[Uitzending 364: 1 Samuël 16:1 t/m 17:58]

Transcriptie

1 [Uitzending 364: 1 Samuël 16:1 t/m 17:58] Het definitieve oordeel over Saul is uitgesproken. Hij is door de HERE voorgoed verworpen. De tijd breekt aan dat de HERE een andere koning aanwijst, die de Israëlieten zal leiden. In 1Sam.15 heeft God gezegd dat het koningschap gaat naar een man die beter is dan Saul. In 1 Sam.16 lezen we dat David tot koning wordt gezalfd en dat hij de nieuwe koning wordt. In de nu volgende hoofdstukken zullen we de tegenstellingen zien tussen Saul en David. De HERE gaf Saul niet maar één gelegenheid, maar verschillende gelegenheden om te laten zien of Saul Hem zou gehoorzamen. Maar Saul liet steeds weer zien dat hij zo zijn eigen opvattingen en gedachten over het gehoorzamen van de HERE had. De HERE hoefde niet te wachten op de resultaten van het koningschap van Saul. Hij kende die al. Maar er waren anderen die dat ook moesten weten. In de eerste plaats Saul zelf en daarna Samuël en het volk Israël. Samuël omdat hij Saul lief had en het volk omdat het Saul als koning had gekozen. Maar, denk daarbij nu niet dat u, jij en ik daarbij de dans ontspringen. In Hebreeën 12 vers 5 t/m 7 lezen we: Denk niet licht over de tucht van de HERE, mijn zoon. Laat de moed niet zakken als de HERE u terechtwijst. Want daaruit blijkt dat Hij van u houdt. Als Hij u slaat, blijkt dat u Zijn zoon bent. Laat u door God opvoeden, Hij behandelt u als Zijn kinderen. Het was Gods aanpak in de tijd van Saul en dat is vandaag niet anders. In Jakobus 1 vers 12 horen we Jacobus zeggen: Gelukkig is hij die telkens verleidingen weerstaat en niet doet wat verkeerd is, want later zal hij als beloning de kroon krijgen die God beloofd heeft aan allen die Hem liefhebben: het eeuwige leven. En als een mens dat niet doet of niet wil, wat zijn dan de consequenties? Daarvan zijn Amalek en Saul schokkende voorbeelden. We moeten bij de Amalekieten beseffen dat we te maken hebben met de afrekening aan een groep mensen die zich uitermate destructief hebben getoond ten aanzien van de Israëlieten. Door heel de Bijbel heen loopt een lijn van haat van Amalekieten tegen het volk van God. Daarom is de banvloek over hen uitgesproken. TTB - NL - TWR - CW 1

2 1 Samuël 16 vers 1: Ten slotte zei de HERE tegen Samuël: U hebt nu lang genoeg getreurd om het feit dat Ik Saul als koning van Israël heb verworpen. Vul een hoorn met olie, ga naar Bethlehem en zoek daar Isaï op. Ik heb een van zijn zonen uitgekozen om koning te worden. Samuël krijgt de opdracht een hoorn met olie te vullen en naar Isaï in Bethlehem te gaan. God vertelt dat Hij heeft voorzien in een koning door een van de zonen van Isaï als koning uit te kiezen. De HERE vertelt nog niet welke zoon wordt uitgekozen. Wat wel duidelijk wordt, is dat de nieuwe koning afkomstig is uit de stam of het stamgebied van Juda. Hiermee gaat de belofte aan Juda in vervulling: Juda zal heerschappij over de Israëlieten voeren. 1 Samuël 16 vers 2 en 3: Samuël vroeg: Hoe kan ik dat nu doen? Als Saul dat hoort, zal hij mij zeker doden. Neem een kalf mee, zei de HERE, en zeg dat u bent gekomen om de HERE een offer te brengen. Roep Isaï dan bij het offer en Ik zal u laten zien welke van zijn zonen u voor Mij moet zalven. Het zalven van een nieuwe koning is wel riskant, omdat Saul nog steeds aan de macht is. De HERE antwoordt dat de ceremonie een geheim karakter zal dragen. Samuël moet een kalf meenemen en zeggen dat hij gekomen is om een offerfeest te vieren. Slachtoffers werden vaak gebracht op allerlei plaatsen in het land. Hierbij werden de vette delen en enige ingewanden aan God geofferd, terwijl de overige delen bestemd waren voor de priester en de offeraar. In dit geval is Samuël de offeraar en mag hij voor de offermaaltijd uitnodigen wie hij maar wil. De profeet krijgt van God de opdracht Isaï uit te nodigen voor een offerfeest. Samuël doet wat de HERE bevolen heeft en gaat naar Bethlehem. In vers 4 en 5 lezen we dat de leiders van de plaats aan de profeet vragen: Wat is er mis? Mogelijk vrezen zij een onheilsboodschap. Samuël stelt hen gerust door mee te delen dat hij is gekomen om te offeren. Daarom vraagt hij hen zich te reinigen. Samuël nodigt niet alleen de leiders uit voor een offermaaltijd, maar ook Isaï en zijn zonen. Samuël en Isaï gaan naar een ruimte waar de offermaaltijd wordt gehouden. Dan komen de zonen van Isaï binnen. TTB - NL - TWR - CW 2

3 1 Samuël 16 vers 6 en 7: Toen zij arriveerden en Samuël Eliab zag, dacht hij: Dat moet de man zijn die de HERE heeft gekozen! Maar de HERE zei tegen hem: Beoordeel een man niet op zijn uiterlijk of zijn lengte, want dit is niet de man die Ik bedoel. Ik beslis op andere gronden dan u! De mensen beoordelen iemand naar zijn uiterlijk, maar Ik kijk naar zijn gedachten en hoe hij innerlijk is. Als eerste valt het oog van Samuël op Eliab en Samuël denkt dat hij de keuze van de HERE zal zijn. Maar de HERE zegt dat Hij een ander op het oog heeft. Als motivatie wordt toegevoegd dat de mens naar het uiterlijk kijkt, terwijl God het hart aanziet. De nieuwe koning moet een man zijn naar Gods hart, iemand die de HERE dient met heel zijn hart. Alleen God doorziet het menselijk hart en is in staat tot een goed oordeel. Met vers 7 krijgen ook wij vandaag geestelijk onderwijs: Als de HERE naar ons kijkt, kijkt Hij naar ons innerlijk. Beoordeel iemand niet naar zijn of haar uiterlijk. Isaï stuurde zijn zonen een voor een naar Samuël (vs.8 en 9). Zeven zonen stelden zich aan Samuël voor, maar de HERE had geen van hen uitgekozen. Samuël vroeg aan Isaï: Heb ik nu al uw zonen gezien? Nee, mijn jongste zoon is niet hier. Hij is bij de schapen in het veld, vertelde Isaï hem. Laat hem meteen halen, beval Samuël, want wij gaan pas eten wanneer hij hier is (1Sam.16:10 en 11) Samuël zegt dat niemand van hen door de HERE is uitverkoren voor het ambt van koning. Vervolgens vraagt hij of dit al de zonen van Isaï zijn. Isaï zegt Samuël dat de jongste afwezig is en de schapen hoedt. De reden waarom David niet is uitgenodigd voor de offermaaltijd is onbekend. Wat in dit gedeelte vooral sterk naar voren komt, is dat de HERE de jongste kiest. Dat gebeurt in de Bijbel vaker (bij Jacob en Ezau; en Efraïm en Manasse). Daarmee laat de HERE zien dat Hij zijn doel niet bereikt via menselijke kracht, maar eerder langs de weg van menselijke zwakheid. Samuël geeft opdracht om David te halen, eerder zullen zij niet aan de offermaaltijd beginnen. 1 Samuël 16 vers 12: Isaï liet hem halen. Het was een knappe jongen met rood haar en vriendelijke ogen. De HERE zei: Dit is degene die Ik bedoel, sta op en zalf hem. TTB - NL - TWR - CW 3

4 Ondanks het feit dat David als de jongste niet echt meetelde, wordt hij positief omschreven: hij heeft rood haar, mooie ogen en ziet er knap uit. De HERE zei: Dit is degene die Ik bedoel, sta op en zalf hem. David was een knappe jongeman, maar daarom koos de HERE hem niet uit. God kent zijn hart, hij wordt de nieuwe koning. Het is een geheim dat lange tijd binnen de kring van de familie zal blijven. 1 Samuël 16 vers 13: En terwijl David daar tussen zijn broers stond, pakt Samuël de olie die hij had meegebracht en goot die over Davids hoofd. Op dat moment kwam de Geest van de HERE over David en vervulde hem vanaf die dag. Samuël keerde hierna terug naar Rama. Op het moment van de zalving werkt de Geest van God in David en blijft vanaf die tijd bij hem. Pas in vers 13 komen we te weten dat de nieuwe koning David heet. Na de zalving staat Samuël op en gaat naar zijn huis in Rama. Het is zijn laatste publieke optreden dat in de Bijbel staat beschreven. In dit gedeelte is de nieuwe koning voorgesteld en gezalfd. Van David geldt: zijn hart is oprecht en hij is knap. Twee belangrijke kenmerken voor een koning, waarbij het innerlijk het belangrijkste is. Alleen een koning met een zuiver hart kan optreden als koning naar Gods wil, namelijk als onderkoning onder het gezag van de HERE. 1 Samuël 16 vers 14 t/m 16: Maar de Geest van de HERE had Saul verlaten en in plaats daarvan stuurde de HERE hem een boze geest, die hem depressief en angstig maakte. Enkele dienaren stelden hem voor dat hij iets moest doen om daarvan te genezen. Wij zullen een goede harpspeler zoeken, die kan dan voor u spelen, telkens als u last hebt van die martelende geest, zeiden zij. De harpmuziek zal u kalmeren en u er snel weer bovenop brengen. Terwijl we eerder hebben gemerkt dat de Geest van God over David kwam, wordt in vers 14 duidelijk dat de Geest van God is geweken van Saul. In plaats daarvan stuurt de HERE een boze geest die Saul depressief en angstig maakt. In het oude Oosten was men er algemeen van overtuigd dat demonie ten grondslag lag aan ernstige ziekten. Hoewel de situatie in het OT anders ligt speelt de overtuiging van een geestelijke oorsprong van bepaalde angsten en ziekten wel een rol. TTB - NL - TWR - CW 4

5 Het onderscheid tussen Gods handelen en dat van satan met zijn demonen is meermalen nog niet helder onderscheiden. De nadruk ligt in het OT op God die over de hele werkelijkheid gaat en in Zijn toorn kan straffen. Het (morele) kwade komt niet bij God vandaan, maar Hij kan in Zijn toorn wel mensen straffen. De dienaren van Saul constateren dat hun koning gekweld wordt door een kwade geest en zoeken een oplossing. Zij vragen hem toestemming om iemand te zoeken die een harp kan bespelen. De dienaren zeggen dat door dit spel Saul zal kalmeren en het hem er snel weer bovenop zal brengen. 1 Samuël 16 vers 17 t/m 23: Goed, zei Saul, zoek maar een goede harpspeler. Een van zijn dienaren zei: Ik ken een jongen in Bethlehem, de zoon van een zekere Isaï, die niet alleen goed de harp bespeelt, maar ook moedig, sterk en knap is. Bovendien heeft hij een goed en betrouwbaar oordeel. En wat nog belangrijker is, voegde hij eraan toe, de HERE is met hem. Dus stuurde Saul boodschappers naar Isaï met de vraag of hij zijn zoon David, de schaapherder, naar hem toe wilde sturen. Isaï stuurde David toen naar het hof en gaf hem een bokje en een ezel, beladen met brood en wijn, mee. Bij de eerste oogopslag kreeg Saul bewondering en genegenheid voor David, en David werd zijn wapenknecht. Saul schreef Isaï: Laat David bij mij aan het hof blijven, want ik ben erg op hem gesteld. En steeds als de geest die God had gestuurd Saul dwarszat, speelde David op de harp, zodat Saul zich beter ging voelen en de boze geest hem met rust liet. Wanneer David voor de koning verschijnt en voor hem gaat spelen, gaat Saul veel van hem houden. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat David gaat optreden als zijn wapendrager. In dit gedeelte treden Saul en David voor het eerst naast elkaar op. Het is het begin van een lange geschiedenis waarin Saul steeds meer vervreemdt van de HERE en zijn onderdanen. Daarnaast zien we dat David steeds meer begint te groeien in zijn rol als toekomstige koning van Israël. De geschiedenissen en gebeurtenissen die nu worden beschreven maken duidelijk dat David het koningschap waard is. TTB - NL - TWR - CW 5

6 Een parallel met het optreden van de Here Jezus doet zich voor, na de doop in de Jordaan en het ontvangen van de Heilige Geest profileert Jezus Zich in toenemende mate als de ware Koning van Israël. 1 Samuël 17 vers 1 en 2: De Filistijnen trokken hun legers samen en sloegen hun kamp op tussen Socho in Juda en Azeka in Efes-Dammim. Daarop mobiliseerde Saul zijn leger bij het Terebintendal. 1Sam.17 is één van de bekendste gedeelten uit de Bijbel. De meeste mensen kennen de geschiedenis van David en Goliath. Maar, deze geschiedenis van David en Goliath laat meer dan menselijke dapperheid zien. Het laat zien dat David, al als jongeman, een hart voor de HERE had. David stelde zich niet beschikbaar om tegen Goliath te vechten omdat anderen uit Israël dat niet durfde. Nee, David deed dat omdat Goliath het leger van de levende God en de HERE Zelf beledigde! Toen hij oog in oog met de formidabele reus stond, getuigde hij van zijn vertrouwen op de HERE. U komt op mij af met een zwaard, een speer en een schild, maar ik kom in de naam van de HERE van de hemelse legers en van Israël, dezelfde God die u hebt beledigd (vs.45). De Filistijnen waren een voortdurende bedreiging voor de Israëlieten. Na de troepen bewegingen van de Filistijnen mobiliseerde Saul zijn leger bij het Terebintendal. 1 Samuël 17 vers 3 t/m 8: Het dal lag tussen beide kampen in, zodat de Filistijnen en de Israëlieten elkaar konden zien. Op een dag kwam Goliath, een kampvechter uit Gat, uit het Filistijnse kamp gelopen tot hij binnen gehoorsafstand van de Israëlitische troepen was. Hij was een reusachtige man met een lengte van bijna drie meter! Hij droeg een koperen helm, een koperen borstpantser van 55 kilo en koperen beenkappen. Ook had hij een koperen speer van enige centimeters dik bij zich. De speerpunt was van ijzer en woog meer dan 6 kilo. Voor hem uit liep zijn wapenknecht met een reusachtig schild. Hij bleef staan en schreeuwde naar de Israëlieten: Zouden jullie wel optrekken en vechten? Ik vertegenwoordig de Filistijnen, kiezen jullie uit de mannen van Saul ook een vertegenwoordiger, dan zullen wij dit in een man-tegen-mangevecht uitvechten! TTB - NL - TWR - CW 6

7 Deze man met zijn indrukwekkende verschijning gaat tegenover de Israëlieten staan en daagt hen uit. Hij vraagt waarom zij zich hebben opgesteld voor een gevecht. Hij zegt ook dat hij de Filistijnen vertegenwoordigt. Goliath daagt één van de Israëlieten uit naar hem toe te komen. Hij doet een voorstel: als de kampvechter van Israël hem verslaat, zullen de Filistijnen slaven van Israël zijn, maar als Goliath wint, zullen de Israëlieten slaven van de Filistijnen zijn. Kortom, de twee mannen vechten plaatsvervangend voor hun leger. De volgende verzen laten zien dat Goliath iedere dag de Israëlieten uitdaagde, maar na 40 dagen had niemand die uitdaging aangenomen. Dan verschijnt David op het toneel, hij had eten gebracht voor zijn broers. In vers 23 lezen we over hem: Terwijl hij met hen (zijn broers) praatte en informeerde hoe het met hen ging, zag hij hoe Goliath tussen de Filistijnse troepen naar voren kwam en zijn uitdaging naar het Israëlitische leger uitschreeuwde. David begrijpt niet dat er niemand is die de uitdaging aanneemt. Hij zegt: Wie is die heidense Filistijn trouwens dat hij de legers van de levende God uitdaagt? Als zijn oudste broer Eliab hoort wat Davids zegt wordt hij boos en zegt: moet jij niet op die paar schapen passen? David reageert rustig door te zeggen dat hij niets verkeerd deed en dat het maar een vraag was die hij stelde (vs.29). De rust van David valt op, alle anderen worden emotioneel. David gaat rond in het leger en vraagt naar de juistheid van het aanbod dat Saul doet voor degene die Goliath verslaat. Steeds opnieuw wordt bevestigd dat die persoon grote beloningen van de koning zal ontvangen. Wie Goliath verslaat, wacht een drievoudige beloning. In de eerste plaats ontvangt de winnaar grote rijkdom. Daarnaast mag hij trouwen met de dochter van de koning. In de derde plaats wachten hem vrijstellingen van bepaalde belastingen voor de koning. Het komt Saul ter ore dat David overal informeert naar de beloning die hij heeft uitgeloofd. Hij besluit David te laten halen en wil hem uiteindelijk zijn wapenrusting laten aantrekken. Maar David heeft nog nooit een wapenrusting aangehad en kan zich er niet in bewegen. Hij doet alles weer uit en pakt 5 gladde kiezelstenen. TTB - NL - TWR - CW 7

8 1 Samuël 17 vers 40: Toen nam hij zijn stok, pakte vijf gladde kiezelstenen uit een beekje en deed die in zijn herderstas. Zo ging hij op Goliath af, slechts gewapend met zijn slinger. Al eerder had David tegen Saul gezegd dat hij met Goliath zou afrekenen. Toen had Saul gezegd: Je weet niet wat je zegt, hoe kan een jongen als jij vechten tegen deze Filistijn? David houdt voet bij stuk en zegt: ik heb met leeuwen en beren gevochten om lammeren te bevrijden en ik zal het ook met deze heidense Filistijn doen, omdat hij de legers van de levende God heeft uitgedaagd! Goliath kwam ook naar voren, luid commentaar gevend op dat jonge ventje met zijn rossig haar. Ben ik soms een hond dat je met een stok op mij afkomt? En hij vervloekte David in de naam van zijn goden. 1 Samuël 17 vers 45 t/m 47: David riep ten antwoord: U komt op mij af met een zwaard, een speer en een schild, maar ik kom in de naam van de HERE van de hemelse legers en van Israël, dezelfde God die u hebt beledigd. De HERE zal u vandaag overwinnen. Ik zal u doden en uw hoofd afhakken, de lijken van uw mannen zal ik aan de vogels en de wilde dieren geven. De hele wereld zal weten dat er een God is in Israël! En iedereen hier zal weten dat de HERE niet afhankelijk is van wapens om Zijn plannen uit te voeren, onze God heeft de strijd volledig onder controle! Hij zal u in onze macht geven! Luisteraar, u kent de rest van de geschiedenis. Het is bekend. De HERE gaf David de overwinning en hij doodde de reus Goliath met een slinger en een kiezelsteen. Goliath valt met zijn gezicht op de grond. Terwijl de reus op de grond ligt, rent David ernaartoe en onthooft Goliath met zijn eigen zwaard. Na de heldendaad van David komen de Israëlieten in actie en achtervolgen de Filistijnen tot in hun eigen gebied. Ondertussen heeft Saul de heldendaad van David gezien en daarvan is hij diep onder de indruk geraakt. Hij vraagt aan zijn opperbevelhebber Abner: uit wat voor familie komt deze jongeman? TTB - NL - TWR - CW 8

9 Abner deelt mee het niet te weten en Saul geeft hem opdracht hierover navraag te doen. Wanneer David is teruggekeerd, brengt Abner hem naar de koning. Deze vraagt hem naar zijn vader, 1 Sam.17:58, David antwoordde: ik ben de zoon van uw knecht Isaï en wij wonen in Bethlehem. We mogen in het optreden van David iets zien van de Here Jezus, de Zoon van David, die aan het kruis alle duistere machten heeft verslagen (Kol.2:15). In de volgende uitzending lezen we: 1 Sam.18 en 19. TTB - NL - TWR - CW 9