Hoofdstuk 8. De kosten van belastingen

Transcriptie

1 Hoofdstuk 8 De kosten van belastingen

2 Inleiding In dit hoofdstuk gebruiken we de concepten van vraag en aanbod om de effecten van diverse vormen van overheidsbeleid te analyseren. Tegelijk wordt iets gezegd over de efficiëntie van competitieve markten (maximering van de geaggregeerde welvaart).

3 Consumenten- en Producentensurplus In dit hoofdstuk worden de effecten van diverse maatregelen geanalyseerd. We concentreren ons op de welvaartseffecten. Welvaartseffecten worden hier gereduceerd tot verschillen in consumenten- en producentensurplus.

4 Efficiëntie van een Competitieve Markt In geval van externe effecten en marktfalen kan overheidsingrijpen in een competitieve markt de efficiëntie doen toenemen. Zonder externaliteiten of marktfalingen zal overheidsinterventie in een competitieve markt inefficiënties (onvermijdelijke verliezen of deadweight loss) creëren.

5 Impact van een Belasting of een Subsidie Als er een belasting wordt opgelegd op een product, stijgt de prijs van dat product dan met het volle bedrag van de belasting? De vraag- en aanbodscurven laten toe te analyseren hoe de last wordt verdeeld over de consumenten en de producenten.

6 Impact van een Belasting of een Subsidie We bekijken hier het geval van een specifieke belasting, dit is een belasting onder de vorm van een vast bedrag per eenheid (vb. 1 ). Een andere vorm is de ad valorem belasting, waarbij de belasting een bepaald percentage van de verkoopprijs uitmaakt (vb. 20%).

7 Impact van een Belasting Prijs t S P 0 t De belasting t doet de aanbodscurve naar boven verschuiven. De prijs die de consument betaalt is hoger dan de prijs die de producent ontvangt. D Q 0 Hoeveelheid

8 Impact van een Belasting Prijs S P b P 0 P S Er komt een nieuw evenwicht tot stand. De consumenten betalen de prijs P b, de producenten ontvangen de prijs P S. D Q 1 Q 0 Hoeveelheid

9 Impact van een Belasting Prijs A P b P 0 A B Voor de consumenten is het verschil in consumentensurplus ( A B). P S V H 1 H 0 Hoeveelheid

10 Impact van een Belasting Prijs S P b P 0 P S D C Voor de producenten is het verschil in producentensurplus ( C D). D Q 1 Q 0 Hoeveelheid

11 Impact van een Belasting Prijs S P b P 0 P S A D De opbrengst voor de overheid is gelijk aan t.h 1, of (A + D). D H 1 H 0 Hoeveelheid

12 Impact van een Belasting Prijs S P b P 0 P S B C Het totale effect of de deadweight loss is ( B C). D H 1 H 0 Hoeveelheid

13 Impact van een Subsidie Een subsidie kan worden geanalyseerd als een belasting. Het gaat om een negatieve belasting. In het geval van een subsidie is de producentenprijs hoger dan de consumentenprijs.

14 Factor die onvermijdelijke verliezen bepalen Wat bepaalt of de grootte van het deadweight loss veroorzaakt door een belasting? De grootte van het deadweight loss hangt af van hoe sterk de aangeboden hoeveelheid en de gevraagde hoeveelheid reageren op veranderingen in de prijs. Van belang zijn dus de prijselasticiteiten van het aanbod en de vraag.

15 Elasticiteit van de vraag Grafiek 1 Grafiek 2 Grafiek 3 P P P Ev = -6 Prijselastische vraag Ev < -1 Q Ev = -0,4 Inelastiche vraag -1 > Ev < 0 Q Q Ev = 0 Volkomen Inelastiche vraag

16 Invloed van elasticiteiten Prijs (a) Inelastisch aanbod Aanbod Verlies is klein Belasting Vraag 0 Hoeveelheid

17 Invloed van elasticiteiten Prijs (b) Elastisch aanbod Het verlies is groot. Belasting Aanbod Vraag 0 Hoeveelheid

18 Invloed van elasticiteiten Price (c) Inelastische Vraag Supply Belasting Het verlies is klein. Demand 0 Quantity

19 Invloed van elasticiteiten Prijs (d) Elastische vraag Aanbod Belasting Het verlies is groot Vraag 0 Hoeveelheid

20 Onvermijdelijk verlies en veranderende belastingen Prijs 10 Consumentensurplus A +belast A Belastingopbrengst V 0 Hoeveelheid

21 Hogere belasting leidt tot hogere deadweight loss! A +belast Prijs Belastingopbrengst Consumentensurplus Deadweight loss A V 0 Hoeveelheid

22 Onvermijdelijk verlies en veranderende belastingen Consumentensurplus A +belast Prijs Belastingopbrengst Deadweight loss A V 0 Hoeveelheid

23 Laffer curve geen inkomsten bij een belastingtarief van 0% geen inkomsten bij een belastingtarief van 100% (niemand zou het product willen kopen/verkopen). er is een bepaald tarief, waarbij de inkomsten zouden kunnen worden gemaximaliseerd

24 Samenvatting Eenvoudige vraag-en-aanbod modellen kunnen worden gebruikt om diverse vormen van overheidsmaatregelen te analyseren. In elk geval baseren we ons op verschillen in consumenten- en producentensurplus om de welvaartseffecten voor consumenten en producenten te evalueren.

25 Impact van een Belasting A + belast. P A P* + belast. P* H* H V

26 Samenvatting Wanneer de overheid een belasting of subsidie oplegt, verandert de prijs gewoonlijk niet met het volledige bedrag van de belasting of subsidie. Overheidsinterventie leidt dikwijls tot efficiëntieverlies (deadweight loss). Overheidsoptreden in een competitieve markt is niet altijd slecht.