eerlijkheid Mariadal kleuring voor de transformatie Provincie Noord Brabant in samenwerking met NieuwBlauw

Transcriptie

1 H Eerste eerlijkheid Mariadal kleuring voor de transformatie Provincie Noord Brabant in samenwerking met NieuwBlauw

2 2 Heerlijkheid Mariadal

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding pagina 5 2. Leeswijzer pagina 7 3. Consultatie pagina 9 4. Thema s voor een eerste invulling pagina Kleuring pagina 27 Heerlijkheid Mariadal 3

4 4 Heerlijkheid Mariadal

5 1 Inleiding Sinds 3 oktober 2013 is de provincie Noord-Brabant formeel eigenaar van het kloostercomplex Mariadal in Roosendaal. De provincie wenst in het kader van De Erfgoedfabriek op een innovatieve wijze tot transformatie te komen van dit waardevolle erfgoed in het centrum van Roosendaal. Tot op heden is een aantal stappen gezet die een eerste beeld oproepen over de toekomst van het gebouw en de tuin. In oktober- december 2013 heeft een marktconsultatie plaatsgevonden, waarbij ideëen zijn opgehaald en interesse is gepeild bij marktpartijen. In het plan Hart voor de Binnenstad in opdracht van de gemeente Roosendaal wordt een aantal uitspraken gedaan die ook ingaan op de toekomstige ontwikkeling van het gebouw en het terrein. Tenslotte heeft op 22 mei 2014 een inspirerende ontmoeting met de direct omwonenden plaatsgevonden, waarbij ideeën opgehaald werden voor de transformatie van gebouw en terrein. Uit deze bijeenkomst zijn opbouwende en constructieve bijdrages gekomen, die een invloed hebben op een eerste kleuring voor de transformatie van het complex. Heerlijkheid Mariadal 5

6 6 Heerlijkheid Mariadal

7 2 Leeswijzer In het eerste deel beschrijven we achtereenvolgens de resultaten uit de marktconsultatie, Hart voor de Binnenstad en de bewonersbijeenkomst. In deze bijeenkomsten is een aantal, veelal overlappende functies voor het gebouw en de tuin naar voren gekomen. Vervolgens rubriceren we de genoemde functies tot een aantal thema s waarbinnen de transformatie kan gaan plaatsvinden. Tot slot gaan we in op een overall concept, dat voldoet aan de genoemde thema s, waarmee de toekomstige transformatie een kleuring krijgt. Het klooster krijgt een nieuwe betekenis in de stad en de provincie heeft handvaten voor het zoeken naar partners en geschikte initiatiefnemers. Heerlijkheid Mariadal 7

8 8 Heerlijkheid Mariadal

9 3 De consultaties Resultaten Marktconsultatie Mariadal De visie van marktpartijen ten aanzien van de functionele ontwikkeling van het klooster is zeer uiteenlopend. Tegelijkertijd vertonen zij grote overeenkomsten. De overeenkomsten hebben betrekking op de diversiteit van functies (werken, wonen en samenkomen). Veel genoemde functies zijn: Wonen (regulier, begeleid, beschermd, levensloopbestendig). Zorg (woonzorg). Onderwijs. Maatschappelijk (kinderdagverblijf, trouwzaal, bibliotheek). Cultuur (tentoonstelling, workshops). Hotel (short stay). Recreatie overig (theehuis, restaurant, gebruik tuin). Bij het zoeken naar een geschikte bestemming voor Mariadal, wordt door alle partijen rekening gehouden met het behoud van de identiteit van het complex waarbij de tuin nadrukkelijk in de planvorming terug komt. Openstellen van (een groot gedeelte van) de tuin voor het publiek om te recreëren wordt door alle partijen breed gedragen. Heerlijkheid Mariadal 9

10 De consultaties Marktpartijen De Een parkeervraag andere overeenkomst wordt opgelost is dat de door marktpartijen een parkeerplaats aangeven te dat situeren het complex aan de door zuidzijde de centrale van het ligging kloostercomplex. meer relatie Deze met komt de stad deels moet op de krijgen locatie en de toegankelijker parkeerplaats moet worden, deels zonder op de het locatie karakter van van de scholen de beslotenheid aan de Kloosterstraat verliezen. Dit te huidige sluit liggen. aan Naast bij het openstellen parkeren wordt van de hier tuin, ook maar gedacht betekent aan een ook warenmarkt. dat een deel Deze van de functie functies past publiek goed bij toegankelijk het kloostercomplex zou moeten waar zijn.vrijwel ook van alle oudsher marktpartijen groente zien kansen fruit werden voor een gekweekt. volledig multifunctioneel hergebruik van het klooster en de tuin. Nagenoeg alle partijen hebben een totaalvisie op het complex met alle Het beschikbare Stadskantoor ruimten. verdwijnt op de huidige plek. Op deze locatie wordt aan nieuwbouw van scholen gedacht. Deze locatie is ideaal qua ligging in de wijk, bereikbaarheid De marktpartijen en geven voor het aan organiseren dat bouwkundige van activiteiten ingrepen in het de kloostertuin monumentale of het complex combineren afhankelijk van zijn activiteiten van de functies met de school die in aan het complex de Vincentiusstraat. komen. Sommige partijen hebben hier al een concrete visie op en kunnen specifieker aangeven Besluitvorming in welke gebouwdelen over dit ingrepen rapport door noodzakelijk het college zijn. en de raad moet nog plaatsvinden. De marktpartijen geven vrijwel allemaal aan dat de bereikbaarheid voor openbaar vervoer en langzaam verkeer goed is, maar ook dat het aanleggen van een langzaam verkeersroute door het plan als verbinding tussen station en binnenstad de bereikbaarheid en betekenis van de locatie verder verbetert. Wat betreft de monumentale waarde van de gebouwen en de tuin geven de marktpartijen aan dat zij het belang ervan onderstrepen en dit zullen respecteren. Hetzelfde merken zij op ten aanzien van het verhaal van het complex: het verhaal moet doorverteld worden en de historie moet behouden blijven. 10 Heerlijkheid Mariadal

11 De consultaties Hart voor de Binnenstad In het rapport Hart voor de Binnenstad opgesteld in opdracht van de gemeente Roosendaal worden voor Mariadal de volgende ontwikkelingen in hoofdlijnen voorgesteld. Mariadal maakt deel uit van de mandjes die tot uitvoering moet worden genomen in het kader van Hart voor de Binnenstad. Dit mandje beslaat een groter gebied dan het kloostercomplex alleen. Ook een parkeerterrein aan de zuidzijde en het stadskantoor zijn onderdeel van dit mandje. In het rapport wordt voorgesteld dat het kloostercomplex een complementaire functie krijgt ten opzichte van de binnenstad. De herontwikkeling geeft Roosendaal een attractie van bovenregionale betekenis. De aspecten van het kloosterleven (contemplatie, inzicht en retraite) worden gecombineerd met hoogwaardig verblijf, werken, wonen en samenkomen (hotel, congres etc). Bijzondere betekenis wordt toegekend aan de onaangetaste kloostertuin waar lokaal voedsel wordt geproduceerd. Door de tuin te ontsluiten wordt het mogelijk voor bezoekers om via een korte, aantrekkelijke looproute van het station naar het centrum te wandelen. Heerlijkheid Mariadal 11

12 De consultaties Hart voor de Binnenstad De parkeervraag wordt opgelost door een parkeerplaats te situeren aan de zuidzijde van het kloostercomplex. Deze komt deels op de locatie de huidige parkeerplaats en deels op de locatie van de scholen aan de Kloosterstraat te liggen. Naast het parkeren wordt hier ook gedacht aan een warenmarkt. Deze functie past goed bij het kloostercomplex waar ook van oudsher groente en fruit werden gekweekt. Het Stadskantoor verdwijnt op de huidige plek. Op deze locatie wordt aan nieuwbouw van scholen gedacht. Deze locatie is ideaal qua ligging in de wijk, bereikbaarheid en voor het organiseren van activiteiten in de kloostertuin of het combineren van activiteiten met de school aan de Vincentiusstraat. Besluitvorming over dit rapport door het college en de raad moet nog plaatsvinden. 12 Heerlijkheid Mariadal

13 De consultaties Omwonenden Resultaten consultatie omwonenden Mariadal 22 mei 2014 Tijdens de bijeenkomst, waarbij circa 40 buurtbewoners aanwezig waren, is in groepen door het gebouw en de tuin rondgedwaald waarbij iedere groep foto s heeft gemaakt van voor hen bijzondere plekken en elementen in het gebouw en de tuin. Vervolgens is in de groepen gediscussieerd over de volgende vragen die over bij de toekomstige ontwikkeling werden gesteld: Wat is uw persoonlijke belang? Wat is volgens u passend voor het gebouw en het terrein? Wat is volgens u passend in de stad? De volgende ideeën en kansen werden door de omwonenden opgesomd: Persoonlijk belang? Behouden rust en kwaliteiten van de buurt. Geen extra parkeer- verkeersdruk in de buurt. Privacy van de woningen aan de Vincentiusstraat speelt een rol bij de invulling van het gebouw. Let op geluid- en stankoverlast (bijvoorbeeld afzuiging horeca) naar de buurt. Heerlijkheid Mariadal 13

14 De consultaties Omwo n e n d e n De Gang parkeervraag tussen klooster wordt en opgelost achtertuinen door een Vincentiusstraat parkeerplaats niet te situeren gebruiken aan voor de zuidzijde autoverkeer. van het kloostercomplex. Deze komt deels op de locatie de huidige parkeerplaats Behouden speelterrein en deels op aan de locatie de Vincentiusstraat. van de scholen aan de Kloosterstraat te liggen. Naast het parkeren wordt hier ook gedacht aan een warenmarkt. Deze Wat functie is passend past goed voor bij de het tuin kloostercomplex en het gebouw? waar ook van oudsher groente en Tuin fruit werden gekweekt. Stadspark. Maar let op openstelling en mate van openbaarheid. Voorkeur Het dat Stadskantoor de tuin s nachts verdwijnt wordt op afgeloten de huidige (ook plek. voor inbraakgevoeligheid) Op deze locatie wordt aan nieuwbouw Arboretum/heemtuin van scholen gedacht. Deze locatie is ideaal qua ligging in de wijk, bereikbaarheid Theetuin (lichte en horeca) voor het organiseren van activiteiten in de kloostertuin of het Moestuin/kruidentuin combineren van activiteiten met de school aan de Vincentiusstraat. Tuin gebruiken voor de opleiding groenvoorzieningen Besluitvorming over dit rapport door het college en de raad moet nog plaatsvinden. Gebouw Zorghotel. Bibliotheek. Hospice. Lichte horeca. Kraamhotel. Conferentiecentrum. Dagopvang. Trouwlocatie. Begeleid wonen. Concerten in kapel. Zorgonderwijs. Dependance Catharijne museum. Eerste lijnszorg. Retraite units. Exclusief wonen. Spiritueel centrum. Atelierruimtes. 14 Heerlijkheid Mariadal

15 De consultaties Omwonenden Passend in de stad? Stadspark in relatie met het Emile van Loonpark. Groen in het centrum is waardevol. Ontmoetingplek in de stad. Rondleidingen. Maatschappelijke functie in de stad (bijvoorbeeld dagbesteding). Cultuurfunctie. Museum. Spiritueel centrum. Exclusief wonen. Geen markt op het Mariadalterrein. Conferentieoord voor bijv. teambuildingsdagen. Kleinschalige evenmenten. Veel van de reacties van de buurtbewoners hadden overeenkomsten met de visie van de marktpartijen en de gemeente. Echter, de invullingen waren concreter en de buurtbewoners wisten goede nuanceringen aan te brengen. Lokale kennis speelde een positieve rol bij de beantwoording van de vragen. De begeleiding viel vooral op dat snel overgestapt werd van het persoonlijk belang naar het belang voor het gebouw en de betekenis voor de stad en dat daarmee, net zoals de rol van de nonnen, het persoonlijk belang zeker niet de toon zet in het nadenken over de toekomst van het klooster. Heerlijkheid Mariadal 15

16 16 Heerlijkheid Mariadal

17 4 Thema s voor een eerste kleuring De markt, het rapport voor de binnestad en de omwonenden hebben zeer bruikbare ideeën meegegeven voor de transformatie van het klooster en de tuin. De ideeën hebben vele raakvlakken met elkaar en er ontstaat langzaam een eerste kleuring. In dit deel filteren we deze waardevolle inbreng en rubriceren deze in een aantal thema s. We denken met deze thema s op een inspirerende manier partijen te bewegen voor het ontplooien van initiatieven en/of het verrijken van de thema s met aanvullende ideeën. Uiteindelijk zullen deze thema s leiden tot uitgangspunten/randvoorwaarden voor de transitie van het complex. Heerlijkheid Mariadal 17

18 Samen wonen Aangenaamheid genoegen - zaligheid Wonen wordt in meerdere combinaties genoemd. Wel vaak als bijzondere, niet reguliere woonvorm. Samen Wonen laat iets gemeenschappelijk zien, een woongemeenschap waarbij naast wonen diverse ruimtes gemeenschappelijk gebruikt worden. Samen wonen herinnert aan de geschiedenis van kloosterleven. Wonen op een unieke locatie waarin met elkaar wordt gegeten, samen gewordt getuinierd, waar men op elkaar let en voor elkaar zorgt. Geluk glans - luister - pracht- -roem Heerlijkheid Mariadal Domein terrein - territorium - ensemble Grandeur grootheid - staatsie

19 4 Thema Samen wonen Heerlijkheid Mariadal 19

20 Leren en zorgen Aangenaamheid genoegen - zaligheid Het klooster opnieuw een onderwijsinstituut? Wellicht niet het hele gebouw, maar delen zijn hiervoor zeer geschikt. Leren en zorgen in een nieuw jasje. Geïnspireerd op de oorspronkelijke doelstelling waarmee het klooster is gebouwd. Het gebouw krijgt opnieuw een maatschappelijke betekenis. Ook de tuin zelf wordt hierin meegenomen. Het verhaal van deze kloostertuin in al zijn gaafheid kan worden doorverteld, als proeftuin voor het leren tuinieren. Maar ook de tuin als de groene omgeving voor een goed welbehagen. Geluk glans - luister - pracht- -roem Heerlijkheid Mariadal Domein terrein - territorium - ensemble Grandeur grootheid - staatsie

21 4 Thema Leren en zorgen Heerlijkheid Mariadal 21

22 Aangenaam verblijven Het complex gaat een nieuwe fase in waarin het opengesteld wordt voor het publiek. De tuin krijgt een meer openbaar karakter, waarin met prettig kan verpozen. Het klooster zelf zal naar alle waarschijnlijkheid een multifunctionele invulling krijgen. Het gebouw krijgt nieuwe bezoekers die er willen verblijven en genieten. Het gebouw verliest zijn oorspronkelijke functie, maar niet zijn betekenis. De centrale hal en de kapel zijn zeer representatieve ruimtes en hebben een openbaar karakter. Het gebouw is uitermate geschikt om voor kortere (of langere) tijd te verblijven. Een ideale plek om op adem te komen en verwend te worden. Geluk glans - luister - pracht- -roem Aangenaamheid genoegen - zaligheid Heerlijkheid Mariadal Domein terrein - territorium - ensemble Grandeur grootheid - staatsie

23 4 Thema Aangenaam verblijven Heerlijkheid Mariadal 23

24 Bezinning en bezieling Aangenaamheid genoegen - zaligheid Bij de sereniteit van de stiltetuin, de kapel, de siertuin denk je aan bezinning en bezieling. Het zijn plekken om te ontspannen, je los te weken van het leven van alledag, om geïnspireerd te raken. Ruimte voor meditatie, voor het genieten van kunst, voor persoonlijke ontwikkeling en training. De kapel is een ruimte voor spirituele ontmoetingen. Maar ook een fraai decor voor het houden van bijzondere exposities. De stiltetuin en de siertuin zijn geschikte omgevingen voor spirituele bijeenkomsten, voor meditatieve momenten of gewoon om in rond te dwalen. Geluk glans - luister - pracht- -roem Heerlijkheid Mariadal Domein terrein - territorium - ensemble Grandeur grootheid - staatsie

25 4 Thema Bezinning en bezieling Heerlijkheid Mariadal 25

26 Aangenaamheid genoegen - zaligheid Geluk glans - luister - pracht- -roem Heerlijkheid Mariadal Heerlijkheid geeft een gevoel van de grootsheid en glorie uit het verleden, van exclusiviteit, van aangenaamheid en weelderigheid, van een landgoed in de stad, van zorg en behulpzaamheid. Grandeur grootheid - staatsie Domein terrein - territorium - ensemble 26 Heerlijkheid Mariadal

27 5 Kleuring Een eerste kleuring: Uit de ideeën en de beelden ontstaat iets. We hebben gezocht naar associaties, naar een term of begrip dat al de ingebrachte ideeën kan omvatten. Een term die bij ieder iets raakt, een gemeenschappelijk gevoel oproept en de toon zet bij de toekomstige invulling. We kwamen op de term Heerlijkheid. Heerlijkheid staat voor aangenaamheid, genoegen, zaligheid Heerlijkheid is een synoniem voor geluk, glans, luister, pracht en roem Heerlijkheid heeft iets met grandeur, grootheid, staatsie Heerlijkheid is ook een domein, een terrein, een territorium Heerlijkheid geeft een gevoel van de grootsheid en glorie uit het verleden, van exclusiviteit, van aangenaamheid en weelderigheid, van een landgoed in de stad, van zorg en behulpzaamheid. Heerlijkheid Mariadal als werktitel voor de toekomstige ontwikkelingen? Heerlijkheid Mariadal 27

28 Colofon: Tekst: NieuwBlauw / Provincie Noord Brabant [de Erfgoedfabriek] Opmaak: NieuwBlauw 8 juli 2014 stedenbouw en landschap

29 tot snel in Mariadal

30 Heerlijkheid Mariadal Provincie Noord Brabant in samenwerking met NieuwBlauw