DE VERLOREN ZONEN RECHT NAAR HET HART VAN HET CHRISTELIJK GELOOF

Transcriptie

1 DE VERLOREN ZONEN RECHT NAAR HET HART VAN HET CHRISTELIJK GELOOF - GEBASEERD OP TIM KELLER: DE VRIJGEVIGE GOD - HANDBOEK VOOR KRINGLEDEN VGSU

2 INHOUD De gelijkenis van de verloren zonen... 3 Avond 1: de gelijkenis van de twee verloren zonen... 5 Avond 2: nieuwe definitie van zonde... 7 Avond 3: nieuwe definitie van verlorenheid... 9 Avond 4: de thuiskomst en het feestmaal... 12

3 DE GELIJKENIS VAN DE VERLOREN ZONEN Lukas 15 1 Alle tollenaars en zondaars kwamen hem opzoeken om naar hem te luisteren. 2 Maar zowel de farizeeën als de schriftgeleerden zeiden morrend tegen elkaar: Die man ontvangt zondaars en eet met hen. 3 Jezus vertelde hun toen deze gelijkenis: < > 11 Vervolgens zei hij: Iemand had twee zonen. 12 De jongste van hen zei tegen zijn vader: Vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb. De vader verdeelde zijn vermogen onder hen. 13 Na enkele dagen verzilverde de jongste zoon zijn bezit en reisde af naar een ver land, waar hij een losbandig leven leidde en zijn vermogen verkwistte. 14 Toen hij alles had uitgegeven, werd dat land getroffen door een zware hongersnood, en begon hij gebrek te lijden. 15 Hij vroeg om werk bij een van de inwoners van dat land, die hem op het veld zijn varkens liet hoeden. 16 Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem. 17 Toen kwam hij tot zichzelf en dacht: De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik kom hier om van de honger. 18 Ik zal naar mijn vader gaan en tegen hem zeggen: Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, 19 ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden; behandel mij als een van uw dagloners. 20 Hij vertrok meteen en ging op weg naar zijn vader. Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem. 21 Vader, zei zijn zoon tegen hem, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden. 22 Maar de vader zei tegen zijn

4 knechten: Haal vlug het mooiste gewaad en trek het hem aan, doe hem een ring aan zijn vinger en geef hem sandalen. 23 Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feestvieren, 24 want deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden. En ze begonnen feest te vieren. 25 De oudste zoon was op het veld. Toen hij naar huis ging en al dichtbij was, hoorde hij muziek en gedans. 26 Hij riep een van de knechten bij zich en vroeg wat dat te betekenen had. 27 De knecht zei tegen hem: Uw broer is thuisgekomen, en uw vader heeft het gemeste kalf geslacht omdat hij hem gezond en wel heeft teruggekregen. 28 Hij werd woedend en wilde niet naar binnen gaan, maar zijn vader kwam naar buiten en trachtte hem te bedaren. 29 Hij zei tegen zijn vader: Al jarenlang werk ik voor u en nooit ben ik u ongehoorzaam geweest als u mij iets opdroeg, en u hebt mij zelfs nooit een geitenbokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren. 30 Maar nu die zoon van u is thuisgekomen die uw vermogen heeft verkwanseld aan de hoeren, hebt u voor hem het gemeste kalf geslacht. 31 Zijn vader zei tegen hem: Mijn jongen, jij bent altijd bij me, en alles wat van mij is, is van jou. 32 Maar we konden toch niet anders dan feestvieren en blij zijn, want je broer was dood en is weer tot leven gekomen. Hij was verloren en is teruggevonden.

5 AVOND 1: DE GELIJKENIS VAN DE TWEE VERLOREN ZONEN Gebaseerd op hoofdstuk 1-2 Vanavond zal in het teken staan van kennismaking: in het eerste deel van de avond kun je met elkaar kennismaken en dingen van elkaar te weten komen die je nog niet eerder wist. De tweede helft van de avond zal bestaan uit een korte kennismaking met het onderwerp van het eerste blok. In dit blok gaan we de gelijkenis van de verloren zoon bestuderen om zicht te krijgen op het hart van het christelijk geloof. Als leidraad hiervoor gebruiken we het boek de Vrijgevige God van Tim Keller. Het laatste deel van de avond is bedoeld om een beeld te krijgen van hoe we ieder in onze relatie met God staan en hoe we daar dit jaar verder in willen groeien. 1. Kennismaking met elkaar 2. Kennismaking met het verhaal. Wat staat er precies? Lees hiervoor Lukas 15: 1-3 en Er zijn twee bedrijven in het toneelstuk te onderscheiden. Deel 1 gaat over de jongste zoon, deel 2 over de oudste. Bedrijf 1: jongste zoon Wat was de vraag van de jongste zoon aan de vader? Wat betekende die vraag voor de vader? Wat doet de jongste zoon vervolgens? Wat is de oplossing die hij kiest? Uit welke twee delen bestaat deze? Hoe reageert de vader? Wat is uiteindelijk de moraal van bedrijf 1? Wat leren we hier over de liefde van God? Bedrijf 2: de oudste zoon Wat was de vraag van de oudste zoon aan de vader? Wat betekende die vraag voor de vader? Over welke drie punten maakt de oudste zoon zich kwaad?

6 Beide zoons brengen schande over de vader. Hoe doet elk van hen dat? Wat is de reactie van de vader op de oudste zoon? Hier eindigt het verhaal abrupt. Het is lastiger om de moraal van bedrijf 2 te benoemen, omdat er uiteindelijk geen verzoening plaatsvindt met de oudste zoon. Om hier toch zicht op te krijgen de volgende vragen: Welke twee groepen zijn er te onderscheiden binnen de toehoorders van de gelijkenis? Welke groep hoort bij welke zoon? Tot welke groep richt Jezus zich? Wat is uiteindelijk de moraal van bedrijf 2? Wat zegt Jezus daarmee tegen de Farizeeërs? 3. Kennismaken met elkaars relatie met God Welke karaktereigenschappen van de jongste zoon kan je omschrijven? Herken je deze in jezelf? Loop je zelf ook weg? Welke karaktereigenschappen van de oudste zoon kan je omschrijven? Herken je die in jezelf? Aan welke eigenschappen wil je werken, dit bijbelstudiejaar? Hoe wil je daarin groeien?

7 AVOND 2: NIEUWE DEFINITIE VAN ZONDE Gebaseerd op hoofdstuk 3 De tweede avond van de serie gaat over de nieuwe definitie van zonde die Jezus geeft in de gelijkenis. Hij laat zijn toehoorders op een nieuwe manier naar zonde kijken. Hoe kijk je terug op de eerste avond? Wat heeft het betekent in de afgelopen twee weken? Het is mogelijk om voor elk van de zonen te onderscheiden wat ze wilden bereiken, de methode om tot dat doel te komen en wat het gevolg was van hun gedrag. Vul voor jezelf of in groepen van 2 de onderstaande tabel in over de beide zoons. Jongste Oudste Doel Methode Gevolg

8 Welk van beide zonen hield echt van de vader? Beide zoons zijn een illustratie van twee hoofdwegen om geluk en vervulling na te jagen. Ofwel moreel conformisme: door strikte gehoorzaamheid aan de Bijbel uiteindelijk verlossing te bewerkstelligen, ofwel de weg van de zelfontdekking: het individu moet vrij zijn om zijn of haar doelen en zelfvervulling na te jagen, ongeacht de gewoontes en de verwachtingen. Met welke van de twee hoofdwegen identificeer jij je? Aan welk specifiek moment in de gelijkenis kun je zien dat het gevolg van hun methode voor beide zoons gelijk is? Wat is de boodschap van Jezus aan de farizeeërs? Wat is Jezus zijn nieuwe definitie van zonde? Maakt Jezus in het oordeel dat klinkt door de gelijkenis heen onderscheid tussen de beide groepen toehoorders? Maakt Jezus in zijn liefde die klinkt door de gelijkenis heen onderscheid tussen de beide groepen? Wat is de voorwaarde die Jezus geeft voor het ontvangen van zijn genade?

9 AVOND 3: NIEUWE DEFINITIE VAN VERLORENHEID Gebaseerd op hoofdstuk 4-5 De Mensenzoon is gekomen om te zoeken en te redden wat verloren was. (Lukas 19:10) De derde avond van de serie gaat over de nieuwe definitie van verlorenheid die Jezus geeft in de gelijkenis. Hij laat zijn toehoorders op een nieuwe manier naar verlorenheid kijken. Hoe kijk je terug op de tweede avond? Is je kijk op wat zonde is veranderd? Wat heeft het betekent in de afgelopen twee weken? Ben je anders gaan kijken naar je eigen gedrag? Jezus spreekt over zonde en verlossing vaak in beelden van verloren gaan en gevonden worden. Zie voor een indruk deze teksten: Mattheüs 10:6 Mattheüs 15:24 Mattheüs 18:14 Lucas 15:4 Lucas 15:8 Lucas 19:10 Johannes 3:16 Johannes 6:39 Johannes 10:28 Johannes 11:49-52 Romeinen 2:12 2 Korintiërs 2:15 2 Korintiërs 4:3 2 Petrus 3:9

10 Vandaag staat de vraag centraal: wat is geestelijk verloren zijn? Wat houdt dat in? Wanneer was de jongste zoon in geestelijk opzicht verloren? De oudste zoon is boos en verbitterd, afwisselend betreffende zichzelf en de vader. Waarom is de oudste zoon boos en verbitterd om God? Waarom is de oudste zoon boos en verbitterd om zichzelf? Waar haalt de oudste zoon zijn identiteit uit, zijn gevoel van superioriteit? In hoeverre herken je dit patroon bij jezelf? Waarin? Een ander signaal van oudste zoon verlorenheid is een vreugdeloze, op angst gebaseerde onderdanigheid. Religieuze en morele plichten die puur plicht zijn kunnen een zware last worden. Daarom soms ook mensen die ineens uit de band springen van conformisme naar zelfontplooiing. Herken je bij jezelf een last van religieuze en morele plichten? Heb je voorbeelden van uit de band springen bij jezelf of uit je omgeving? De eigenwaarde en identiteit van de oudste zoon ontleent hij aan hard werken, houden aan moraal, onderdeel uitmaken van elite, extreme slimheid etc. Het gevolg hiervan is een fundamentele onzekerheid over de liefde van de vader. In hoeverre ervaar je de liefde van God? Op welke momenten ben je zeker en op welke momenten niet of minder? Wat doe je als er iets fout gaat in je leven of als er gebed niet beantwoord lijkt te worden? Waar zoek je de oorzaak? Hoe ga je om met kritiek en goedkeuring van anderen? Keller noemt als misschien wel het duidelijkste symptoom van gebrek aan zekerheid van de vaderliefde een dor gebedsleven. Denk aan drie soorten mensen: een zakenpartner die je eigenlijk niet bevalt, een vriend met wie je graag optrekt, en iemand op wie je verliefd bent en die verliefd op jou is. Hoe spreek je met elk van de drie? Elk van de drie heeft een parallelle vorm van bidden: vraaggebed, biecht en aanbidding.

11 Wat is de vorm van de oudste zoon? Wat wil de oudste zoon met bidden bereiken? In hoeverre herken je dit bij jezelf? Beide typen verlorenheid zijn even fout en verwoestend. Toch is de reactie van de vader op beide zoons dat hij het huis uitkomt en zijn zoons naar zich toe haalt. Dit is de openingszet; we zullen God nooit vinden, tenzij Hij ons eerst zoekt, maar we moeten wel bedenken dat Hij dat op veel verschillende manieren doet. Hoe weet je dan of Hij met jou bezig is? Als je je verlorenheid begint te voelen en het gevoel krijgt daarvan los te willen komen. De jongste zoon voelt dit inderdaad, op het moment dat hij bij de varkens zit, zich schuldig voelt en terug naar huis wil. Hij spreekt berouw uit over een lijst met zonden. De oudste zoon is hier echter niet toe in staat, omdat hij geen lijst met zonden heeft. Wat moet de oudste zoon dán doen om gered te worden? LET OP: voor avond 4 is een voorbereidende opdracht in dit boekje opgenomen. (Zie hiervoor avond 4) Naar aanleiding van deze voorbereiding zal de avond verder vormgegeven worden.

12 AVOND 4: DE THUISKOMST EN HET FEESTMAAL Gebaseerd op hoofdstuk 6-7 Hoe kijk je terug op avond 3? Heb je de afgelopen twee weken nog meer symptomen van geestelijke verlorenheid bij jezelf ontdekt? Hebben deze ontdekkingen gevolgen gehad voor hoe je naar je redding bent gaan kijken? Vanavond willen we het gaan hebben over de redding als een feestmaal. Jezus tekent de redding die hij brengt voortdurend als een feestmaal; zo is het teken dat Jezus achterliet van zijn reddende genade een feestmaal, het avondmaal en wordt ook de wederkomst geïllustreerd als een feest. Het is dus niet verrassend dat de Vader in dit verhaal een maaltijd aanricht; Jezus wil hier blijkbaar iets mee zeggen. Tim Keller noemt 4 manieren waarop we dit feest kunnen vieren: 1. Redding is een ervaring 2. Redding is stoffelijk 3. Redding is persoonlijk 4. Redding is gemeenschappelijk Voorbereiding: Vorm duo s en verdeel de onderwerpen. Wanneer er niet voldoende duo s zijn, kunnen onderwerp 1 en 2 samengevoegd worden. Vat samen wat de boodschap is van Tim Keller. Formuleer per onderwerp ten minste 1 prikkelende vraag of stelling. De avond: Wissel onderling uit wat je gehaald hebt uit deze paragrafen en bespreek de stellingen of vragen. Slot van de serie In welk opzicht is je blik op deze gelijkenis veranderd? Wat betekent dat voor jouw leven?