THEMAPLATEN. Belangrijke inzichten uit het Langer Thuis doelgroeponderzoek die voor alle persona s gelden

Transcriptie

1 3 THEMAPLATEN Belangrijke inzichten uit het Langer Thuis doelgroeponderzoek die voor alle persona s gelden Het doelgroeponderzoek Langer Thuis is te vinden onder informatie voor professionals. Muzus 2017

2 Huis BELMMERINGEN OM TE VERHUIZEN Veel mensen voelen zich nog te jong om te verhuizen naar een seniorenwoning. Mensen behouden graag het houvast dat ze hebben, zoals hun woning, op het moment dat hun situatie/gezondheid verslechterd. Nieuwe contacten leggen is eng of lastig. Ik zou wel naar een rustiger en gezonder plekje willen verhuizen, maar ik weet niet hoe je daar nog contacten legt. De meeste vrienden die ik heb zijn ouder en ik heb geen kinderen. VOORAFGAAND AAN DE VERHUIZING Voorafgaand aan de verhuizing zijn er veel vragen. Hoe? Wat? Waarheen? Waar haal je het geld, de tijd en de hulp vandaan? Sommigen weten hier zelf antwoorden op te vinden, anderen hebben begeleiding nodig. Ja ik denk regelmatig na over hoe het verder moet Wil ik weg? En waarheen dan? Ik heb geen verhuisgeld, dus hoe ga ik dat betalen dan? Voor fysiek of zintuiglijk beperkten zijn de opties soms beperkt door specifieke eisen aan het huis. Voor het doen van aanpassingen wordt soms ook geeist dat men eerst verhuist naar een geschiktere woning. Zij worden dan niet ondersteund bij het vinden van deze woning en weten vaak niet goed wat die eisen precies zijn. De gemeente rekent zich rijk met woningen die eigenlijk niet geschikt zijn! Als je met je scootmobiel niet over de galerij in de flat kunt is de woning dan nog wel geschikt?

3 INSTALLEREN HULPMIDDELEN Men krijgt vaak een hulpmiddel, maar geen installatie. Hiervoor moeten zij iemand uit hun netwerk inschakelen en anders laat installatie op zich wachten.

4 Netwerk PROFESSIONELE ONDERSTEUNER ALS SOCIAAL CONTACT Professionele ondersteuning zoals thuiszorg of dagopvang zijn voor veel ouderen één van de weinige sociale contacten. Zij zijn hier erg op gesteld en vaak houden ondersteuners een oogje in het zeil. Als iemand niet op komt dagen rinkelen bij ons de alarmbellen en gaan we erachteraan. Thuiszorgorganisaties proberen deze sociale component zo klein mogelijk te houden voor efficiëntie en om te zorgen dat de oudere niet teveel gehecht raakt aan de hulp. DE KINDEREN Mensen voelen een tweestrijd tussen het kunnen rekenen op de zorg van je kinderen versus het niet afhankelijk willen zijn van hen en het niet te veel druk op de kinderen willen leggen. De mening van de kinderen speelt vaak een grote rol. Veel kinderen kijken vaak wat verder vooruit en proberen in meer of mindere mate te anticiperen op de toekomst. Mijn dochter wil dat ik ga verhuizen, omdat ik hier ver weg zit van zorg. Maar dat maakt me helemaal niet uit. Ik zit hier goed, mij krijgen ze niet weg. EENZAAMHEID Als het netwerk ook op leeftijd is, valt het langzaam weg en wordt het niet aangevuld. Voor veel mensen zijn de weekenden eenzaam. Doordeweeks is er structuur en regelmaat, in het weekend hangt het af van of er familie langskomt. VANGNET Weten dat er een vangnet is en daarbij hulp kunnen inschakelen indien nodig, geeft een fijn en veilig gevoel. Ik ben verhuisd omdat ze hier sneller bij me zijn als er iets is. Ik gebruik het nooit, maar het geeft een veilig gevoel dat als er wat is ze zo bij me zijn. PARTNER Het hebben van een partner geeft steun. Maar het kan er ook voor zorgen dat iemand langer blijft zitten in een ongeschikt huis, als ze daardoor niet weg hoeven bij de partner. Het probleem is dat ik veel meer zorg nodig heb dan mijn man, en eigenlijk continu verzorgd zou moeten worden. Maar ik wil niet gescheiden worden van mijn man, dat is schandalig!

5 MANTELZORG: HART KUNNEN LUCHTEN Mantelzorgers hebben af en toe behoefte om hun ei kwijt te kunnen. Ik vind het jammer dat het mantelzorgsteunpunt weg is, want het was wel prettig dat je daar gewoon even binnen kon lopen om je verhaal kwijt te kunnen of met een vraag. Mantelzorgers praten niet graag over keerkanten of frustraties van het zorgen voor een ander, omdat ze dit niet gepast vinden. Ja, natuurlijk is het soms wel vervelend. Normaal loop ik in 10 minuten naar de supermarkt, maar met mijn vrouw kost het ons een uur omdat zij zo langzaam loopt. GEBREK AAN ERKENNING VOOR MANTELZORGERS DOOR HULPBEHOEVENDE Mantelzorgen doe je gewoon, je kiest er niet voor maar groeit er langzaam in. Het wordt vaak als zo vanzelfsprekend gezien, maar is soms best zwaar. Je krijgt er niet altijd dank voor terug. De hulpbehoevende beseft vaak niet hoeveel zijn mantelzorger voor hem doet, maar ziet de hulp als normaal. Dat het fijn is dat wij elkaar nog hebben, dat besef ik wel, maar zij niet hoor. Normaal is normaal. Iets gewoon vinden. Ik wil mezelf niks op de borst spelden, maar niet iedereen doet het. INVLOED MANTELZORGEN OP GEZONDHEID Mantelzorgen heeft emotioneel, sociaal en fysiek effect op de zorger. Vaak geven mensen hun eigen sociale activiteiten ervoor op. Mantelzorgers kunnen overspannen raken. REDENEN WAARDOOR HET NETWERK AFNEEMT Veel ouderen zeggen graag buiten de deur te komen, maar vinden het spannend om alleen op pad te gaan. Met als resultaat dat ze vaak binnen blijven en hun netwerk kan verwateren. Ik zou wel vaker buiten willen komen, maar ik kom alleen op Zuidplein als mijn zoon er is uit Lelystad. Het kan niet meer want ik durf niet, ik zie niet zo goed. Ik zou er zelf niet op komen om te gaan. Mobiliteit is belangrijk voor sociale contacten. Als het vanwege gezondheidproblemen niet meer mogelijk is om aan activiteiten deel te nemen is dat een groot gemis. Vaak is het vooral lastig om op de plek van bestemming te komen. Ik reed ook altijd in de wijkbus maar daar ben ik sinds oktober mee gestopt. Bij de soos van de kerk heb ik ook al moeten stoppen. omdat het me niet meer lukt om daarheen te fietsen.

6 Wijk LOPEN Ouderen gaan bij voorkeur overal te voet heen. Meestal hebben zij een specifiek doel zoals de supermarkt, een park of een brievenbus. Het is belangrijk dat er bankjes op de route staan en dat er op het eindpunt een toilet is. Ik loop graag naar het winkelcentrum, want dan kan ik daar even zitten om bij te komen en kan ik naar de wc, want ik red dat anders niet zo lang. Voor velen moeten routes toegankelijk zijn met een rollator en bij slecht weer blijven zij over het algemeen binnen en zoeken niet naar alternatief vervoer. WIJK ALS NETWERK In flats is er vaak minder contact met de buren en minder sociale binding met de wijk. Bij mensen in een rijtjeshuis of benedenwoning zie je dat er veel vaker contact is met buren. VEILIGHEID Veiligheid in de wijk is belangrijk. Angst ontstaat vaak door verhalen van anderen. Weinig mensen gaan s avonds nog de straat op, zij gaan liever met vervoer op maat dan met het OV. Het liefst pinnen zij binnen. s Avonds ga ik niet meer met de tram of metro, er is allemaal rotzooi. Er wordt gedreigd, je wordt aangevallen, dat risico ga ik niet nemen, dan ga ik liever met vervoer op maat.

7 SUPERMARKT Zelf naar de supermarkt kunnen gaan is het laatste gevoel van onafhankelijkheid en men probeert dit zo lang mogelijk te blijven doen. Velen doen dagelijks boodschappen waardoor zij in beweging blijven en het huis uit komen. Het naar huis dragen van de boodschappen is lastig voor sommigen. Ik heb ook een boodschappenmaatje, een heel aardig vrouwtje uit de wijk. Want boodschappen tillen is echt heel vermoeiend voor mij. Maar ik wil wel zelf mijn boodschappen uitzoeken, dus zij helpt dan met het naar huis tillen OPENBAAR VERVOER Mensen willen zo lang mogelijk gebruik maken van het OV omdat het hen mobiel en onafhankelijk maakt, maar er is ook een grote groep die het niet meer durft. Het is niet (of nauwelijks) mogelijk om met een rollator, scootmobiel of boodschappentas in de bus te gaan. Ik durf niet met mijn rollator in de bus. Erin gaat nog wel, maar eruit is heel eng met die hoge opstap. De lage drempels en verhoogde perrons van trams en metro zijn prettig. Soms is men wel bang dat de wielen van de rollator of scootmobiel tussen het perron en het voertuig komen te zitten. Liften op stations werken vaak niet of stinken. VERVOER OP MAAT Vervoer op maat vindt men erg prettig, maar zolang de gezondheid het toelaat gaan zij liever met het OV omdat zij dan onafhankelijk zijn en het goedkoper is. Reizen met vervoer op maat geeft een veilig gevoel omdat ze recht voor de deur afgezet worden. Het wordt vaak gebruikt voor speciale gelegenheden. De prijs is voor sommigen te hoog, waardoor zij bijvoorbeeld minder vaak hun familie bezoeken. Ik heb maar 315 punten voor vervoer op maat en ik heb veel doktersafspraken dus ik moet opletten dat ik niet teveel punten voor andere dingen gebruik. Verder gebruik ik het alleen voor de kerk en buiten de stad. Af en toe bel ik om te vragen hoeveel punten ik nog heb.

8 Informatie ÉÉN AANSPREEKPUNT & KORTE LIJNEN Doelgroepen met persoonlijke begeleiding, zoals verstandelijk beperkten, weten zich goed te redden omdat zij een duidelijk aanspreekpunt hebben. Ze kunnen met verschillende vragen bij dezelfde persoon terecht. Ik hoef niet naar informatie te zoeken; dit komt vanzelf tot ons via de casemanager. Vanuit de andere doelgroepen is er ook behoefte aan zo n sleutelfiguur of aanspreekpunt waar alles geregeld wordt. 1 plek of persoon waar je voor verschillende dingen terechtkunt en via wie je op de hoogte wordt gehouden. ZICHT OP MOGELIJKHEDEN / AANBOD Het is niet duidelijk voor mensen wanneer of waarom je iets vergoed krijgt en wanneer niet. Vroeger kreeg je een traplift als je die nodig had, ik heb gehoord dat je deze nu zelf moet betalen, klopt dit?. Timing is essentieel. Alleen informatie op het juiste moment wordt opgepikt. Twee jaar geleden kreeg ik budget om mijn bad te vervangen, maar ik had het niet nodig. Nu zou ik het wel willen maar kan ik het niet meer gebruiken. INFORMATIEBRONNEN, WAAR ZOEKEN is prettig, omdat er één punt is waar je met vragen terecht kunt. Maar soms duurt het lang voor je de juiste persoon te pakken hebt en moet je vaak hetzelfde verhaal herhalen. Weinig mensen kennen de Vraagwijzer, maar het is wel fijn dat er 1 aanspreekpunt is. ONZICHTBAARHEID ACTIE GEMEENTE Wat doet de gemeente om burgers te helpen? Dit is vaak niet duidelijk voor mensen. Zij zien vooral de punten waarop de gemeente hen tegenwerkt. De koffietafel is een fantastisch initiatief, daar moet je het van hebben, niet van de gemeente.

9 ADMINISTRATIEVE ZORGEN Samenwerking van verschillende partijen pakt soms krom uit. Thuiszorg en dagbesteding zouden van dezelfde instantie moeten zijn. Ik zat bij de dagbesteding van Humanitas, maar kreeg thuiszorg bij Aafje, dat is de concurrentie. Toen kreeg ik een brief dat ik niet meer naar de dagbesteding van Humanitas mocht, terwijl ik hier altijd kom! Mensen met een fysieke beperking of chronische ziekte maken vaak extra kosten voor specifieke aanpassingen of zorg. Door deze uitgaven komen ze soms onder bijstandsniveau. Veel mantelzorgers ervaren de administratie van zorg als zwaar. Ze snappen niet precies wat zij in moeten vullen en het zijn veel formulieren. GEVOEL VAN AUTONOMIE Als te veel beslissingen uit handen genomen worden, door instanties of door eigen netwerk, zijn mensen het gevoel van controle kwijt en dat kan machteloos of angstig maken. PROACTIEF BENADEREN Over het algemeen zijn mensen erg afwachtend. Sommige denken wel over hun situatie na, maar slechts enkelen handelen daar ook naar. Het is daarom belangrijk dat zij proactief door instanties benaderd worden. Dementerende ouderen hebben vaak behoeften die zij niet (kunnen) uiten. Hierdoor blijven zij soms lang rondlopen met ontevredenheid over bepaalde dingen. TRANSPARANTIE AANVRAAG Mensen hebben soms het gevoel dat de gemeente meer weet dan zij zelf, en dat ze niet direct worden ingelicht over de status van bijvoorbeeld hun wmo-aanvraag. Na aanvragen of actie worden mensen vaak slecht op de hoogte gehouden van de resultaten of de stand van zaken. Die terugkoppeling wordt gemist. Ik hoorde een hele tijd niets meer na mijn aanvraag dus heb ik toen maar gebeld. Ze zeiden toen dat ze allang wisten dat de aanvraag niet goedgekeurd was, maar dat over twee weken de brief daarover op de post zou gaan. INFORMATIEOVERDRACHT Vaak weten instanties van elkaar niet wat er bij dezelfde client gebeurt en werken zij elkaar soms zelfs tegen. Ook miscommunicatie tussen en naar familieleden of mantelzorgers zorgt voor veel irritatie. Mensen met een persoonlijk begeleider of mantelzorger krijgen soms zelf bericht bij veranderingen en dit bereikt dan niet altijd de leiding, en andersom. Op een dag zat ik thuis te wachten en kwam het busje niet. Ik heb het koor toen gebeld en toen heeft de man van de dirigent mij opgehaald en twee vrouwen hebben mij thuisgebracht. Het bleek dat ik vanaf 1 januari opnieuw mijn vaste Vervoer op Maat rit aan had moeten vragen. Ik had wel een brief gehad, maar die lees ik nooit.

10 Algemeen HULP VRAGEN Hulp vragen verlaagt eigenwaarde, hulp aanbieden verhoogt eigenwaarde. Hulp is prettiger als het wederkerig is, omdat het dan gelijkwaardig blijft. HULP ACCEPTEREN Sociale hulp in de vorm van gezelschap is vaak gemakkelijker te accepteren dan praktische hulp vanuit het eigen netwerk. Soms wordt hulp uit het netwerk niet eens ervaren als hulp omdat het zo door de jaren heen is ontstaan of familie komt langs voor een praatje en doet ondertussen bijvoorbeeld even de financiën. Ik krijg geen hulp, ik doe alles zelf. Ik doe zelf nog het huishouden. Nou ja, wel een hulpje voor het zware werk. Als er al mantelzorgers in het spel zijn, zie je vaak dat zij het lastig vinden om de hulp uit handen te geven. Soms beseffen zij pas hoe zwaar het was als er hulp van buitenaf bij komt. Je moet het niet alleen willen doen! Om hulp vragen voelt alsof je oud bent, het bevestigt de achteruitgang en maakt afhankelijk, hierdoor is het een drempel om erom te vragen of het te accepteren. Professioneel: Je kunt meer verwachten en vragen van professionals, er kunnen hardere afspraken gemaakt worden. Mijn verhaal is te complex voor de meeste van mijn vrienden. Sociaal: Bij sociale hulp is het moeilijker om mensen te wijzen op het nakomen van hun afspraken omdat het op basis van welwillendheid is. Aan de andere kant is het fijn dat een vriend of familielid je al kent en het vertrouwd voelt. Ik heb hier een vriendin wonen, die ken ik al 78 jaar en zij weet precies wat ik nodig heb en hoe ik het het liefste wil. Als de thuiszorg niet doet wat ze beloofd hebben kan ik er gewoon boos achteraan bellen. Familie doet het vrijwillig dus daar moet je wat voorzichtiger mee zijn.

11 HULP BIJ FINANCIËN Voor de afhankelijke hulpbehoevenden, de proactieve zoekers en het netwerk van de meegaande familiemensen is het prettig als er (af en toe) iemand meekijkt naar de financiën, vooral als het gaat om grote investeringen. Veel mensen hebben het gevoel dat jan de arbeider er de laatste jaren op achteruit is gegaan. ACTIVITEITEN Activiteiten ondernemen is heel belangrijk omdat: het structuur en een dagritme geeft zorgt voor afleiding voor positieve gedachten zorgt een stabiel netwerk biedt het mensen uit huis haalt leiding een oogje in het zeil houdt het regelmatig contact geeft Er is vaak meer aanbod van activiteiten dan bekend is bij mensen. Meestal gaan ze naar activiteiten als ze hier via mensen die ze al kennen van horen. Er is behoefte aan goede begeleiding bij activiteiten, vooral bij nieuwe/onbekende activiteiten. Ik was met een groep naar de kerstmarkt in Limburg en ze lieten me zo los toen we daar waren. Ik was helemaal verdwaald. Ik was echt bang. Ik heb allemaal mensen gevraagd en uiteindelijk heb ik de politie gevraagd en die hebben me teruggebracht. AANPASSINGEN OP MAAT Er heerst een gevoel dat er teveel van bovenaf en algemeen bepaald wordt. Er is een grote variatie aan problemen die zij dagelijks tegen komen waardoor het alleen maar met maatwerk aangepakt kan worden, van onder af.

12 Muzus 2017