Handreiking bodemonderzoek gemeente Smallingerland

Transcriptie

1 Handreiking bodemonderzoek gemeente Smallingerland 1: Inleiding Bij de aanvraag van een omgevingsvergunning, de wijziging van een bestemming, bij gemeentelijke grondtransacties en civieltechnische werken is vaak informatie over de kwaliteit van de bodem nodig. Deze handreiking beschrijft wanneer kan worden volstaan met onze bodemkwlaiteitskaarten, in welke situaties bodemonderzoek nodig is en hoe de gegevens worden getoetst. Onze bodemkwaliteitskaarten zijn alleen van toepassing voor gebieden met een homogene bodemkwaliteit. De kwaliteit van het grondwater maakt geen onderdeel uit van de bodemkwaliteitskaart. De voorgestelde vrijstellingen voor bodemonderzoek gelden om die reden niet voor grondwater$ en waterbodem$onderzoek en bodemonderzoek ter plaatse van gedempte sloten. Een bodemonderzoek of partijkeuring geeft meer zekerheid over de milieuhygienische kwaliteit van een te ontgraven partij grond dan de bodemkwaliteitskaart. Dit betekent dat wanneer op de locatie van herkomst een partijkeuring of verkennend bodemonderzoek is uitgevoerd, er geen gebruik mag worden gemaakt van de bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel. In dat geval moet worden uitgegaan van de resultaten van het lokaal uitgevoerde onderzoek. 2: Bodemtoets omgevingsvergunning voor bouwen In artikel 8 van de Woningwet is aangegeven dat een gemeente in de gemeentelijke bouwverordening regels moet opnemen om het bouwen op verontreinigde grond tegen te gaan. De gemeente heeft de taak om alleen een omgevingsvergunning (aspect bouwen) te verlenen als de kwaliteit van de bodem geschikt is voor het beoogde gebruik. Hiertoe toetst de gemeente de informatie omtrent de bodemkwaliteit aan de Circulaire bodemsanering. Als de bouwlocatie daaraan niet voldoet, dan kan de gemeente een aanvraag voor een omgevingsvergunning weigeren, of nadere eisen in de vergunning opnemen. Conform de Ministeriele regeling omgevingsrecht (Mor) moet bij het indienen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning een onderzoeksrapport inzake de gesteldheid van de bodem worden overlegd. Effectuering omgevingsvergunning voor situaties met een geval van ernstige bodemverontreiniging De Omgevingsvergunning, onderdeel bouwen, treedt conform artikel 6.2c van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in (ernstige) verontreinigingssituaties niet eerder in werking dan nadat door het bevoegd gezag is ingestemd met het saneringsplan of de melding tot saneren (Besluit Uniforme Saneringen) is geaccepteerd.

2 Vrijstelling bodemonderzoek bij omgevingsvergunningen bouwen De Nota Bodembeheer en bodemkwaliteitskaart kunnen in bepaalde gevallen gebruikt worden als vervanging voor het uitvoeren van een bodemonderzoek (volgens de NEN5740) zoals gesteld in artikel lid 3 van de bouwverordening. De beoordeling of de bodemkwaliteitskaart kan dienen als relevant bodemonderzoek dient te worden bepaald door de Bodemmedewerker van de gemeente. Bij de beoordeling wordt rekening gehouden met de mogelijke bodembedreigende historische activiteiten die op de locatie hebben plaatsgevonden (volgens de NEN5725). Naar verwachting zullen deze situaties zelden voorkomen. Woningwet c.q. bouwverordening in relatie tot bodemonderzoeken: In de bouwverordening worden voorschriften opgenomen omtrent het tegengaan van bouwen op verontreinigde bodem. Deze voorschriften hebben uitsluitend betrekking op bouwwerken: o waarin voortdurend of nagenoeg voortdurend mensen zullen verblijven; o waarvoor een omgevingsvergunning is vereist m.u.v. vergunningsvrije bouwwerken en naar aard en omvang hiermee vergelijkbare bouwwerken en; o die de grond raken en; o ten aanzien waarvan de functie wijzigt. In artikel 2.4 Mor staat dat bij een aanvraag om vergunning voor een bouwactiviteit een onderzoeksrapport betreffende de verontreiniging van de bodem moet worden ingediend (uitgevoerd door persoon of instelling erkend op grond van Besluit bodemkwaliteit): HOOFDREGEL In artikel lid 2 van de bouwverordening staat dat dit een onderzoek volgens NEN 5740 moet zijn. De plicht tot het indienen van een onderzoek geldt niet voor vergunningsvrije bouwwerken en naar aard en omvang vergelijkbare bouwwerken (Bor, bijlage 2, artikel 2 en 3). Dit is conform het bepaalde in de Woningwet. In artikel lid 3 staat dat ook kan worden afgeweken van de plicht tot indienen van een onderzoek indien bij bevoegd gezag reeds bruikbare recente onderzoeken aanwezig zijn. In artikel lid 4 staat dan nog dat kan worden afgeweken van de plicht tot indienen van een onderzoek indien het om een tijdelijk bouwwerk gaat en uit vooronderzoek NEN 5725 blijkt dat de locatie (voldoende) onverdacht is. In artikel lid 3 van de bouwverordening staat dat ook kan worden afgeweken van de plicht tot indienen van een onderzoek indien bij bevoegd gezag reeds bruikbare recente onderzoeken aanwezig zijn. Voor het centrum van Drachten bestaat de mogelijkheid tot vrijstelling van bodemonderzoek niet. Dit vanwege de grotere diversiteit in bodemkwaliteit (heterogeniteit). Binnen deze gebieden is nl. veelal sprake van reeds opgebrachte grond en intensiever gebruik van het terrein, waardoor er geen sprake is van een algemene bodemkwaliteit (homogeniteit). Met het vervallen van de bodemonderzoeksverplichting, vervalt niet de onderzoeksverplichting voor gedempte sloten, omdat dergelijk onderzoek geen onderdeel uitmaakt van de bodemkwaliteitskaart.

3 Toch bodemonderzoek nodig? Als de gemeente geen vrijstelling voor de onderzoeksverplichting verleent, moet de aanvrager van de vergunning een bodemonderzoek overleggen. Het onderzoeksrapport moet voldoen aan de NEN$5740. Het onderzoek mag niet ouder zijn dan 5 jaar en moet zijn uitgevoerd door een gercertificeerd adviesbureau. Als de initiatiefnemer beschikt over een bodemonderzoek van meer dan 5 jaar maar maximaal 10 jaar oud, mag worden volstaan met een aanvullend bodemonderzoek van alleen de bovengrond (aantal boringen en analyses conform NEN$5740). Voorwaarde is wel dat de inrichting en/of het gebruik van de locatie sinds de uitvoering van het bodem$onderzoek niet zijn veranderd. Indien bodembedreigende activiteiten hebben plaatsgevonden na uitvoering van het bodemonderzoek, dient het bodemonderzoek geactualiseerd te worden. De opzet van het actualiserend bodemonderzoek is afhankelijk van de aard en omvang van de bodembedreigende activiteiten. Afbakening onderzoekslocatie Minimaal moet het bouwvlak, dat wil zeggen het gedeelte waar het bouwwerk wordt gerealiseerd, in het bodemonderzoek worden betrokken. Bodemonderzoek en slopen In overeenstemming met artikel lid 5 van de bouwverordening dient het bodemonderzoek plaats te vinden nadat is gesloopt en voordat met de bouw wordt begonnen. 3: Bodemtoets ruimtelijke plannen In principe moet er bij het vaststellen van nieuwe bestemmingsplannen een bodemonderzoek conform NEN 5740 worden uitgevoerd. Artikel 9 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) bepaalt dat in het bestemmingsplan rekening gehouden moet worden met de bodemkwaliteit ter plaatse. De reden hiervoor is dat eventueel aanwezige bodemverontreiniging van groot belang kan zijn voor de keuze van bepaalde bestemmingen en/of voor de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. De bodemtoets moet worden uitgevoerd bij het wijzigen of opstellen van een bestemmingsplan of projectbesluit. Het stappenplan van de bodemtoets en de uitwerking daarvan staat vermeld op de website: plannen/bodemtoets Vrijstelling van bodemonderzoek Bij nieuwe bestemmingsplannen voor ontwikkelings$, uitloop$ en uitleggebieden kan inzicht in de bodemkwaliteit gegeven worden door de Bodemkwaliteitskaart. Dergelijke zones (ontwikkelingsgebieden en landelijk gebied) uit de bodemkwaliteitskaart betreffen schone zones (er is sprake van een homogene bodemkwaliteit). Vrijstelling van bodemonderzoek voor nieuwe bestemmingsplannen kan op basis van de Bodemkwaliteitskaart worden verleend indien er sprake is van: 1. een niet$verdachte locatie (vaststellen op basis van een door de gemeente uit te voeren historische toets), en; 2. een ontwikkelings$, uitloop$ of uitleggebied (schone zones), en; 3. vml. weilanden (landelijk gebied), geen bebouwd(e) perceel. Aanvullend wordt opgemerkt dat deze vrijstelling niet geldt voor het onderzoek naar de kwaliteit van het grondwater, de waterbodem en de verdachte locaties zoals gedempte sloten en vml. bedrijfs$locaties, omdat deze zijn uitgezonderd van de BKK.

4 Ontwikkelingsgebieden betreffen (landelijke) gebieden die door de gemeente of een projectontwikkelaar zijn aangekocht met het doel hier (op termijn) een bepaalde bestemming te ontwikkelen (wonen, bedrijven). Deze gebieden zijn voor aankoop onderzocht. Tussen aankoop en daadwerkelijke onwikkeling kunnen meerdere jaren verstrijken. 4: Bodemtoets bij grondtransacties Aan8 en verkoop door de gemeente In verband met privaatrechtelijke aansprakelijkheidstelling wordt er voor gekozen om bij transacties in principe geen vrijstelling van de bodemonderzoekverplichting te verlenen. Een uitzondering kan gemaakt worden voor: verkoop grond in ontwikkelings$, uitleg$ en uitloopgebieden (geen verdachte locaties, geen bebouwde locaties); aankoop grond in ontwikkelings$, uitleg$ en uitloopgebieden (geen verdachte locaties, geen bebouwde locaties). Reden hiervoor is dat er sprake is van gebieden die zich kenmerken door voormalig weiland/landelijk gebied, waarbij er volgens de Bodemkwaliteitskaart sprake is van schone grond. Door de gebiedseigen grond en het relatief weinige grondverzet is er sprake van een homogene kwaliteit (weinig wisseling in kwaliteit binnen dezelfde zone). Voorgesteld wordt om voor ontwikkelings$, uitleg$ en uitloopgebieden vrijstelling van bodemonderzoek te verlenen, mits aanvullend onderzoek wordt uitgevoerd naar de kwaliteit van het grondwater, de waterbodem(s) en eventueel gedempte sloten binnen het gebied, omdat zij geen deel uitmaken van de Bodemkwaliteitskaart. Huur, verhuur of erfpacht Bij huur, verhuur of erfpacht moet minimaal een vooronderzoek conform de NEN$5725 zijn uitgevoerd. De noodzaak voor verkennend bodemonderzoek conform NEN$5740 moet per situatie worden bepaald. Bij huur, verhuur of erfpacht van percelen waar in de toekomst sprake is van bodembedreigende activiteiten, moet altijd een bodemonderzoek conform NEN$5740 plaatsvinden, zowel voorafgaand als na afloop van de huur$/erfpacht periode. Voorwaarde is wel dat bij de contractsvorming expliciet in de overeenkomst melding wordt gemaakt van de beschikbare bodeminformatie (Bodemkwaliteitskaart, gedempte sloten wel/niet verdachte locaties, grond$water$ en waterbodemonderzoek) en dat deze informatie niet wordt opgenomen in de algemene voorwaarden. Immers in privaatrechtelijke zin heeft de gemeente (professioneel verkoper/verhuurder) een omvangrijkere informatieplicht naar de koper/huurder (geen ontwikkelaar, en daarmee een niet professionele koper/huurder). Om zeker te stellen dat hetgeen de koper/huurder van de gemeente denkt te ontvangen overeen komt met hetgeen de gemeente hem levert (conformiteitbeginsel) is het zaak zo duidelijk mogelijk te communiceren over wat nu wel en niet onderzocht is en hoe de risicoverdeling tussen partijen is ten aanzien van later aan te treffen verontreinigingen. Hieraan gekoppeld moet worden dat indien de koper/huurder meer zekerheid wil omtrent de bodemgesteldheid, zij dan op eigen kosten nader bodemonderzoek mag laten uitvoeren, omdat de beschikbare bodeminformatie als voldoende wordt geacht voor het afgeven van een bouwvergunning op betreffend perceel en de verkoop/verhuur daarvan voor het doel waarvoor het bestemd is.

5 Voorbeeld informatieverstrekking koopcontract/huurcontract: Voor het ontwikkelings8, uitloop8 of uitleggebied (locatienaam) is de volgende bodeminformatie beschikbaar: Bodemkwaliteitskaart en perceelsgegevens; Grondwater8 en waterbodemonderzoek, (bureau, datum en nummer invullen); Bodemonderzoek ter plaatse van gedempte sloten, (bureau, datum en nummer invullen); Wel/niet verdachte locaties; Nader bodemonderzoek verdachte locaties (indien van toepassing, bureau, datum en nummer invullen); De beschikbare bodeminformatie wordt als voldoende geacht voor het afgeven van een bouwvergunning op genoemd perceel; Indien de kopers/huurders meer duidelijkheid wensen omtrent de bodemgesteldheid, mogen zij op eigen kosten nader bodemonderzoek laten uitvoeren. Bovenstaand voorbeeld geeft een passage weer die kan worden opgenomen in het verkoopcontract van een kavel binnen een ontwikkelings$, uitleg$ of aanloopgebied 5. Bodemonderzoek bij Civiel technische werken Bij civiel technische werken wordt geen vrijstelling verleend voor het uitvoeren van bodemonderzoek voor de reconstructie van wegen en de aanleg van o.a. rioleringsleuven en leidingstroken, omdat deze zijn uitgezonderd van de Bodemkwaliteitskaart. Er is hier vaak sprake van opgebrachte grond en andere funderingslagen. Voor deze werken zal dus regulier bodemonderzoek (inclusief funderingslagen) moeten worden uitgevoerd op het moment dat er sprake is van afvoer van grond en funderingslagen. Bij tijdelijke uitname is de onderzoeksplicht niet van toepassing. Een uitzondering wordt gemaakt voor de ontwikkeling van een bedrijventerrein c.q. woongebied ontwikkelingsgebieden. Voor de hierbij vrijkomende grondstromen geldt dat toepassing overeenkomstig de Bodemkwaliteitskaart mogelijk is. Wel dient aanvullend de kwaliteit van het grondwater, de waterbodems en eventueel gedempte sloten te worden onderzocht, omdat deze geen onderdeel uitmaken van de Bodemkwaliteitskaart. 6. Verhoogde gehalten metalen in grondwater In onze gemeente komen verhoogde gehalten aan zware metalen in het grondwater voor. Dit betreft vooral zink, nikkel en barium. Bij matig tot sterk verhoogde gehalten aan zware metalen dient per situatie bekeken te worden of sprake is van een bodemverontreiniging of natuurlijk verhoogde achtergrondgehalten. Indien verhoogde gehalten aan zware metalen kunnen worden gerelateerd aan bedrijfsactiviteiten op of in de omgeving van het onderzochte perceel dient altijd een herbemonstering plaats te vinden. Op basis van de resultaten van de herbemonstering dient per geval bepaald te worden of nader onderzoek noodzakelijk is. Indien de verhoogde gehalten niet gerelateerd kunnen worden aan bedrijfsactiviteiten en er geen sprake is van een verontreiniging van de grond, is vrijwel zeker sprake van een natuurlijk verhoogd achtergrondgehalte. Herbemonstering is dan niet nodig.