuzemenu. Verdieping - Veeltermen. genoemd zijn. met de functie van Brend: f(0) = = 288. niet gelijk aan 72. Verdieping - Veeltermen a De oplossingen zijn x = 6, x =, x = 4 en x = 6. Als je (x + 6)(x + )(x 4)(x 6) = 0 oplost krijg je de oplossingen die ij opdracht a genoemd zijn. c Met de gegeven functie: f(0)

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Antwoorden Wiskunde B Hoofdstuk 1 boek 2

Antwoorden Wiskunde B Hoofdstuk 1 boek 2 Antwoorden Wiskunde B Hoofdstuk 1 boek 2 Antwoorden door een scholier 7212 woorden 16 maart 2005 4,6 58 keer beoordeeld Vak Wiskunde B uitwerking Havo NG/NT 2 Hoofdstuk 1 De afgeleide functie 1.1 Differentiaalquotient

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 boek 1 Formules en grafieken havo b klas 4

Hoofdstuk 1 boek 1 Formules en grafieken havo b klas 4 Hoofdstuk 1 boek 1 Formules en grafieken havo b klas 4 1. Lineair verband. 1a. na 1 min 36 cm, na min. 3 cm, daling 4 cm per minuut. b. h = 40 4t h in cm en t per minuut b. k: rc = -3 m: rc = 0.5 p: rc

Nadere informatie

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a:

10.0 Voorkennis. Herhaling van rekenregels voor machten: a als a a 1 0[5] [6] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 10.0 Voorkennis Herhaling van rekenregels voor machten: p p q pq a pq a a a [1] a [2] q a q p pq p p p a a [3] ( ab) a b [4] Voorbeeld 1: Schrijf als macht van a: 1 8 : a a : a a a a 3 8 3 83 5 Voorbeeld

Nadere informatie

Hoofdstuk 12A - Grafieken en vergelijkingen

Hoofdstuk 12A - Grafieken en vergelijkingen Moderne Wiskunde Hoofdstuk Uitwerkingen 1A - Grafieken bij 3B havo en vergelijkingen Hoofdstuk 5 Voorkennis V-1a De formule is van de vorm y = ax + b. De grafiek is een rechte lijn. b y = 0,5 7 + 3 dus

Nadere informatie

Antwoorden Wiskunde Hoofdstuk 4

Antwoorden Wiskunde Hoofdstuk 4 Antwoorden Wiskunde Hoofdstuk 4 Antwoorden door een scholier 1784 woorden 25 juni 2004 3,4 117 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Opgave I-1 Zorg er eerst voor dat je goed begrijpt dat

Nadere informatie

2.1 Lineaire functies [1]

2.1 Lineaire functies [1] 2.1 Lineaire functies [1] De lijn heeft een helling (richtingscoëfficiënt) van 1; De lijn gaat in het punt (0,2) door de y-as; In het plaatje is de lijn y = x + 2 getekend. Omdat de grafiek een rechte

Nadere informatie

Willem van Ravenstein

Willem van Ravenstein Willem van Ravenstein 1. Variabelen Rekenen is het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken je de bewerkingen machtsverheffen en worteltrekken.

Nadere informatie

1.1 Rekenen met letters [1]

1.1 Rekenen met letters [1] 1.1 Rekenen met letters [1] Voorbeeld 1: Een kaars heeft een lengte van 30 centimeter. Per uur brand er 6 centimeter van de kaars op. Hieruit volgt de volgende woordformule: Lengte in cm = -6 aantal branduren

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Extra oefening - Basis B-a 5x + 6 7x + e 4x + 6 x + 6 x + 3x + 6 4 x 3x 5 x 4 : dus x x 5 : 3 dus x 5 b 9x + 0 34 + x f 8x + 5x + 38 8x + 0 34 3x + 38 8x 4 3x 6 x 4 : 8 dus x 3 x 6 : 3 dus x c 4x + 9 7x

Nadere informatie

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden

Wiskunde - MBO Niveau 4. Eerste- en tweedegraads verbanden Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en tweedegraads verbanden OPLEIDING: Noorderpoort MBO Niveau 4 DOCENT: H.J. Riksen LEERJAAR: Leerjaar 1 - Periode 2 UITGAVE: 2018/2019 Wiskunde - MBO Niveau 4 Eerste- en

Nadere informatie

Verbanden en functies

Verbanden en functies Verbanden en functies 0. voorkennis Stelsels vergelijkingen Je kunt een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee variabelen oplossen. De oplossing van het stelsel is het snijpunt van twee lijnen.

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis V-1a Als x 5 0,6 is de totale breedte 5,6 meter. De totale oppervlakte is 1 3 5,6 5 67, m. b De lengte is 1 meter, de totale breedte is 5 1 x meter, dus voor de oppervlakte geldt A 5 1(5 1 x).

Nadere informatie

Checklist Wiskunde B HAVO HML

Checklist Wiskunde B HAVO HML Checklist Wiskunde B HAVO 4 2014-2015 HML 1 Hoofdstuk 1 Lineaire vergelijkingen en lineaire ongelijkheden oplossen. Wanneer klapt het teken om? Haakjes en breuken wegwerken. Ontbinden in factoren: x buiten

Nadere informatie

3.4. Antwoorden door N woorden 24 januari keer beoordeeld. Wiskunde B. wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1.

3.4. Antwoorden door N woorden 24 januari keer beoordeeld. Wiskunde B. wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1. Antwoorden door N. 8825 woorden 24 januari 2013 3.4 17 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde B Getal en ruimte Uitwerkingen wi vwo B1 H1 Vergelijkingen en ongelijkheden 1. I, II, IV, V 2. a. x 2 + 6 = 5x

Nadere informatie

Uitwerkingen Mei 2012. Eindexamen VWO Wiskunde B. Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek

Uitwerkingen Mei 2012. Eindexamen VWO Wiskunde B. Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek Uitwerkingen Mei 01 Eindexamen VWO Wiskunde B A B C Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek Onafhankelijkheid van a Opgave 1. We moeten aantonen dat F a een primitieve is van de

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv V-a Hoofdstuk - Transformaties Voorkennis: Standaardfuncties bladzijde 70 f () = g () = sin h() = k () = log p () = m () = n () = b D f = [0, en B f = [0, ; D g = en B g =[, ] ; D h = en B h = 0, ; D k

Nadere informatie

Functies. Verdieping. 6N-3p 2013-2014 gghm

Functies. Verdieping. 6N-3p 2013-2014 gghm Functies Verdieping 6N-p 01-014 gghm Standaardfuncties Hieronder is telkens een standaard functie gegeven. Maak steeds een schets van de bijbehorende grafiek. Je mag de GRM hierbij gebruiken. Y f ( x)

Nadere informatie

13.0 Voorkennis. Links is de grafiek van de functie f(x) = 5x 4 + 2x 3 6x 2 5 getekend op het interval [-2, 2]; Deze grafiek heeft drie toppen.

13.0 Voorkennis. Links is de grafiek van de functie f(x) = 5x 4 + 2x 3 6x 2 5 getekend op het interval [-2, 2]; Deze grafiek heeft drie toppen. 13.0 Voorkennis Links is de grafiek van de functie f(x) = 5x 4 + 2x 3 6x 2 5 getekend op het interval [-2, 2]; Deze grafiek heeft drie toppen. Op het interval [-2; -0,94) is de grafiek dalend; Bij x =

Nadere informatie

Uitwerkingen Functies en grafieken

Uitwerkingen Functies en grafieken Uitwerkingen Functies en grafieken 1 1. d = -10t + 46 ; t in minuten en d in meters. a. t =,5 d = -10.,5 + 46 = 1 b. 1min en 45 seconden t = 1,75 d = -10.1,75 + 46 = -17,5 + 46 = 8,5 meter. c. -10 wil

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 - Transformaties

Hoofdstuk 3 - Transformaties Hoofdstuk - Transformaties Voorkennis: Standaardfuncties bladzijde 70 V-a f () = g () = sin h () = k () = log m () = n () = p () = b D f = [0, en B f = [0, ; D g = en B g =[, ] ; D h = en B h = 0, ; D

Nadere informatie

6.0 Voorkennis AD BC. Kruislings vermenigvuldigen: Voorbeeld: 50 10x. 50 10( x 1) Willem-Jan van der Zanden

6.0 Voorkennis AD BC. Kruislings vermenigvuldigen: Voorbeeld: 50 10x. 50 10( x 1) Willem-Jan van der Zanden 6.0 Voorkennis Kruislings vermenigvuldigen: A C AD BC B D Voorbeeld: 50 0 x 50 0( x ) 50 0x 0 0x 60 x 6 6.0 Voorkennis Herhaling van rekenregels voor machten: p p q pq a pq a a a [] a [2] q a q p pq p

Nadere informatie

5.7. Boekverslag door P woorden 11 januari keer beoordeeld. Wiskunde B

5.7. Boekverslag door P woorden 11 januari keer beoordeeld. Wiskunde B Boekverslag door P. 1778 woorden 11 januari 2012 5.7 103 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde B Getal en ruimte Wiskunde Hoofdstuk 1 Formules en Grafieken 1.1 Lineaire verbanden Van de lijn y=ax+b is de

Nadere informatie

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag Basisvaardigheden algebra Willem van Ravenstein 2012 Den Haag 1. Variabelen Rekenenis het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken

Nadere informatie

Paragraaf 4.1 : Kwadratische formules

Paragraaf 4.1 : Kwadratische formules Hoofdstuk 4 Werken met formules H4 Wis B) Pagina 1 van 10 Paragraaf 41 : Kwadratische formules Les 1 : Verschillende vormen Er zijn verschillende vormen van kwadratische vergelijkingen die vaak terugkomen

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv bladzijde 9 a, 3 3000 = 8900 = 830, b 0, 07 000000 = 8000 = 80, c 300 700 = 6870000 = 690, 8 d 0, 000 0, 007 = 0, 00000 =, 0 6 e 6344, 78, 98 = 49604, 336 = 4960, 6 9 6 f, 0 + 4 0 = 74000000 =, 74 0 9

Nadere informatie

1.1 Lineaire vergelijkingen [1]

1.1 Lineaire vergelijkingen [1] 1.1 Lineaire vergelijkingen [1] Voorbeeld: Los de vergelijking 4x + 3 = 2x + 11 op. Om deze vergelijking op te lossen moet nu een x gevonden worden zodat 4x + 3 gelijk wordt aan 2x + 11. = x kg = 1 kg

Nadere informatie

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1)

Voorkennis. 66 Noordhoff Uitgevers bv 11 0, en y = = ,33 = y = 4x(x 2) y = 19x(1 2x) y = 3x( x + 5) y = 4x(4x + 1) Hoofdstuk 0 - De abc-formule Hoofdstuk 0 - De abc-formule Voorkennis V-a y = 5 = 8 5 = en y = ( ) 5 = 8 5 = b y = + 8 = 6 = 6 en y = + 8 = 0,6 6 8 c y = + ( ) = + = = 6 en y = ( ) + ( ) = 9 6 = 9 + 8 =

Nadere informatie

x 0 2 y -1 0 x 0 1 y 2-1 y 3 4 y 0 2 G&R vwo A/C deel 1 2 Functies en grafieken C. von Schwartzenberg 1/15 1a 1b

x 0 2 y -1 0 x 0 1 y 2-1 y 3 4 y 0 2 G&R vwo A/C deel 1 2 Functies en grafieken C. von Schwartzenberg 1/15 1a 1b G&R vwo A/C deel 1 Functies en grafieken C. von Schwartzenberg 1/15 1a 1b t =, 5 d 10, 5 + 46 = 1 (m). 1 minuut en 45 seconden geeft t = 1,75 d 10 1,75 + 46 = 8,5 (m). 1c 1d Per minuut wordt de diepte

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb

Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb Samenvatting Wiskunde Hoofdstuk 1 & 2 wisb Samenvatting door J. 803 woorden 7 maart 2015 4,6 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Getal en Ruimte Wiskunde Hoofdstuk 1 1 Lineaire verbanden Lineaire formule.

Nadere informatie

ProefToelatingstoets Wiskunde B

ProefToelatingstoets Wiskunde B Uitwerking ProefToelatingstoets Wiskunde B Hulpmiddelen :tentamenpapier,kladpapier, een eenvoudige rekenmachine (dus geen grafische of programmeerbare rekenmachine) De te bepalen punten per opgave staan

Nadere informatie

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a

(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a Samenvatting wiskunde h4 hoofdstuk 3 en 6, h5 hoofdstuk 4 en 6 Hoofdstuk 3 Voorkennis Bij het rekenen met machten gelden de volgende rekenregels: - Bij een vermenigvuldiging van twee machten met hetzelfde

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Vergelijkingen. Kern 1 Numeriek oplossen. Netwerk 4 HAVO B uitwerkingen, Hoofdstuk 4, Vergelijkingen 1

Hoofdstuk 4 Vergelijkingen. Kern 1 Numeriek oplossen. Netwerk 4 HAVO B uitwerkingen, Hoofdstuk 4, Vergelijkingen 1 Netwerk HAVO B uitwerkingen, Hoofdstuk, Vergelijkingen Hoofdstuk Vergelijkingen Kern Numeriek oplossen a Teken Y = + 0.* (X) en Y = + 0.00 * X op WINDOW [0,00] [0, 0]. b X = 6.5 en Y =.78. Dus na 6,5 dag

Nadere informatie

Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B...

Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B... Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet weten en kunnen. HAVO 4 wiskunde B 0. voorkennis In klas 3 heb je hoofdstuk 10 over algebraische vaardigheden gedaan. Hieronder zie je daarvan een

Nadere informatie

i = 0, 1136 Zodra je één van die zeven getallen weer als rest krijgt, herhaalt zich dat.

i = 0, 1136 Zodra je één van die zeven getallen weer als rest krijgt, herhaalt zich dat. Verdieping - Rationale en irrationale getallen a Bijvooreeld : 9 = 4 Bijvooreeld : = 4 4 a = = = d 0, = = = g, = = = 00 0 4 00 4 8 9 = = = e 0 4 9 8, = = = h 0, = = = 00 00 00 00 0 4 0 c = = = f, = = =

Nadere informatie

Examen havo wiskunde B 2016-I (oefenexamen)

Examen havo wiskunde B 2016-I (oefenexamen) Examen havo wiskunde B 06-I (oefenexamen) De rechte van Euler Gegeven is cirkel c met middelpunt (, ) p Stel een vergelijking op van c. De punten B(, 0) en ( 4, 0) M die door het punt A( 0, 4) C liggen

Nadere informatie

3 Formules en de grafische rekenmachine

3 Formules en de grafische rekenmachine 3 Formules en de grafische rekenmachine Verkennen www.math4all.nl MAThADORE-basic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-b Werken met formules Formules en de GR Inleiding Verkennen Werk het Practicum Basistechnieken met

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Voorkennis V-a Als x = 0,6 is de totale breedte 5,6 meter. De totale oppervlakte is 3 5,6 = 67, m. b De lengte is meter, de totale breedte is 5 + x meter, dus voor de oppervlakte geldt A = (5 + x). Dus

Nadere informatie

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid.

6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. 6.0 Differentiëren Met het differentiequotiënt bereken je de gemiddelde verandering per tijdseenheid. f(x) = x x Differentiequotiënt van f(x) op [0, 3] = y f (3) f (0) 60 x 30 30 y x 1 Algemeen: Het differentiequotiënt

Nadere informatie

x 3x x 7x x 2x x 5x x 4x G&R havo B deel 1 3 Vergelijkingen en ongelijkheden C. von Schwartzenberg 1/12 TOETS VOORKENNIS

x 3x x 7x x 2x x 5x x 4x G&R havo B deel 1 3 Vergelijkingen en ongelijkheden C. von Schwartzenberg 1/12 TOETS VOORKENNIS G&R havo B deel Vergelijkingen en ongelijkheden C. von Schwartzenberg / a x = x =. b x = x x =. c d x (x ) 0 x = 0 =. 9. e f x 0 x ( x ) 0. x x = x x ( x )( x + ). TOETS VOORKENNIS a ( x + ) = x c x e

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 - Periodieke functies

Hoofdstuk 8 - Periodieke functies Havo B deel Uitwerkingen Moderne wiskunde Hoofdstuk 8 - Periodieke functies ladzijde 8 V-a c Na seconden = slagen per minuut ca., millivolt V-a Ja, met periode Nee Mogelijk, met periode = en amplitude

Nadere informatie

ONTWIKKELING VAN HET FUNCTIEBEGRIP IN DE TWEEDE GRAAD

ONTWIKKELING VAN HET FUNCTIEBEGRIP IN DE TWEEDE GRAAD ONTWIKKELING VAN HET FUNCTIEBEGRIP IN DE TWEEDE GRAAD BEGRIPPENKADER De onafhankelijk veranderlijke en de afhankelijk veranderlijke. Als twee grootheden met elkaar in verband staan: noemt men de grootheid

Nadere informatie

7,7. Samenvatting door Manon 1834 woorden 3 mei keer beoordeeld. Wiskunde C theorie CE.

7,7. Samenvatting door Manon 1834 woorden 3 mei keer beoordeeld. Wiskunde C theorie CE. Samenvatting door Manon 1834 woorden 3 mei 2016 7,7 13 keer beoordeeld Vak Wiskunde Wiskunde C theorie CE. Permutaties: -Het aantal permutaties van drie dingen die je kiest uit acht dingen is: 8*7*6= 336.

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei keer beoordeeld. Inhoudsopgave

7,5. Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei keer beoordeeld. Inhoudsopgave Samenvatting door een scholier 1439 woorden 13 mei 2004 7,5 91 keer beoordeeld Vak Wiskunde Inhoudsopgave Lineair Interpoleren Pagina 02 Breuken en Decimalen Pagina 02 Werken met percentages Pagina 03

Nadere informatie

d. Met de dy/dx knop vind je dat op tijdstip t =2π 6,28 het water daalt met snelheid van 0,55 m/uur. Dat is hetzelfde als 0,917 cm per minuut.

d. Met de dy/dx knop vind je dat op tijdstip t =2π 6,28 het water daalt met snelheid van 0,55 m/uur. Dat is hetzelfde als 0,917 cm per minuut. Hoofdstuk A: Goniometrische functies. I-. a. De grafiek staat hiernaast. De periode is ongeveer,6 uur. b. De grafiek snijden met y = levert bijvoorbeeld x,00 en x,8. Het verschil is ongeveer,7 uur en dat

Nadere informatie

Transformaties van grafieken HAVO wiskunde B deel 1

Transformaties van grafieken HAVO wiskunde B deel 1 Transformaties van grafieken HAVO wiskunde B deel Willem van Ravenstein 500765005 Haags Montessori Lyceum (c) 06 Inleiding In de leerroute transformaties van grafieken gaat het om de karakteristieke eigenschappen

Nadere informatie

Formules grafieken en tabellen

Formules grafieken en tabellen Formules grafieken en tabellen Formules invoeren Met kom je op het formule-invoerscherm. Reeds ingevoerde formules wis je met C. Krijg je niet een scherm waarop Y, Y,... te zien zijn kies dan bij eerst

Nadere informatie

VIDEO 4 4. MODULUSVERGELIJKINGEN

VIDEO 4 4. MODULUSVERGELIJKINGEN VIDEO 1 VIDEO 2 VIDEO 3 VIDEO 4 4. MODULUSVERGELIJKINGEN De modulus (ook wel absolute waarde) is de afstand van een punt op de getallenlijn tot nul. De modulus van zowel -5 als 5 is dus 5, omdat -5 ook

Nadere informatie

Paragraaf 11.0 : Voorkennis

Paragraaf 11.0 : Voorkennis Hoofdstuk 11 Verbanden en functies (H5 Wis B) Pagina 1 van 15 Paragraaf 11.0 : Voorkennis Les 1 : Stelsels, formules en afgeleide Los op. 3x + 5y = 7 a. { 2x + y = 0 2x + 5y = 38 b. { x = y + 5 a. 3x +

Nadere informatie

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf

klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf Checklist 3 HAVO wiskunde klas 3 havo Checklist HAVO klas 3.pdf 1. Hoofdstuk 1 - lineaire problemen Ik weet dat de formule y = a x + b hoort bij de grafiek hiernaast. Ik kan bij een lineaire formule de

Nadere informatie

x 2x x 4x x 1x x 8x x x 12 = 0 G&R vwo B deel 1 1 Vergelijkingen en ongelijkheden C. von Schwartzenberg 1/25

x 2x x 4x x 1x x 8x x x 12 = 0 G&R vwo B deel 1 1 Vergelijkingen en ongelijkheden C. von Schwartzenberg 1/25 C. von Schwartzenberg 1/ 1 I, II, IV en V zijn tweedegraadsvergelijkingen. (de hoogste macht van is steeds ; te zien na wegwerken haakjes?) (III is een eerstegraadsvergelijking en VI is een derdegraadsvergelijking)

Nadere informatie

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 1

Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 1 Correctievoorschrift VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 1 Golfbaan 1 maximumscore 4 Een kijklijn tekenen van het putje langs de punt van de bosrand (1) 90 m in werkelijkheid komt overeen met 6 cm in de tekening

Nadere informatie

Uitgewerkte oefeningen

Uitgewerkte oefeningen Uitgewerkte oefeningen Algebra Oefening 1 Gegeven is de ongelijkheid: 4 x. Welke waarden voor x voldoen aan deze ongelijkheid? A) x B) x [ ] 4 C) x, [ ] D) x, Oplossing We werken de ongelijkheid uit: 4

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde B

Samenvatting Wiskunde B Bereken: Bereken algebraisch: Bereken eact: De opgave mag berekend worden met de hand of met de GR. Geef bij GR gebruik de ingevoerde formules en gebruikte opties. Kies op een eamen in dit geval voor berekenen

Nadere informatie

Paragraaf 13.1 : Berekeningen met de afgeleide

Paragraaf 13.1 : Berekeningen met de afgeleide Hoofdstuk 13 Toepassingen vd differentiaalrekening (V5 Wis A) Pagina 1 van 7 Paragraaf 13.1 : Berekeningen met de afgeleide Differentiëren van e-machten en logaritmen f() = e f () = e f() = ln() f () =

Nadere informatie

Antwoorden Veranderingen van functies vwo5a

Antwoorden Veranderingen van functies vwo5a Antwoorden Veranderingen van functies vwo5a Hoofdstuk 0: Veranderingenn Opgave 1 a. b. c. Opgave 2 a. rechte lijn b. x 0 1 2 3 4 5 6 toename 909 1276 1792 2516 3532 4959 c. (17,5 5) / 15 = 0,83 miljoen

Nadere informatie

Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van een functie.

Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van een functie. 2 Domein en bereik Verkennen grafieken Domein en bereik Inleiding Verkennen Werk het Practicum Functies en de [GR] door tot aan Families van functies. Onthoud alvast de uitdrukking karakteristieken van

Nadere informatie

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde 8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde Optellen: 5a + 3b + 2a + 6b = 7a + 9b 1) Alleen gelijksoortige

Nadere informatie

Examencursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO kan niet korter

Examencursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO kan niet korter Voorbereidende opgaven VWO Examencursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk hem dan

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv Etra oefening en Oefentoets Helpdesk Etra oefening ij hoofdstuk a π 9 h 000 geeft h 000 9, cm 8π De hoogte van het lik is s ongeveer,9 cm π r h 000 geeft h 000 000 r 8, r π r π c Als de straal heel klein

Nadere informatie

2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax

2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax 00-I De parabool met vergelijking y = 4x x en de x-as sluiten een vlakdeel V in. De lijn y = ax (met 0 a < 4) snijdt de parabool in de oorsprong en in punt. Zie de figuur. y= 4x x y= ax heeft de coördinaten

Nadere informatie

Je moet nu voor jezelf een overzicht zien te krijgen over het onderwerp Functies en grafieken. Een eigen samenvatting maken is nuttig.

Je moet nu voor jezelf een overzicht zien te krijgen over het onderwerp Functies en grafieken. Een eigen samenvatting maken is nuttig. 7 Totaalbeeld Samenvatten Je moet nu voor jezelf een overzicht zien te krijgen over het onderwerp Functies en grafieken. Een eigen samenvatting maken is nuttig. Begrippenlijst: 21: functie invoerwaarde

Nadere informatie

Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden.

Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden. 1 Het begrip functie Verkennen www.math4all.nl MAThADORE-basic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-b Functies en grafieken Het begrip functie Inleiding Verkennen Probeer de vragen bij Verkennen zo goed mogelijk te beantwoorden.

Nadere informatie

Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Voorkennis Stelling van

Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Voorkennis Stelling van Samenvatting wiskunde havo 4 hoofdstuk 5,7,8 en vaardigheden 3 en 4 en havo 5 hoofdstuk 3 en 5 Hoofdstuk 5 afstanden en hoeken Stelling van Kan alleen bij rechthoekige driehoeken pythagoras a 2 + b 2 =

Nadere informatie

Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition

Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition Basistechnieken TI-84 Plus C Silver Edition Als je dit practicum doorwerkt, weet je de eerste beginselen van het werken met de grafische rekenmachine TI-84 Plus C Silver Edition. In de tekst van het practicum

Nadere informatie

9.1 Recursieve en directe formules [1]

9.1 Recursieve en directe formules [1] 9.1 Recursieve en directe formules [1] Voorbeeld: 8, 12, 16, 20, 24, is een getallenrij. De getallen in de rij zijn de termen. 8 is de eerste term (startwaarde, u 0 ) 12 is de tweede term (u 1 ) 24 is

Nadere informatie

UITWERKINGEN VOOR HET HAVO NETWERK HAVO A2

UITWERKINGEN VOOR HET HAVO NETWERK HAVO A2 UITWERKINGEN VOOR HET HAVO NETWERK HAVO A HOOFDSTUK 5 KERN DIFFERENTIEREN a) h t h cm/uur De snelheid wordt voorgesteld door de helling in de raaklijn in het punt A ) De Oppervlakte van het dakvlak is

Nadere informatie

Hoofdstuk 9 - Lineair Programmeren Twee variabelen

Hoofdstuk 9 - Lineair Programmeren Twee variabelen Hoofdstuk 9 - Lineair Programmeren Twee variabelen bladzijde a Twee ons bonbons kost, euro. Er blijft,, =, euro over. Doris kan daarvan, = ons drop kopen., b d is het aantal ons gemengde drop (, euro per

Nadere informatie

Lesbrief GeoGebra. 1. Even kennismaken met GeoGebra (GG)

Lesbrief GeoGebra. 1. Even kennismaken met GeoGebra (GG) Lesbrief GeoGebra Inhoud: 1. Even kennismaken met GeoGebra 2. Meetkunde: 2.1 Punten, lijnen, figuren maken 2.2 Loodlijn, deellijn, middelloodlijn maken 2.3 Probleem M1: De rechte van Euler 2.4 Probleem

Nadere informatie

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Maerlant College Brielle 5 oktober 2009 c Swier Garst - RGO Middelharnis 2 Inhoudsopgave Rekenen met gehele getallen 7. De gehele getallen.....................................

Nadere informatie

15.0 Voorkennis. Herhaling rekenregels voor differentiëren: (somregel) (productregel) (quotiëntregel) n( x) ( n( x))

15.0 Voorkennis. Herhaling rekenregels voor differentiëren: (somregel) (productregel) (quotiëntregel) n( x) ( n( x)) 5.0 Voorkennis Herhaling rekenregels voor differentiëren: f ( x) a f '( x) 0 n f ( x) ax f '( x) nax n f ( x) c g( x) f '( x) c g'( x) f ( x) g( x) h( x) f '( x) g'( x) h'( x) p( x) f ( x) g( x) p'( x)

Nadere informatie

opdracht 1 opdracht 2. opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 2014 x y toename

opdracht 1 opdracht 2. opdracht 3 1 Parabolen herkennen Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 2014 x y toename Algebra Anders Parabolen uitwerkingen 1 Versie DD 014 1 Parabolen herkennen opdracht 1. x - -1 0 1 3 y 4 1 0 1 4 9-3 -1 + 1 + 3 +5 toename tt + + + + a) + b) De toename is steeds een nieuwe rand. De randen

Nadere informatie

Grafieken 1. a) de snijpunten met de x-as. b) het snijpunt met de y-as. c) de coördinaten van de top.

Grafieken 1. a) de snijpunten met de x-as. b) het snijpunt met de y-as. c) de coördinaten van de top. Grafieken 1 In het moduul verbanden hebben we gezien hoe we de grafiek van een lineair verband zoals y = 3 x + 5 moeten tekenen, dat wordt een rechte lijn. We noemen de functie y = 3 x + 5 ook wel een

Nadere informatie

Stoomcursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO ( ) = = ( ) ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( ) = = ( )

Stoomcursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO ( ) = = ( ) ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( ) = = ( ) Voorbereidende opgaven VWO Stoomcursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk hem dan

Nadere informatie

Eindexamen havo wiskunde B I

Eindexamen havo wiskunde B I Eindexamen havo wiskunde B 0 - I Vliegende parkieten maximumscore Invullen van v = geeft D 0,0807 Invullen van v = 5 geeft D 0,06 De procentuele toename is 0,06 0,0807 00% 0,0807 Dit is 3 (%) ( nauwkeuriger)

Nadere informatie

14.0 Voorkennis. De hierboven getekende functie herhaalt zich om de 6 seconden. Dit noemen we dan ook een periodieke functie.

14.0 Voorkennis. De hierboven getekende functie herhaalt zich om de 6 seconden. Dit noemen we dan ook een periodieke functie. 14.0 Voorkennis De hierboven getekende functie herhaalt zich om de 6 seconden. Dit noemen we dan ook een periodieke functie. Evenwichtsstand = (min + max)/2 = (-100 + 300)/2 = 100 Amplitude = max evenw.

Nadere informatie

de Wageningse Methode Beknopte gebruiksaanwijzing TI84 1

de Wageningse Methode Beknopte gebruiksaanwijzing TI84 1 Algemene vaardigheden Veel knopjes hebben drie functies. De functie die op een knop... staat krijg je door er op de drukken. De blauwe functie die er boven een knop... staat krijg je met 2nd.... Zo zet

Nadere informatie

15.1 Oppervlakten en afstanden bij grafieken [1]

15.1 Oppervlakten en afstanden bij grafieken [1] 15.1 Oppervlakten en afstanden bij grafieken [1] Bereken: Bereken algebraisch: Bereken exact: De opgave mag berekend worden met de hand of met de GR. Geef bij GR gebruik de ingevoerde formules en gebruikte

Nadere informatie