Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland mei 2011

2 Mei 2011: Vrij warm, gemiddeld over het land droog en zonnig Mei was een vrij warme lentemaand met in een gemiddelde temperatuur van 14,0 C tegen normaal 13,1 C. In totaal werden in twaalf warme dagen genoteerd, tegen 10 normaal. Op drie dagen werd het zomers warm, precies het normale aantal. Op de 30 e werd het in het zuidoosten van het land zelfs tropisch warm. De landelijk hoogste temperatuur werd gemeten in Arcen: 31,4 C. Aan het begin van de maand koelde het tijdens de nachten fors af. In het noordoosten van het land kwam het op uitgebreide schaal nog op drie dagen tot lichte vorst. De landelijk laagste temperatuur, -3,2 C, werd gemeten op 5 mei in. Mei was een zonnige maand met gemiddeld over het land 266 zonuren tegen 213 uren normaal. Het KNMIstation Hoek van Holland registreerde met 288 uren de meeste zonneschijn. De minst zonnige plaatsen bevonden zich in het midden en oosten van het land. Heino en Deelen bleven beide steken op slechts 247 uren zon. In kwam de maandsom uit op 252 zonuren tegen 207 normaal. Gemiddeld over het land is in mei 25 mm gevallen, tegen een langjarig gemiddelde van 61 mm. Langs de westkust en in het zuidoosten van het land viel op een aantal plaatsen minder dan 10 mm. Het natst was mei in het noordoosten van het land met 40 tot ruim 60 mm regen. In werd 31 mm geregistreerd, tegen 62 mm normaal. Ook maart en april waren zeer droog. De geringe hoeveelheid neerslag in combinatie met de grote verdamping, veroorzaakt door het veelal zonnige weer, heeft geleid tot een voor de tijd van het jaar record hoog potentieel neerslagtekort. Aan het einde van de maand mei bedroeg het landelijk gemiddelde neerslagtekort 135 mm, een stuk hoger dan de 110 mm in 1976, het jaar met de hoogste tekort tot nu toe. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] mei Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 14 mei mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 mei Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-4 mei Het zwaartepunt van een omvangrijk hogedrukgebied boven het noorden van Scandinavië trok in dit tijdvak naar Groenland. Er bleef daarbij een uitloper aanwezig tot boven de Noordzee. Boven de Middellandse zee was de druk laag. Tussen beide systemen stond boven onze omgeving een noordooststroming met aanvoer van droge, polaire lucht. Op 1 en 2 mei was het zonnig. Op de 3 e was het in het zuiden en midden zonnig, in het noorden ontstond convectieve bewolking en een enkele lichte bui onder invloed van een klein hoogtelaag boven Denemarken. Dit hoogtelaag trok op de 4 e over Duitsland zuidwaarts. Er waren flinke zonnige perioden, afgewisseld door een enkele lichte bui. Op 1 mei werd het maximaal 17 tot 20 C,daarnaca. 11tot15 C.Metuitzonderingvan1meikwamhettijdensdenachteninhet(noord)oostenlokaaltotlichtevorst. Tijdvak 5-10 mei Boven Oost-Europa en Scandinavië was de luchtdruk in dit tijdvak hoog. Ten westen van de Britse Eilanden was een depressie aanwezig. Tussen beide systemen stond boven onze omgeving een zuidooststroming met aanvoer van warme, droge lucht. Later in het tijdvak kwam het polaire front al golvend boven onze omgeving te liggen. 5 mei verliep zonnig bij maxima van 16 tot 20 C. Op 6 en 7 mei was het vrij zonnig waarbij het in een deel van het land zomers warm werd. Op 8 mei begon de bewolking vanuit het zuidwesten geleidelijk toe te nemen. De maxima liepen uiteen van 23 C in het zuidwesten tot 28 C in het noordoosten. De bewolking behoorde bij een thermische vore, gevolgd door eerdergenoemd front. In de avond viel in het westen wat buiige neerslag. Op de 9 e lagen het front min of meer stationair boven ons land. Her en der viel buiige regen. In het noordoosten, voor het front uit, werd het nog 25 C, elders 17 tot 20 C. Op de 10 e trok een gebied met buiige regen over het land. Overigens waren er ook perioden met zon bij maxima van 19 tot 25 C. In de nacht van 10 op 11 mei ontstonden er buien boven ons land, sommige met onweer. De buiigheid hing samen met de passage van een trog. Tijdvak mei Tussen een sturend lagedrukgebied nabij Schotland en het hogedrukgebied der Azoren, dat een uitloper had tot boven Midden-Europa, stond boven onze omgeving een weststroming. Op 11 mei waren er flinke perioden met zon. De maximumtemperatuur liep uiteen van 16 C aan zee tot 23 C in eht zuidoosten. Op 12 mei was het wisselend bewolkt. Een trog veroorzaakte in het oosten enkele buien. De 13 e verliep in het noordwesten zonnig, elders ontstond convectieve bewolking. OP de 12 e en 13 e werd het maximaal ca. 16 tot 20 C. Tijdvak mei Aanvankelijk stond aan de noordoostflank van een hogedrukgebied ten zuidwesten van Ierland boven onze omgeving een west- tot noordweststroming. In deze stroming trokken zwakke frontale uitlopers over ons land. Op de 14 e was dit een vrijwel inactief koufront. Alleen in het noorden viel wat regen. In de onstabiele lucht achter het front ontstond een enkele bui. In de nacht van 14 op 15 mei bleven buien vallen onder invloed van een trogpassage. Op de 15 e was het wisselend bewolkt met vooral in de oostelijke helft van het land buitjes. Later op de dag nam vanuit het westen de bewolking toe op nadering van een warmtefront. In de nacht van 15 op 16 mei viel er af en toe wat regen. Op 16 mei bevond ons land zich in een warme sector. Het was overwegend bewolkt met vooral in het noorden af en toe (mot)regen. Dit bleef zo tot in de ochtend van de 17 e. Daarna werd het droog met in het zuidwesten af en toe zon. Op 18 mei waren er in het zuidoosten flinke perioden met zon, elders bleef er laaghangende bewolking aanwezig. In de nacht van 18 op 19 mei passeerde een koufront met her en der wat lichte (mot)regen. Op de 19 e overdag bleef dit front boven het land slepen over het midden van het land. Daar was het bewolkt met wat gespetter. In het noordwesten was het vrij zonnig. Demaximaindittijdvakwarenaanvankelijk14tot18 C,vanafde17 e werdhetinhetbinnenlandlokaal20 C ofmeer. Tijdvak mei Het hogedrukgebied der Azoren had in dit tijdvak een uitloper tot boven Midden-Europa. Boven onze omgeving stond aan de noordflank van dit systeem een zuidweststroming. Op 20 mei waren er flinke perioden met zon. Met name in het zuidoosten dreef meer bewolking, behorende bij een zwakke barokliene zone. Op de 21 e was het overal vrij zonnig. In de nacht van 21 op 22 mei bereikte een thermische vore het zuidwesten van het land. In de ochtend trok de vore naar Duitsland weg. De vore ging vergezeld van buiige regen en aanvankelijk in voornamelijk het zuidwesten van het land ook onweer. Na de vore passeerde vanuit het westen een koufront vergezeld van plaatselijk wat regen. Op 23 mei was het vrij zonnig. In de avond nam de bewolking toe op de nadering van een koufront. Dit front passeerde in de nacht van 23 op 24 mei met alleen inhetnoordenwatregen. Demaximaindittijdvakliepenuiteenvanca. 18 C inhetnoordwestentot24 C inhetzuidoosten. Tijdvak mei Aanvankelijk was een hogedrukgebied bepalend voor het weer in ons land. Het zwaartepunt van het hoog lag op de 24 e in de Golf van Biscaje, trok snel oostwaarts via Duitsland (25 e ) naar Rusland (26 e ) waarna het haar greep op ons weer verloor. Bepalend werd een laag dat van de Britse Eilanden naar Zuid-Scandinavië trok. Op 24 mei werd er in KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 een noordweststroming polaire lucht aangevoerd. Er waren flinke perioden met zon bij maxima van 15 to 19 C. In het noorden ontstonden enkele buien. Op de 25 e was het zonnig bij maxima van 19 C in het noorden tot 23 C in het zuiden. Op 26 mei passeerde het inactieve koufront van het laag. Voor passage liep de temperatuur in het oosten nog op tot 24 C. In het westen werd het 18 C. In de nacht van 26 op 27 mei passeerde de hoogtetrog van het laag. De passage ging vergezeld van enkele buien. Op 27 mei trokken de buien naar Duitsland weg. In het noorden veroorzaakte een ingedraaide occlusie van het laag enige tijd (mot)regen. Daar werd het maximaal 14 C, elders tot 17 C. Tijdvak mei Op 28 mei stond er een weststroming tussen een sturend laag nabij IJsland en een hogedrukuitloper die zich van de Azoren tot boven Midden-Europa uitstrekte. Het warmtefront van het laag veroorzaakte af en toe regen. De maxima waren 15 C in het noorden en 20 C in het zuiden. Het koufront kwam in de nacht van 28 op 29 mei tot boven het noorden van het land om vervolgens op de 29 e weer als warmtefront noordwaarts te trekken. Vooral in de nacht viel er in het noorden regen. Overdag klaarde het in het zuiden op bij 23 C maximaal. In het noorden bleef het bewolkt met aanvankelijk nog wat regen en maxima van 15 C. Door drukstijgingen boven Oost-Europa kromp de stroming op de 30 e naar het zuiden. Bij flinke zonnige perioden werd zeer warme lucht aangevoerd. De maxima waren 26 tot 31 C. Een thermisch laag trok in de avond vanuit Frankrijk over ons land noordwaarts. Vooral in het westen viel wat buiige regen. Op de 31 e passeerde het polaire front. In het oosten veroorzaakte het front enige tijd regen. In het westen waren er flinke perioden met zon. Het was koel bij maxima van ca. 15 tot 16 C. KNMI KS/KA Rob Sluijter mei 2011 mei, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 1.9% % E W stil/var 5.1% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 31.4 C te Arcen op 30 mei Laagste temperatuur: -3.2 C te op 5 mei Grootste aantal zonuren: uur te Hoek van Holland Kleinste aantal zonuren: uur te Grootste maandsom neerslag: 52.4 mm te Kleinste maandsom neerslag: 7.2 mm te Arcen Grootste dagsom neerslag: 13.4 mm te op 31 mei 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m mei Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2011 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem mei Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m mei Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2011 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m mei mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2011 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2011 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z * ** ** 180 ZW 225 W 270 NW 315 N LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies