Mozart Requiem. Oratoriumkoor Schagen. C.P.E. Bach Magnificat W.A. Mozart Requiem. Pieter-Jan Olthof dirigent Begeleidingsorkest voor Noord-Holland

Transcriptie

1 Mozart Requiem Oratoriumkoor Schagen C.P.E. Bach Magnificat W.A. Mozart Requiem Wendy Roobol sopraan Leon van Liere José Scholte alt Hans de Vries Pieter-Jan Olthof dirigent Begeleidingsorkest voor Noord-Holland tenor bas Ontwerp: Jelle - Ontwerp, Foto & Druk Groeneweghal Zondag Entree 25,00 Wilgenlaan 1 1 november ZP Schagen uur Entreebewijs & Programma

2 Dierenkliniek Zuiderkaag De Boog 74, 1741 MT Schagen Tel Welkom Speciaal ingericht voor de behandeling van gezelschapsdieren. Behandeling op afspraak, overdag en s avonds. Ruime openingstijden: maandag t/m donderdag van uur tot uur, vrijdag van tot uur. Ook voor het halen van medicijnen, voeding en middelen tegen vlooien en wormen. Zeer goed uitgeruste dierenapotheek, waar ook alle diervoeding verkrijgbaar is. De apotheek is ook zaterdag tussen uur en uur geopend. Ruime, eigen parkeerplaats. Op loopafstand van NS station van Schagen. Onze kliniek biedt alle denkbare therapeutische en diagnostische mogelijkheden, kijk hiervoor op onze website Een deskundig team van dierenartsen en assistenten staat u graag terzijde bij het optimaal verzorgen van uw huisdier en doet dat met zorg vanuit het hart. Hartelijk welkom bij dit bijzondere concert. Waarom bijzonder concert? Als liefhebber van klassieke muziek weet u natuurlijk al dat Mozart Requiem bijzonder mooi is. Wellicht weet u ook dat Mozart dit legendarische meesterwerk vlak voor zijn dood componeerde maar niet heeft kunnen voltooien. Dat geldgebrek de belangrijkste drijfveer voor zijn weduwe was om het werk van Mozart te laten voltooien, is waarschijnlijk minder bekend. U vindt, vanaf pagina 6 meer over de achtergronden in de boeiende beschrijving over dit werk door onze dirigent, Pieter-Jan Olthof. U ziet dan ook dat leerlingen van deze ongeëvenaarde componist zijn werk hebben willen afmaken. Of juist niet... In dit concert maakt het koor gebruik van de bewerking, midden vorige eeuw, door de musicoloog Robert Levin. Onze uitvoering ervan is de eerste onder leiding van Pieter-Jan Olthof. Volgens kenners komt de bewerking door deze Levin het dichtst bij de bedoeling van Mozart. Het koor opent met het Magnificat van Carl Philip Emanuel Bach, zoon van de bekende Johann Sebastian Bach. U leest meer over dit prachtige werk in de inleiding van Pieter-Jan Olthof. Het Requiem van Mozart is natuurlijk ook aantrekkelijk voor zangers en zangeressen in de regio. We hebben daardoor het koor met nieuwe- en projectleden kunnen versterken waardoor 126 koorleden van Oratoriumkoor Schagen u met extra inzet en enthousiasme een gedenkwaardige muziekmiddag zullen bezorgen. Zorg vanuit het hart voor mens en dier Namens koor, orkest, solisten en onze dirigent wens ik u een fijne middag toe! Jan Dekker, voorzitter 2 pagina pagina 3

3 Inhoudsopgave Welkom... 3 Achtergrond informatie over de uit te voeren werken; Magnificat... 5 Mozart Requiem K.V Voorstellen van de solisten; Wendy Robool - Sopraan José Scholte - Alt Leon van Liere - Tenor Hans de Vries - Bas/bariton Programma Voorstellen van; Oratoriumkoor Schagen - Koorleden Algemeen Pieter-Jan Olthof - Dirigent Begeleidingsorkest voor Noord-Holland Tekst en vertaling werken; Magnificat - C.Ph.E. Bach Requiem - W.A. Mozart Toekomstmuziek (o.a. de volgende geplande concerten) Dank aan donateurs en sponsoren Magnificat Als eerste werk voeren we het Magnificat van Carl Philip Emanuel Bach ( ) uit. Hij heeft zijn opleiding gekregen van zijn vader J.S. Bach ( ). Hij is als componist een belangrijke schakel tussen de baroktijd en het classicisme en ontwikkelde zijn eigen stijl waarin hij elementen van zijn vader combineerde met zijn eigen, soms wat grillige, verrassende muzikale vondsten. Als componist rekent men hem tot de periode van de Sturm und Drang. Zijn invloed op Haydn en Beethoven, vooral door zijn onverwachte dynamiek is zeer groot. In zijn tijd werd hij zeer hoog geacht ook door Mozart. Hij heeft een zeer omvangrijk oeuvre en ook als schrijver over de klaviertechniek van de 18de eeuw is zijn invloed zeer groot. Het grootste deel van onze kennis over J.S. Bach komt van C.Ph.E. Bach. Hij had een grote eerbeid voor zijn vader al vond hij zijn muziek soms een beetje gedateerd. (!) Alle werken die C.Ph.E. erfde na de dood van zijn vader heeft hij geweldig beheerd (o.a. Matthäus-Passion; Johannes- Passion, Hohe Messe) alles is bewaard gebleven, zijn andere familieleden gingen er veel slordiger mee om. De wetenschap en de muziekliefhebbers zijn hem alleen daarom al veel dank verschuldigd. De Mariafeestdagen werden in de Evangelisch Lutherse kerk gevierd, ook vader Bach heeft een C.Ph.E. Bach Magnificat gecomponeerd. Het werk is ontstaan in 1749 en is daarmee C.Ph.E. s eerste grote vokale werk, en men vermoed dat J.S.Bach hem een podium in Leipzig wilde geven om hem te kunnen opvolgen. Dat is overigens niet gelukt. Hij heeft het werk in 1779 herzien en die versie voeren we uit. Het werk is een repertoirestuk gebleven en is zeer afwisselend, diepzinnig en zeer gedurfd (Nr. 4 Et misericordia) en vrolijk virtuoos (Nr. 1) brillant als een Italiaanse opera (Nr. 2). Een bruisend stuk muziek vol levenslust. De eisen wat virtuositeit betreft die aan de uitvoerenden in dit werk gesteld worden, wijst vooruit naar de late opera s van Mozart die dit werk gekend heeft. Vader J.S. Bach 4 pagina pagina 5

4 Mozart Requiem K.V Het Requiem van Mozart ( ) is ontstaan in Mozarts laatste levensjaar 1791, waarin hij er met tussenpozen aan heeft gewerkt. Aangezien Mozarts gezondheidstoestand verslechterde en zijn vrouw Constanze zag dat het werk hem sterk emotioneerde, legde zij het, om hem te ontlasten, terzijde. Hij werkte er weer aan vanaf 15 november tot aan zijn dood op 5 december, maar heeft het werk uiteindelijk niet kunnen voltooien. De geheimzinnige opdrachtgever en het feit dat het een dodenmis betrof, heeft in de 19de eeuw, tot veel legendevorming geleid. De opdrachtgever was na Mozarts dood snel bekend: Graaf Von Walsegg, een zonderlinge amateurmusicus, die het werk als eigen compositie wilde laten uitvoeren, ter nagedachtenis aan het overlijden van zijn vrouw. De geheimzinnige bode was een advocaat uit Wenen, die ook voor de graaf een grafmonument besteld had. Mozart heeft enkele delen geheel voltooid, en van andere delen alleen de koorpartijen met de cellopartij. Hij verdiende met zijn composities zeer veel geld maar gaf het nog sneller uit, vaak al voor dat de compositie opgeschreven was. Uit de brieven van zijn vrouw Constanze ook met betrekking tot het Requiem, blijkt dat zij zakelijk inzicht combineerde met empathisch vermogen, in die zin was zij een belangrijke steun voor haar man, hij had haar dan ook hoog zitten. Mozart componeerde zijn muziek van te voren Constanze in zijn hoofd, het opschrijven daarna vond hij een corvee. Tijdens het schrijfwerk begon hij vaak al aan een nieuwe compositie!!!? Constanze die na de dood van haar man achter bleef, kon het honorarium van het Requiem niet missen. Zij benaderde drie leerlingen van Mozart voor het voltooien van het Requiem, die wel hun bijdrage geleverd hebben maar door de tijdsdruk, hun eigen verplichtingen en hun respect voor het genie Mozart afzagen van voltooien van de compositie. Uiteindelijk vond zij de vierde leerling, de vijfentwintigjarige Süssmayr, bereid het werk af te ronden. Dat is tot op de huidige dag de meest gespeelde versie. Graaf Von Walsegg heeft het werk inderdaad onder zijn eigen naam laten uitvoeren op 14 dec Maar de première vond plaats als benefietconcert voor Mozarts weduwe, op 2 januari. 1793, overigens zonder medeweten van de graaf. Direct na de eerste uitvoering van het Requiem is er kritiek geweest op de manier waarop Süssmayr zich van zijn taak heeft gekweten. Met name de orkestbehandeling bevat veel grofheden. Süssmayr was een middelmatig componist had les van Salieri en heel kort van Mozart, en er zijn geen bijzondere composities van hem bekend. Wat voor hem pleit is dat hij het ondankbare werk op zich genomen heeft en zich van zijn beperkingen bewust was. In een brief aan de uitgever in 1802 schrijft hij weil ich fest überzeugt bin, dass meine Arbeit dieses grosses Mannes unwürdig ist. Het is bekend dat Mozart op zijn sterfbed met Süssmayr over het werk gesproken heeft. Op 4 dec. één dag voor zijn sterven heeft hij met drie zangers o.a. het Lacrymosa gezongen waarbij Mozart de altpartij zong! Mozart was zich bewust van zijn naderende einde, maar zag er als religieus mens niet tegen op. Süssmayr beweerde dat hij zelf het Lacrymosa, anctus, Benedictus en Agnus Dei gecomponeerd had. Maar deze delen vormen in stijl, geestesinhoud en muzikale details een zodanige eenheid met de rest van het werk, dat de wetenschap de grote rol die Süssmayr zichzelf toedicht, vanaf het begin sterk in twijfel heeft getrokken. Van Constanze weten we dat zij losse bladen met muziekfragmenten aan Süssmayr gegeven heeft. In 1961 is er één teruggevonden die laat zien dat Mozart van plan was om aan het einde van het Lacrymosa een grote fuga te componeren. Er zijn zestien maten bewaard gebleven, maar voor het voltooien hiervan had Süssmayr waarschijnlijk niet voldoende technische kennis. De vrouw van Mozart en haar nieuwe echtgenoot hebben in 1799 helaas veel aantekeningen verbrand, waarschijnlijk hebben daar de schetsen van de slotdelen van het Requiem bij gezeten. Vandaag voeren wij het Requiem uit in de herziene versie van Franz Beyer. Deze musicus heeft zich diepgaand met de problemen van het werk bezig gehouden en alle andere koorwerken van Mozart bestudeerd wat geresulteerd heeft in een nieuwe uitgave (1979). Hij heeft vooral de aanvullingen van Süssmayr wat het orkest betreft kritisch bekeken, en waar nodig veranderd en alle stijlvreemde (niet bij Mozart passende) elementen verbeterd. De blazers - en paukenpartij in het Dies Irae heb ik weer terugveranderd naar de aanvulling van Eybler ( de eerste componist die door Constanze benaderd is), die geraffineerder en kunstzinniger wordt bevonden dan de oplossing van Süssmayr. Van de twee Hosannafuga s, na het Sanctus en Benedictus is het thema zeker van Mozart maar de bekende versie van Süssmayr is zeer zwak. Hij laat eigenlijk alleen de thema s horen en sluit dan snel af. Wij voeren een herziene versie uit van de musicoloog Levin, die qua lengte en toonsoort veel beter aansluit bij de andere delen. Hoe Mozart zijn Requiem zelf voltooid zou hebben zullen we nooit weten; hij heeft het in zijn hoofd voltooid maar meegenomen in het graf. De wijzigingen zijn kleine Laatste pagina van Mozarts eigen Arbeitspartitur... restauraties in de geest van de meester, wiens werk niet te overtreffen is. Het uitgangspunt van alle bemoeienissen met de noten is om de geestelijke inhoud van de muziek van Mozart zoveel mogelijk ongeschonden te laten horen. Het feit dat dat zo wonderbaarlijk is gelukt is te danken aan het gegeven dat Mozart de koorpartijen bijna geheel heeft opgeschreven. Het wezenlijk muzikale middelpunt is het koor (net zoals in het Ave Verum ), het orkest is tot het minimum beperkt, maar desondanks zeer effectief. Sommige delen hebben zelfs geen voorspel bijv. het Dies Irae, Confutatis, Domine Jesu, Sanctus, in andere delen zijn ze zeer kort. Als luisteraar hoor je een indrukwekkende, veelzijdige en rijk gelaagde compositie. 6 pagina pagina 7

5 De solisten zingen vooral als kwartet (klein koor), dat wil zeggen geen aria s of duetten. De muzikale basisvorm van het Requiem is geschreven in Italiaanse stijl; emotioneel, betrokken en dramatisch maar ook met diepgang; de focus ligt op de muzikale uitbeelding van de tekst, waarbij in het orkest vooral de kleurrijkdom opvalt. Het Requiem heeft een kleine blazerbezetting, zonder fluiten, hobo s en hoorns, met een hoofdrol voor de Bassethoorns, een speciaal, in onbruik geraakt, instrument uit de klarinetfamilie. Mozart gebruikte het instrument eerder al in plechtige, sacrale muziek in Die Zauberflöte, en in meerdere stukken die hij schreef voor de loge van de Vrijmetselarij, waar hij lid van was. Uitgezonderd het Sanctus staan alle delen in mollentoonsoorten, die het werk een plechtige en serieuze, maar ook warme sfeer geeft. Het bijzondere van de orkestklank van Mozart is zijn zangerige schrijfwijze voor de instrumenten. Vooral de blazers ziet hij als instrumentale tegenhanger van de zangers. Hij breekt ook rigoureus met de toen gebruikelijk koorschrijfwijze, in het Ave Verum en het Requiem is zijn koorbehandeling vernieuwend en emotioneler en wijst daarbij vooruit op de Romantiek. Het Requiem is geboren uit de geest van een genie op de toppen van zijn kunnen, het geeft ruimte aan bespiegeling en contemplatie. Pieter-Jan Olthof De solisten De zangsolisten in dit concert zijn professionele musici die, speciaal voor dit concert op stem, ervaring en samenklank zijn geselecteerd en hiervoor al lange tijd geleden via een impresariaat zijn gecontracteerd. Wendy Roobol Sopraan Wendy Roobol vervulde in 2009 op prachtige wijze de sopraanpartij in de Hohe Messe van Bach, en in 2011 in de Messiah van Händel met ons koor in de Groeneweghal. Met Pieter Jan Olthof is het heerlijk muziek maken. Hij weet wat hij wil, maar er is ook ruimte voor eigen inbreng. Het Begeleidingsorkest speelt prachtig onder zijn leiding, en het koor stijgt altijd boven zichzelf uit. De sfeer altijd heel goed. Als solist worden we verwend. De kleedruimte wordt omgetoverd tot een ware lounge, compleet met allerlei lekkere dingen. De akoestiek in de Groeneweghal is verrassend goed. Dus ik hoop er nog vele concerten te mogen zingen! 8 pagina pagina 9

6 CV Wendy studeerde zang bij Sasja Hunnego en Rita Dams. In mei 2004 studeerde zij af aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Tijdens haar Masterstudie aan De Nieuwe Opera Academie specialiseerde zij zich in opera en werd zij o.a. gecoacht door Alexander Oliver. Wendy s huidige coach is Jard van Nes. Masterclasses volgde Wendy bij Elly Ameling en vele anderen. In november 2009 was Wendy laureaat bij het Presentatieconcert van de Stichting Nationale Vocalistenpresentatie. Wendy is een veelzijdige zangeres. Door haar soepele, heldere en warme geluid leent haar stem zich voor repertoire dat zich uitstrekt van vroege barok tot moderne muziek in zowel het operaals het oratoriumgenre. Zij zong de afgelopen jaren veel operarollen. Bijzondere faam verkreeg Wendy met diverse hoofdrollen in de cyclus Purcell on Stage van Barokopera Amsterdam in regie van David Prins. Zowel King Arthur als A Tempest maakten een zeer succesvolle tournee langs de Nederlandse en Franse theaters en concertzalen. Ook het semi-geënsceneerde concert Purcell Gala trok in binnen- en buitenland volle zalen, met als hoogtepunt het Zondagochtendconcert in Het Concertgebouw. Als concertzangeres was Wendy te horen in grote oratoria van Bach, Händel, Haydn, Mozart en Mendelssohn. Ze werkte met ensembles als het Residentieorkest, het Promenadeorkest, RBO Symfonia, Concerto Rotterdam en het Nederlands Bach Ensemble. Ze soleerde onder dirigenten als Jaap van Zweden, Reinbert de Leeuw, Jos van Veldhoven en vele anderen. Wendy verleende haar medewerking aan diverse CD- en radio-opnames. Ze zong de rol van Papagena en Tweede Dame in een Nederlandse versie van Die Zauberflöte van Mozart (Briljant Classics). Ook is zij te beluisteren op een live concertregistratie van het Metropole Orkest o.l.v. Vince Mendoza met filmmuziek van Ennio Morricone, waarop ze de titelsong uit de film Once Upon a Time in the West zingt. Deze opname is op CD uitgebracht. José Scholte Alt José Scholte zong in 2009 bij ons, Oratoriumkoor Schagen, de altpartij in de Hohe Messe van Bach. Dit verteld zij hierover; Mijn ervaring met dit concert was een heel bijzondere. Eén om nooit te vergeten. Vijf minuten voor tijd kwam ik binnen na een erbarmelijke reis onder winterse omstandigheden. Dankzij vriendelijke mensen die bereid waren een voor hen vreemde solist naar hun eindbestemming te brengen om daar haar passie, zingen, te kunnen omzetten in een prachtig concert. Er is nog lang over dit concert met collega s gesproken. Memorabel! Het is bijzonder leuk om weer te mogen zingen bij dit gastvrije koor, kijken of de magie van toen weer kan herleven onder bezielende leiding van Pieter-Jan Olthof. 10 pagina pagina 11

7 CV Geïnspireerd door haar grootvader begon José haar studie zang aan het Conservatorium te Groningen. Na haar U.M. diploma in 1991 studeerde zij in Duitsland aan de Hochschule für Musik Detmold waar zij zich onder leiding van Prof. M.C. Vogel, specialiseerde in opera. José vertolkte gastrollen in diverse Opera s. o.m. in Dido and Aeneas van Purcell, Midsummer Nights Dream van Britten, Die Lustige Weiber von Windsor. Zij had les van Aafje Heijnis. Momenteel wordt ze gecoacht door Jard van Nes. Bij de Erna Spoorenberg Vocalisten presentatie, bereikte zij in 1996 de finale. In de oratorium -wereld is zij nu een veelgevraagd soliste met op het repertoire werken van o.a. Bach, Brahms, Dvořák, Händel, Mozart en Verdi. In 1998 werkte José mee aan het Gergiev Festival Rotterdam met een ensemble van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Begin 2005 werkte José als soliste mee aan het Diaghilev Festival te Groningen in een werk van De Falla met het Ballet de Bordeaux o.l.v. Thomas Rösner. Leon van Liere Tenor Leon heeft enkele keren opgetreden in concerten onder leiding van onze dirigent Pieter-Jan Olthof. Op voorspraak van onze vaste tenor, Jan van Elsacker, debuteert Leon vandaag in de Groeneweghal. De keren dat ik met het Begeleidingsorkest voor Noord- Holland heb samengewerkt heb ik als heel prettig ervaren: het is uitstekend op elkaar ingespeeld en speelt bevlogen onder de even bevlogen leiding van Pieter-Jan Olthof, een dirigent met veel liefde voor de muziek. Ik verheug me op deze samenwerking. CV Leon van Liere studeerde klassiek zang bij Frans Huijts aan Codarts, Hogeschool voor de Kunsten te Rotterdam en behaalde daar in 2012 het Master of Music diploma. Momenteel wordt hij gecoacht door Raymond Modesti. Hij volgde verder lessen en masterclasses bij onder meer Roberta Alexander, Max van Egmond, en Miranda van Kralingen. Leon werkte als tenorsolist samen met dirigenten als Jan Willem de Vriend, Hans Leenders en Lucas Vis en orkesten als het Combattimento Consort en het Residentieorkest in zalen als het Concertgebouw te Amsterdam, de Doelen te Rotterdam, de Dr. Anton Philipszaal te Den Haag. De afgelopen jaren was hij te gast bij de Dutch National Opera Academy en vertolkte hij in La Finta Giardiniera van Wolfgang Amadeus Mozart de rol van Il Podestà. In het Peter de Grote Festival in Groningen vertolkte hij de rol van Torquemada in L Heure Èspagnole van Maurice Ravel onder leiding van pianist Brian Masuda en de rollen van Willem Mons en Nicolaas Witsen in The Tsar, his wife, her lover and his head van Monique Krüs. Deze opera werd in het Grachtenfestival 2013 te Amsterdam nog twee maal uitgevoerd. In het voorjaar van 2013 maakte Leon gedurende acht voorstellingen deel uit van het ensemble Frommermann in hun show Classified, geregisseerd door Bart Oomen. 12 pagina pagina 13

8 JELLE - ONTWERP, FOTO & DRUK GRAFISCH ONTWERP, FOTOGRAFIE, DRUKWERK, EN MEER Hans de Vries Bas/bariton Hans zingt nu voor de zesde keer met ons in deze Groeneweghal. Velen herinneren zich nog zijn prachtige vertolking van de Christuspartij in de Matthäus Passion in Zijn ervaringen met ons koor: Mijn ervaringen met Oratoriumkoor Schagen zijn, in alle eerlijkheid, alleen maar positieve. Het woord amateur komt van het Italiaanse woord amare, wat betekent liefhebben, en houden van. Een betekenis die Oratoriumkoor Schagen ten volle waarmaakt. Met zet zich in uit liefde voor het einddoel en het genot van het musiceren. Deze kwaliteit straalt van het koor en het orkest af en is een genot om naar te luisteren en te kijken. Als ik zelf sta te zingen en even wat oogcontact met de orkestleden heb, dan is daar altijd die bezieling die je verbindt met elkaar en dat het allemaal de moeite waard maakt. En als ik iemand zou moeten noemen die ieder concert bezield is en er het uiterste uit wil halen dan is dat wel Pieter-Jan Olthof. Wat een genot om zo te mogen musiceren met iemand. Hoewel bij de concerten altijd verschillende musici professioneel zijn en de meesten amateur spreek ik de hoop uit dat we allemaal de titel amateur waardig zullen blijven. CV Na zijn zangstudie aan het Twents Conservatorium bij Henk Smit, zette Hans de Vries deze voort bij Udo Reinemann waar hij in 1989 cum laude het diploma Uitvoerend Musicus behaalde. Hij volgde verschillende cursussen en werd door Dietrich Fischer Dieskau uitgekozen een speciale cursus bij hem te volgen in januari Prijzen behaalde Hans op het Hugo Wolf Concours in Stuttgart en op het Int. Vocalisten Concours in s-hertogenbosch. Zingen gaat beter met een goed passende gebitsprothese! Klikgebit op implantaten, kunstgebit, frame, plaatje, snelle reparatie en aanpassing, vergoeding door zorgverzekeraars. Bel voor een deskundig advies! In Nederland is Hans vooral bekend als oratoriumzanger maar ook geeft hij graag recitals en werkt hij mee aan enkele operaproducties. Als concertzanger was Hans te horen in Nederland, België, Duitsland, Finland en Frankrijk. Naast vele VARA-matinees en Zaterdagmiddagconcerten in het Concertgebouw en Vredenburg, zong hij verschillende solistenrollen in operaconcerten met dirigenten als Riccardo Chailly, Edo de Waart en vele anderen. Esdoornlaan ZD Zuid-Scharwoude Tel. (0226) pagina pagina 15

9 Programma Het concert van deze middag begint met het Magnificat van Carl Philip Emanuel Bach. Deze Bach is een zoon van de misschien wel meest bekende componist ter wereld, Johann Sebastiaan Bach. Het Magnificat is het loflied waarmee Maria volgens het evangelie haar zwangere nicht Elisabeth begroette en vertelde van de komst van Jezus Christus. Het is voor ons koor, en ook voor de dirigent, de eerste keer dat een werk van deze componist wordt uitgevoerd. Na de pauze volgt dan het hoogtpunt van dit concert; het Requiem van Mozart. Mozart werkte, op zijn sterfbed, slechts enkele weken intensief aan dit monumentale meesterwerk; zijn beroemde Requiem. Enkele van zijn leerlingen hebben deze compositie na zijn overlijden afgemaakt. Mozart had met hen nog uitgebreid over deze compositie gesproken en zelfs, daags voor zijn overlijden, nog geoefend. Ofschoon Mozart zelf nog maar enkele delen ervan, het Introïtus en Kyrie, had voltooid, stond het Requiem bij het overlijden van Mozart wel in grote lijnen vast. Zijn leerlingen maakten weliswaar het grootste deel af, maar het geheel vormt toch een eenheid; een indrukwekkende compositie van de unieke componist Mozart. Een kritische en deskundige toehoorder zal tussen de oorspronkelijke delen van Mozart en de aanvullingen van anderen echter toch kleine verschillen kunnen vaststellen. In den Einzelheiten zeigt sich der Meister (Goethe). Mozart was, naast vrijmetselaar, een gelovig katholiek. Zijn Requiem volgt de katholieke liturgie van een klassieke uitvaartmis. Het werk bestaat uit 14 delen. Zowel in het Requiem als in het Magnificat zult u enkele fuga s horen. Een fuga kunnen we duiden als een meerstemmig, kunstig en samenhangend door elkaar gezongen koorwerk, waarbij elke stemsoort zijn eigen partij zingt met een eigen melodie. Bij de meeste meerstemmige koorwerken, zoals bijvoorbeeld het Lacrimosa in het Requiem, zingt het koor in harmonie, meerstemmig, dezelfde tekst. In dit concert hoort u verschillende fuga s; de amen- fuga in het Magnificat, Hosanna en Cum sanctis tuis in het Requiem. Verwacht tijdschema 13:00 uur zaal open 14:00 uur Magnificat van C.Ph.E. Bach circa uur Pauze circa 15:15 uur Requiem van W.A. Mozart circa uur einde Oratoriumkoor Schagen Na de solisten stellen wij graag de koorleden aan u voor: Sopranen Ria van de Bel Joke Bellis Annemiek Boogaard Jetske Bosgra Gerda Brak Annie Broekhuizen Roely van de Burg Marja Bus Emmy Commandeur Helge Corts Annie Dapper Alten Wil Adams Ingrid de Blaauw Betty Bracht Riet Daems Mieke Dubbeld Jenny Eenkhoorn Jetty van Essen Ans de Gooyert Jannie de Groote Annet Hardewijn Hanneke den Hartog Lydia van Heeren Ineke Hekkert Tenoren Jan Bellis Rein Bos Jan Dekker Peter van Geene Peter de Gooyert Bassen Dirk Broekema Klaas Burgman Ab de Jong Hans Koster Robert Krommenhoek Henk Kroonen Tiny Dekker Ietje Dijkstra Jeanne Dijkstra Tiny van Duyn Kitty de Graaf Anja Escher Nel de Herder Myrna van de Heuvel Rita Höweler Nienke Janssen Joke Keijzer Riet Hertroijs Marianne Holtes Maatje Hulshof Ria Janssen Carla Jonk Margreet Kappelhof Boukje de Kock Tjitske Kok-Steenis Nell van der Laan Hanneke Los Netty Liefhebber Ellen Marnette Marjoke Mors Piet Haster Erwin Kloosterman Jan Prij Ton Reisner Wim Rijnsburger Dirk Meijer Peter Mol Henk Naber Gerrit Rot Robert Schaap Joop Schouten Dinie Kemp Eveline Kennis Anneke Kiewitt Mirjam van der Markt Diny Rijnsburger Mary van de Ruit Ineke Schenk Marja Schmitz Willy Schoots Inge Schrijver Gonny Smit Diny Opdam Nel Peper Nellie Ploeger Anneke Post Sjanet Postema Rina Pronk Henriette Rietman Annelize Rus Michaela van Scheijen Diny Schoen Corry Schoonbeek LindaRose Smit Ymkje Sponton Jaap Schenk Rob Teitsma Wik de Visser Fred Witkamp Frans Zoetelief Henk Smit Ab Stoel Johan Visser Hans van de Water Simon de Wit Herman Zijp Hilde Sneekes Greet Snip Tineke Sohier Ria Spijker Aukje Stoel Hanneke Treur Dia Veldman Lucie Verhoeven Janna Visser Jeanette Wilckens Truus Zoetelief Cobie Taal Thera Thijs Elly van Venetien Janny de Visser Ans Visser Jet de Vries Gré van de Water Diny Winters Ria de Wit Anneke van Zandwijk Lies Zijp 16 pagina pagina 17

10 Oratoriumkoor Schagen Oratoriumkoor Schagen bestaat sinds 1971 en heeft ongeveer 125 leden die zich enthousiast inzetten om samen met bekende solisten minimaal éénmaal per jaar een groot concert te brengen. Het Begeleidingsorkest voor Noord-Holland begeleidt het koor daarbij. De leden repeteren daarvoor wekelijks op dinsdagavond in de aula van het plaatselijke Regiuscollege. Daarnaast bereiden veel koorleden ook thuis de repetities voor. Daarvoor wordt bladmuziek meegenomen, en onderling oefenmuziek uitgewisseld via cd s en internet. De dirigent, Pieter Jan Olthof, zorgt voor de muzikale interpretatie van de uit te voeren stukken en weet de koorleden steeds weer te inspireren door het geven van relevante achtergrondinformatie. De leden gaan na de repetitie steeds met nieuwe muzikale bagage huiswaarts om voor de volgende repetitie bepaalde delen nog eens extra door te nemen. De zangpedagoog Gertjan Arentsen geeft een aantal stemvormingsavonden en zo wordt zang technisch en inhoudelijk naar een mooi concert toegewerkt. Daarnaast werkt Oratoriumkoor Schagen samen met koren uit Bergen en Castricum en het vaste Begeleidingsorkest voor Noord-Holland in de Stichting Millenniumconcert. In dit verband gaven ze vier keer een groot concert in Het Concertgebouw in Amsterdam. De laatste keer in november 2012 en de volgende keer op 1 december Maar daar blijft het niet bij, want bij zo n vereniging komt meer kijken. Temeer omdat verenigingen zichzelf steeds meer financieel moeten redden. Gelukkig zijn veel koorleden bereid zich, ook in dit opzicht, met raad en daad voor Oratoriumkoor Schagen in te zetten. BELEEF HET MEE! Zelf zingen is een heerlijke ervaring. Misschien wilt u dat wel eens meebeleven? Nieuwe leden zijn van harte welkom op de repetities. Wij repeteren op dinsdagavond van uur tot uur in de aula van het Regius College aan de Wilhelminalaan 4 in Schagen. Inlichtingen: Oratoriumkoor Telefoon secretariaat@oratoriumkoor.nl Website 18 pagina pagina 19

11 Pieter-Jan Olthof Dirigent Dirigent Pieter-Jan Olthof genoot zijn opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Hij studeerde piano bij Jan de Man, klavecimbel bij Janny van Wering, koordirectie bij Frans Moonen en orkestdirectie bij Louis Stotijn. Pieter- Jan Olthof is werkzaam als pianoleraar en docent orkestdirectie en heeft vanuit deze functies aan diverse nationale cursussen zijn medewerking verleend. Ook geeft hij muziekvoordrachten over verschillende componisten, met name over Bach en de spirituele achtergronden van zijn grote koorwerken. Hij is verbonden aan de Adriaan Roland Holstschool, een school voor middelbaar Vrije School Onderwijs in Bergen (N-H), waar hij de vaklessen muziek verzorgt en jaarlijks met het schoolkoor een oratorium ten gehore brengt. Pieter-Jan Olthof leidt de oratoriumverenigingen van Castricum, Bergen (N-H) en Schagen. Hij is de vaste dirigent van het Begeleidingsorkest voor Noord-Holland. Pieter-Jan Olthof was vele jaren verbonden aan het Noord-Hollands Jeugdorkest, hij is nu eredirigent van dit orkest. Begeleidingsorkest voor Noord-Holland Begeleidingsorkest voor Noord-Holland Het Begeleidingsorkest voor Noord-Holland wordt al vanaf de oprichting in 1973 geleid door Pieter-Jan Olthof, een inspirerende dirigent. Het orkest begeleidt drie belangrijke Noordhollandse koren: Koorvereniging Bergen, Castricumse Oratoriumvereniging en Oratoriumkoor Schagen. Omdat Pieter-Jan Olthof ook hiervan de vaste dirigent is, zijn de uitvoeringen goed op elkaar afgestemd: een belevenis voor zowel het publiek als voor de koorleden en musici zelf. Daarnaast begeleidt het orkest de jaarlijkse uitvoering van de koorklas van de Vrije School in Bergen. Het Begeleidingsorkest bestaat uit goede tot zeer goede amateurs, waarvan een flink aantal al 25 jaar of langer meespeelt, en enkele beroepsmusici, waaronder de concertmeester, Loekie van der Heide. Inhuurkrachten uit beroepsorkesten komen graag en regelmatig terug en ook met de solisten-van-naam is in de loop der jaren een band opgebouwd. Ieder jaar begeleidt het Begeleidingsorkest ongeveer vier keer een koor. Samen organiseren de drie koren en het orkest regelmatig ook een Millenniumconcert, dat voor alle betrokkenen altijd een speciale en feestelijke lading heeft. Eens in de 2 á 3 jaar treedt het Begeleidingsorkest op in een eigen Concert, waarvoor een alom bekende solist, zoals Klara Würtz in 2010, wordt uitgenodigd en waar ook een symfonisch werk wordt gespeeld. Het orkest begeleidt, indien mogelijk, ook andere koren: zo werd in 2009 in de Laurenskerk in Rotterdam het Requiem van Verdi met groot succes uitgevoerd. 20 pagina pagina 21

12 Magnificat - C.Ph.E. Bach Magnificat anima mea Dominum Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Groot maakt mijn ziel de Heer. En mijn geest heeft zich verheugd in God mijn redding. Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Want Hij aanschouwde de nederigheid van zijn dienares: Ja zie, hierom spreken alle generaties mij zalig. M. Emmaneel M. de Ligt H.J. Nieboer R. van Wijnen Piet Mondriaanpark KX Schagen T (0224) F (0224) E info@fysioschagen.nl I Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum nomen eius. Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum. Fecit potentiam in bracchio suo, dispersit superbos mente cordis sui. Want grote dingen heeft Hij mij gedaan die machtig is, en heilig is Zijn naam. En Zijn barmhartigheid is van nageslacht tot nageslacht, over hen die Hem vrezen. Hij heeft zijn arm krachtig gemaakt, en hoogmoedigen in de aard van hun hart verstrooid. Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles. Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes, Hij stootte machtigen van hun troon, en nederigen heeft Hij verheven. Hongerigen heeft Hij met gaven vervuld, en rijken heeft Hij leeg weggezonden. Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordiae suae. Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in saecula. Hij is Israel zijn dienaar te hulp geschoten, zijn ontferming indachtig, Zoals Hij gesproken heeft tot onze vaderen, tot Abraham en zijn zaad in eeuwigheid. Heerhugowaard tel info@dekx.nl Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto, Sicut erat in principio et nunc et semper et in secula seculorum. Amen Ere zij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Als in den beginne, zo ook nu en altijd, en tot in eeuwigheid. Amen PAUZE 22 pagina pagina 23

13 Requiem - W.A. Mozart I. Introitus Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Te decet hymnus, Deus, in Sion, et tibi reddetur votum in Jerusalem. Exaudi orationem meam, ad te omnis caro veniet. II. Kyrie Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison III. Sequenz 1. Dies Irae Dies irae, dies illa solvet seaeclum in favilla, Test David cum Sybilla. Quantus tremor est futurus. Quando Judex est venturus, Cuncta stricte discussurus. 2. Tuba mirum Tuba mirum spargens sonum, Per sepulcra regionum Coget omnes ante thronum. Mors stupebit et natura, Cum resurget creatura, Judicanti responsura. Liber scriptus proferetur, In quo totum continetur Unde mundus iudicetur. Judex ergo cum sedebit, Quidquid latet apparebit, Nil inultum remanebit. Quid sum, miser, tunc dicturus! Quem patronum rogaturus, Cum vix iustus sit securus. Heer, geef hun eeuwige rust en het eeuwige licht verlichte hen. God, u moeten wij prijzen op de Sion en U de beloofde offers brengen in Jerusalem. Luister naar mijn gebed; tot U komt al het vlees. Heer, ontferm u over ons. Christus, ontferm u over ons. Heer, ontferm u over ons. Dag van de gramschap, die dag der dagen welke de wereld in as zal leggen, zoals David en Sybilla getuigen. Welk een angst zal er zijn, Als de Rechter zal komen, om alles rechtvaardig te oordelen. De wonderbaarlijke bazuin zal allen uit het dodenrijk tot voor de troon oproepen. De dood en de schepping zullen verstomd staan, wanneer de schepselen zullen herrijzen om zich voor de Rechter te verantwoorden. t Schuldboek zal worden voorgedragen dat alles zal bevatten waarover de wereld berecht kan worden. Is de Rechter dan gezeten zal alles, wat verborgen was, onthuld worden. Niets zal ongewroken blijven. Wat zal ik, arme, dan zeggen? Welke beschermer om hulp vragen, als zelfs de rechtvaardige nauwelijks veilig zal zijn? 24 pagina pagina 25

14 3. Rex tremendae Rex tremendae maiestatis, Qui salvandos salvas gratis, Salva me, fons pietatis! 4. Recordare Recordare, Jesu pie, Quod sum causa tuae viae, Ne me perdas illa die. Quaerens me, sedisti lassus. Redemisti crucem passus. Tantus labor non sit cassus! Juste Judex ultionis Donum fac remissionis Ante diem rationis. Ingemisco tanquam reus, Culpa rubet vultus meus, Supplicanti parce Deus. Qui Mariam absolvisti, et latronem exaudisti, Mihi quoque spem dedistio. Preces meae non sunt dignae, Sed tu bonus fac benigne, Ne perenni cremer igne. Inter over locum praesta, Et ab haedis me sequestra, Statuens in parte dextra. 5. Confutatis Confutatis maledictis, Flammis acribus addictis, Voca me cum benedictis. Oro supplex et acclinis, Cor contritum quasi cinis, Gere curam mei finis. Machtige Koning, voor wie wij moeten beven, Gij, die hen, die gered moeten worden, redt, Gij bron van goedheid, red ook mij! Gedenk, goede Jezus, dat Gij om mijnentwille gekomen zijt. Laat mij op die dag niet verloren gaan. Terwijl gij mij zocht, zat Gij vermoeid teneer. Uw dood aan het kruis heeft mij verlost, Laat zoveel pijn niet tevergeefs zijn geweest! Rechter der gerechte wrake, schenk mij vergiffenis voor de dag des oordeels. Ik zucht als een beklaagde Schuld kleurt mijn wangen. Ik smeek U, God, spaar mij. Gij, die Maria heeft vergeven, en de misdadiger verhoord, Gij hebt ook mij hoop gegeven. Mijn gebeden hebben geen waarde, maar Gij, goede God, spaar welwillend mij van het eeuwig vuur. Wil mij een plaats tussen de schapen, afgescheiden van de bokken, aan de rechterkant bereiden. Als de vervloekten uitgestoten zijn, en prijsgegeven aan de felle vlammen, roep mij dan tot de gezegenden. Met mijn hart, als tot stof vergaan, bid ik U, deemoedig en geborgen: draag zorg voor mijn einde. 26 pagina pagina 27

15 6. Lacrimosa Lacrimosa dies illa, Qua resurget ex favillaa Judicandus homo reus, Huic ergo parce, Deus! Pie Jesu, Domine, Dona eis requiem. Amen! IV. Offertorium 1. Domine Jesu Domine Jesu Christe, Rex Glaoriae! Libera animas omnium fidelium defunctorum de poenis inferni et de profundo lacu. Libera eas de ore leonis. Ne absorbeat eas Tartarus, ne cadant in obscurum. Sed signifiger sanctus Michael repraesentet eas in lucem sanctam, quam olim Abrahae promisisti et semini eius. 2. Hostias Hostias et preces tibi, Domine, laudis offerimus. Tu suscipe pro animabus illis, quarum hodie memoriam facimus: Fac eas, Domine, de morte transire ad vitam, quam olim Abrahae promisisti et semini eius. V. Sanctus Sanctus Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt coeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis! VI. Benedictus Benedictus, qui venit in nomine Domini! Hosanna in excelsis! Op die dag van tranen, waarop de schuldige mens uit de as zal verrijzen om beoordeeld te worden, wees hem dan genadig, o God! Lieve Jezus, Heer, Geef hun rust. Amen! Heer Jezus Christus, Koning der heerlijkhied. Verlos de zielen van alle gesorven gelovigen van de straffen van de hel en van de diepe afgrond Behoed hen uit de muil van de leeuw, laat de afgrond hen niet verzwelgen. Werp hen niet in de duisternis Maar laat de heilige Michael als banierdrager hen leiden naar het heilig licht, zoals Gij eertijds Abraham en zijn nakomelingen beloofde. Wij dragen U offer en dankgebeden op, Heer, wil ze aanvaarden tot heil van de zielen die wij heden gedenken. Laat hen, Heer, van de dood overgaan naar het leven, zoals Gij eertijds Abraham en zijn nakomelingen beloofde. wheilig, heilig, heilig, is de Heer, God der heerscharen. Hemel en aarde zijn vol van Uw glorie. Hosanna in de hoge! Gezegend, hij die in de naam des Heren komt. Hosanna in de hoge! VII. Agnus Dei Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona eis requiem. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona eis requiem sempiternam. VIII. Communio Lux aeterna Lux aeterna luceat eis Domine, cum sanctis tuis in aeternum, quia pius es. Requiem aeternam dona eis, Domine Lux aeterna luceat eis Domine, cum sanctis tuis aeternum, quia pius es. TOEKOMSTMUZIEK Lam Gods, dat de zonden van de wereld draagt, Geef hun rust. Lam Gods, dat de zonden van de wereld draagt, Geef hun eeuwige rust. Het eeuwige licht verlichte hen, o Heer, Bij Uw heiligen in eeuwigheid, omdat Gij goedertieren zijt. Geef hun eeuwige rust, o Heer, En het eeuwige licht verlichte hen, o Heer, Bij Uw heiligen in eeuwigheid, omdat Gij goedertieren zijt. Wij hebben er zin in om u te blijven boeien met prachtige oratoriumwerken. Volgend jaar concerteren wij samen met de andere twee bevriende koren uit Bergen en Castricum voor de vijfde maal in het mooie Concertgebouw te Amsterdam. Wij voeren dan op donderdagavond 1 december 2016 het prachtige en ontroerende Requiem van Dvořák voor u uit. Als altijd vervoeren wij u desgewenst met bussen naar Amsterdam en weer terug. Als zangeressen en vooral de zangers onder u dit willen meemaken; meldt u aan als koorlid. Voor 2017 hebben wij weer een concert in onze vertrouwde Groeneweghal gepland. Wij voeren dan het beroemde Weihnachtsoratorium van J.S. Bach uit. Een aanrader! De datum is zondagmiddag 17 december Wij menen dat dit een heel aantrekkelijk programma voor de toekomst is! Een aanmoediging om lid van ons koor te worden, of naar onze concerten te komen luisteren. Daarom nodigen wij u van harte uit om ook deze concerten te komen bezoeken. Mocht u een bijdrage willen leveren in de vorm van sponsoring of een donateurschap, u bent van harte welkom. Uw bijdrage en bezoek geeft Oratoriumkoor Schagen bestaansrecht en zorgt dat deze prachtige cultuur behouden blijft in de regio. Nieuw is dat wij u, onze belangrijke relatie, graag op de hoogte willen houden van alles wat voor u van belang is in relatie met ons koor. Wij vragen u om uw mailadres aan ons door te geven op webmaster@oratoriumkoor.nl. Voor alle informatie en aanmeldingen betreffende sponsoren, donateurschap of projectlidmaatschap kunt u terecht op Deze website is, of wordt binnenkort, geheel vernieuwd. 28 pagina pagina 29

16 Wederom zijn wij grote dank verschuldigd aan de volgende bedrijven, personen en instellingen: VSBfonds Gemeente Schagen Jan Rozing Mannenmode Dierenkliniek Zuiderkaag Brilservice Schagen Stammis Horeca Verhuur Prisma Kappers Zangpedagoog Tom de Graaf Vishandel Schoehuijs Dekx Hoogwoud De Jong en Roos b.v. Muziekhuis Jan Piet Beers BMW Maaral Hoorn Boekhandel Plukker Makelaardij Zwaan & Schouten Ligthart Bloemen Max Hopmans Brillen en lenzen Derma Care Agrarisch Centrum Van der Bel Schilders- en afwerkingsbedrijf Lammertse Bejo Zaden BV Jelle - Ontwerp, foto & druk Mevrouw A.M. Snaas-Kuijs Uitvaartzorg Westfriese Poort De Lepelaar De heer A.J. Raven Telemicromethode Hoeve Vertrouwen NHBioscopen CineMagnus Fysiotherapie en Manuele therapie Schagen Slijterij Hoogland Kooistra Tandprothetiek Makelaardij Westhuis Kitty de Graaf - Goudsmit Indien u onze vereniging financieel wilt steunen, kunt u zich opgeven als donateur/sponsor bij één van de bestuursleden. Dagelijks bestuur Oratoriumkoor: Jan Dekker Voorzitter T Sjanet Postema Secretaris T Jaap Schenk Penningmeester T Volgende concerten: Donderdag 1 december 2016 Zondag 17 december 2017 Requiem van Dvorak in Het Concertgebouw te Amsterdam Weihnachtsoratorium van J.S. Bach Dierenkliniek Zuiderkaag 30 pagina pagina 31

17 McGregor Paul & Shark Lacoste Tenson Maerz Schiesser Ledûb John Miller Seidensticker Gant Eduard Dressler Atelier Torino Roy Robson Gardeur M.E.N.S. Pierre Cardin Greve Hiltl Kwaliteit is een ervaring Jan Rozing Mannenmode Aan het Marktplein in Schagen Telefoon Website