NEUZEN CURIEUZE WERKBOEK CURIEUZENEUZEN 5 WERKBOEK

Transcriptie

1 CURIEUZE NEUZEN WERKBOEK CURIEUZENEUZEN 5 WERKBOEK 5 Pascal Bruynooghe Els Gallin Jozefien Loman Harry Peersmans Frank Roels Peggy Roumans Peter Vanbedts ISBN CUNE50W cover.indd 1 5/31/16 4:54 PM

2

3 Vaardig in het verkeer Oefenen op je eigen parcours Verkeersborden Waar kom je deze verkeersborden tegen? Wat moet je doen als je ze tegenkomt? Schrijf het op. 96 TUSSENDOOR

4 Materiaal Oefen de volgende vaardigheden: omkijken en arm uitsteken rechts afslaan links afslaan Welk materiaal heb je nodig om je parcours te bouwen? bronnen boek Rechts afslaan: korte bocht! Waar moet je op letten? bronnen boek Links afslaan: brede bocht! Waar moet je op letten? bronnen boek Om-arm-stuur Doe de oefening om-arm-stuur. Schrijf hier op hoe je de oefening moet doen. Wat doe je bij de verschillende bordjes? 1 OM: 2 ARM: 3 STUUR: Hoe haal je een andere fietser in? Kijk naar de tekening. Leg uit: wat moet je doen om een andere fietser in te halen? VAARDIG IN HET VERKEER 97

5 CURIEUZE NEUZEN BRONNENBOEK 5

6

7 Vaardig in het verkeer Oefenen op je eigen parcours Rechts afslaan: korte bocht! Maak een rechthoek van 5 op 10 meter. Je fietst in wijzerzin. Op het einde van de lange zijden pas je rechts afslaan toe. Kijk eerst om over de rechterschouder. Steek dan je rechterarm uit. Neem daarna het stuur weer vast. Vertraag. Sla veilig af. Let op: rechts afslaan doe je met een korte bocht.!! Links afslaan: brede bocht! Maak een breed kruispunt met kegels. Links afslaan in het verkeer is gevaarlijker en moeilijker. Een bocht naar links neem je erg breed. Zo kom je aan de rechterkant van de zijstraat uit. Hou rechts tot aan de overkant van het kruispunt. Stop. Draai je fiets. Steek de dwarsliggende straat over. Doe het daarna opnieuw in een vloeiende beweging. Steek je linkerarm uit. Om-arm-stuur stuur arm om 70 TUSSENDOOR

8 Hoe rij je een geparkeerde auto voorbij? Kijk om. Wacht wanneer er een voertuig dichtbij is. Steek je linkerarm uit. Rij voorbij de geparkeerde auto. Rij terug aan de rechterkant van de straat. Voorrang geven: wanneer wel en wanneer niet? Elke bestuurder moet altijd voorrang geven aan bestuurders die van rechts komen. Er zijn borden die je vertellen dat je voorrang moet geven of dat je zelf voorrang hebt. Bij het stopbord moet je stoppen en voorrang geven: Ken je ook de volgende voorrangsborden? Op een rotonde kijk je best erg goed uit. Wie op de rotonde is, heeft altijd voorrang. Als een voertuig van de rotonde wil afslaan, kruist hij vaak een fietsstrook. Een fietser kijkt dan best goed uit! Je volgt altijd de pijlen om rond te rijden. Blijf geen rondjes draaien! Dit verkeersbord zie je op een rotonde: VAARDIG IN HET VERKEER 71

9 Spoorvoertuigen hebben altijd voorrang. Deze gevaarsborden vertellen je dat je moet opletten. Deze voertuigen hebben altijd voorrang als ze dringend ergens naartoe moeten. 72 TUSSENDOOR

10

11 Verkeer: Vaardig in het verkeer Wat willen we bereiken? Een aantal vaardigheden met de fiets oefenen. Een fietsparcours opstellen en bespreken. Op eigen initiatief de fietsbehendigheid verhogen. De eigen behendigheid beoordelen. De versnelling doeltreffend gebruiken. Rechtdoor rijden, links afslaan, rechts afslaan, een auto voorbijrijden en voorrang geven. CURSORISCH Ι B Eindtermen De leerlingen: 6.12 kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie en ze kennen de verkeersregels voor fietsers en voetgangers, om zich zelfstandig en veilig te kunnen verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. 6.14* tonen zich in hun gedrag bereid rekening te houden met andere weggebruikers. * = attitudes Leerplandoelen Doelen GO! Aangeven wat de regels voor een veilige fietsuitrusting zijn Een hindernis opmerken en uitwijken in de juiste richting Aangeven dat het veilig is om overdag fluorescerend materiaal te dragen Fietsen met voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie Met de fiets uit stilstand vertrekken, sturen en afremmen. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch B 311

12 Curieuzeneuzen 5 CURSORISCH Ι B Doelen OVSG VKR-10.1 De leerlingen kennen de verkeersregels voor fietsers. Dit betekent dat ze de veilige uitrusting van de fiets kennen. VKR-10.6 De leerlingen kennen de verkeersregels voor fietsers. Dit betekent dat ze de voorrangsregels op een kruispunt met voorzieningen kennen. VKR-13.1 De leerlingen beschikken als fietser over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie om zich zelfstandig en veilig te verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. Daartoe kunnen ze de fiets langs de rechterzijde open afstappen VKR-13.2 De leerlingen beschikken als fietser over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie om zich zelfstandig en veilig te verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. Daartoe kunnen ze met voldoende stuurvastheid en evenwicht fietsen. VKR-13.3 De leerlingen beschikken als fietser over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie om zich zelfstandig en veilig te verplaatsen. Daartoe kunnen ze in een beveiligde oefenruimte een omloop voor fietsers foutloos afleggen. Doelen VVKBaO 9.15 Kinderen zien in dat menselijk verkeer altijd risico s inhoudt. Ze weten dat opvallende kleding in het verkeer kan bijdragen tot eigen veiligheid Kinderen bewegen zich op een verantwoorde manier en dragen zo bij tot de eigen veiligheid en die van anderen. Dat houdt in dat ze beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie Kinderen houden in hun gedrag rekening met andere gebruikers van dezelfde ruimte. Dat houdt in dat ze zich houden aan afspraken omtrent het gebruik van een ruimte, inspelen op het verschillend gedrag van weggebruikers (bv. snel/-traag) Kinderen ontwikkelen een verantwoord en vaardig fietsgedrag. Dat houdt in dat ze een veilige fiets gebruiken, als fietser vaardig rechts en links kunnen afslaan, als fietser veilig kunnen voorbijrijden en inhalen. Inhoud Deze les is een training voor het gedrag in het verkeer. De fietsvaardigheid die de kinderen opdoen tijdens de training zal hen later het brevet van vaardige fietser opleveren. Benodigdheden Werkboek: p Bronnenboek: p Kopieerbladen: nr CURIEUZENEUZEN 5

13 CURSORISCH Ι B Lesduur Een aantal lessen. Lesstappen Opstap - Gevaarlijke plaatsen? Bespreek de volgende vragen: Welke plaatsen vind je gevaarlijk als fietser? Wat vind je er gevaarlijk aan? Wat wil je weten/kennen/kunnen om daar veilig te fietsen? Besprek een aantal gevaarlijke situaties met de kinderen. Doorstap - Oefenen op je eigen parcours Û Werkboek p. 95 Als er in de oefeningen verkeersborden aan bod komen, dan schrijven jullie in het werkboek op waar het bord staat en wat je moet doen (of wat je niet mag doen) wanneer je het bord tegenkomt. Oplossing eerste kolom: Hier moet je stoppen en voorrang geven. Hier moet je voorrang geven. Hier moet je voorrang geven aan bestuurders die uit de andere richting komen. Je komt aan een kruispunt: hier moet je voorrang geven aan wie van rechts komt. Hier heb je voorrang. Hier heb je voorrang op de bestuurders die uit de tegenovergestelde richting komen. Vanaf hier heb je geen voorrang meer. tweede kolom: Hier heb je voorrang. Hier mag je niet inrijden. Hier mogen rijwielen niet inrijden. Hier moet je op het fietspad rijden. Hier mag je niet afslaan in de richting van de pijl. Hier moet je de richting van de pijl volgen. Hier moet je rond het rond punt rijden. Uit onderzoek blijkt dat voldoende verkeerskennis en stuurvaardigheid noodzakelijke voorwaarden zijn, doch op zichzelf onvoldoende om aan het echte verkeer deel te nemen. Het echte verkeer is immers geen gesloten situatie zoals op de speelplaats, maar een zeer open situatie, waarin de jonge fietser onder tijdsdruk snel moet waarnemen, beslissen en uitvoeren op een correcte manier. Pas wanneer leerlingen de nodige stuurvaardigheid bezitten, zijn ze klaar om in het echte verkeer onder begeleiding te gaan oefenen. Het besturen van de fiets zelf dient dus voldoende geautomatiseerd te zijn, zodat die taak zelf haast geen aandacht meer opslorpt. Professor Pauwels, Veilig fietsen, kinderspel? KU Leuven en DVV, PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch B 313

14 Curieuzeneuzen 5 CURSORISCH Ι B CLIM-werkvorm Stel de volgende vragen: Wat is een parcoursbouwer? Wie bouwt er een parcours? Denk aan veldlopen, veldrijden, wielerwedstrijden, jumping, parcours in de turnzaal, De kinderen vormen groepen. Stuur zelf de samenstelling van de groepen. Er zijn twee groepen die omkijken en de arm uitsteken opnieuw gaan oefenen. Twee groepen werken aan het opzetten van een parcours voor rechts afslaan en voor links afslaan. Bespreek eerst de opdracht: Wat voor een parcours heb je nodig om de volgende oefeningen te doen: omkijken en arm uitsteken, rechts afslaan, links afslaan? Wat heb je nodig om dit parcours te bouwen? Mogelijk materiaal: kegels (20 tot 40) en/of markeerboeien (50) en/of blokken van 20 (L) x 12 (B) x 8 (H) cm. Û Werkboek p. 96 De kinderen schrijven in het werkboek op welk materiaal ze gaan gebruiken. De kinderen maken zelf een parcours waarop ze de vaardigheden kunnen oefenen. De verschillende groepjes gaan aan het werk. Ze verdelen de taken: materiaalmeester, groepsleider, helpers en tijdbewaker. Welk materiaal heb je nodig? Wie doet wat? Wanneer de parcours klaar zijn, worden ze door de hele klas besproken en bijgestuurd waar nodig. Wat is in orde? Wat kan beter? Waarom moet het anders? (denk aan afstand en manoeuvreerruimte) Û Observatiefiche A Je gebruikt de klaslijst voor de observatie van een deelaspect van een bepaalde competentie. SOCIALE COMPETENTIE zo werk ik in groep 314 Leiding geven: de leerling kan bij groepstaken de leiding geven of onder leiding van een medeleerling werken. Schrijf daarna op de individuele observatiefiche B: OK (geen verdere actie) of NOK (niet OK). Zoek momenten binnen en buiten de WO-activiteit om eventueel na meerdere NOK-observaties te starten met gerichte observatie (observatiefiche C), al dan niet in samenspraak met GOK of Zorg. CURIEUZENEUZEN 5

15 CURSORISCH Ι B Herhaal de afspraken: Elkaar niet inhalen. Niet schakelen met de versnellingen. Niet te snel rijden, maar ook niet te traag. Tegen de richting van de klok fietsen. De kinderen wisselen regelmatig van taak. De kinderen voeren de oefeningen uit op de verschillende parcours. Verdeel de rollen: fietsers, voetgangers en bordjeshouders. Wissel de rollen regelmatig (werk met een doorschuifsysteem). Train eerst de drie deelvaardigheden (omkijken en arm uitsteken, rechts afslaan, links afslaan) voordat je overgaat tot de combinatieoefening om-arm-stuur. - Omkijken en arm uitsteken De kinderen maken een eenvoudig parcours of kruispunt waar ze deze vaardigheid op kunnen oefenen. Û Bronnenboek p. 70 Û Werkboek p Rechts afslaan: korte bocht! Maak met de kegels een rechthoekig vlak van 5 op 10 meter. Bespreek eerst klassikaal waar de kinderen op moeten letten. De fietsers rijden in wijzerzin in een rechthoek. Op het einde van de lange zijden slaan ze rechts af. De fietsers kijken daarbij eerst om over de linkerschouder en steken dan de rechterarm uit. Daarna nemen ze het stuur weer vast om te vertragen en om veilig af te slaan. Rechts afslaan gebeurt met een korte bocht. Daarom fiets je wat trager. De fietsers mogen niet naar links uitwijken alvorens rechts af te slaan. Û Bronnenboek p. 70 Û Werkboek p Links afslaan: brede bocht! Maak een breed kruispunt met kegels. Bespreek eerst klassikaal waar de kinderen op moeten letten. Zorg voor begeleiding. Links afslaan in het verkeer is gevaarlijker en moeilijker dan rechts afslaan. Een bocht naar links neem je erg breed om aan de rechterkant van de zijstraat uit te komen. Û Bronnenboek p. 70 Û Werkboek p. 96 Û Kopieerblad nr. 5 - Om-arm-stuur De kinderen doen nu een combinatieoefeningen waarin de drie geoefende vaardigheden aan bod komt. Ze bouwen het parcours na dat op het kopieerblad staat. Uitvoering: op de plaats waar het bordje om staat, kijkt de leerling over zijn linkerschouder of er geen verkeer aankomt. Op de plaats waar het bordje arm staat, geeft de fietser de richting aan naar waar hij wil afslaan. Hij steekt zijn linker- of rechterarm uit. Op de plaats waar het bordje stuur staat, brengt de leerling zijn handen weer naar het stuur en slaat hij links of rechts af als er geen verkeer komt. Hij stopt als er wel verkeer komt. Op het parcours lopen ook voetgangers. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch B 315

16 Curieuzeneuzen 5 CURSORISCH Ι B Daarna maken de kinderen de opdracht in het werkboek. Bespreek het resultaat met de hele klas. Breng de nodige aanpassingen aan. Û Bronnenboek p. 71 Na deze vaardigheden gaan de kinderen een stapje verder: ze leren hoe ze een geparkeerde auto voorbijrijden. De kinderen lezen eerst de uitleg in het bronnenboek. Û Werkboek p. 96 De kinderen verwoorden daarna zelf hoe ze een andere fietser kunnen inhalen. Û Bronnenboek p Daarna oefenen de kinderen voorrang geven. De basisregel is duidelijk: elke bestuurder moet altijd voorrang geven aan bestuurders die van rechts komen. Enkel herhaaldelijke training en observatie zal van de voorrangsregel een automatisme maken bij de kinderen. Laat de volgende vormen van voorrang geven aan bod komen: voorrang met stopbord en voorrangsborden voorrang op een rotonde voorrang aan spoorvoertuigen voorrang aan prioritaire voertuigen Bekijk en bespreek de informatie in het bronnenboek. Let daarbij op de verwoording. Het komt erop aan dat de kinderen verwoorden wat ze moeten doen bij het zien van een bepaald verkeersbord. Je stelt dus niet de vraag: Wat betekent dit bord?, maar wel de vraag Wat doe je als je dit bord tegenkomt?. Uitstap - Nog meer parcours rijden Met de andere parcours kun je ook op een ander tijdstip aan de slag gaan. Een en ander hangt af van de concrete situatie in je klasgroep, het materiaal dat voorhanden is en de vaardigheden van de kinderen. De kinderen krijgen in dit deel de kans om hun verkeersvaardigheid in een veilige omgeving te trainen. We bieden een aantal parcours aan die door de kinderen of door jou opgesteld kunnen worden. Je hebt niet veel materiaal nodig. Je kunt verkeersborden uitvergroten en op een stok kleven of echte borden gebruiken. Je kunt verkeerskoffers uitlenen en gedurende een bepaalde periode in je school gebruiken. Met een aantal verkeersborden kun je al verschillende situaties oefenen die de kinderen in hun eigen leefomgeving tegenkomen. Een ruimte van 30 op 20 meter is groot genoeg om de voorgestelde parcours te bouwen. Zorg er telkens voor dat de straten een realistische breedte hebben van ongeveer 5 meter. Maak bij voorkeur kruispunten en situaties die herkenbaar zijn. De verkeerssituaties mogen niet te complex zijn. Kies aanvankelijk voor één verkeersvaardigheid of verkeerssituatie per les. Bouw geleidelijk aan verder op. Wandel met de kinderen langs het opgestelde parcours. Bespreek de verschillende borden, wegmarkeringen, verkeerssituaties, enz. en het daaraan gekoppelde verkeersgedrag. 316 CURIEUZENEUZEN 5

17 Door een aantal verkeersborden te wisselen kun je snel een compleet nieuwe verkeerssituatie creëren. Door de rijrichting te veranderen creëer je ook nieuwe situaties. Je voorkomt ook meteen dat de deelnemers minder aandachtig zijn omdat ze wennen aan het parcours. Û Werkboek p. 95 Welke verkeersborden heb je nodig? Bespreek de borden die jullie gebruiken aan de hand van het werkboek. CURSORISCH Ι B CLIM Parcours 1 Û Kopieerblad nr. 6 Zorg ervoor dat je het nodige materiaal hebt klaarliggen. Op het kopieerblad zie je welke verkeersborden de kinderen nodig hebben en hoeveel. Elke groep krijgt een kopieerblad. Verdeel de taken. Elke groep maakt één vak klaar. Zorg voor voldoende meetmateriaal. Bespreek de borden die aan bod komen. Welke borden heb je nodig? Hoe ga je meten? Welk materiaal heb je nodig? Wie doet wat? Het parcours wordt bekeken en bijgestuurd. Daarna oefenen de kinderen op het parcours. Maak daarbij twee groepen van maximum tien fietsers. Als de groep te groot is, dan spelen een paar kinderen voetgangers. Ze stappen links van de weg. De fietsers rijden in de tegenovergestelde richting. Wissel daarna de rollen om. Parcours 2 Û Kopieerblad nr. 7 Volg dezelfde werkwijze. Het parcours wordt bekeken en bijgestuurd. Daarna oefenen de kinderen op het parcours. Naargelang de grootte van de groep kun je met verschillende groepen fietsers werken. Ze vertrekken vanuit de uiterste hoeken van het parcours. De groepen starten één voor één. Parcours 3 Û Kopieerblad nr. 8 Volg opnieuw dezelfde werkwijze. PRAKTISCHE HANDLEIDING Cursorisch B 317

18 Curieuzeneuzen 5 CURSORISCH Ι B Parcours 4 en 5 Û Kopieerblad nr Door vier kegels te verplaatsen en in het midden een cirkel te voorzien, maak je in een mum van tijd van een gewoon kruispunt een rotonde. Vergeet niet om ook de verkeersborden aan te passen! Û Kopieerblad nr. 11 Je kunt ook eens een uitgebreider parcours opstellen, bv. als afsluiter van een geslaagd verkeersjaar. Pak het wat grootser aan. Voorzie naast fietsen ook gocarts. Laat de kinderen op gocarts de rol vervullen van automobilisten. Zorg dat er ook voetgangers zijn. De gocarts zijn meestal erg populair. Laat de kinderen daarom af en toe van voertuig wisselen zodat iedereen aan bod komt. 318 CURIEUZENEUZEN 5

19 Vaardig in het verkeer Oefenen op je eigen parcours Verkeersborden Waar kom je deze verkeersborden tegen? Wat moet je doen als je ze tegenkomt? Schrijf het op. Hier moet je Hier heb je stoppen en voorrang. voorrang geven. Hier moet je Hier mag je niet in. voorrang geven. Hier moet je voorrang Hier mogen geven aan bestuur- rijwielen niet ders die uit de andere inrijden. Je komt een aan Hier moet je op het kruispunt: hier moet fietspad rijden. richting komen. je voorrang geven aan wie van rechts komt. Hier heb jij Hier mag je niet voorrang. afslaan in de richting van de pijl. Hier heb je voorrang Hier moet je de op de bestuurders richting van de pijl die uit de tegenovergestelde richting komen. 96 Tussendoor volgen. Vanaf hier heb je Hier moet je rond de geen voorrang rotonde rijden. meer.

20 Materiaal Oefen de volgende vaardigheden: omkijken en arm uitsteken rechts afslaan links afslaan Welk materiaal heb je nodig om je parcours te bouwen? bijvoorbeeld kegels, markeerboeien of blokken bronnen boek Rechts afslaan: korte bocht! Waar moet je op letten? Kijk over de linkerschouder en steek dan de rechterarm uit. Neem het stuur weer vast, vertraag en sla af. Rechts afslaan gebeurt met een korte bocht. Daarom fi ets je wat trager. Je mag niet naar links uitwijken voor je rechts afslaat. bronnen boek Links afslaan: brede bocht! Waar moet je op letten? Kijk over je linkerschouder. Let ook op tegenliggers. Neem een ruime bocht zodat je aan de rechterkant van de zijstraat uitkomt. bronnen boek Om-arm-stuur Doe de oefening om-arm-stuur. Schrijf hier op hoe je de oefening moet doen. Wat doe je bij de verschillende bordjes? 1 OM: Kijk over je linkerschouder 2 ARM: Steek je arm uit in de afslagrichting. 3 STUUR: Breng beide handen weer naar het stuur en sla af. Hoe haal je een andere fietser in? Kijk naar de tekening. Leg uit: wat moet je doen om een andere fietser in te halen? Kijk naar achter. Geef een belsignaal. Steek voorbij. Ga weer uiterst rechts van de rijbaan of het fi etspad rijden. Vaardig in het verkeer 97

21 Tussendoor B Kopieerblad 5 KOPIEERBLAD 14 meter 6 meter Om-arm-stuur EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Toets 571

22 KOPIEERBLAD Curieuzeneuzen Thema 1 Kopieerblad 6 Parcours 1: vaardigheden inoefenen CURIEUZENEUZEN 5

23 Tussendoor B Kopieerblad 7 KOPIEERBLAD Parcours 2: vaardigheden inoefenen 4 meter 6 meter GROEP A 6 meter GROEP B 8 meter 2 meter EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Toets 573

24 KOPIEERBLAD Curieuzeneuzen Thema 1 Kopieerblad 8 Parcours 3: vaardigheden inoefenen CURIEUZENEUZEN 5

25 Tussendoor B Kopieerblad 9 KOPIEERBLAD Parcours 4: de rotonde EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Toets 575

26 KOPIEERBLAD Curieuzeneuzen 5 Parcours 5 GROEP A = GROEP B = 576 CURIEUZENEUZEN 5 Tussendoor B Kopieerblad 10

27 Tussendoor B Kopieerblad 11 KOPIEERBLAD Parcours 6 EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Toets 577

28 PROCESEVALUATIE OBSERVATIEFICHE A Thema Datum Sleutelcompetentie õ Zelfsturende competentie õ Leercompetentie õ Sociale competentie õ Functionele competentie Welke deelaspect ga je observeren? (zie Algemene handleiding p. 28 en Observatiefiche B) Naam 1 = kan dit nog niet Wat zie je? 2 = kan dit een beetje 1 3 = kan dit goed = kan dit zeer goed EVALUATIE EN KOPIEERBLADEN Procesevaluatie 493

29 PROCESEVALUATIE Curieuzeneuzen 5 OBSERVATIEFICHE B deel 3 3. SOCIALE COMPETENTIES Naam van de leerling: 1 = kan dit nog niet 2 = kan dit een beetje 3 = kan dit goed 4 = kan dit zeer goed OBSERVATIEMOMENTEN COMPETENTIES OK1/NOK 3.1 Assertiviteit De leerling komt op voor zijn/haar eigen meningen, behoeften of belangen, met respect voor anderen. 3.2 Samenwerken De leerling draagt actief bij aan het realiseren van gemeenschappelijke doelen door een optimale afstemming tussen de eigen kwaliteiten en belangen én die van de groep/de ander (overlegvaardigheden). De leerling houdt rekening met de gevoelens en behoeften van anderen. De leerling kan hulp vragen en hulp bieden. 3.3 Omgaan met diversiteit De leerling toont zich bekwaam in het omgaan met gelijkenissen en verschillen. Hij/zij aanvaardt dit als een feit en probeert ervan te leren. De leerling kan onderwerpen benaderen vanuit verschillende perspectieven. De leerling toont bereidheid om van andermans visie, ervaringen en inzichten te leren. De leerling gaat op zoek naar dialoog en vermijd zoveel mogelijk conflicten. De leerling kan zich vlot aanpassen aan bv. personen, contexten, tijd, materialen, Omgaan met regels en afspraken De leerling leeft de regels en de afspraken na en draagt ze uit. 3.5 Leiding geven De leerling kan bij groepstaken de leiding geven en onder leiding van een medeleerling werken. De leerling kan de anderen motiveren, stimuleren om een bepaald resultaat te bereiken. 1. Als een deelaspect in orde is, hoef je hiervoor geen verdere observatie uit te voeren. Anders vul je een cijfer van 1 tot 4 in. 496 CURIEUZENEUZEN 5